Silvestro episcopo urbis Romæ. Et subscripsit autem A Silvestro episcopo urbis Romæ. Subscripsit autem et et novissimus Calpurnus præfectus urbis. Subscripsit autem Augustus Constantinus, matre Helena Augusta. Tunc dedit orationem, sedens in codem loco, et discesserunt.

novissimus Calphurnius præfectus urbis. Subscripsit Augustus Constantinus cum matre Helena Augusta. Tunc dedit orationem, sedens in eodem loco, et discesserunt. SECUNDA.

Alia autem die venerunt omnes presbyteri urbis Romæ, et diacones et episcopi omnes ducenti octoginta quatuor, intra thermas Domitianas, quæ nunc Trajanas, et sedit in sede sua id eodem loco. Ibi autem fecit septem regiones, et divisit diaconibus. Erant autem diacones isti, Fabianus, Marcus, Liberius, Archidamus, Julius. Ordinavit autem et alios duos, Priscum et Theodorum. Universus sexus presbyteri et diacones et clericus hoc poposcerunt a

Alia autem die venerunt omnes presbyteri urbis Rome, et diaconi omnes ducenti octoginta quatuor in thermas Domitianas, quæ nunc Trajanas, et sedit sedem suam in eodem loco. Ubi autem fecit septem regiones et dividit diaconibus. Erant autem diacones isti, Fabianus, Marcus, Liverius, Archidamus, Julius. Ordinavit autem alios duos, Priscum et Theodorum, universus sexus, presbyteri, et diacones et clerus hoc poposcerunt Silvestrum episcopum, ut cos ordinaret. Ibi autem in thermas hoc duos Priscum B Silvestro episcopo, ut eos ordinaret. Ibi autem in et Theodorum subordinavit, non ordinavit aut consecravit eos, nisi in gremio basilica consecravit, et præter synodi constituit.

SEVERINI BINII NOTÆ.

CENSURA CONSTITUTI PRÆCEDENTIS.

(Constant. App., p. 37).

A dito, testimonium clerici adversus laicum nemo recipiat. Quod ubi exposuit Hincmarus, de excerpto illo sermone quid sentiat, n. 22, aperit his verbis. Quæ dicta quam adversa sibi, et quam diversa a sanctis canonibus et sacris legibus sint, nemo est qui dubitet: adjungitque, num. 23: Quapropter credendum non est, eumdem sanctum virum talia constituisse, quæ (seu qualia) in memorato sermone continentur scripta. Neque vero alius locus est, in quo Hincmarus subdita xx capita respuat.

B

I. Extat hoc Constitutum in vetusto codice Colbertina bibliothecæ majusculis litteris Langobardicis exarato, el altero ejusdem bibliothecæ non minus antiquo exemplari, necnon in collectione, quam Baronius ad annum 324, n. 124, Cresconianam vocat. Illud Benedictus 111, et Nicolaus 1, epist. 8, ad Michaelem imp. laudant. Hujus duplex pervetustum exemplar nactus Petrus · Crabb. triplicem editionem tribus in columnis e regione positis repræsentavit. Nimirum propter exemplarium intolerabilem nimiamque et differentiam et deprava tionem, inquit, adeo ut nonnunquam quid intendant non valeat intelligi, idcirco utriusque exemplaris de syllaba in syllabam, nulla facta mutatione littera est posita. Sed inter utramque media proposita est tertia editio conjecturis emendata, et ad grammaticæ leges, quantum fieri potuit, reducta. Hanc deinde, ut quæ nullius auctoritatis sit, suppresserunt posteriores editores, duplicem retinere contenti: sed simul omnes consentiunt utramque multis in locis ob exemplarium depravationem aut vix aut omnino non posse intelligi. Et secundum Baronium, n. 123, vix reperire sit versum, in quem mendum non irrepserit. Ita tamen singulis imposuit venerandum Silvestri nomen, ut vetustatis honore moti, ullum propemodum etiam in obscurioribus locis characterem mutare religioni duxerint. Verum hoc barbare et a communi intellectu alienæ orationis vitium, quod Constituto huic cum duabus epistolis subsequentibus commune est, non tam exemplarium depravationi, quam ipsius, qui hæc scripta supposuit, impe- C ritiæ tribuendum merito videatur. Quamquam inficias non ierimus, etiam librarios, ob inusitatam illam sermonis barbariem, dum abstergere menda nituntur, nova forsitan admisisse, aut certe ab archetypi fide identidem recessisse. Hinc natæ illæ exemplarium diversitates, ad quas exhibendas duplex editio necessaria primum visa est. Illas tamen varietates suis locis in margine notare satis habuimus. Sed vel sola illa sermonis inelegantia omnem fidem abrogat scripto, cui non tantum tot episcopi aliique præclari viri, sed et maximus et cultissimus Imperator, subscripsisse finguntur.

II. Postmodum vero Binio, Baronio aliisque opusculum istud admittentibus minime subscribendum ratus Labbeus, e regione tituli hujus Constituti annotavit : Supposita videntur Hincmaro ac plerisque viris eru- D ditis xx ista capita, quæ Isidorus suæ collectioni intexuit. Quibus verbis Labbeus haud dubie indicat illud Hincmari opusc. 48, n. 21, tom. 11, p. 793. Scriptum namque est in quodam sermone, sine exceptoris nomine, de gestis S. Silvestri excepto, quem Isidorus episcopus Hispalensis (verius dixisset Isidorus Mercator) collegit cum epistolis Romanæ sedis pontificum a sancto Clemente usque ad B. Gregorium, eumdem S. Silvestrum decrevisse : ut nullus clericus crimen laico audeat inferre, et ut presbyter adversus episcopum, non diaconus adversus presbyterum, etc., ut infra, cap. 3, usque uxores ac filios habentes et omnino Christum prædicantes: hoc præterea proxime adPATROL. VIII.

III. At in allato loco non Constitutum sequens, sed aliud opusculum, quod ab Isidoro Excerpta quædam ex synodalibus gestis S. Silvestri papæ, apud Labbeum, t. 1 concil., pag. 1542, Epilogus brevis sequentis concilii Romani inscribitur, ab Hincmaro commemorari obscurum non est. Neque enim Hincmarus gesta ipsa S. Silvestri, sed sermonem de gestis S. Silvestri exceptum seu excerptum commemorat. Notat et excerptum illum sermonem sine exceptoris seu excerptoris nomine extitisse: quemadmodum etiam apud Isidorum excerpta de gestis synodalibus S. Silvestri nullum auctoris nomen præ se ferunt. Quamquam cum nulli alii adscribantur, ipsemet Isidorus excerpsisse jure judicetur. Sed et locus ab Hincmaro memoratus in his excerptis et totidem verbis et eodem verborum ordine integer habetur; cum contra in sequenti Constituto postrema illius verba, scil. Testimonium clerici adversus laicum nemo recipiat, a superioribus, quæ Hincmarus eis proxime copulat, duodecim capitibus distent: ac priora illa, ut nullus clericus crimen laico audeat inferre, casso labore in toto Constituto quæsieris.

IV. Ambigere etiam licet, num Isidorus xx illa capita, quæ sequens Constitutum complectitur, collectioni suæ intexuerit. Huic quidem in vetere collegii Navarrei codice inserta sunt: sed in Noviodunensi, Colbertinis aliisve Navarreo antiquioribus nusquam comparent. Et vero Mercatori supervacaneum prorsus fuisset, excerpla ex illis xx capitibus concinnare, si ipsamet capita collectioni suæ inseruisset.

V. Verum licet Hincmarus sola illa excerpta viderit ac notarit; id tamen quod de illorum cum regulis ecclesiasticis pugna censet, æque in ipsummet Constitutum cadit. Certe cum illis pugnat, quod cap. 1 narratur, presbyteros in concilio Romano a tergo episcoporum sedentium stetisse, ac neminem in eo sedisse præter episcopos. Ut enim Baronius observavit, in concilie Carthaginensi iv, can. 34, statuitur, ut episcopus in quolibet loco sedens stare presbyterum non patiatur. Neque dubium est quin ea etiam lex Romæ obtinuerit. Hieronymo enim, epist. 85 ad Evagrium, teste, in ecclesia Romæ (etiam præsentibus episcopis, ut ex consequentibus verbis liquet) presbyteri sedent, et diaconi stant. Ita et in concilio Eliberitano episcopos consedisse legimus, residentibus etiam xxvi presbyteris et adstantibus diaconibus. Idem et in Romanis conciliis semper factitatum. Rursum cum regulis ecclesiasticis pugnat quod cap. 2 de testium numero præcipitur. Frustra quippe, ut optimè animadvertit Hincmarus, de episcopis aut clericis, qui in aliquod crimen labuntur, 27

dijudicandis canones sunt, si hoc valeat decretum. ▲ Arianorum expostularent, aut qua rátione de tam gravi tamque necessaria causa taceri passi essent.

si

VI. Quorsum vero tot canonibus cavetur, ne temerentur virgines sacræ, ac temeratis pænæ decernuntur, quemadmodum cap. 10 sancitur, anno dumtaxat LXX ætatis suæ virgo consecrari permitteretur? Sane hoc canone sublatus fuisset ingens ille, quo semper Ecclesia decorata est, sacrarum virginum numerus; et si quæ superfuissent, leve in posterum exstitisset consecratæ tum pudicitiæ meritum. Verum alium morem in Ecclesia viguisse probat Syagrii sententia ab Ambrosio, epist. 5, tam vehementer improbata, qua ille sacram virginem Indiciam nomine, cum violate pudicitiæ accusaretur, obstetricibus inspiciendam edixerat; probant cum ejusdem Ambrosii aut alterius scriptoris ipso non recentioris tractatus ad Virginem lapsam, tum Basilii epistola ejusdem argumenti; probant rursum libri Ambrosii de virginibus ad Marcellinam sororem tredecim annis post consecratoris ejus Liberii mortem scripti; probat et præceptum Hunerici regis, qui virgines sacras congregari jussit missis obstetricibus quæ pudicitiam earum explorarent, et impia vox iisdem virginibus clamantium : Dicite quoniam episcopi vobiscum concumbunt, et clerici vestri; probant denique innumera alia, quibus nullus fuisset locus, si nulla virgo nisi 72 annis provecla consecranda esset. Sed fictitio huic canoni adversantur sinceriores alibi jam memorati, quorum alii ne ante vigesimum quintum ætatis suæ annum, alii ne ante quadragesimum virgines consecrentur, vetant.

IX. Cui etiam non suspecta videantur in episcoporum græcorum catalogo tot nomina mere latina, puta, Quodvultdeus, Spesindeo, Exsuperantius, Exitiosus, Fortunatus, Potestas, Sempervivus, etc. Nam licet a Græcis Latini nomina nonnunquam mutuentur ; altamen non ita vulgo solent Græci.

X. Longius excurreret oratio, si quotquot in opere, quod expendimus, occurrunt falsitatis notæ, singillatim prosequeremur. Suppositionem ejus satis superque ab ipso exordio probat fabulosa Constantini lepræ ejusque curationis narratio, ac mendosa in fine consularis nota velut quodam sigillo confirmal,

XI. Ex prædicta autem lepra Constantini ejusque baptismi per Silvestrum collati mentione conficitur, ut Constitutum sequens falsis Silvestri gestis sit recentius. Saltem id negandum non est, Constituti hujus architecto nota fuisse falsa illa Silvestri acla, utpote ex quibus memoratam de lepra et baptismo Constantini fabulam hausit. Contra ex eo, quod pridem observavit Hincmarus (Hincm, opusc. 48, n. 23, pag. 792), nihil scilicet in actis Silvestri quidquam iis simile legi, quæ in Constituto, seu in excerptis eidem Constituto concinentibus offendimus, sed ea tantum in libris pontificum memorari, gestorum illorum parenti prædictum Constitutum atque pseudo Romanum concilium latuisse merito colligamus. Illum enim in iis actis rem adeo celebrem silentio præteriturum fuisse quis sibi persuadeat? XH. Ubi etiam expenderimus quis ille sit Victori

nus,

VII. Secum etiam pugnat idem Constitutum, dum cap. 1 Calistum damnat ut Sabellianum qui sumat C unam personam esse Trinitatis; et simul ut qui se- cujus damnatio cap. 1 ideo expetitur, quia quidparabat Trinitatem; cum qui Trinitatem separat, hæ- quid vellet affirmabat hominibus, et cyclos pascharesim sectetur Sabellianæ oppositam. In eo enim hæc sita les pronuntiabat fallaces; aliud inde nobis suppeditaerat, quod confunderet, non quod separarel Trinitatem. bitur argumentum, unde Constitutum istud Silvestri temporibus multo recentius esse confirmemus. Ac primo quidem obiter observamus, eumdem Victorinum in epistola subsequenti 15 similiter culpari, quia arbitrio suo quidquid vellet affirmabat, et cyclos Pascha pronuntiabat fallaces: ut ex quo fonte fluxerit et iste rivulus, quisque in antecessum advertat. Jam vero excutienti quis sit ille Victorinus in utroque scripto propter novos Pascha cyclos culpatus, non alius occurret nisi Victorinus Aquitanus, a plerisque Victorius, et a nonnullis Victor dictus, qui anno Christi 457, Hilari tunc archidiaconi ac postea papæ rogatu, cyD clos Pascha concinnavit. Quamvis enim hos cyclos et probaverit Leo papa, et Aurelianensis iv synodus anno 541 habita, can. 1, admiserit: eosdem tamen subinde respuerunt multi atque acriter reprehenderunt. Nominatim vero Victor Capuanus episcopus, anno 550, librum adversus Victorium ipsum conscripsit, in cujus processu, teste Beda (Bed. de rat. temp. c. 49), ita loquebatur: Nunc, inquam, ordo expetit, ut cyclorum, quos Victorius edidit, patefaciam errores, dum nescit legitimum diem definire paschalem. Quam non melius sæculo vi exeunte de iisdem cyclis sentiret Columbanus, ipse scripta ad Gregorium I papam (Greg. lib. 1, epist. 132 nov. edit.) epistola testatur his verbis: Scias namque nostris magistris et Hi

VIII. Hic præterea mirari subit, cur in tam celebri cœlu, Constantino præsente, eo ipso anno quo idem Imperator ad restinguenda hæresis Arianæ incendia toto studio incumbebat, et quo propterea magnum Osium cum litteris Alexandriam destinarat, de Ario ne verbum quidem fiat, ac damnentur dumtaxat Calistus, Jovianus, Hippolytus diaconus, et Victorinus, ignota ecclesiasticis in monimentis nomina; si tamen Victorinus is alius sit a Victorio cyclorum paschalium conditore; quod mox expendemus. Neque objecto huic facit satis Binii Baroniive conjectura, œcumenico Nicææ concilio causam Arii tum reservalam fuisse opinantium. Longe enim probabilius est, Sylvestrum atque Constantinum, mense Maio anni 424 nihildum de concilio Nicæno congregando fuisse meditatos. Sed esto, illud animo jam decreverint: quid vetabat quominus Romano in conventu res in œcumenico tructandæ ac definiendæ præpararentur ? Certe id postea moris fuit Romanis pontificibus, ut synodis Romæ habitis generalia prævenirent concilia, atque in his damnandas hæreses, in illis prædamnarent. Præterea nec facile divinatur quo pacto recenseantur LVII episcopi partis Rinocoruris; et intelligitur difficilius, quam ob causam tot Egyptii præsules tunc Silvestrum convenissent, nisi ut de perversa Arii doctrina flagitiisque

bernicis antiquis philosophis, et sapientissimis A reperiuntur. In ipsis exordiis Christianorum, cum ad

componendi calculi computariis Victorium non fuisse receptum, sed magis risu vel venia dignum, quam auctoritate. Nonnullisque interjectis subdit, tuum itaque aut excusa, aut damna Victorium. Ac reliqua epistola fidem facit, quantum a Victorii calculo Hiberni abhorrerent. Neque animo æquiori erga eumdem affecti erant Britanni Occidentales. Hi quippe, ul Althelmus apud S. Bonifacium, epist. 44, scribit, nec Victorii paschalis laterculi curriculum posteris sectandum decreverunt.

fidem converteretur imperator Constantinus, mater sua Helena Augusta ad eum cum duodecim scribis, et pharisais, ac magistris, et principibus Judæorum in urbem Romam venit, et ipsa una cum filio suo Constantino Augusto, concilium Judæos cum Christianis facere censuerunt. In quo præsidens sanctus papa Silvester cum plurimis sanctissimis episcopis, in ampliorem statum dilatantes Christianorum fidem, tam per sacram scripturam quam per miracula Domino protegente (Cratonis philosophi, et Zenophili v. c. quos ad id elegerant, arbitrio) victores effecti sunt. Hæc prolixius acta Silvestri, quorum ante Gelasium tanta fuit auctoritas, ut et Romæ et in multis aliis ecclesiis legerentur, imo etiam post Gelasium ab Hadriano pontifice præd.

tata fuerint. Prout vero eadem hodie extant, pluribus mendaciis quæ aliunde irrepserant, scatent. Nam quod referunt, Constantinum ante Helenam Christianum fuisse : Constantium et Constantem Cæsares Augustos hoc tempore in oriente degisse: Isaac apud Judæos summum pontificatum administrasse: Helenam ex Bithynia oriundam fuisse: jejunium sabbati per Sylvestrum abrogatum; diem dominicum per eumdem institutum; ipsumque Silvestrum pontificem a Melchiade ordinatum fuisse; aliaque plura a veritate omnino aliena esse, præterquam quod id pulchre ostendat Baron. anno 315, num. 12, et sequentibus, etiam ipsi canones apostolorum, et notæ quas ibi conscripsimus, aperte demonstrant.

XIII. Neque hinc moveri quisquam debet, quod cum de Victorio, qui cyclos paschales Leonis papæ temporibus adornavit, scripserint multi, puta Gennadius Massil., Isidorus Hispal., Gregorius Turon., Fredegarius, Althelmus, Honorius Augustedun., etc., ne unus B epist. 3 ad Carolum Magnum, velut authentica citamen ex eis episcopum illum vocet ; et contra Victorinus in Constituto Silvestri memoratus non semel episcopus appelletur. Certum est enim ex allatis Columbani ad Gregorium verbis, tuum itaque aut excusa aut damna Victorium, eum a Columbano notari Victorium, cujus cyclos Roma receperat, atque etiam tum sequebatur, adeoque ipsum Victorium, qui Leonis temporibus cyclos concinnarat. Is autem Victorius quin episcopus fuerit minime dubitare se idem Columbanus in eadem epistola prodit, ubi ait : Non mihi satisfacit, post tantos quos legi auctores, ana istorum sententia episcoporum, dicentium tantum: Cum Judæis Pascha facere non debemus. Dixit hoc olim VICTOR EPISCOPUS : sed nemo Orientalium recepit commentum. Nam non Victorem Capuanum episcopum, sed ipsummet Victorium, qui tota in epistola vehementer carpitur, hic memorari non ambiget, qui que antecedunt et quæ subsequuntur excusserit. Et vero, ut diximus, qui a plerisque Victorius, idem ab Isidoro, lib. v1 Orig. c. 17, Victorinus, et a Fredegurio, c. 108, Victor nuncupatur. De Victorii igitur, cujus cyclos Roma recepit, episcopatu sentiat quisque quod sibi placuerit. Certe non magis abhorret a vero eum ab hujus Constituti architecto episcopum credi potuisse, quam a Columbano aliisque cyclum eumdem non sine stomacho respuentibus. Quod si ita est, inficiari nemo potest medio sæculo VI posterius non esse hoc Constitutum. Alia jam ratione in præfatione generali § 3 in Symmachi papæ tempora convenire probavimus.

MENTIO

DE ALIO CONCILIO ROMANO QUOD ETIAM ROME ANTE DUO
PRÆCEDENTIA SUB SYLVESTRO PAPA HABITUM EST.

(Conc. t. 1, col. 1490, ed. Lab.).

Hoc concilio Romæ in præsentia Constantini imperatoris celeberrima illa disputatio inter Judæos et Silvestrum habita est, qua ad instantiam imperatoris ac matris illius Helenæ, ofrimique viri doctissimi convenerunt eo fine, ut scripturis simul et miraculis singularum partiun defensores suæ religionis veritatem probarent ac manifestarent. De cujus eventu acta Silvestri, quae ab Hadriano Romano pontifice ad Carolum Magnum scribuntur 3 epist. his verbis citata

C

D

Constantino et Licinio quartum consulatum agentibus, anno nimirum Christi 315, qui est Silvestri secundus, et Constantini decimus, hunc conventum celebratum fuisse, acta Silvestri, et lex 1 de Judæis C. Theodos. his consulibus consignata testantur. Cum enim hac disputatione confusi, non tantum Christianis contumelias et graves injurias inferrent, verum in ipsum etiam imperatorem seditionem concitarent ad injuriam a Christianorum capitibus propulsandam, allegata lege adversus illos promulgata constituit, ut si cui suæ sectæ desertori Christiano lapidibus, aut alio immani supplicio molesti essent, statim flammis dederentur. Ut vero rebellionem et seditionem eorum compesceret, seditiosos, auriculis eorum amputatis, corporique illorum signo impresso, velut mancipia fugitiva et verberones per omnia loca circumducebat. Chrysostomus, orat. adversus Judæos, hom. 2; Baron. prædicto anno, num. 9 el 10. Censura epistolæ sequentis.

(Const. App., p. 35).

I. Epistolam VII Cornelii nomine confictam, in bibliotheca Floriacensi excipit sequens nihilo majoris auctoritatis. Quippe iisdem verbis constat, quibus epistola 1 Zozimi papæ, vocum Arelatensis et Patrocli loco, Viennensis et Paschasii nominibus substitutis, ac pro iis, quæ Zozimus cap. 1 et 2 explicat, adjectis quæ num. 2 continentur. Aut igitur hæc Silvestri, aut illa Zozimi falsa dicenda est. Atqui veritatem epi