ciis. Dat. XI. Kal. Sept., Constantinopoli, Nepotiano et A parat, censum rei comparata cognoscat: neque liceata Facundo Coss. (336).

DE ANNONA ET TRIBUTIS.

Imp. Constantinus A. Gregorio Pf. P. Manu propria judices universi periculo suo annonarias species et cætera, quæ indictione penduntur, definitis quantitatibus et comprehensis modis facta adscriptione designent. Cujus observantiæ illa erit commoditas, ut post successionem ^ quoque eorum facile requiratur, an exactores ultra, quam oportuit, de fortunis provincialium baliquid exsculpere voluerunt. Dat. VII. Id. Oct., Nepotiano et Facundo Coss. (336.)

DE ORDINE JUDICIORUM.

alicuib rem sine censu vel comparare vel vendere. Inspectio autem publica d vel fiscalis esse debebit bac lege e, ut, si aliquid sine f censu venierit 8, et id ↳ ab alio deferetur i, venditor quidem possessionem i, comparator vero id quod dedit pretium, fisco vindicante, perdat 1. § 1. Id etiam placuit, neminem ad venditionem rei cujuslibet accedere m, nisi eo tempore, quo n inter venditorem et emptorem ° contractus solemniter explicatur P, certa et vera proprietas a vicinis demonstretur ; usque eo legis istius cautione currente, ut, etiamsis subsellia vel, ut vulgo aiunt, scamna vendantur, ostendendæ proprietatis probatio compleatur *. § 2. Nec inter emptorem et venditorem solemnia in exquisitis y cuniculis celebren

u

sum Cod. Th. recipi, sed vid. Wenck. in E. L. L. 1826, n. 136, p. 1084 (Opp. p. 439).

Imp. Constantinus A. ad Calphurnium. Quoniam civili discerptatione intermissa, sæpe fit, ut prius de B tur, sedz fraudulenta venditio penitus sepulta aa depecrimine judicetur; quod, utpote majus, merito minori præfertur, ex quo criminalis quæstio quocumque modo cessaverit, oportet civilem causam velut ex integro in judicium deductam distingui: ut finis criminalis negotii ex eo die, quo inter partes fuerit lata sententia, initum civili quæstioni tribuat. Dat. Id. Mart. Nepotiano et Facundo Coss. 336. (Ex cod. Just.)

Anno Domini 337.
Feliciano et Titiano Coss.

DE CONTRAHENDA EMPTIONE.

Imp. Constantinus Aug. ad Gregorium &. Qui e com

a Go reprobat cj. secessionem pro successionem. b Go provinciarum, err.

Cuj 2, 2 excludere. sed. em. in corr.

d Nonn, codd. Græg. Add. Ps. P.58 Item alia ad Gr. In Vat. Fr. pro inscr. hæc tantum vv. ponuntur: A. et Cæs., neque magistratus, ad quem data sit, nomine addito, neque imperatoris. Diversa etiam ibi est subscriptio (vid. not. b sq.), de qua re disputaverunt Wenckius in edit. C. Th. p. 152 sq., not. a, A. de Buchholtz in ed. Vat. Fragm. p. 323 et Schillingius, Bemerk. über rom. Rechtsgesch. p. 392, not. 1090. Mihi videtur lex secunda h. t. Constantiniane in Vat. Fr. servatæ legis repetitio esse, mutata inscriptione et subscriptione, cujus rei multa sunt apud Romanos exempla.

C

e In Vat. Fr. hæc vv. præcedunt : Nulla verecundiæ vel quietis mora vel quolibet intervallo cunctandi passim, nunc singuli, modo populi, proruentes in nostros obtutus (V. inobtutus), sic uniformes querellas iisdem fere sermocinationibus volutarunt, ut nec interpellantium credulitati valeret occurri, nec allegationum qualitas disparari, parens carissime atque amantissime (V. p. k. atq. a. a. Mai. et Buchh. parens karissime D atque augustalis. Cf. Buchh. et Schill. II. cc.). Pari (V. paris) siquidem exemplo vociferationibus consules, multitudines memorarunt (V. Memorabunt), non juste res suas esse divenditas; aliis possidentibus se fiscalia luere: frequenti denique obsecratione delata remedium cupiverunt. His sumus valde permoti, verentes ne alicujus calliditatibus abversabili emolumento persuasi res suas venderent sine censu ac post subsidia nostræ mansuetudinis precarentur; itaque versutiis calliditatis commenta miscentibus, dum insidiarum (V. insuarum) fallentium non suspicamur arcana, pro innocentiæ nostræ natura ceteros æstimantes, detrimento census nocentes (V. nocentis) levaremus. Has fraudes, hos dolos, istas argutias (V. argutitas) lege prohibemus, constitutione excludimus: et idcirco justæ providentia consulta deliberatione sancimus, ut omnino, qui etc. III. de Schroeter I. c. p. 349 vult totam §phum ex Vat. Fr. in ip

a Cod. Just, cum necesse sit eum qui comparavit, censum rei comparatæ agnoscere, nec liceal. Vat. Fr. qui comparal rei comparatæ jus cognoscat el censum neque l.

b Cod. Just. cuiquam.

c Vat. Fr. et Cod. Just. om. vel.

d V. publicæ. Mai. publice. 15 vel publ. f.

e Nonn. codd. ac legi. 8 debit ac l. 10 debet.

f 19 et Go. in not. aliquis sine.§15 om. sine.

Ri*.

6 Hanc Be. cj. confirmant Vat. Fr. et cod. 15. Similiter 9 venerit. Rell. codd. et edd. Sich. vendiderit, quod defendi potest.

h Vat. Fr. et post ab aliquo. 19. id ad alium. i V. Mai. Hollw. deferretur. 8, 9, 19-21, Sich. defertur, non male. 15 deferatur.

'i 8, Sich. add. amittal et 21 amittit, ex interpr. 18 poss. perdal. Mox 20 om. vero.

k20 pretio. Aur. Lugd. om. pretium.

1 Val. Fr. deperdat.

m Vat. Fr. Id. etiam volumus omnibus intimari, nostræ clementiæ placuisse, neminem debere ad venditionem rei cujuslibet adfectare et accedere, nisi. 20 cujuslibel liceat acc. 21 add. ut.

n V.

quom. 8 quod.

19 vend. et tempore c.

P Ita W. edid. ex. Vat. Fr. Omnes edd. et codd. ut certa et vera, sed jam Go. inducendam esse statuit voculam ut, ortam ex præcedente v. explicatur. Val. Fr. prop. (om. a) vicinis præsentibus dem. 10 demonstratur.

rta Vat. Fr.,

decurrente Cui. 2

omnes codd. et Sich.
W.; ceterum 9 ratione.

s 6-8, 10, 14, 16, 17, 21 om. si.

t Nonn. codd. subsellie.

u 6, 7, 10, 14. 17, 18 om. ul.

V

Lugd.;

10, 18 agunt. Mox 21 vendentur et 19, 20 ostendite.

x 10, 18 impleatur. V. Mai. conpletur.
y 20 adquisitis.

z 10, 18 celebrantur se.

aa Hæc Sphus contracta est, paucis verbis retentis, e longiore et verbosa oratione, quam Vat. Fragmm. nobis servarunt: Hinc (V. Hunc) etenim jurgia multa nascuntur, hinc proprietatis jura temerantur, hinc dominiis vetustissimis molestia comparatur, cum cæcitate præpropera, el rei inquisitione neglecta, luce veritatis omissa, nec perpetuitate cogitata dominii, juris ratione postposita, ad rei comparationem accedunt, omissis omnibus, dissimulatis atque neglectis, id properant atque festinant, ut quoquo modo CUNICULIS NESCIO QUIBUS inter emlorem el venditorem SOLEMNIA CELEBRENTUR : cum longe sit melius, sicuti diximus, ut lucem veritatis fidei testimonio, publica voce, subclamationibus populi ido

Dal. prid. Non Febr. Constantinopoli, Feliciano et A æneis tabulis jussimus publicari. PP. XII. Kal. Jun Titiano Coss. b (337).

Interpretatio. Quicumque © villam comparat, tributum rei ipsius, sicuti et jus possessionis d se comparasse cognoscal, quia non licet ulli e agrum sine tributo vel solutione fiscali aut comparare aut vendere t. Quod si, suppressa fiscali solutione, aliquis vendere ausus fuerit vel comparare & præsumpserit noverint,inter quos tulis fuerit secreta i transactione contractus, quod et ille pretium perdat, qui i emptor accesserit, et venditor possessionem amittat, quia jubetur, ut vicini k rei quæ venditur, testes esse debeant 1 et præsentes, in tantum TM ut etiam de mediocribus rebus si quid in usum venditur ", ostendi ° vicinis P placeat, et sic comparari, ne 4 aliena vendantur.

suum itineribus muniendis impendant. Nulla enim A aut testium, tunc modis omnibus imputet, et agnoscat ratione debent ab hoc, quod in commune omnibus profuturum est, sejungi.

Imp. Constantinus A. Campesi. Cum Divus Aurelianus Parens noster civitatum ordines pro desertis possessionibus jusserit conveniri, et pro his fundis, qui invenire dominos non potuerunt, quos præceperamus earumdem possessionum triennii immunitate percepta de solemnibus satisfacere: servato hoc tenore præcipimus, ut si constiterit ad suscipiendas easdem possessiones ordines minus idoneos esse; corumdem agrorum onera possessionibus et territoriis dividandur accepta.

DE SERVIS FUGITIVIS.

Imp. Constantinus A. ad Probum. Si fugitivi servi deprehendantur ad Barbaros transeuntes: aut pede amputato debilitentur, aut metallo dentur, aut qualibet alia pœna afficiantur.

DE USURIS..

contenta in illa charta, etiamsi re vera non sunt accepta ab ipso. Hæc si proprio nomine agat. Si vero tutor est aut curator, dat quidem duplam pœnam viginti quatuor aureorum: Is vero qui sub tutela aut cura est possit objicere probationi exceptionem non numeratæ pecuniæ.

DE EUNUCHIS.

Imp. Constantinus. A Aurelio duci Mesopotamiæ. Si quis post hanc sanctionem in Orbe romano eunuchos fecerit, capite puniatur; mancipio tali, nec non etiam loco, ubi hoc commissum fuerit, domino sciente et dissimulante confiscando.

DE FUNDIS PATRIMONIALIBUS.

Imp. Constantinus. A. ad Dracontium. Patrimonialis B fundi pensitationem, seu aurariam, seu frumentariam intra tempus omissam, minorum dominio non nocere præcipimus, nec ad fraudem juris eorum accedere, si quod solemniter debetur, paulo serius inferatur ; ita tamen ut, permanente substantia parvulorum, judex tutorem, vel curatorem, per quem differtur illatio, negligentiæ suæ et deserti officii pœnas exigat, et damna deplorare compellat.

Imp. Constantinus A. ad Populum. Si conventus quis negaverit manum propriam prolatam in libello aut alia charta, si quidem ex comparatione is convincatur, hoc est, alia ejus prolata manu, et comparata cum ea, quæ est in libello, det is pœnæ nomine actori pro mendacio solidos vigenti quatuor. Si vero aut tabellio productus fuerit, apud quem instrumentum scriptum est, aut alii quidem testes pro veritate deponentes, tunc ipse præter pœnam viginti quatuor aureorum non possit ha- C bere licentiam objiciendæ exceptionis pecuniæ non numeratæ, ut dicat, quamvis instrumentum factum fuerit, ea tamen, quæ in eo scripta sunt, non fuisse data: sed omnimodo condemnetur, etiamsi nihil ipsi revera solutum est. § 1. Hæc quidem obtineant, si conveniatur quis ex proprio contractu. Si vero tutor est, aut curator unius earum, quæ sub cura esse solent personarum, masculus aut fœmina secundum Constitutiones tutelam gerens propriorum liberorum, et manum propriam prolatam in contractu eorum, qui sub tutela aut cura sunt, inficiatus fuerit, tunc si quidem ex sola comparatione convincantur mentiri, præstent ipsi viginti quatuor aureos. Si vero ex productione tabellionis, aut testium, pecuniæ quidem non numeratæ exceptio ne adimatur his qui D sub tutela vel cura sunt (neque enim peccarunt illi), sed ipsi tutores aut curatores alios viginti quatuor aureos pœnæ nomine dent actori, habentibus bis, qui sub tutela aut cura sunt, salvam sibi pecunia non numeratæ exceptionem. Neque enim aquum est ipsos ex alienis peccatis damno affici. § 2. Hac de reis conventis ubi dixit constitutio, transitum fecit et ad agentium personam. Jubens, ut si actor manum propriam inficietur positam in charta contra ipsum prolata, forte in ea, quæ de suscepta dicitur confessione, et ipse similiter, si quidem ex sola comparatione convincatur, præstet viginti quatuor aurcos: si vero ex productione tabellionis

DE FUNDIS REI PRIVATE ET SALTIBUS DIVINE

DOMUS.

Imp. Constantinus A. Universi cognoscant has possessiones, quas de fisco nostro comparaverunt, seu comparant, nullo a nobis jure retrahi, sed propria firmitate possessas, etiam ad posteros suos dominii perpetui durabilitate dimitti.

DE SERVIS.

Imp. Constantinus. A ad Bassum PP. Si quando negotium status fuerit exortum) [si quidem] ab ejus parte, qui dicitur servus, aliquid dicatur dominus abripuisse prius considerari placet, utrum de possessione servitutis in libertatem reclamandum putet, an vero ex possessione libertatis in servitutem vocetur. At si cum de obsequiis servilibus libertatem constiterit flagitare, ante decidi status convenit causam, atque ita præberi direptorum negotiorum (si res exegerit) audientiam. Quod si ei qui ad servitutem vocatur, quicquam direptum esse memoretur, universa, quæ constiterit ablata, ita demum reddi convenit ei qui servus esse contenditur, si modo salvam rem futuram per idoneos fidejussores promiserit. Nam si tales dare non potuerit, tunc ea convenit, de quibus in judicio tractabitur, sequestrari in eum diem, [in] quo controversia sopiatur, ita ut ex iisdem (si aliqua alia facultas esse non poterit ) tantum litis sumptus, et alimonia homini subministretur, quantum moderato judicis arbitrio fuerit æstimatum. Cum autem necdum lite de statu mota res ab aliquo direptæ sint, et sententia de restituenda possessione rerum lata, ille ne [huic] sententiæ satisfieret, de statu controversiam movit, necessitatem habebit et sine satistione easdem res reddere, et tunc causam liberalem secundum juris ordinem excercere.

MANDATI.

Imp. Constantinus A. Volusiano Pf. P. In re

mandata non pecuniæ solum, cujus est certissimum A mandati judicium, verum etiam existimationis periculum est. Nam suæ quidem quisque rei moderator atque arbiter, non omnia negotia, sed pleraque ex proprio animo facit; aliena vero negotia exacto officio geruntur, nec quicquam in eorum administratione neglectum ac declinatum culpa vacuum est.

DE PATRIBUS QUI FILIOS SUOS DISTRAXERUNT.

Imp. Const. A. Provincialibus, salutem. Si quis propter nimiam paupertatem egestatemque victus causa filium filiamve sanguinolentos vendiderit, venditione in hoc tantummodo casu valente, emptor obtinendi ejus servitii habeat facultatem. Liceat autem ipsi, qui vendidit, vel qui alienatus est, aut cuilibet alii ad ingenuitatem eum propriam repetere: modo si aut pretium offerat, quod potest valere, aut mancipium pro ejusmodi præstet.

Imp. Constantinus A. ad Italicum. Si quis adversus conductorem nostrum aliquid agendum crediderit, viro illu-tri Comiti rerum privatarum referri oportet, ne et judici existimationis et officio ejus salutis discrimen immineat. Dat. kalend. Februar. Coss.

DE USURIS.

Imp. Constant. ad populum. Pro auro et argento et veste facto chirographo licitas solvi, vel promitti usuras jussimus.

DE INCESTIS ET INUTILIBUS NUPTIIS.

Imp. Constantinus A. Patraclo. Cum ancillis non potest esse connubium: nam ex hujusmodi contubernio servi nascuntur; ideoque præcipimus, ne Decuriones in gremia potentissimarum domorum libidine servarum ducente confugiant. Si enim Decurio clam actoribus, et procuratoribus nescientibus, alienæ fuerit servæ conjunctus, et mulierem in metallum detrudi per sententiam judicis jubemus', et ipsum Decurionem in insulam deportari; omnibus bonis ejus civitati, cujus Curialis fuerat, mancipandis, si patria potestate fuerit liberatus, nullosque habeat liberos, vel parentes, vel etiam propinquos, qui secundum legum ordinem ad ejus successionem vocentur. † Quod si actores vel procuratores loci, in quo flagitium admissum est, fuerint conscii, vel compertum facinus promere noluerint, metallo eos convenit implicari. † Si vero dominus (loci) hoc fieri permisit, vel postea cognitum celavit, si quidem in agro id factum est, fundus cum mancipiis et pecoribus, cæterisque rebus, que cultui rustico sustinentur fisci juribus vindicetur. Sin vero in civitate id factum est, dimidiam bonorum emnium partem præcipimus confiscati, pœnam angentes, quoniam intra domesticos parietes scelus admissum est, quod noluit mox cognitum publicare.

Lup. Constantinus A. Maximo P. P. Apud concilism [nostrum] vel apud consules, prætores, [præsules). præsides, magistratusve earum civitatum, quibas hujusmodi jus est, adipisci potest patronorum judicio sedula servitus libertatem.

Imp. Constantinus et Licinius AA. ad Euthymium præsidem Cappadociæ. Jubemus omnes epistolas actricis, quas ad Ælium tanquam principalem fecerat, inanes ac vacuas esse, atque in irritum devocari; ac de ingenuitate ejusdem Ælii requiri, nec mulieri id obesse, quod ad eum tanquam decurionem ac principalem scripserit, vel id, quod idem se finxerit decurionem, vel principalem; maxime cum non solum testium professione, et cognationis cjus jugum servile cognoscitur, verum etiam voce propria ejusdem Ælii apud aliud judicium patuerat, quod conditionis servi lis videretur.

DE QUADRIENNII PRÆSCRIPTIONE.

Imp. Constantinus A. ad Orphitum P. V. Notum Best a fisco quæstionem post quadriennium (continuum) super bonis vacantibus inchoandam non esse. Additum est, et eos, qui nostra largitate nituntur, nulla inquietudine lacessendos, nec his a fisco nostro controversam commovendam, qui quoquo modo aut titulo easdem res possederint.

C

*

DE OFFICIO PROCONSULIS ET LEGATI.

Imp. Constantinus A. Ælio proconsuli Africæ. Legati non solum civiles, sed etiam criminales causas audiant, ita ut, si sententiam in reos fereudam providerint, ad proconsules eos transmittere non mo

rentur.

DE OFFICIO MAGISTRI OFFICIORUM.

Imp. Constantinus A. ad agentes in rebus. Privilegiis dudum scholæ vestræ indultis [et], integris reservatis, ad ducenariam, centenarian et biarchiam nemo suffragio, sed labore unusquisque perveniat, Principatum vero adipiscatur matricula decurrente, ita ut ad curas agendas et cursum illi exeant, quos ordo militiæ vocat, et ejus laborum adjutor. Præterea in quo totius scholæ status, et magistri securitas constituta est, idoneus probitate morum ac bonis attributis præditus nostris per magistrum obtutibus offeratur, ut nostro ordinetur arbitrio. P. P. Roma, in foro Trajani.

DE AGRICOLIS ET MANCIPIIS DOMINICIS, VEL FISCALIBUS
REI PUBLICE VEL PRIVATE.

Imp. Constantinus A. ad Constant. P. P. Nullus omnino originalis colonus rei privatæ nostræ ad aliquos honores, vel quælibet alia civitatis munera devoceD tur. Non enim civitatum ordinibus, et cæteris, ex quibus pro multitudine fieri nominationes oportet, per omnia florentibus ad hæc suprema præsidia injuriosa nominatione descendendum est.

Imp.Constantinus A.Januario. P. P. Colonos nostros, qui privati sunt, vel ad ratiocinia gerenda, vel ad colendos agros idonci, retrahi jubemus, ac tantum colendis nostris rebus addici; quin etiam in posterum observari, ne quis eorum rem privatam cujusquam gerendam, aut aliquid administrandum suscipiat.

Imp. Constantinus A. ad Equitium, Magistrum equitum et peditum. Servi, atque coloni, et eorum filii,

vel nepotes, vel quicumque de fundis ac possessioni- A actum est, adeat judicem, cujus primum poterit ha bus nostris clanculo ad officia convolaverint diversa reddantur, etiam si armatæ habuerint sacramenta militiae. Nos enim etiam eos discingi jubemus, ac reddi, qui protectorum fuerint nomen adepti.

bere præsentiam, et facinus comprobet, ut ille, qui convincitur amplius postulare, quam accipere consueverat, hoc facere in posterum prohibeatur, prius reddito quod superexactione perpetrata noscitur extorsisse.

DE EXCUSATIONIBUS MUNERUM.

Imp. Constantinus A. ad Catullinum Vicarium. Negoliantes vestiarios, linteones, purpurarios et particarios, qui devotioni nostræ deserviunt, visum est secundum veterem consuetudinem ab omni munere immunes esse.

DE NAUFRAGIIS.

Imp. Constantinus A. Si quando naufragio navis expulsa fuerit ad littus, vel si quando aliquam terram attigerit, ad dominos pertineat: Fiscus meus sese non interponat. Quod enim jus habet fiscus in aliena calamitate, ut de re tam luctuosa compendium sectetur ?

Pars secunda.

CONCIONES.

(Ex Euseb. Hist. Eccl.),

CONSTANTINI AD SYNODUM IN PALATIO HARITAM ORATIO DE PACE.

Εὐχῆς μὲν ἐμοὶ τέλος ἦν, ὦ φίλοι, τῆς ὑμετέρας ἀπολαῦσαι χορείας· τούτου δὲ τυχῶν, εἰδέναι τῷ βασιλεῖ τῶν ὅλων τὴν χάριν ὁμολογῶ, ὅτι μοι πρὸς τοῖς ἄλλοις ἅπασι, καὶ τοῦτο κρεῖττον ἀγαθοῦ παντὸς ἰδεῖν ἐδωρήσατο, φημὶ δὴ τὸ, συνηγμένους ὁμοῦ πάντας ἀπολαβεῖν μίαν τε κοινὴν C ἁπάντων ὁμόφρονα γνώμην θεάσασθαι. μὴ δ ̓ οὖν βάσκανός τις ἐχθρὸς τοῖς ἡμετέροις καλοῖς λυμαινέσθω. μὴ δὲ τῆς τυράννων θεομαχίας ἐκποδὼν ἀρθείσης Θεοῦ σωτῆρος δυνάμει, ἑτέρως ὁ φιλοπόνηρος δαίμων τὸν θεῖον νόμον βλαστ φημίαις περιβαλλέτω· ὡς ἔμοιγε παντὸς πολέμου καὶ μάχης δεινὴ καὶ χαλεπωτέρα, ἡ τῆς ἐκκλησίας τοῦ Θεοῦ ἐμφύλιος νενόμισται στάσις. καὶ μᾶλλον ταῦτα τῶν ἔξωθεν λυπηρὰ καταφαίνεται. ὅτε γοῦν τὰς κατὰ τῶν πολεμίων νίκας νεύματι καὶ συνεργείᾳ τοῦ κρείττονος ἠράμην, οὐδέν τε λείπειν ἐνόμιζον, ἡ Θεῷ μὲν νομίζειν τὴν χάριν, συγ χαίρειν δὲ καὶ τοῖς ὑπὲρ αὐτοῦ δι' ἡμῶν ἠλευθερωμένοις. ἐπειδὴ τὴν ὑμετέραν διάστασιν παρ' ἐλπίδα πᾶσαν ἐπυθόμην, οὐκ ἐν δευτέρῳ τὴν ἀκοὴν ἐθέμην, τυχεῖν δὲ καὶ τοῦτο θεραπείας δι ̓ ἐμῆς ἐυξάμενος ὑπηρεσίας, τοὺς πάντας ἀμελλητί συμμετεστειλάμην· καὶ χαίρω μὲν ὁρῶν τὴν ὑμετέραν ὁμήγυριν. τότε δὲ μάλιστα κρίνω κατ ̓ εὐχὰς ἐμαυτὸν πράξειν, ἐπειδὰν ταῖς ψυχαῖς ἀνακραθέντας ἴδοιμι τοὺς πάντας, μίαντε κοινὴν βραβεύουσαν τοῖς πᾶσιν εἰρηνικὴν συμφωνίαν, ἣν καὶ ἑτέροις ὑμᾶς πρέπον ἂν εἴη πρεσβεύειν τοὺς τῷ Θεῷ καθιερωμένους. μὴ δὴ οὖν μέλ λετε, ὦ φίλοι, μὴ δή, λειτουργοί Θεοῦ, καὶ τοῦ κοινοῦ πάντων ἡμῶν δεσπότου τε καὶ σωτῆρος ἀγαθοὶ θεράποντες· τὰ τῆς ἐν ὑμῖν διαστάσεως αἴτια ἐντεῦθεν ἤδη φέρειν ἀρξάμενοι, πάντα σύνδεσμον ἀμφιλογίας νόμοις εἰρήνης ἐπιλύσασθε, οὕτω γὰρ καὶ τῷ ἐπὶ πάντων Θεῷ τὰ ἀρεστά

D

Hæc erat summa votorum meorum, carissimi, ut cœtus vestri conspectu mihi quandoque frui contingeret. Cujus voli compos nunc factus, Deo omnium Regi gratias ago, qui præter iunumera alia beneficia, hoc omnium bonorum maximum mihi spectare concessit, ut scilicet vos in unum omnes congregatos, et conspirantibus animis unum idemque sentientes viderem. Nullus igitur posthac malevolus hostis felicem rerum nostrarum statum perturbet, nec post deletam funditus ac sublatam Dei Servatoris auxilio, tyrannidem eorum qui Deo bellum indixerant, rursus malignus dæmon alia via ac ratione divinam legem maledictis et calumniis exponat. Quippe intestina seditio Ecclesiæ Dei, mihi quidem omni bello et concertatione gravior ac periculosior videtur; nec externæ res tantum animo meo dolorem afferunt, quantum hæc negotia. Et eo quidem tempore quo Dei nutu atque auxilio adjutus victoriam de hostibus retuleram, nihil amplius mihi superesse existimabam, quam ut tum divino Numini gratias agerem, tum una cum iis quos Deus mea opera in libertatem vindicaverat communi gaudio exultarem. Sed ubi de dissensione vestra nuntius ad me insperato perlatus est, equidem eam rem minime negligendam putavi. Quippe optans ut huic malo mea quoque opera remedium adhiberetur, absque ulla cunctatione omnes vos accersivi. Et maximam quidem animo capio voluptatem, cum vos congregatos intucor. Sed me ex voto rem gessisse tunc demum existimabo, cum vestrum omnium animos inter se conjunctos ac permixtos videro, unamque velut omnium arbitram pacem atque concordiam, quam quidem vos, utpote Deo