1537 PROLEGOMENA. in balnea haberent introitum. Hic Liberius ornavit de A Quam quidem æquissimam postulationem ægerrime platoniis marmoreis sepulcrum S. Agnetis martyris. Omnes itaque anni Felicis in ejus ordinem dinumerantur. Hic fecit Basilicam nomini suo juxta macellum Libya. Hic fecit ordinationes duas in urbe Roma per mensem Decembrem, presbyteros octodecim, diacones quinque, episcopos per diversa loca decem et novem. Qui sepultus est via Salaria in cœmeterio Priscille, quinto Idus Septembris, alias octavo (imo, septimo) kalendas Maii. Et cessavit episcopatus dies sex. DE EODEM. (Ex D. Coust.) I. In catalogo (1) Bucheriano, qui in hoc Papa desinit, ideoque eo superstite concinnatus creditur, istud tantum legere est: Liberius fuit temporibus Constantii ex die x1 Kalendas Junias in diem... a consulibus Constantio Vet Constantio Cæsare. Ex quo docemur cum anno 352, mensis Maii 22 die, feria sexta fuisse ordinatum. Aut si placet Ant. Pagii conjectura, qua pro die x Kalendas Junias, legendum esse opinatur die x1 Kalendas Julias, in Junii 21 diem, quæ Dominica erat, cadet ejus ordinatio. II. Cum pro fidei causa multos labores strenue fortiterque suscepisset, anno 555 exeunte exsul factus, post biennium exili tædio fractus victusque, Arianis nonnihil ad tempus concessit. Attamen circa anni 358 initia Romam reversus, Ecclesiæ curam non descruit. Nam post cassatum Ariminense concilium, ut loquitur Siricius epist. 1 ad Himerium n. 2, generalia destinavit ad provincias decreta. Et quod a synodis Alexandriæ anno 32, ac deinde in Achaia habi is de episcopis qui Arimini lapsi fuerant definitum est, iis nimirum damnatis qui aliis labendi auctores per fraudem fuerant, cæteris parcendum esse, confirmavit. Sub finem vite Orientales, cum Nicænam fidem professi essent, damnassentque Arianam hæresim, admisit ad communionem suam. Eum VIII Kalendas Octobris Gratiano et Dagalaifo consulibus, hoc est anno 366, Septembris 24 die e vivis exemplum Marcellinus et Faustinus Presbyteri in præfatione precum ad Valentinianum, Theodosium et Arcadium imperatores tradunt. Eodem die in martyrologio Beda, at in Hieronymiano et nonnullis aliis die 23 prædicti mensis, memoria ejus recolitur et in primo quidem diem quo mortuus, in cæteris autemi eum quo sepultus fuit, indicari Pagius arbitratur. (1) Abhinc usque ad § II hujus NOTITIE linearum interstitium coercere coacti sumus, scilicet ut documenia quæ prius omissa fuerant, postea, paginis jam inter se coaptatis, ad perficiendum primum paragraphrum intruderentur. Nobis procul dubio assentiel lector, ipsius utilitatem ctiam elegantiæ typographicæ anteponentibus. ED. (2) Bucher. de Doctr. temp. pag. 273. C D ferens Constantius, nunquam deinceps ab exagitandi anno CCCLV. Pulso Liberio, atque in ejus sedem intruso Felice, nunquam adduci potuerunt Romani cives, ut cum istiusmodi homine societatis quippiam vel communionis haberent. Quin eo tandem deducta res est, ut Liberius paulo post Urbi redditus fuerit ob seditiones Romanas, teste Sulpicio Severo (3). Neque aliter Socrates (4): ‹ Liberius, inquit, haud multo post ab exilio revocatus, sedem suam recepit: cum populus Romanus seditione facta, tou v Póun laoũ σtaGavtos. Felicem ecclesia expulisset, et imperator licet invitus assensum illis præbuisset, 8, Tɛ Barchers καὶ παρὰ γνώμην τούτοις ἐγένετο σύμψηφος. His concinit Theodoritus (5). Ab exilio autem reversus ineunte anno 358, ac Romam ingressus victor illustris et strenuus veritatis athleta », ὁ νικηφόρος τῆς ἀληθείας ἀγωνιστής ingenti omnium plausu exceptus est atque lætitia : sueque jam sedi restitutus, fidem Nicænam quam exilium passus fortiter asseruerat, postea redux magnificentius adhuc praedicavit. Siquidem, ut ex beato Siricio papa erudimur (6), ‹ post cassatum Ariminense concilium, generalia misit ad provincias decreta. Deinceps vero synodos Alexandria atque in Achaia coactas, earumque sanctiones de recipiendis episcopis qui Arimini lapsi fuerant, confirmavit. Orientales autem post fidei Nicenæ professionem, postque synodi Ariminensis acta daminata ad communionem admisit. His aliisque præclare gestis, ut ex ejus epistolis potissimum liquet, anno tandem 366, die 24 Septembris, sive ut perhibent MarcelJinus et Faustinus presbyteri (7), octavo Kalendas Octobris Gratiano et Dagalaifo cos., humanis rebus exemplus est Liberius. Ιουλίου II. Quantum vero fide, sanctitate ac doctrina excelluerit summus hic pontifex, quantoque in pretio apud præstantissimos quosque viros habita sit ejus memoria, jam satis constat. Sanctus Athanasius inter celebres Ecclesia scriptores ipsum recenset, et cum viris apostolicis comparat (8): « Si quæ, inquit, Scribunt (Ariani) ea scriberent orthodoxi, ut — Julius et Liberius Rome episcopi : Εἰ μὲν οὖν παρὰ ὀρθο δόξων ἦν τὰ γραφόμενα, οἷα ἂν ἐγεγόνει παρὰ καὶ Λιβερίου τῶν ἐπισκόπων Ῥώμης — nullis profecto in illorum Scriptis esset suspicionis locus: simplex enim ac candidum est virorum apostolicorum ingenium.› Basilio magno dicitur (9) beatissimus episcopus Liberius, ὁ μακαριώτατος ἐπίσκοπος Λιβέριος : Epiphanio autem (10) beat memorie Romanus episcopus. › Siricius item papa venerandæ memoriæ prædecessorem suum, ipsum appellat (11). Et sanctus Ambrosius sororem suam Marcellinam allocutus (12), (1) Amm. Marc. lib. xv, cap. 7. (2) Sulp. Sev. Ilist. sacr. lib. 1. cap. 39. (4) Socrat. Hist. eccl. lib. 1. cap. 37. (7) Marcell. et Faust, in præfat. ad libell. prec.` (9) Basil. epist. 263, al. 74, § 3, opp. t. 1, p. 406. (10) Epiph. Her. 75, §2. (11) Siric. epist. 1 ad Himer., § 2. (12) Ambros. de Virg. lib. 1, cap. 1, § 1. Tempus est, inquit, soror sancta, ea quæ mecum A conferre soles, beatæ memoria Liberii præcepta revolvere; ut quo vir sanctior, eo sermo accedat gratior. Et infra (1) post recitatam integram orationem ejusdem Liberii Marcellinam dato virginitatis velamine consecrantis, quam nos epistolis Liberianis subjecimus: ‹ fæc tecum, subdit, sanctæ memoriæ Liberius. Theodoritus denique, ‹ celeberrimi Liberii fiduciam et admirabiles sermones, Albερiou τoû πaveʊφήμου τὴν παρρησίαν καὶ τοὺς ἀξιαγάστους λόγους, memoral (2), quos pro veritatis defensione coram imperatore Constantio habuit; eumque præterea, ut paulo ante vidimus, celebrat tanquain gloriosum veritatis athletam (3): quin et ab exilio reducem, virum admirabilem vocat (4): Reversus est, inquit, admirandus ile Liberius : Ἐπανήκε μὲν Λιβέριος ὁ θεσπέσιος. Cujus propterea memoria in Beda martyrologio, et in eo quod metrice Wandelbertus conscripsit, nec non in Hieronymiano atque in additionibus ad Usuardum recolitur. jam quisque vir prudens adulterinas agnoscit? Quidni ergo et quatuor epistolas inter Ililarii fragmenta (1) Liberii nomine prænotatas ipsiusque lapsum promentes, Ariani confinxerint? Ex iis certe primam Orientalibus inscriptam et adversus Athanasium exaratam (2), fictam esse ac subdititiam primus omnium magnus Baronius multis argumentis comprobavit (3): ejusque sententiam plerique viri docti, Coustantius (4), Montfauconius (5). alii, si Tillemontium excipias fuere assectati? Et miramur quidem tantum virum eo usque processisse (b), ut istiusmodi epistoke sinceritatem adstruere tentarit. Imposturam namque detegere cuivis licet tum ex ipsius contextu cum chronotaxi Liberiana composito, tum vero ex appendice huic epistole statim adjecta, ubi sic legimus: « Quid in his litteris non sanctitatis, quid non ex metu Dei eveniens est. Ex quibus plane intelligas, ut cum Baronio loquar (7), non esse Hilarii verba ista, quibus probatur Athanasii condemnatio per Liberium facta; sed Ariani alicujus, Athanasii damnaB tionem præ cæteris omnibus aliis rebus optantis. Neque enim placet Montfauconii conjectatio, hæc scilicet ipovizos Hilarium scripsisse. Sive enim spectes temporis motus quo conscript fuisse perhibetur epistola, sive rem de qua in ea potissimum agitur : utrunque arguere fas est, et epistolam Arianicam esse, et appendicem eidem epistolæ adjecisse hominem Arianum, qui simplicioribus ac iimprudentibus securius illudere intenderit. III. Ex ecclesiasticæ antiquitatis monimentis complura quidem litteris consignasse Liberium ad catholicam religionem adstruendam confirmandamque intelligimus sed quatuordecim tantum epistolas adhuc superstites, ab eo revera fuisse conscriptas, ex veterum Patrum fide atque auctoritate agnoscimus et profitemur. Alias vero nonnullas quæ sub ejus nomine circumferuntur, easque præcipue qua: summi hujus pontificis lapsum prodere existimantur, tamquam spurias et subdititias rejiciendas jure optimo ducimus. Neminem sane latet homines hæreticos sub ementitis sanctorum Patruma, in primis vero pontificum Romanorum sive aliarum sedium præsuJum nominibus, scripta plurima confingere consuevisse; quibus ecclesia catholicæ fucum facerent, incautos securius deciperent, eaque ratione impia sua dogmata facilius spargerent validiusque firmarent. Quod quidem ævo maxime Liberiano contigisse novimus, quo genuinis adulterina intermixtă deprehendere haud insolens. Compertum habemus enim- C vero, Fidei expositionem zarà pépos sancti Gregorii Thaumaturgi nomine insignitain, auctorem habere Apollinarium; quemadmodum Eulogius Alexandrinus (5), Leontinus Byzantynus (6) et Palestini monachi sub Leone I imperatore, alique Chalcedonensis concilii assertores comprobarunt. Norunt præterea eruditi viri (7), Eutychianos laudasse Julium et Felicem Romanos pontifices, Athanasiumque atque alios Ecclesie Patres, ceu Christo naturam unani vindicantes. Quid memorem famosam illam epistolam ab Apollinari confictam ac Julio I suppositam? Qua de fraude præ cæteris testis est locuples Leontius (5) modo landatus. Quid quod Ariani non modo Athanasii aliorumque orthodoxorum, sed etiam imperatorum nomine epistolas confingebant, ut ex ipso Athanasio (9) erudimur? IV. Sed ut ad propositum nostrum cum viro doctissimo (10) propius accedamus, an non amœbeas Liberii et Athanasii epistolas quæ in perantiquis Athanasii codicibus tanquam germana habebantur (11), (1) Ambros., de Virg.. lib. 1, cap. 4, §. 1. (2) Theodor. Hist. eccl. lib. n, cap.15. (3) Id. ibid. cap. 17. (4) Id. ibid. sub fin. (5) Eulog. apud Phot, biblioth. cod. 250. (6) Leont. Byz. lib. adv. fraud. Appollin. in Thes. Canis. tom. 1, pag. 608. (7) Lequien. Dissert. Damasc. 11 § 1 seq. pag. 32. (8) Leont. Byz. lib. de Sect. Act. vin, tom. x1 Bibl. PP. Paris. pag. 526. (9) Athan. Apol. ad Constant.§§. 11, 19, 20, opp. tom. 1, pagg. 301, 307. (10) Montfauc. Animadv. ad tom. II, collect. PP. Græc., pag. 47. (11) Athan, opp. tom. 1, p. 667 seqq. D V. Quandoquidem vero primam illam epistolam inter Hilarii fragmenta extantem, et spuriam esse et Arianum prodere auctorem certo constat; quid vetat quominus et tres modo laudatas ab Ariana manu fuisse confictas, atque in illam Fragmentorum farraginem congestas existimemus? Neque enim alio nomine appellaverim cum viris doctis Fragmenta illa Hilariana: quamvis enim ea inter pra clara malta vetustatis ecclesiastica monimenta occurrant, eorum tamen collectionem monstruosam quamdam rerum faciem, indigestamque congeriem exhibere nemo jure inficias ierit: ut proinde aliqua saltem ex parte operis auctoritas sublesta fidei esse videatur : in co siquidem non solum falsa nonnulla veris immixta, sed etiam depravata corruptaque ab hæreticis haud pauca reperias. Iline Rufinus (8): «Hilarius, inquit, cum ad emendationem corum qui Ariminensi perfidiæ subscripserunt, libellum instructionis plenissime conscripsisset; cumque libellus ipse in manus inimicorum et malevolorum ipso ignorante veDisset: ita ab eis corruptus est, illo sancto viro nihil penitus sentiente, ut postea talis inventus sit, quem ipse non agnosceret. Hæc ille. Haud equidem repugnaverim, huic narrationi nonnulla intexuisse Rufinum, quæ a vero abludant; ut propterea llieronymus ipsum merito redarguerit (9). At ‹ operis demum Hilariani depravatio, ut viri docti verba usurpem (10), in causa fuerit cur ea finxerit Rufinus. Et vero Arianorum nequitia dignum erat, ut Hilari operis integritatem nobis inviderent. Quid porro, S (1) Hilar. Fragin. iv, num. 1; et 6, numm. 5, et 10. (2) Id. Fragm. 4, num. 1. (3) Baron. ad ann. 352, § 12 seqq. (4) Coustant. ad Hilar. fragm. et in append. ad epistt. Rom. pontif. pag. 93. (5) Montf. ad collect. PP. Græc. animadv. 20, pagg. 45. (6) Tillem. Mem. eccl. tom. vIII, pag. 695, not. 65 sur S. Athan. (7) Baron. ad Ann. 352, § 14. (8) Rufin. de adulter. libror. Origen. in append. ad tom. Iv opp. Origen, edit. Paris. 1759, pag. 53. (9) Hieron. lib. 11 adv. Rufin., § 19, opp. tom. 11, pag. 512, edit. Veron. (10) Coustant. præf. ad Hilar, fragm. § 8. si ea omnia ipsemet Hilarius congesserit Fragmenta, A mina, que accusatus præsul sive in concilio Romano, sive Arianica, sive orthodoxa, quibus deinceps historiam contexeret, ubi a nothis genuina secerneret ; ut illa quidem falsitatis coargueret, hoium autem veritatem ostenderet firmaretque ? VI. Sed inquies: Esto: depravata fuerint corrup taque malo Arianorum consilio Hilariana fragmenta confictæque ab Arianis epistolæ illæ quæ Liberii lapsum enuntiant: quid porro sentiendum de Athanasii, llieronymi aliorumque scriptorum ecclesiasticorum testimoniis, ex quibus Liberius defecisse comperitur? At his demum peropportune occurrit vir eruditione ac doctrina plurimum præstans, dominus Corgneus ecclesia Suessionensis canonicus; qui haud ita pridem edita singulari dissertatione cui titulus: Dissertation critique et historique sur le pape Libère, dans laquelle on fait voir qu'il n'est jamais tombé, præcipuorum veterum scriptorum auctoritate ductus, simulque aliorum loca objecta discutiens atque ad crisin revocans, Liberii lapsum fictitium esse luculentissime comprobavit. Hujus autem clarissimi viri sententiam deinceps egregie asseruit purpuratus pater (1), compendio usus eamque præterea ex iis que hactenus edisseruimus, magis adhuc firmatam existimamus. Præclarum autem hujusmodi opus Gallicum, quod auctore nescio Parisiis primum prodiit auno 1752, ab ipso postmodum recensitum et auctum, ibidem fuit iterum evulgatum anno 1736. Quam quidem dissertationem summo ingenii ac judicii acumine elucubratam quisquis attente perlegerit, is enimvero causæ Liberiana jure optimo aptandum statuat necesse est effatum illud Livianum. A veritate laborare nimis jus sæpe, extingui nauquam. › 1. Ægyptiorum ad Liberium litteræ circa exitum anni 352 missa. 1. Ex Ægypto atque Alexandria, quales pridem ad Julium de reddenda exsulanti Athanasio communione erant scriptæ, tales Liberio pontificatum ineunti data sunt litteræ de tuenda ea, quam eidem præsuli Julius ac deinde Sardicensis synodus reddiderant. Has litteras Hilarius fragm. IV, n. 2, memorat, easque ibidem subjiciendas pollicetur; sed inde divulsæ sunt. Litteræ autem, quæ ab Alexandrina synodo ex Ægypto omni ad Julium, teste Athanasio apolog. cont. Arian. n. 20 missæ sunt, integræ habentur in eadem Athanasii apologia n. 3, ac deinceps: ex quibus augurari licet quales illæ fuerint, quæ ad Liberium circa exitum anni 352, datæ sunt. Harum litterarum meminit ipse Liberius epist. 4, n. 2, ubi et eas episcopis Italis recitasse se atque insinuasse docet. 11. Orientalium ad Liberium litteræ circa idem tempus scriptæ. 2. Eodem tempore Liberius, ut rursum ipse epist. 4, n. 2, testatur, ab Orientalibus, hoc est ab Arianis adversus Athanasium litteras accepit, per Eusebium quendam, qui in Africam festinabat, sibi relictas, in quibus eadem omnino continebantur cri (1) Orsi, Histor, eccl, tom. vi, pag. 201, § 72. præsente Julio, sive in Sardicensi jam diluerat. Has litteras non suppressit Liberius, ut nonnulli calumniati sunt, sed ecclesiæ legit et concilio. B IV. C D Liberii ad Egyptios epistola eodem tempore scripta. 4. Vix dubitare licet quin Liberius, qui ad Orientales contra Athanasium scribentes rescripsit, simul et ad Ægyptios qui pro eodem sibi scripserant, quorum etiam epistolam episcopis Italis pariter insinuandam curavit, litteras miserit, quibus se decesseris sui Julii vestigiis penitus hæsurum significaret. v. — Liberii ad Constantium epistola ann. 353 scripta. 5. Liberius multorum Italia episcoporum conventu habito, Vincentium Capuensem et Marcellum pariter ex Campania episcopum Arelaten destinavit ad Constantium cum epistola, qua hunc Imperatorem rogabat, ut concilium Aquilei, quemadmo dum ipsi dudum placuerat, congregari præciperet : ubi cum primum fidei causa fuisset diligenter tractata, tum demum cæteræ possent finiri. Simul et ea, quæ sive ab Orientalibus adversus Athanasium, sive ab Egyptiis pro Athanasio acceperat scripta, legatis tradidit ad Constantium perferenda, ut optatum concilium facilius impetraretur. VI.— ·Legatorum Liberii ex Arelatensi concilio litteræ. 6. Arelaten cum pervenissent Vincentius ac Marcellus Liberii legati, prævio cum episcopis qui ibi erant tractatu, propter ecclesiarum oninium turbationem, Orientalium, qui Athanasium damnaverant, succumbere se velle testati sunt sententiis, ea tamen conditione, ut et ii, qui istud ab ipsis flagitabant, prius Arii hæresim condemnarent. Tum placito scriptura firmato, itum ad concilium, adhibitaque deliberatione, Liberii legatis ab Athanasii adversa riis est responsum, Arii doctrinam damnare se non posse; sed hoc solum, ut Athanasius communione privetur, exigere. De his autem omnibus Liberium confestim Vincentius ac Marcellus litteris certiorem fecerunt. 7. Hæc porro gesta sunt, dum Arelate Constantius degeret. Atqui hunc Imperatorem in illa civitate saltem ab octavo mensis Novembris anni 355 die ad vernum tempus anni 354 permansisse vetera monimenta fidem faciunt. Unde sequitur ut Arelatensis tunc habita synodus vel ad annum 353 exeuntem, A XIII. vel ad ineuntem 354 referenda sit. VII. – Eusebii Verccll. ad Liberium epistola anno 354 missa. 8. Eusebius Vercellensis episcopus a Liberio rogatus ut legatis suis Lucifero, Pancratio et Hilario ad obtinendum a Constantio concilium sese adjungeret, voluntati ipsius se libenti animo obsequi renuntiavit. Epistolæ hujus notitiam nobis præstat Liberii epistola ad Euseb., adeoque paulo ante hanc anno 354 scripta est. VIII. - · Liberii ad Fortunatianum epistola, eodem tempore data. 9. Liberius in eadem epistola ad Euseb. memorat B litteras a se ad Fortunatianum Aquileix episcopum scriptas, quibus eum rogabat, ut ipse pro sinceritate pectoris et pro fide, quam se sciebat etiam cum discrimine vitæ præsentis custodisse, cum legatis ad Constantium missis dignaretur excubare. IX.-Constantii ad Liberium litteræ anno 355. 10. Constantius paulo post Mediolanense concilium anno 355 habitum minaces ad Liberium litteras cum muneribus per Eusebium eunuchum misit, quibus eum ad damnandum Athanasium et ad communicandum cum Arianis flectere tentabat. Harum litterarum mentio exstat apud Athanasium histor. Arian. ad monach. n. 35, ipsis autem minis admixta fuisse blandimenta cum innata Constantii indoles, tum adjuncta munera facile persuadent. X. Liberii ad clerum Rom. litteræ anno 357 scriptæ. 11. Liberius statim ut exilii tædio ac minis fractus Imperatoris voluntati consensit, priusquam de hoc consensu Imperator certior fieret, se ab Athanasii nomine et communione recessisse clero Romano significavit. Quocirca et hujus mutationis suæ testem clerum suum epist. ad Ursacium n. 2, appellat. X1.- Ejusdem litteræ ad Constantium eodem tempore. 12. Eodem tempore Liberius litteras super Athanasii nomine per Fortunatianum Aquileiensem episcopum ad Constantium perferendas dedit, ut epist. ad Orientales ipse loquitur. Litteras easdem indicat et epist. ad Ursacium, n. 2. XII. Liberii epistola decretalis per provincias missa 15. Siricius papa epist. ad Osium, n. 2, eos, qui ab Arianis baptizatos denuo baptizabant, vehementer improbat, cum alias ob causas, tum ob banc nominatim, quod istud post cassatum Ariminense concilium missa ad provincias a venerandæ memoriæ prædecessore meo Liberio generalia decreta prohibeant. Unde colligere est, Liberium post infaustum Ariminensis concilii exitum celebrata synodo, concilium illud irritum declarasse, ac varia sanxisse decreta, quæ universæ Ecclesiæ utilitati conducerent, eaque per synodalem epistolam in provincias misisse. C Litteræ Lampsacenæ synodi et aliarum ad Libe- XIV. - An Liberius litteras ad Orientales scripserit de 15. Sozomenus controversiam de Spiritus sancti deitate in Oriente excitatam notans, ita lib. vi, c. 22 loquitur Cum hæc quæstio agitaretur, et conten dendi studio magis magisque in dies cresceret, episcopus urbis Roma, re comperta, scripsit ad Orientis ecclesias, ut Trinitatem consubstantialem et honore gloriaque æqualem una cum Occidentalibus episcopis confiterentur. Quo facto, utpote controversia judicio Romanæ ecclesiæ terminata, singuli quievere: eaque quæstio finem accepisse videbatur.> Quibus dictis Sozomenus, cap. 23, Liberii mortem narrare incipit his verbis: Per idem tempus mor tuo Liberio, Damasus Romana sedis administrationem suscepit. Quocirca si res secundum accuratum temporis ordinem Sozomenus narrat, censendus est Liberius aliquanto ante mortem ad ecclesias Orientis litteras dedisse, quibus et Trinitatem consubstantialem, et Spiritum sanctum Patri et Filio æqualem esse definiebat; nisi forte ad Liberii tempora id quod a Damaso sit gestum, præpostere Sozomenus retule rit; quod videtur probabilius. xv.-Liberii Sermo. 16. Tacendus hic non est Sermo a Liberio, cum D in Salvatoris natali, ad Apostolum Petrum, Marcellinam Ambrosii sororem dato virginitatis velamine solemniter ac publice consecraret, habitus, et ab Ambrosio ipso lib. In de Virginibus c. 1, 2 el 5, sed, ut eruditis placet, mutata dicendi ratione relatus. Hoc in tractatu Liberius primo Marcellinam quæ ad fidem attinent docet, tum ei præcepta tradit virginibus congrua quæ quidem Ambrosius ideo revolvere se ait; ‹ ut quo vir sanctior, eo sermo accedat gratior. XVI. - Scripta Liberio supposita. 17. Præterea unam Liberii ad Orientales epistolam ab Arianis suppositam, item scriptum Liberii ad Athanasium, et Athanasii ad eumdem rescriptum, necnon antiqua, sed falsissima Liberii gesta, tomi A diebus nullæ lites, et Capitularis Theodulfi Aurehujus appendix exhibebit. 18. Eidem papæ Isidorus Mercator supposuit Athanasii et Ægyptiorum nomine ex Alexandrina synodo scriptam epistolam, cui æque fictitium adjecit Liberii ipsius ad eosdem rescriptum. Utrumque opus cum cæteris ejus figmentis alii tomo servamus. Decretorum Liberio adscriptorum Censura. 19. In editionibus conciliorum tria referuntur Liberii nova decreta ex codice vetusto 16, librorum lib. XIII, cap. 9, 10 ct-12. Eadem eodem nomine et a Burchardo lib. xu, c. 13, 14 et 18, necnon ab Ivone p. 4, c. 46, 47 et 50 laudantur. Ex his primum, quod ita incipit : « In his jejuniorum lianensis episcopi capitulum 42. Alterum, cujus est hoc initium, Abstinendum est enim in his sacratissimis diebus a conjugibus, > est Capitularis ejusdem sequens capitulum. OPERA QUÆ EXSTANT. ORATIO MARCELLINAM S. AMBROSII SOROREM DATO VIRGINITATIS VELO CONSECRANTIS. (Ex Biblioth. Galland.) ciferum (Psal. cix, 3 ), ut æternum : ex utero generavit, ut Filium ex corde eructavit (Psal. XLIV, 2), ut Verbum. Ipse est in quo complacuit Pater (Matth. xv, 5) ipse est Patris brachium, quia creator est omnium Patris sapientia, quia ex Dei ore processit (1 Cor. 1, 50) Patris virtus, quia divinitatis in co corporaliter habitat plenitudo (Coloss. 11, 9). Quem Pater ita diligit, ut in sinu portet, ad dexteram locet; ut sapientiam discas, virtutem noveris. 1. Bonas, filia, nuptias (1) desiderasti. Vides quan- B inquam, dilige. Ipse est quem Pater genuit ante lu tus ad natalem Sponsi tui populus convenerit, et nemo impastus recedit? Hic est qui rogatus ad nuptias aquam in vina convertit (Joan. 11, 9 ). In te quoque sincerum sacramentum conferet virginitatis, quæ prius eras obnoxia vilibus naturæ materialis elementis. Hic est qui quinque panibus et duobus piscibus quatuor millia populi in deserto pavit. (Luc. ix, 13. et seq.). Plures potuit, si plures jam tunc qui pascerentur, fuissent. Denique ad tuas nuptias plures vocavit sed jam non panis ex hordeo, sed corpus ministratur e cœlo. Il. Hodie quidem secundum hominem homo natus ex virgine, sed ante omnia generatus ex Patre: qui C matrem corpore, virtute referat Patrem. Unigenitus in terris, unigenitus in cœlo: Deus ex Deo, partus ex virgine justitia de Patre, virtus de potente, lumen ex lumine: non impar generantis, non potestate discretus non verbi extensione, aut prolatione con. fusus, ut cum Patre mixtus, sed ut a Patre generationis jure distinctus sit : ipse est fraternus tuus, sine quo nec cœlestia nec marina nec terrestria consistunt. Verbum Patris bonum (Cant. v, 1), quod erat, inquit, in principio (Joan. 1, 3 et seq.): habes ejus æternitatem. Et erat, inquit, apud Patrem habes indiscretam a Patre, inseparabilemque virtutem. Et Deus erat Verbum habes ingenitam ejus divinitatem; de compendio enim tibi fides est haurienda. III. Hunc, filia, dilige, quia bonus est: Nemo enim bonus nisi unus Deus. (Luc. xvm, 19). Si enim non dubitatur quia Deus Filius, Deus autem bonus est: utique non dubitatur, quia Deus bonus Filius. Hunc, (1) Huic loco ista præmittit S. Ambrosius, sororem suam alloquens: Tempus est, soror sancta, ea quæ mecum conferre soles, beatæ memorie LIBERII præcepta revolvere; ut quo vir sanctior, eo sermo accedat gratior. Namque is, cum Salvatoris D IV. Si igitur virtus Dei Christus, numquid aliquando sine virtute Deus? Numquid aliquando sine Filio Pater? Si semper utique Pater, utique semper et Filius. Perfecti ergo Patris perfectus est Filius. Nam qui virtuti derogat, ci derogat cujus est virtus. Inæqualitatem non recipit perfecta divinitas. Dilige igitur quem Pater diligit: honorifica, quem honorificat Pater: Qui enim non honorificat Filium, non honorificat Patrem. Et qui negat Filium, nec Patrem habet (Joan. v, 23). Hæc quantum ad fidem. V. Sed interdum etiam cum fides tuta sit, juventus suspecta est. Modico itaque vino utere, ne infirmitatem corporis augeas (1 Tim. v, 23), non ut voluptatem excites; incendunt enim pariter duo, vinum et adolescentia. Infrenent etiam teneram ætatem jejunia, et parcimonia cibi retinaculis quibusdam indomitas cohibeat cupiditates. Ratio revocet, mitiget spes, restringat metus. Nam qui moderari nescit cupiditatibus, is sicut equis raptatus indomitis, volvitur, obteritur, laniatur, affligitur. VI. Quod aliquando juveni ob amorem Dianæ contigisse proditur. Sed poeticis mendaciis coloratur fa natali ad apostolum Petrum virginitatis professionem vestis quoque mutatione signares, adstantibus etiam puellis Dei compluribus quæ certarent invicem de tua societate : Bonas, inquit, filia, nuptias desiderasti, etc. |