zamieszcza stale wiadomości o postępie chemii. Chemia policyjno prawna, wydana przez radę lekarską król. pols. jest jego redakcyi.

Emil Czyrniański. Wykład chemii nieorganicznej zastosowanej do przemysłu rolnictwa i medycyny z 132 drzeworytami 1857.

Władysław Garbiński wydał Chemia rolnicza z przedmową Kajetana Garbińskiego sposobem popularnym wyłożona. §. 179. Rozbiory wód mineralnych chemi

cznie.

Leopold Lafontaine Dr. med. osiadł w Krakowie a potém w Krzeszowicach gdzie dokładnie poznawszy przymioty tych wód takowe opisał p. n. Opisanie skutków i używanie cieplych siarczystych i zimnych żelaznych kąpieli w Krzeszowicach. Kraków 1809.

Józef Sawiczewski profess. w uniw. krakow. formacyi † 1825. Rozbiór chemiczny wody Szczawnickiej z źródła Józefy w r. 1823. W pamiętn. form. krak. T. str. 29.

Józef Jan Celmski profess. w uniw. warsz. ur. w Warsz. 1779 a zmarły tamże 1832. Rozbiór wód mineralnych Nalęczowskich. Warsz. 1817.

Józef Markowski profess. w Uniw. krakow. † 1829. Czytał rozpr. na posiedz. naukowém: 1) O rodzie miner. Krościeńskiej w Galinyi cyrkule Sandeckim r. 1827. 2) Rozprawa o rozbiorze wody miner. Swoszowickiej. Drukow. w Rocz. Tow. Tom XI.

Teodor Torosiewicz aptekarz we Lwowie, mąż znany światu uczonemu przez swoje pisma. Rozbiór fizyczno chemiczny źródła siarczanego w Konopówce, w król. Galicyi wraz z lekarskiemi uwagami przez G. H. Mosing. Z ryciną Lwów 1833. Tenze Wody mineralne szczawnickie w król. Gal. chemicznie roz-brane, a pod względem na ich moc leczącą opisane i ocenione przez Dr. H. Kratera. Dla użytku leczących się w Szczawnicy etc. Lwów 1842. Tenże zrzódła mineralne w króles. Galicui i na Bukowinie pod względem fizyczno-chemicznej właśności opisane, tudzież ro

zbiór fizyczno- chemiczny wód mineralnych w Iwoniczu. Lwów 1849.

X. Wolfgang. O wodzie miner. solnej w Druskienikach, opisanie, postrzeżenia lekarskie i przepisy dla chorych. Wilno 1841.

Kitajewski profess. uniw. wars. wydal: 1) Sklad wody buskiej, drukowana ta rozprawa jest w Bibliot. warsz. roku 1841. 2) Rozbiór chemiczny wody w Ciechocinku, druk. w bibliot. warsz. r. 1841. 3) O wodach mineralnych w król. polskiem. Wiadomość wyjęta z rapportu, który w r. 1837 złożył rządowi. Bibliot. warsz. r. 1841.

Jgnacy Fonberg profess. w uniw. wileń. wydał: Opisanie wody mineralnej Druskienickiej. Wilno 1838.

Michal Zieleniewski. Wody lekarskie Szczawnickie, Kraków 1852,

§. 180. O gospodarstwie rólném i polném coraz więcej wychodzi dzieł opartych na postępie nauk przyrodzonych odznaczyli się.

Michal Oczapowski, Dr. filoz. były professor gospo→ darstwa przy uniw. warsz. a od r. 1836 dyrektor instytutu gospodarstwa wiejskiego i leśnictwa w Marymoncie † 1854. Dzieła jego są: 1) Gospodarstwo wiejskie obejmujące w sobie wszystkie gałęzie przemysłu rolniczego teoretyczno-praktyczne wyłożone. 12 tomów. Warsz. 1848-1856. 2) Nauka ekonomii czyli zarządu gospodarstwa. 2 tomy, Warsz. 1857. 3) Ogrodnictwo zastosowane do potrzeb ziemianina polskiego. Lwów 1845 i t. d,

J. N. Kurowski. 1) Wiadomości gospodarskie każdemu rolnikowi niezbędnie potrzebne 2 tomy. Warsz. 1836. 2) Sztuka urządzenia gospodarstw wiejskich etc. 2 tomy. Z rycin. i tabli. Warsz. wyd 2gie. 1844. 3) O różnych surrogutach kartofli pod względem gorzelnictwa w ogólności, a w szczególności o uprawie lubina na różne cele. Warsz. 1855. 4) Dodatek do dzieła sztuką urządzenia gospodarstw etc. w 4ce z 3 tablic. ryc. Warsz. 1853, 5) Weterynarya

popularna. Wyd. 3cie z 13 tablic. ryc. Warsz. 1858. Prócz tego wydał Tygodnik rolniczo-technologiczny. i t. p. Dezydery Chłapowski wydał popularne dzieło. O Rol- Chłapourkib-qans nictwie, które doczekało się już trzech wydań. Poznań 1852. raf wojsk pol.um. d. 26 marca 1879 w Stanisław Łyszkowski wypracował: Naukę chowu owiec dobrach swoich ba, etc. z 6 tablic. ryc. Warsz. 1839. Hodowla koni etc. 2 tomy raniu w Poznańs: Warsz. 1849. Poradnik hodowli weterynaryi dla ziemia- kiam licarlat qoi Fulka. nina 2 tomy i atlas z 31 tablic w arkus. Warsz. 1839. Dzierżawca, i inne.

Jakób Lewandowski, Poradnik weterynaryi gospodarczej. Wyd 2gie zupełnie poprawione i pomnożone z 12 tablic ryc. w oddzielnej oprawie. Warsz. 1858.

Józef Zawadzki. Zasady gospodarstwa wiejskiego z doświadczenia zebrane. 2 Części. Poznań 1858,

Kazimierz Janczewski wydaje czasopismo Sylwan, dziennik nauk leśnych.

Antoni Auleitner. Gospodarstiro leśne, czyli proste zasady hodowania, urządzania i użytkowania, oraz niezbędnej tychże ochrony, ze szczególną uwagą na lasy prywatne, dla użytku właścicieli ziemiańskich, etc. z ryc. i tabl. Warsz. 1853.

Alexander Potujański napisał dzielo: Opisanie lasów królestwa polskiego i Guberni zachodnich Cesarstwa ros. syjskiego pod względem historycznym statystycznym i gospodarczym. 4 tom. Warsz 1854.

Albert Thieriot. Technologia leśna czyli nauka korzystnego użycia drzewa i produktów leśnych z dziewiędziesięciu drzeworytami. Kraków 1856..

Wychodziło i jeszcze wychodzi wiele pism peryodycznych poświęconych gospodarstwu, jako to: Roczniki towarzystwa rolniczego krajowego. Tygodnik rolniczo-technologiczny, Korrespondent rolniczy przy Gazecie Warsz. i Gazeta rolnicza przy Gazecie codziennej. Kmiotek i t. d. w których byly i są wiele pięknych artykułów i rozpraw umieszczone.

E. Slawicki wydał: Poszukiwania do historyi rolnictwa krajowego. Warsz 1858.

§. 181. Nauki lekárskie. W tym okresie stanęły na wyższym stopniu. Bardzo przydatným okazał się pamiętnik Towarzystwa lekar. warsz, Wydawcami po r. worejour in 1830 byli lekarze Malcz, Janikowski, Koehler, Lebrun, Leo, Lebel i inni, już to przybierani, jużto zastępujący ubyłych. Wielu znakomitych lekarzy wspiera to pismo swemi pracaini. Tygodnik ten odznacza się również doborem rozpraw i dążnością posuwania nauki. Poświęcony jest medycynie, chirurgii, farmacyi i weterynaryi.

Floryan Sawiczewski profes. w uniw. krak. wydawał od początku 1834 aż do swojej śmierci: Pamiętnik farmaceutyczny, który rozpowszechniał postępy farmacyi i nauk przyrodzonych w ściślejszém z nią zostających związku.

Ludwik Gąsiorowski Dr. Medycyny i Chirurgii, praktyczny lekarz, biegły i wysoko ceniony w Poznaniu, wydał: Zbiór wiadomości do history sztuki lekarskiej w Polsce od czasów najdawniejszych aż do najnowszych. Tom I. 1839, Tom 2, 1853. Tom 3, 1854. Tom 4, 1855. Cale to dzieło pilnie zebrane i sumiennie opracowane arcybogatém jest źródłem dla uczonych badaczów, którzy w niem czerpać będą swój przedmiot ulubiony, czém sobie autor na chlubne imie zasłużył a literaturze polskiej prawdziwą wyświadczył przysługę, Do dzieła jego odsyłamy wszystkich, którzy mieć pragną wiadomość o mężach i ich pracach w tym okresie odznaczających się jako to: Adamowicz, Boczkowski, Malcz, Kaczkowski Karól, Bętkowski Nikodem, Majer, Marcinkowski, Skobel, Kryszka, Natanson, Orkisz i w. i.

J. A. Moszyński. Pierwsze zasady sztuki położniczéj etc. z 9 tablic. Wilno 1855. † 22 Sierpnia 1856.

Witold Rose † 1858. Nowy poradnik lekarski według najlepszych źródeł ułożony. Warsz. w 8ce 1857.

Bezimienny napisał Uzdrowiciel głowy, podręcznik dla wszystkich cierpieniom głowy podległych. w 12. Wilno 1857. Farmakologia podręczna, czyli lekoznawstwo w skróceniu dla codziennego użycia, w 4ce podłużnej. Kijów 1857.

Thugutt przełożył z niemiec. Teuchtersleben Iliegana duszy. Warsz. 1857.

T. Tripplin. Hygiena polska czyli sztuka zachowania zdrowia, etc. 2 tomy z 16 kolorow. ryc. Warsz. 1857.

A. Rapou. Gorączka tyfoidalna i jej leczenie homeopatyczne. Warsz 1858.

J. Podwysocki napisal: Domowy lekarz homeoputa, podług dzieła Dra. Heringa. Warsz. 1858.

W. G. napisał Przewodnik w leczeniu krupu i koklusu oraz niektórych zapaleń gardlanych, według zasady homeopatycznej poprzedzonej przedstawieniem w krótkości nauki lekarskiej homeopatycznej Hahnemanna tudzież, różnemą objaśnieniami dla początkujących w homeopatyi. Paryż 1858.

Adam Raciborski Dr. medyc. Szef. Kliniki etc, wydal mowę O styczności Medycyny z innemi sztukami pię knemi literaturą. Paryż 1858.

§. 182. Nauki matematyczne na niższym są stopniu chociaż wielu pracuje z pożytkiem dla ogółu.

Franciszek Sapalski urodził się dnia 1 Kwietnia 1791 roku z ojca Szymona rejenta przy ówczesném ministerstwie i matki Teressy Krzysztofowiczowej. Naprzód w zakładzie naukowym Kajzera, później w liceum krzemienieckiem odznaczył się zdolnościami. Po śmierci ojca w r. 1809 pracował przez 10 miesięcy w ministerstwie skarbu, ale rozmilowany w matymatyce porzucił nowy zawód, wstąpił do wojska, a mianowicie do artyleryi i wkrótce bo w r. 1810 postąpił po odbytym egzaminie na podporucznika, ucznia szkoły artyleryi i inżynieryi, a w roku posunięty na porucznika 2 klassy z przeznaczeniem do twierdzy Gdańska, gdzie posunięty na porucznika 1 klassy, przeniesiony został do pulku artyleryi w Warszawie. Słuchał wykładu geometryi wykreślnej Liweta professora w szkole aplikacyjnej, W r. 1812 złożył roskład dzieła swego o geometryi opisowej pod sąd tow. przyj. nauk. w Warszawie i otrzymał chlubné pochwały. Zostawszy w r. 1813 adjutantem majorem i ozdobiony krzyżem wojskowym, wystąpił z wojska dla słabości zdrowia