Obrazy na stronie
PDF
ePub

Quinam primi impugnatores fuerint privilegii.

Propugna

tores eiusdem privile

gii.

immunitatem ipsam ab originali noxa, quam alii oppugnabant in B. Virgine, alii vero propugnabant. Ceteris porro omissis, inter oppugnatores praecipue recensentur Magister sententiarum (1), Alexander Halensis ac s. Thomas praesertim in Summa (2), ac ipse s. Bonaventura (3), quod utrum admitti debeat, deinceps expendemus. Inter propugnatores adnumerari solent Honorius augustodinensis (4), Guillelmus parvus (5), Richardus anglus (6), Innocentius IV (7), Carolus a Spiritu sancto, s. Petrus Paschasius aliique non pauci (8). Negari haud potest, aetate illa, ob auctoritatem praecipue s. Bernardi et Magistri sententiarum, praevaluisse inter Scholasticos sententiam B. Virgini eiusmodi privilegium negantem, ita ut illam adoptaverit suamque fecerit Schola sorbonica omnium celeberrima (9); donec in arenam descendit perinsignis Ioannes Duns Scotus, qui primum Oxonii, deinde vero Lutetiae strenue, ac feliciter adeo affirmantem propugnavit sententiam, ut ea exinde in scholis catholicis pedetentim invaluerit, ac festum immaculatae Conceptionis longe lateque in Ecclesia fuerit propagatum.

(1) Lib. 3, Dist. 3.

(2) Alexander de Hales Summa Theologica p. III, q.9, memb. 2, art. 1, 2, 3, 4 et 5. S. Thomas 3 p. q. 27, ar. 2, et in Compendio, quod est Opusculum eius secundum c. 24: quae sunt duo postrema s. Doctoris opera, atque imperfecta ab eo relicta

sunt.

(3) In 3 lib. Sent. dist. 3, art. 1, opp. edit. Rom. 1596, tom. 5, p. 33, seqq.

(4) In Op. Sigillum beatae Mariae ubi exponuntur Cantica Cantic. in

Biblioth. Maxima Patr. Lugd.1677, tom. 20 in cap. I Cant. pag. 1219. Huius tamen verba nimis generalia sunt.

(5) Apud Strozzi Op. cit. p. I, lib. 4, c. 19.

(6) Apud Marracci in Bibliotheca Marian. fol. 326.

(7) Apud Marracci in Catalogo ad annum 1251.

(8) Apud Strozzi loc. cit.

(9) Cf. Gener. Theol. dogmaticoScholasticae. Romae 1767, tom. I, Prodr. I, c. 1, §. 57, controv. 3.

CAPUT III.

CONTROVERSIAE STATUS A SCOTO USQUE

AD CONCILIUM TRIDENTINUM

Hactenus Scholastici vix verum disceptationis huius punctum attigerant. Illorum plerumque locutiones aut ambiguae atque incertae erant, aut procul dubio non ita perspicuae, ut ex illis liqueret utrum de prima Virginis conceptione, quam activam dicunt, incompletam, et inchoatam, an vero de altera completa et perfecta, qua anima foetui coniungitur, eumque informat, disseruerint (1). Quo factum est, ut sententiae utriusque patroni ad se illos traherent, aut certo pro suo quisque placito exponerent. Omnium

(1) Iam id contigit circa germanam s. Bernardi sententiam, quam veteres Scholastici de activa generatione dictam ab eo esse fatentur seu interpretantur, ut suo loco videbimus. Idem dicito de ipsis vetustioribus Scholasticis incipiens ab illorum magistro Petro Lombardo. Siquidem veteres illi doctores longe aliter eas dictiones intelligebant concipi sanctum, vel concipi sine labe originali, ac intelligant assertores piae sententiae pro gratuita quam aliquis a labe originali per gratiam Christi sortiatur praeservatione. Namque apud veteres, atque apud ipsum Aquinatem in sanctitate conceptionis nulla fit mentio gratiae Christi, sed spectantur primordia naturae, per quae aliquis ex vi et modo ipsius conceptionis,independenter a meritis et gratia Christi, concipiatur sanctus, scilicet aut cum iustitia originali, aut cum gratia eiusmodi conditioni congruenter infusa; ita ut apud eos con

cipi sine labe originali nihil aliud fuerit, quam ex vi originis habere sanctitatem, vel donum aliquod naturae superadditum, atque huius originario stipiti transfundendum in posteros datum. 2. Item, tenent peccatum originale magis pertinere ad naturam, quam ad personam, magis ad carnem, quam ad animam; et primo inficere carnem, postea animam per ipsam unionem cum infecta carne seminaliter concepta. 3. Docent peccato originali corpus infici ex eo quod in semine certae ad iustitiam originalem in prolem transfundendam requisitae dispositiones desint, quae statui innocenti inerant;animam vero ex eo, quia fit infecti corporis forma. 4. Loquuntur de peccato originali, quatenus per se et principaliter inficit naturam, quod per ordinariam generationem una cum natura transfundatur; sitque ab ordinaria generatione, non per Christi gratiam, sed per solam vulneris naturae in paren

Incertum quo sensu impugnaretur immaculata Conce

ptio.

S. Bonaventura.

[ocr errors]

facile primus, qui analytica ratione controversiam in suas distinxerit partes, accurateque exposuerit, s. Bonaventura merito existimatur. Verum et ipse, ut innuimus, in adversam sententiam propendere visus est, vel saltem quando· que piae favere sententiae, quandoque vero ab eadem recedere (1).

tibus curationem separabile; per accidens vero et consequenter de eodem loquuntur ut derivato in animam et personam, per solam gratiae infusionem curabili. 5. Negant peccato originali de quo disserunt, opponi directe gratiam. 6. Loquuntur de peccato originali, a quo immunitas potuerit haberi, non per gratiam, sed aliis omnino modis qnos ipsi recensent. 7. Verba faciunt de peccato originali,cuius contagium per gratiam quae nunc datur,totaliter auferri non potest, nisi per extraordinariam gratiam defectus contagionis naturae tollatur a parentibus. 8. Agunt de1 mum de peccato originali, a quo nec ipsum Verbum incarnatum, si ordinario modo conceptum fuisset, potuisset esse liberum. Contra vero qui sententiam piam propugnant nihil horum admittunt, nec tali sensu eam adstruunt; sed tenent, ex sola Christi gratia praeoccupatam fuisse B. M. Virginis animam in momento eius creationis et coniunctionis cum corpore, qua factum est ut immunis servaretur ab illa macula quam suapte natura contraxisset. Atque hac ratione componunt ea quae in speciem contraria videntur tum in s. Thoma, tum in aliis Doctoribus, cum interdum beatam Virginem immunem fuisse asserunt sive ab originali sive ab actuali culpa, interdum vero eam originali culpae obnoxiam

fuisse affirmant ; nempe fuisse immunem gratia et meritis Redemptoris, obnoxiam autem vi generationis carnalis, et debiti, nisi praeventa fuisset. Cf. egregium opusc. p. Nicolai Cichovii, Angelici doctoris s. Thomae Aquinatis de beatissimae Virginis Deiparae immaculata Conceptione sententia; quod primum prodiit Posnaniae 1651, tertia vero editio adornata est Patavii 1720, ac iure pulcherrimum opusculum dicitur. Neque ab his abludit celebris thomista Ioannes a s. Thoma, vir apprime doctus, qui in suo Cursu Theologico Lugduni 1663 tom. I, in Tract, De Approbat. et auctoritate doctrinae s. Thomae Disp. I, ar. 2 eadem ferme de mente s. Thomae scripsit.

(1) De s. Bonaventura haec scribit Benedictus Piazza in op. Causa immaculatae Conceptionis. Panormi 1747, Act. 8, ar. I, Test. 4. « Hic unus est inter quatuor primores Scholasticos de quo fateri cogimur, contrariae sententiae propugnatorem fuisse in lib. 3, Sent. dist. 3, art. 1. Quaestione II, s. Bonaventura clarius prae ceteris tangens punctum praesentis controversiae, inquirit : Utrum anima beatae Virginis sanctificata fuerit ante originalis peccati contractionem?... Ipse vero sententiae neganti adhaeret. » Cum tamen s. Doctor ad negantem sententiam adserendam argumenta afferat

Cum haec agerentur, in medium prodiit, ut diximus, Scotus acerrimi ingenii vir, qui in illa Scholae sorbonicae parisiensis celebritate, publica quam habuit, uti fertur, disceptatione strenue adeo piam sententiam adversus parisienses doctores propugnavit, ut ex illo tempore per gradus veluti quosdam scholarum fere omnium suffragio comprobata fuerit, communisque plane evaserit (1). Quod vero voce Scotus adstruxerat ac vindicaverat, si uti vera haec disputatio parisiensis admittitur, scriptis etiam deinde praestitit, in Commentariis videlicet suis in Magistrum sententiarum (2). Iam vero tum in publico congressu, tum in Commentariis novam veluti basim controversiae huic substruxit, atque argumenta ipsa adversariorum magna ex parte in rem suam convertit, quaeque e Scriptura ac Patribus obiiciebantur admirabili prorsus ratione dissolvit. Haec idoneo loco discutiemus. Interim animadvertimus eo Scotum successu piam sententiam propugnasse, ut eam iamiam collabentem

quae ex poenalitatibus huius vitae ducuntur, quas beata Virgo passa est, e contagione carnis contracta vi naturalis generationis, ex generalibus effatis Scripturae et ss. Patrum, et ex dignitate Christi Redemptoris, nihil velat quominus sententia s. Bonaventurae ad Scholasticorum principia paulo ante exposita revocetur. Ceterum seraphicus Doctor in posterioribus scriptis suis piae omnino sententiae adstipulatus est: en eius verba ex Serm. 2 de beata Virgine Maria, tom. 3, eius opp. edit. Rom. 1596, pag. 389, col. 2. Domina nostra fuit plena gratia praeveniente in sua sanctificatione, GRATIA SCILICET

PRAESERVATIVA CONTRA FOEDITA

TEM ORIGINALIS CULPAE, quam contraxisset ex corruptione naturae; nisi speciali gratia praeventa, praeservataque fuisset. Solus enim

Filius Virginis fuit ab originali
culpa immunis, et ipsa Mater eius
Virgo, Credendum est enim, quod
novo sanctificationis genere, in eius
conceptionis primordio Spiritus
Sanctus eam a peccato originali
(non quod infuit, sed quod infuisset)
redemit, atque singulari gratia
praeservavit. Haec si conferas cum
antea dictis de diverso sensu Schola-
sticorum,et patronorum piae senten-
tiae, patebit quam bene simul con-
gruant. Praeterea,ut videbimus,s. Bo-
naventura auctor fuit Ordini suo, ut
festum celebraret immaculatae Vir-
ginis Conceptionis.

(1) De hac celebri disputatione
postea loquemur agentes adversus
Launoium.

(2) In 3 Sent. dist. 3, q. 1, Opp. edit. Lugd. 1639. Tomi VII, part. I, pag. 91, seqq.

Disputatio

Scoli.

Fructus illius disputa

tionis.

Controversia recruduit.

instauraverit, eamque victricem reddiderit. Siquidem nova luce effulsit, communiorque est facta.

Etenim ipse insequentibus doctoribus arma praecipua suppeditavit ad asserendum B. Virgini singulare hoc privilegium vindicandumque, immo vero effecit ut deinceps festum sub hoc immaculatae Conceptionis nomine iamdiu alicubi institutum in omnes catholicas regiones propagaretur. Sane celebrari exinde coepit eiusmodi solemnitas in oratorio Ecclesiae romanae coram patrum Cardinalium collegio, opera Nicolai III, seu ut alii autumant Clementis V (1). Quod exemplum sibi imitandum brevi aliae ecclesiae proposuerunt, praecipue vero regulares religiosorum familiae Benedictinorum, Cisterciensium ac Coelestinorum, nec non Carmelitarum, Trinitariorum, Redemptionis captivorum aMercede nuncupatorum, Augustinensium atque ita porro. Franciscalium Ordo hac in parte prae aliis enituit, qui iam a seculo XIII ineunte festum istud in omnibus cuiusvis coenobii ecclesiis singulari pietatis sensu ac solemnitate celebrare consuevit, prout constitutum etiam fuerat in generali pisano conventu, quem Capitulum vocant, cum s. Bonaventura universi Ordinis seraphici generalem ageret ministrum (2). Verum hac ipsa ferme aetate contigit ut maiori animorum contentione in scholis controversia de immaculato B. Virginis Conceptu sive pro affirmante, sive pro negante sententia agitaretur. Praevalebat siquidem in dies magis pia sententia negans B. Virginem originalem contraxisse labem, atque latius propagabatur; adeo ut illam adoptaverit suamque effecerit sorbonica Facultas, quae antea eidem adversabatur. Franciscales qui Minoritae nuncupantur, Scholae

(1) Cf. Strozzi op. cit. par. I, lib.4, c. 24, Io. Bacho et Franc. Martini id referunt Avenione contigisse in ecclesia FF. Ordinis Carmelitarum.

(2) Cf. Waddingum Annales Minorum ad ann. Christi 1263. Urbani IV 2, n. 15, edit. Lugd. 1628, tom. II, pag. 262. Et in edit. Rom.1732, tom.

IV, pag. 218 legitur quod in his comitiis Pisanis quibus praefuit s. Boventura: Iussum item est ut novae hae festivitates admitterentur in Ordine, videlicet CONCEPTIONIS beatae Virginis Mariae, Visitationis, etc.

[ocr errors]
« PoprzedniaDalej »