bentem in vitam introire, quam duos oculos haben- A autem mea in sempiternum erit, et justitia mea non tem mitti in gehennam ignis. Videte ne contemnatis deficiet (Isa. LI, 5 et 6). › unum ex his pusillis (Matth. xvIII, 6 et seq.). Amen dico vobis, quæcunque alligaveritis super terram erunt alligata et in cœlo, et quæcunque solveritis super terram erunt soluta et in cœlo. Iterum dico vobis, quia si duo ex vobis consenserint super terram, de omni re quacunque petierint, fiet illis a Patre meo, qui in cœlis est. Ubi enim sunt duo vel tres congregati in nomine meo, ibi sum in medio eorum (Matth. xvi, 18 et seq.) Et iterum per prophetam loquitur, dicens: Expavit (inquit) colum super hoc, et horruit amplius vehementer, dicit Dominus 0 intolerabilem malignitatem, o linguam iniquitatem loquentem contra Dominum, et mentem ་ Audite me, qui scitis justum, populus lex mea in corde eorum. Nolite timere opprobria hominum, et blasphemias eorum ne metuatis. Sicut enim vestimentum, sic comedet eos vermis, et sicut lanam sic devorabit eos tinea. Salus autem mea in sempiternum erit, et justitia mea in generatione generationum (Ibid. 7 et 8). Et iterum : Abscondita est vita mea a Domino, et a Domino meo judicium meum transibit. Nunquid nescis aut non audisti? Deus sempiternus, Dominus, qui creavit terminos terræ, non deficiet neque laborabit, nec est investigatio sapientiæ ejus. Qui dat lasso virtutem, et his qui non sunt fortitudinem, et robur multiplicat. Deficient in altitudinem cornu extollentem. Et iterum: Im- B pueri, et laborabunt, et juvenes in infirmitate capone, homo, tuæ linguæ ostium et seram, cessa cornu in altitudinem extollens, et loquens adversus Dominum, et proximum tuum, quousque insultas patienti Christo et fratribus? (Eccl. xxvIII, 28 et seq.) Sic autem peccantes in fratribus, et percutientes eorum infirmam conscientiam in Christum graviter peccatis, et rei judicio effecti, infames efficiemini, et juste repellemini. Et iterum per Prophetam loquitur, dicens: Vos autem, sacerdotes Domini, vocabimini ministri Dei nostri, dicetur vobis, fortitudinem gentium comedetis, et in gloria eorum superbietis, pro confusione vestra duplici rubore laudabunt partem eorum, propter hoc in terra sua duplicia possidebunt, et lætitia sempiterna erit eis. Quia ego Dominus diligens judicium, et odio habens rapinam in holocaustum, et dabo opus eorum in veritate, et fœdus perpetuum feriam eis. Et scietur in gentibus semen eorum et germen eorum in medio populorum. Omnes qui viderint eos cognoscent cos, quia isti sunt semen cui benedixit Dominus: Gaudens gaudebo, et exsultabit anima mea in Deo meo, quia induit me vestimento salutis, et indumento justitiæ circumdedit me, quasi sponsum decoratum corona, et quasi sponsam ornatam monilibus suis. Sicut enim terra profert germen suum, et sicut hortus semen suum germinat, sic Dominus Deus germinabit justitiam, et laudem coram universis gentibus (Isa. LXI, 6 et seq.). Eos autem a solo Domino judicandos aut removendos, et non ab aliis esse dicebat, quia sui sunt et non alterius. Et quis est qui alterius judicet servum? Nam et si ista non patiuntur homines, nec Deus deorum et Dominus dominantium hæc ullatenus patitur, unde et prophetas sibi testes esse dicebat, per quos Dominus loquitur, dicens: Ecce excoxi te, sed non quasi argentum elegi te in camino paupertatis, propter me faciam, ut non blasphemer, et gloriam meam alteri non dabo. Audi me, Jacob, et Israel quem ego voco. Ego ipse, ego primus, et ego novissimus, manus quoque mea fundavit terram, et dextera mea mensa est cœlos. Ego vocabo cos, et stabunt simul (Isa. XLVIII, 10 et seq.), me insula exspectabunt, et brachium meum sustinebunt. Salus PATROL. CXXX. C D dent. Qui autem sperant in Domino mutabunt forti- 2 Omnis 35 Homicidiorum vero tria genera esse dicebat, et A non reddere, nec injuriam facere, sed factam papœnam eorum patentem fore docebat. Sicut enim homicidas, interfectores fratrum, ita et detractores eorum eosque odientes homicidas esse manifestabat, quia et qui occidit fratrem suum et qui odit, et qui detrahit pariter, homicidæ esse monstrantur. Omnes enim a carnalibus desideriis quæ militant adversus animam (II Petr. 11, 11) abstinere, et bonam eorum conversationem ac innocentem omnibus monstrare rogabat. Ex corde enim cunctos attentius invicem diligere insinuabat, et veram fraternitatem inter se habere docebat. Quotidiana enim illius prædicatio, inter cætera divina, hæc erat, mandata, quam in ejus exemplum etiam tibi, frater charissime, significare curavi. Bonorum (inquit) operum inter cætera semina ac negotia sunt quantum B unusquisque sapit, et potest totis intimi cordis (ut prælibatum est), visceribus Deum diligere, et proximum velut seipsum. Abnegare seipsum sibi, ut Jesum Christum Dominum nostrum sequatur, et nihil ejus amori præponere, veritatem corde et ore suam Domino semper proferre debere, et totam committere instruebat, actus suæ vitæ omni hora custodire, et omni loco Deum se respicere firmiter scire. Cogitationes malas cordi suo advenientes mox ad Christum allidere, et sacerdotibus Domini manifestare. Os suum a malo,vel pravo eloquio custodire, et verba vana aut mendacia non loqui, quia os quod mentitur occidit animam (Sap. 1, 11); › verba divina libenter audire, et sacerdotibus suis libenter obtemperare, atque 7 obedientes esse docebat. Prædicationi atque orationi ac lectioni frequenter incumbere, et eleemosynas veras perficere. Desideria carnis non perficere (Gal. v, 16), sed propriam frangere vocum viderit Deo luntatem; boni aliquid in se applicet, non sibi, et malum a se factum cognoscat, sed et sibi reputet. Multum loqui non amare, custodire labia sua ne dolum aut malum loquantur, diem judicii timere, gehennam expavescere, vitam æternam omni concupiscentia desiderare, non occidere, non adulterari, non furtum facere, non rem proximi concupiscere, non falsum testimonium dicere (Exod. xx, 13 et seq.), sed omnes homines honorare, corpus custodire, vanas et caducas non amplecti delicias, jejunium et vigilias sanctas amare, pauperes recreare, nudos vestire, infirmos visitare, silientes polare, mortuos sepelire, et diligenter eorum exsequias peragere, pro eisque orare, et eleemosynas dare. Dolentes consolari, et suis bonis refovere et a malis actibus se alienum facere; non esse superbum, non vinolentum (Tit. 1, 7), » nec multum edacem, non somnolentum, non pigrum, non murmuratorem, nec detractorem, quia qui detrahit, non solum se, sed multos alios occidit; iram non perficere, nec iracundiæ tempus reservare. Dolum in corde non tenere, nec pacem falsam nec jurare, dare, charitatem non derelinquere ne forte perjurus (quod absit) fiat. Malum pro malo tienter sufferre, inimicos diligere, maledicentes se non remaledicere, sed magis benedicere, et persecutionem pro justitia sustinere. Charitatem amare, et nullum odio habere, quia qui odit fratrem suum, homicida est (I Joan. 111, 15). › Elationem fugere, zelum malum non habere. Invidiam non exercere, nec contentionem amare. Cum discordantibus ante solis occasum in pacem redire, et de Dei misericordia nunquam desperare. Seniores venerari, et juniores diligere. Episcopos, sacerdotes suos ac cunctos reliquos Ecclesiæ ministros atque omnem plebem sibi commissam verba divina et mandata instruere et amare, hosque omnes eorum episcopos tota animi virtute diligere ut oculos suos, quia oculi sunt illorum. Eorum præceptis in omnibus obedire, etiamsi ipsi aliter (quod absit) agant, memores scilicet illius Dominici præcepti : Quæ dicunt facite, quæ autem faciunt facere nolite (Matth. xxш, 5). ▸ Ipsi autem episcopi si exorbitaverint ab istis, non sunt reprehendendi, vel arguendi, sed portandi, nisi in fide erraverint. Hi ergo super hos sunt, non illi super istos, quoniam major a minore nec argui, nec judicari potest. Nullus se extollat erga doctores ac magistros suos, quia ‹ discipulus super magistrum non esse (Matth. x, 24) debet nec potest. Nullus velit dici sanctus, antequam sit, sed prius sit, ut verius dicatur. Præcepta Domini doctorumque ac magistrorum factis quotidie adimplere, et in Christi nomine pro inimicis orare oportet. Obedientia enim et humiliatio, quæ magistris agitur, Domino exhibetur. Timor Domini delectabit, et dabit lætitiam et gaudium in longitudinem dierum. Timenti Dominum bene erit in extremis et in die defunctionis suæ benedicet (Eccli. 1, 12, 13). Væ dissolutis corde, qui non crediderunt Deo, et resistunt mandatis ejus, et inobedientes ac contumaces sunt his qui ejus legatione funguntur, et ideo non proteguntur ab eo. Væ his qui perdiderunt sustinentiam, qui dereliquerunt vias rectas, et diverterunt ad vias pravas. Et quid facient, cum inspicere cœperit Dominus. Qui timent Dominum, erunt incredibiles verbo illius, et qui diligunt il lum, conservabunt viam illius. Qui timent Dominum, inquirent quæ beneplacita sunt illi, et qui D diligunt eum, replebuntur lege ipsius. Qui timent Dominum, præparabunt corda sua, et in conspectu illius sanctificabunt animas suas. Qui timent Dominum, custodiunt mandata illius, et patientiam habebunt usque ad inspectionem illius, dicentis : Si pœnitentiam non egerimus, incidemus in manus Domini, et non in manus hominum, secundum enim magnitudinem illius, sic et misericordia ipsius cum ipso est (Eccli. 11, 15 et seq.). ‹ Venite (inquit), filii, audite me, timorem Domini docebo vos (Psal. 12). Currite dum lumen vitæ habetis, ne tenebræ mortis vos comprehendant (Joan. xi, 35). › Omnis qui vult vitamet cupit videre dies bonos, prohibeat linguam ejus a malo, et labia sua ne loquantur C XXXIII, non dolum, divertat a malo, et faciat bonum, inquirat pa- A niam est, quoniam his manifestat seipsum. Nam si cem et prosequatur eam, quia oculi Domini super justos, quis velit antequam actus suos emendet, de his et aures ejus ad preces eorum. Vultus autem Domini super facientes mala, ut perdat de terra memoriam eorum (Psal. XXXIII, 13 et seq.). Propterea nolite fieri sicut equus et mulus, in quibus non est intellectus. Sed lætamini in Domino et exsultate, justi, et gloriamini, omnes recti corde (Psal. xxx1, et 11). Quia multi venient ab oriente et occidente (Domino dicente) et a septentrione atque meridie, et recumbent cum Abraham, et Isaac, et Jacob (Matth. vII).. Propter quod deprecor te, frater charissime, ut doceas attentius hunc prædicationis ordinem et absolutionis dies, ut salventur animæ hominum quæ occulta Dei virtute quem debeant diligere priusquam doceatur, agnoscant. Operum vero ratio potestati et arbitrio uniuscujusque permittitur, et hoc ipsorum est proprium; desiderium vero habere erga doctorem veritatis, hoc a Patre cœlesti donatum est. Sed salus in eo est ut voluntatem ejus cujus amorem et desiderium, Deo largiente, conceperis, facias, ne dicatur ille sermo ejus ad nos, quem idem dixit: Quid autem me dicitis, Domine, Domine, et non facitis quæ dico? Est ergo proprii muneris, unusquisque sit prout Dominus noster dederit perfectus in Ecclesia, metensque semina divina, ut de nobis non prædictus sermo, sed ille dicatur quem alibi Dominus noster dixit. Ideo (inquit), Omnis scriba doctus in regno cœlorum, similis est homini patrifamilias, qui profert de thesauro suo nova et vetera (Matth. xi, 52). › Nullus ergo, inquit, impediat ordinem, aut locum occupet irrationabiliter, vel temporum permutet vices, sed primo quæ sit justitia ejus, quæ voluntas requiramus, ut bonis. operibus ac Dei gratia repleamur. Deus enim his qui recte sentiant et bona agunt præsto est, quo ut B C requirere quæ non potest invenire, stulta et inefficax erit homini inquisitio. Tempus enim breve est, et judicium Dei gestorum causa agitur non questionum. Ideoque ante hoc omnia quæramus, quod nos aut qualiter agere oporteat, ut æternam vitam consequi mereamur. Nam si exiguum hoc tempus vitæ per inanes occupemus et inutiles quæstiones, inanes sine dubio et vacui ab operibus bonis pergemus ad Dominum,ubi judicium operum nostrorum fiet, unaquæque enim res suum tempus habet et locum. Operum hic locus, hoc tempus est meritorum est sæculum futurum. Currat igitur per viam mandatorum Domini, et ab eorum præceptorum institutis et Spiritus sancti doctrina non recedatur. Quapropter præparanda sunt corda nostra ac corpora, et sanctæ mandatorum ejus suorumque episcoporum ac prædictorum obedientiæ militatura, ut suæ gratiæ jubeat nobis auxilium ministrare, et fugientibus gehennæ pœnam ad vitam valeant omnes pervenire æternam. Hæc itaque, frater charissime Jacobe, ap ore sancti Petri jubentis accepi, tibique ut optabas insinuare studui, ut servare omnia immaculata præcipias, quia ecclesiastica non oportet negligenter, sed diligenter expleri negotia. Hæc ergo præcepta nemo credat absque suo periculo negligere, vel dissimulare, quia judicio Dei ignis æterni tormenta sustinebit qui ecclesiastica decreta neglexerit. Qui vero te audierit, ut jusserat minister Christi Jesu, gloriam accipiet. Qui autem te non audierit imo loquentem Dominum per te ipsi sibi damnationem accipiet. Curandum ergo, et attendendum est nobis omnibus quod in perpetuum expedit, ut Christi passionibus per patientiam participemus atque regui ejus mereamur esse consortes. Amen. EPISTOLA CLEMENTIS PAPÆ AD JACOBUM FRATREM DOMINI De sacratis vestibus et vasis CLEMENS Romanæ Ecclesiæ præsul, JACOBO Hiero- D gravi anathemate digna humiliationis plaga feriatur solymorum episcopo. Quoniam sicut a beato Petro apostolo accepimus ominium apostolorum patre, qui claves regni cœlestis accepit, qualiter tenere debemus, de sacra mentis quæ geruntur in sanctis te ex ordine nos decet instruere. Tribus enim gradibus commissa sunt sacramenta divinorum secretorum, id est, presbytero, diacono, et ministro, qui cum timore, et tremore clericorum, reliquias corporis Dominici debent custodire fragmentorum, ne qua putredo in sacrario inveniatur, ut cum negligenter agitur portioni corporis Domini, gravis inferatur injuria. Communio enim corporis Domini nostri Jesu Christi, si negligenter erogetur, et presbyter minora non curet admonere officia, Certe tanta in altario holocausta offerantur, quanta populo sufficere debeant. Quod si remanserint, in crastino non reserventur, sed cum timore et tremore clericorum, et diligentia consumantur. Qui autem residua corporis Domini quæ in sacrario relicta sunt consumunt, non statim ad communes accipiendos cibos conveniant, ne putent sanctæ portioni commiscere cibum qui per aqualiculos digestus in secessum funditur. Si ergo mane Dominica portio editur, usque ad sextam jejunent ministri qui eam consumpserint. Et si tertia vel quarta hora acceperint, jejunent usque ad vesperam. Sic, secreta sanctificatione, æterna custodienda sunt sacramenta. De vasis sane sacris ita gerendum est: altaris Clericus vero solus ad feminæ tabernaculum non accedat, nec properet sine majoris natu principis jussione. Nec presbyter solus cum sola adjungatur, sed duobus adductis testibus, visitet infirmam, nec solus cum sola femina fabulas misceat, nec archidiaconus aut diaconus sub prætextu humilitatis officii frequentet domicilia matronarum, aut forte per clericos aut domesticos ejus matronæ mandent secreti aliquid. Si cognitum fuerit, et ille deponatur, et illa a liminibus arceatur ecclesiæ. Sed si forte aliqua intercessio fuerit, episcopo suggeratur. Et si talis est ad quam debeat ire pio interventu ipse pergat. Sin autem de latere suo dirigat, cum duobus aut tribus qui hoc scire debeant. Sane ad visitandam mulierem infirmam nullus clericus ingrediatur, nisi cum duobus aut tribus. Nemo tamen cum extranea habitet femina, nisi proxima aut soror fuerit. Et hoc cum magna sollicitudine fiat. Non ignoramus malitias Satanæ. Universa hæc cum mansuetudine ecclesiastica complenda sunt ministeria. Negotium enim Dei non decet negligenter expleri. palla, cathedra, candelabrum et velum, si fuerint A fecerit hoc opus, noverit se supradicti Juda susvetustate consumpta, incendio dentur, quoniam non cepturum pœnam. licet ea quæ in sanctuario fuerint, male tractare, sed incendio universa tradantur. Cineres quoque eorum in baptisterio inferantur, ubi nullus transitum habeat, aut in pariete, aut in fossis pavimentorum jactentur, ne introeuntium pedibus inquinentur. Nemo per ignorantiam clericus palla mortuum credat obvolvendum, aut diaconus scapulas operire velit, quæ fuit in altari, aut certe quæ data est in mensam Domini. Qui hæc fecerit vel leviter quasi nihil, et negligenter habuerit divina mysteria, diaconus triennio sexque mensibus a Dominico alienus erit altari, gravi percussus anathemate. Quod si clericum presbyter non commonuerit, decem annis et quinque mensibus excommunicatus sit, propter quod de B Dominicis sacramentis subjecta sibi non commouerit ministeria, et postea cum grandi et gravi humilitate matri reconcilietur Ecclesiæ. Pallas vero et vela quæ in sanctuarii sordidata fuerint ministerio, diaconi cum humilibus ministris juxta sacrarium lavent, non ejicientes foras a sacrario velamina Dominicæ mensæ, ne forte pulvis Dominici corporis male decidat a sindone foris abluto, et erit hoc operanti peccatum, idcirco intra sacrarium ministris præcipimus hæc sancta cum diligentia custodire. Sane pelvis nova comparetur, et præter hæc nihil aliud tangat. Sed non ipsa pelvis ullis apponatur lavandis, nisi quæ ad Dominici altaris cultum pertinent, pallæ altaris solæ in ea laventur, et in alia vela januarum. De velis autem januarum cura sit ostiariis ex admonitione majorum, ne quis negligens, aut ignarus ad velum januæ domus Domini manus incondite tergat, sed statim coercitus discat omnis homo quia velum atrii domus Domini sanctum est. Præcipimus etiam, ne unquam extero clerico sive laico de fragmentis oblationum Domini ponatur ad 8 mensam. Unde scis tu qui passim sacrarii panes indignis impendis, unde nosti si a mulieribus mundi sunt? Unde et David ab Abimelech sacerdote interrogatus cum panes sibi ad comedendum posceret, si mundus esset a muliere, cum se mundum ante triduum profiteretur, panes propositionis manducavit. Ad Dominica autem mysteria tales eligantur qui ante ordinationem conjuges suas non noverint. Quod si post ordinationem ministro contigerit proprium invadere cubile uxoris, sacrarii non intret limina, nec sacrificii potitor fiat, nec altare contingat, nec ab offerentibus holocausti oblationem suscipiat, nec ad Dominici corporis portionem accedat, sed aquam sacerdotibus porrigat ad manus, sed ostia forinsecus claudat, minora gerat officia, urccum sive calicem ad altare non sufferat. Si forte quispiam presbyter sive diaconus sacrarii sindonem vel velum subtracta vendiderit, Judæ similis æstimabitur Iscariothis; qui propter cupiditatem Iterum atque iterum de fragmentis Dominici corporis demandamus, calicem vero ad proferendum sanguinem Domini præparatum, cum tota munditia ministerii, minister præparet, ne non bene lotus calix diacono peccatum fiat offerenti, ita cum omni honestate cuncta, quam supra exposuimus, oportet impleri. Tales ad ministerium eligantur clerici, qui C digne possint Dominica sacrata tractare. Melius est enim sacerdoti paucos habere ministros qui possint digne opus Dei exercere, quam multos inutiles qui onus grave ordinatori adducant. A principio epistolæ usque ad locum hunc de sacramentis delegavi bene intuendis, ubi non murium stercora inter fragmenta Dominicæ portionis appareant, neque putrida per negligentiam remaneant clericorum, et convenientes qui accipere sibi medicinam desiderant, putrida cum viderint, magis cum ridiculo et fastidio videantur accipere, et in peccatum magis decidant per negligentiam clericorum. Quapropter nemo clericorum ultra hæc dissimulet, aut negligere ullatenus audeat, sed libenter quæ jussa sunt expleat, et sacrata divina nequaquam neD gligenter contractet. Ideoque tam juvenes quam senes de his, et de omni conversatione sua, et conversione et pœnitentia valde esse sollicitos oportet, satisque agere, ut hæc condigne agant, et de reliquo ornent tam clerici quam sæculares animas suas ornamentis dignissimis, dogmatibus scilicet veritatis, decore pudicitiæ, splendore justitiæ, candore pietatis, aliisque omnibus quibus compositam decet esse rationabilem mentem. Tum præterea declinare a consortiis inhonestis et infidelibus, et societates habere fidelium, atque illos frequentare conventus in quibus de pudicitia, de justitia, de pietate tractatur. Orare spe Deum ex toto corde, et ab ipso petere quæ decet, ipsi gratias agere, veram pœnitudinem DECRETALIUM COLLECTIO. 42 gerere præteritorum gestorum, aliquantulum etiam, A personamus, neque se deinceps excusabit non moni si possibile est, per misericordias pauperum juvare pœnitentiam. Per hæc enim facilior venia dabitur, et indulgenti citius indulgebitur. Quod si provectioris ætatis sit is qui ad pœnitentiam venit, eo magis gratias agere debet Deo. Quod postquam finis est, omnis impetus concupiscentiæ carnalis, scientia veritatis accepta, nulla ei imminet pugna certaminis, per quam insurgentes adversus animam reprimat corporis voluntates. Superest ergo ei in agnitione veritatis, et misericordiæ operibus exerceri, ut afferat fructus dignos pœnitentiæ. Nec putet quia in temporis longitudine documentum conversionis ostenditur, et non in devotionis ac propositi firmitate, Deo enim manifeste sunt mentes, quia non temporum rationem colligit, sed animorum, ipse enim probat si quis agnita veritatis prædicatione non distulit, neque tempus negligendo consumpsit, sed statim et, si dici potest, eodem momento præterita perhorrescens futurorum desiderium cepit, et in amorem regni cœlestis exarsit. Propter quod nemo vestrum ultra dissimulet, nec retro respiciat, sed ad Evangelium regni Dei libenter accedat. Non dicat pauper quia, cum dives factus fuero, tunc convertar. Non requirit a te Deus pecuniam, sed animam misericordem et piam mentem. Neque dives conversionem suam differat, pro sollicitudine sæœculari, dum cogitat quomodo dispenset abundantiam frugum. Neque dicat intra semetipsum, Quid faciam? ubi recondam fructus meos? Neque dicat animæ suæ. Habes multa bona reposita in annos multos, epulare et lætare. Nam dicetur ei. Stulte, hac nocte anferetur abs te anima tua, et quæ parasti, cujus erunt? (Luc. XII, 19 et 20) Itaque festinet ad pœnitentiam omnis ætas, omnis, sexus, omnisque conditio, ut vitam consequatur æternam, juvenes quidem in eo grati sint, quod in ipso impetu desideriorum, cervices suas jugo subjiciunt disciplinæ. Senes et ipsi laudabiles multi temporis consuetudinem in qua male præventi sunt pro Dei amore commutent. Nemo ergo differat, nemo cunctetur. Quæ enim causa cunctandi est ad bene agendum? Animus sibi male conscius dum videtur sibi nullam pœnam pati, credit quia non judicet Dominus, cum abuti patientia Dei et non intelligere parcentis benignitatem jam sit magna damnatio. Unde scriptum est: Maledictus omnis qui opus Domini negligenter agit (Jer. XLVIII, 10). › Quapropter pastoralis ordinis est infatigabiliter reVocare quidquid ad correctionem populorum, imo magis filiorum spiritualium (quantum est fas intelligere) cognoverit pertinere, et non (quod absit) cum suo periculo alienæ spei per solam negligentiam facere detrimentum, sed quod ad generalis salutis speelat compendium, salubri necesse est providere tractatu. Homini religioso parum esse debet inimicitias aliorum non exercere, vel non augere male loquendo, nisi eas etiam exstinguere bene loquendo studuerit. Ecce oris nostri buccina ad aures hominum B C D tum, qui quidquid sequi debeat, tam verbis quam litteris, edocetur. ledictio his qui in patres peccant, divina nos docet Qualis autem condemnatio, et qualis imminet maScriptura. Si enim Cham filius Noe, cum vidisset corporalis nuditatem, sed egressus nuntiavit eam nudum suum patrem, quoniam non cooperuit patris fratribus, et illi vestimento eum cooperuerunt, ipse quidem Cham, et illi qui ex eo nati sunt sub maledicto facti sunt, qui autem cooperuerunt magnam benedictionem meruerunt: multo magis isti majore obviare, aut contra eos insurgere nituntur, aut injuet ampliore condemnatione digni sunt, qui patribus riam vel contumeliam eis inferre moliuntur, quoniam qui eis resistit et Deo resistit, et qui eis injufunguntur facit. Expavit cœlum super hoc et horruit riam vel contumeliam facit, Deo, cujus legatione amplius vehementer, dicit Dominus. O intolerabilem malignitatem, o linguam loquentem iniquitatem contra Deum, et mentem in altitudinem cornu extollentem! Et iterum: Impone, homo, tuæ linguæ ostium et seram. Cessa in altitudinem cornu extollens et loquens adversus Dominum iniquitatem et proximum tuum, quousque insultas patienti Christo et fratribus? Hæc nos familiarius docebat, et hæc nobis publicitus prædictus magister, et instructor atque ordinalor noster princeps apostolorum Petrus in Ecclesia prædicabat, exemplum dans ut nos similiter faciamus. Humiliamini (inquit) in conspectu Domini, et qui detrahit fratri, aut qui judicat fratrem suum, exaltabit vos. Nolite detrahere alterutrum quoniam legem non est factor legis, sed judex, unus est enim detrahit legi, et judicat legem. Qui autem judicat legislator et judex, qui potest perdere et liberare. Tu seq.) Non oportet, non præcepit nos judicare inviautem qui es qui judicas proximum? (Jac. iv, 10 et cem, sed magis auxilium ferre væ erit (inquit) his qui fratres tribulant, et eis qui eos persequuntur, vos autem quanto amplius tribulamini, tanto purgabulatio patienter fuerit supportata, quod etiam ipse tiores atque beatiores efficiemini,, si tamen ipsa trinos Dominus docuit. ‹ Beati qui persecutionem patiuntur propter justitiam. Et item: Beati eritis cum vos oderint homines, et persecuti vos fuerint, et ejecerint nomen vestrum tanquam malum. Gaudete in illa die, et exsultate, quoniam merces vestra multa est in cœlo (Matth. v, 10), › unde et ipse ait : Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, et ex tota anima tua, et ex totis viribus tuis, et proximum tuum sicut teipsum (Marc. XII, 50, 51). Non quitur, nec diligit proximum qui ei detrahit, vel qui enim, inquit, recte diligit Deum qui fratrem inseillum accusat, quia quod sibi quis fieri non vult, hoc alteri nullatenus facere debet. Discite, inquit, filii mei, sapientiam et tenetote fidem rectam, et amplectimini charitatem, ut non excidatis; data est enim vobis a Domino potestas, et virtus ab Altis |