262 F. e C. Cipolla, Dei coloni tedeschi ecc. tribù tedesche siano apparse a intervalli sui monti veronesi, venendo dal Vicentino. I successivi documenti ci mostrano l'estendersi, a grado a grado, della popolazione tedesca sui monti veronesi, e la sua costituzione giuridica, affrettata dai privilegi dei Signori della Scala. Di tutto ciò, non è questo il luogo di parlar distesamente. Basti qui ricordarc, che i nomi dei luoghi principali (Roverè di Velo, Saline, Erbezzo, Frizzolana, ecc.) sono di origine latina 1. Resta pertanto determinato, che, verso il principio del sec. XIII, singole tribù tedesche, appartenenti al ceppo bavarese (Bolzano), vennero a stabilirsi, per concessione del vescovo Wanga, in Folgaria; che di là passarono, verso la metà del secolo stesso, nel Vicentino, donde, prima del cadere del secolo, giunsero nel Veronese, e vi si fermarono con sedi stabili. 1 Analoga osservazione ha H. BRESSLAU, nel suo erudito lavoro sui Tedeschi del Monte Rosa e della Val d'Ossola, le cui origini egli riduce alla fine del sec. XI, al più (Zeitschr. d. gesellsch. f. erdk., XVI 173 sgg.). SUSANNA. SACRA RAPPRESENTAZIONE DEL SECOLO XVII, TESTO LADINO, VARIETÀ DI BRAVUGN, edito secondo il ms. del Mus. Britann., Egerton 2101, da G. ULRICH. L' HISTOARGIA DA SÜSANNA Pigliæda our dilg cap: 13 miss vi tiers a chantær in la notta dilg Psalm 100 Træs CHRISTOPHEL BRÜNET Serviaint dal plæd da Dieu in ilg ann dilg Segner 1662. De Alla christiauna Juventünna dilg Coman da Bravuoing E descritta traes Peidar p. Jovalta V. D: M. in ilg ann dilg Segner 1720. die S. Augusti. 1. Vilg. 40 41 42 Da que ch' eu hæ pudi anclir, Schi voul vartsè Susanna ir Sula à fær buoing antuorn miatz dzi. Hotz leins fær que ch' nus haun miss si. 2. Vilg. Chie leins la schauntza vuidzêr-Schi dzein an hiert à liadzêr; Susanna. Lg' eis bein ün grond e fitz stipp chiod - Chi dat ilg clær sulgielg su ot; Huss' eis ilg plü lung dzi delg onn; - Mæl fatz à trær eint memma pons. Eu 'mpo vi ir am' arfraschiêr 43 chiên; 44 45 Ampo d' sumbriva à tscherEu vi fær buoing n' il mês zardin Taunt chia nun hæ oter sguardin. Anguêl bacchietta sü büttô; Vus duos dunzellas gni cun me, M' cumpagnâ da pè an pè. Alhura anavôs turnâ, Savun, et ieli m' purtâ; Nun stez davend êr memma dzich, Dantaunt fær buoing eu quia vi. 46 Ma guardâ bein che searrass lg' isch, Ch' angin nun ve gn' eint quia glisch U ad ascùs dantaunt chia buoing E qui suletta zuond rumuoing. Fantscheallas. Patrunna nossa gratiusa, Que chia vus cumandetz à nus, Leins fær gudzend d' ün cour sincer; Nun hadzas d' que oter pissier. Vilgs. Nus eschen gnis qui bi a dretz - Auntz chia sarrô lg' isch vegna stretz. Nus guardô tiers bein dzich qui haun; Huss' eise têmp da metter maun. Susanna bella, gratiusa-S' allegra Dieu e seja cun vus. Chie pglietz à maun? nun eis aquia - Angin chi s' fatscha cumpagnia? Susanna. Ah pouvra me, chia m' hæ ingiannô! -Chi hô quists vilgs qui eint manô! — Mês humens, nunder gniz vus gniond — U che dzeis vus qui eint fadschont? 51 52 Vilgs. Nus eschen gnis qui avaunt poich, -Per pgliær sumbriva suot la boaschia; Nun haun savu d' la vgnida vossa; An mæl nu viglias pgliær la nossa. Siond damena ch' e s' adatt, -Schi leins ampò stær qui à platz; Nus vessan anzachie da s' dzir, gniær leitz da 'ns udzir. Susanna. 13 15 36 Eu less chi füsass An Que fatsch eu zuond bricchia gutzend, liuntsch davend, Scha vus qualchiossa leitz, schi gni chiæsa, nua eu stun, e m' dschè. Sin vus, els voss beals gerbs durôs; Vi d' vus è 'lg noss giavüsch e cour, Gratius Dieu, qui s' vezza bein, Ch' ilg voss cour eis d' Nu s' trupidzêz, duos hummens vilgs, Culs chiavels grischs, tscharplùs ils ilgs, Rapplôs partutt la vista vossa, E bunameintz cu 'lg pè 'n la fossa. 58 Vus, ch' easser desses ün exeimpel Ad otra lgieud, alg pievel seimpel, - Antraguidær Dieu in tschêl à l' tmeir, Ad el sul obedir, e creir, 59 30 61 62 Vo e usche à vus per cour, Lg' unfici voass da drizzær our, Vus ridschaduors chi cun saschun Dretz tegner dessas, e radschun? Tuttas sturpchien. Chi suot la chiappa veitz dilg tschiel - Dziürô, et amprumiss cun zêl, L' hunur da Dieu da tegner si, tschas metter dziu. Dieu lg' pittanoeng hò scumando mandô ; — Taunt in ilg stædi dilg aletz, eu manedz. Honest e 'lg matrimuni bein, E l'honestæd fitz cu- E 'lg lêtz nun maculô ch' ün tein; Mu pittaniers vein Dieu a sdrir A seimper vegnen els à prir. 64 65 66 67 68 muond; Sueinter sia amnatsch' e plæd vitt' e flæd. Da tschiel ho Dieu suolper e fie- Fatz plouver sur ilg pompus Gommorr' e Sodom' e que tut - Per lur sturpchientschas fatz ir sutt. lie In ilg deserd d' la speda fris - Sun veintz e treja milli pris, - E'ls principals lò appendis, Avaunt ilg Segner si stendis. Usche veindz et schinc milli homens Einten battaglia sun ansumma Mazzos da quels da Benjamin, Per dær artezz' alg pittanoeng. prus Nun ais crudo an tutta crusch Quel uschigliô tut dzist e David prophet e pussaunt redz, Bathseba lg' aletz? Nun hò à Joseph strusch custô La vitta træs ch' el s' hô dustô Da consentzir à sia patruna, E pchiêr ancunter ilg da tschiert - Enten vardæt e seintz' ascrœng; Voul mæl pertaunt alg pittanoeng. Tschert Dieu S. Spiert an tuts aletz Ho sia staunza e daletz, Schi nu 'lg vi eu brick conturblær - Cun pittanoeng, que s' dzich eu clær. Vi d' la baselgia tutta sun Eu üna part, e member bun; -Dess' eu d' que chüerp metz m' tschunchiêr, - 72 Chie gniss il muond da me à dzir Scha quist fatz vess à glüsch à gnir? - Nun gniss eu metza m' schvergugniær, - Cun tutta tznur a rumagniær? O na, l' mês prus Bab nu m' ho tratz An tæla soart cumbailgs e fatz; Sch' üna pittauna eu m' fadschess, Crajez vus ch' el lò tiers taschess? Vilgs. Tutt memma prusa esches vus, Memma prudientscha spess vein tgni dzich. Susanna bealla, gratiusa; Per superstitiùn, eu s' Chie veitz pissier dilg vos patrun Chi nu so 'nguot et eis utro? Lg' isch eis sarrô, ilg lie d' in maun, — Angin nun vezza, chie nus faun. |