I. Symbolum Apostolorum.
A. Symboli apostolorum forma vetus occidentalis.

Symboli apostolici forma in ecclesia Romana integra est servata, testibus Ambrosio et Rufino, quorum prior 1. 1. ep. 7. ad Siricium: "Symbolum Apostolorum quod ecclesia Romana intemeratum semper custodit et servat" hic vero in expositione Symboli: „In diversis ecclesiis aliqua in his verbis inveniuntur adjecta, in ecclesia tamen urbis Romae hoc non deprehenditur factum". Hinc formam Romanam ex Leone, Pseudoambrosii explanatione symboli ad initiandos (T. IV. in App.), Rufini animadversationibus integram damus, aliarum formarum varietates in notis, nempe Aquilejensem ex Rufini expositione symboli, Ravennatensem ex Petri Chrysologi, Taurinensem ex Maximi, Africanam ex Augustini Homiliis ad Catechumenos, Hispanicam ex Etherii et Beati 1. I. ad Elipandum c. 22.

Credo in Deum Patrem omnipotentem '); et in Jesum Christum filium ejus unicum 2), Dominum nostrum, qui natus est de Spiritu Sancto et 3) Maria virgine, sub Pontio Pilato crucifixus et sepultus), tertia die resurrexit 5) a mortuis, ascendit in coelos ), sedet ad dexteram Patris), inde venturus judicare vivos et mortuos. Et) in Spiritum Sanctum), sanctam Ecclesiam 10), remissionem 11) peccatorum 12), carnis resurrectionem 13).

1) Aquil. add. invisibilem et impassibilem contra Patripassianos, 2) Hisp. add. Deum et. 3) Aquilej. Rav. Taur. ex. 4) Aquil. descendit in inferno, Hisp. descendit ad inferna. 5) Hisp. add. vivus. 6) Afr. Taurinen. coelum. 7) Hisp. Dei

DENZINGER, ENCHIRIDION.

1

Patris omnipotentis. 8) Rav. Hisp. Credo. 9) Aquil. et in Spiritu Sancto. 10) Hisp. add. catholicam. 11) Hisp. add. omnium. 12) Aquilej. add. hujus. 13) Rav. Hisp. add. vitam aeternam.

B. Forma Gallicana.

Ex Missali Gallicano seculi VIII. Bobbiensi ap. Mabillon Mus. Ital. T. I. p. 312, et Missali Gallicano Thomasii ap. Mabillon Lit. Gall. 1. III. p. 339. 340.

Credo in Deum Patrem omnipotentem, creatorem coeli et terrae. Credo ) in Jesum Christum, filium ejus unigenitum, sempiternum, conceptum 2) de Spiritu Sancto, natum de 3) Maria virgine, passum) sub Pontio Pilato, crucifixum, mortuum et sepultum; descendit ad inferna, tertia die resurrexit a mortuis, ascendit ad coelos, sedit ad dexteram Dei Patris omnipotentis, inde venturus judicare vivos et mortuos. Credo in Sanctum Spiritum, sanctam Ecclesiam catholicam, sanctorum communionem, remissionem peccatorum, carnis resurrectionem, vitam aeternam. Amen.

1) Thom. add. et. 2) Thom. qui c. est. 3) Bobb. ex. 4) Thom. passus est crucifixus &c.

C. Alia forma.

Ad calcem Sacramentarii Bobbiensis p. 396.

natus est.

Credo in

Credo in Deum Patrem omnipotentem. Jesum Christum Filium ejus unicum, Deum et Dominum nostrum, natum de Maria Virgine per Spiritum Sanctum, passum sub Pontio Pilato, crucifixum et sepultum, descendit ad inferna. Tertia die resurrexit, ascendit in coelos, sedet ad dexteram Dei Patris omnipotentis, inde venturus judicare vivos et mortuos. Credo in Spiritum Sanctum, credo in ecclesiam sanctam, per baptismum sanctum remissionem peccatorum, carnis resurrectionem in vitam aeternam. Amen.

D. Forma consuela.

Habetur in Sermonibus de Symbolo 240-244 in Appendice operum S. Augustini, nisi quod legant ad inferna" et sermo 241 Credo et in Jesum Christum &c."

E. Forma Alexandrina.

Hanc desumsimus ex fidei professione ab Ario ad Constantinum missa, apud Socratem I, 22 et Sozomenum II, 27, quae forma in multis simplicior quam Hierosolymitana et magis cum Romana concordans, parum videtur ad haeretico immutata, nisi forsan illa excipias γεγενημένον θεὸν λόγον.

Πιστεύομεν εἰς ἕνα θεὸν, πατέρα παντοκράτορα, καὶ εἰς κύριον Ἰησοῦν Χριστὸν, τὸν υἱὸν αὐτοῦ, τὸν ἐξ αὐτοῦ πρὸ πάντων τῶν αἰώνων γεγεννημένον θεὸν λόγον, δι ̓ οὗ τὰ πάντα ἐγένετο, τὰ ἐν τοῖς οὐρανοῖς καὶ τὰ ἐπὶ τῆς γῆς, τὸν κατελθόντα καὶ σαρκωθέντα (1) καὶ παθόντα καὶ ἀναστάντα καὶ ἀνελθόντα εἰς τοὺς οὐρανοὺς καὶ πάλιν ἐρχόμενον κρῖναι ζῶντας καὶ νεκροὺς· καὶ εἰς τὸ ἅγιον πνεῦμα, καὶ εἰς σαρκὸς ἀνάστασιν, καὶ

ζωὴν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος καὶ εἰς βασιλείαν οὐρανῶν καὶ εἰς μίαν καθολικὴν ἐκκλησίαν τοῦ θεοῦ, τὴν ἀπὸ περάτων ἕως περάτων.

1) ap. Soz. τὸν ἐλθόντα καὶ σάρκα ἀναλαβόντα.

F. Forma Orientalis Hierosolymitana.

Ex Catechesibus Sancti Cyrilli Hierosolymitani.

Πιστεύομεν εἰς ἕνα θεὸν, πατέρα παντοκράτορα, ποιητὴν οὐρανοῦ καὶ γῆς, ὁρατῶν τε πάντων καὶ ἀοράτων· καὶ εἰς ἕνα κύριον Ἰησοῦν Χριστὸν, τὸν υἱὸν τοῦ θεοῦ τὸν μονογενῆ, τὸν ἐκ τοῦ πατρὸς γεν νηθέντα θεὸν ἀληθινὸν πρὸ πάντων αἰώνων, δι' οὗ τὰ πάντα ἐγένετο, ἐν σαρκὶ παραγενόμενον καὶ ἐναν θρωπήσαντα, σταυρωθέντα καὶ ταφέντα, ἀναστάντα τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ καὶ ἀνελθόντα εἰς τοὺς οὐρανοὺς καὶ καθίσαντα ἐκ δεξιῶν τοῦ πατρὸς καὶ ἐρχόμενον

་

ἐν δόξῃ κρῖναι ζῶντας καὶ νεκροὺς, οὗ τῆς βασιλείας οὐκ ἔσται τέλος· καὶ εἰς ἓν ἅγιον πνεῦμα τὸν πάρα κλητον τὸ λαλῆσαν ἐν τοῖς προφήταις· καὶ εἰς ἓν βάπτισμα μετανοίας εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν· καὶ εἰς μίαν αγίαν, καθολικὴν ἐκκλησίαν καὶ εἰς σαρκὸς ἀνάστασιν, καὶ εἰς ζωὴν αἰώνιον.

II. Stephani I decretum contra Rebaptizantes.

eo

Si quis a quacunque haeresi venerit ad nos, nihil innovetur, nisi quod traditum est, ut manus illi imponatur in poenitentiam; cum ipsi haeretici proprie alterutrum ad se venientes non baptizent, sed communicent tantum. Quaerendum non esse, quis sit ille, qui baptizaverit, quod, qui baptizatus fuerit, gratiam consequi potuerit invocata Trinitate nominum Patris et Filii et Spiritus Sancti. Multum proficit nomen Christi, ut quicunque et ubicunque in nomine Christi baptizatus fuerit, consequatur statim gratiam Christi. Quod accepimus ab apostolis hoc sequimur. In eadem epistola de episcopatus sui loco gloriabatur et se successionem Petri tenere contendebat, super quem fundamenta Ecclesiae collocata sunt, episcopum se esse episcoporum constituebat. Ita Cyprianus et Firmilianus.

III. Concilii Arelatensis I 314 can. 8 de baptismo haereticorum.

De Afris, quod propria lege sua utuntur, ut rebaptizent, placuit, ut si aliquis de haeresi venerit, interrogent eum symbolum et si perviderint eum in Patre et Filio et Spiritu S. esse baptizatum, manus ei tantum imponatur, ut accipiat Spiritum S. Quodsi interrogatus non responderit hanc Trinitatem, baptizetur.

IV. Synodi I Nicaenae a. 325 decreta.
A. Symbolum.

Πιστεύομεν εἰς ἕνα Θεόν, πατέρα παντοκράτορα, πάντων ὁρατῶν τε καὶ ἀοράτων ποιητήν. Καὶ εἰς ἕνα κύριον Ἰησοῦν Χριστὸν τὸν υἱόν τοῦ Θεοῦ, γεννη θέντα ἐκ τοῦ πατρὸς μονογενῆ, τουτέστιν ἐκ τῆς οὐσίας τοῦ πατρός. Θεὸν ἐκ Θεοῦ, φῶς ἐκ φωτός, Θεὸν ἀληθινὸν ἐκ Θεοῦ ἀληθινοῦ· γεννηθέντα, οὐ ποιηθέντα, ὁμοούσιον τῷ πατρὶ, δὲ οὐ τὰ πάντα ἐγένετο, τα τε ἐν τῷ οὐρανῷ, καὶ τὰ ἐπὶ τῆς γῆς· τὸν δὲ ἡμᾶς τοὺς ανθρώπους καὶ διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν κατελ θόντα, καὶ σαρκωθέντα, καὶ ἐνανθρωπήσαντα. Πα θόντα καὶ ἀναστάντα τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ, καὶ ἀνελθόντα εἰς τοὺς οὐρανούς. Καὶ ἐρχόμενον πάλιν κρῖναι ζῶντας καὶ νεκρούς. Καὶ εἰς τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον. Τοὺς δὲ λέγοντας· ἦν ποτε ὅτε οὐκ ἦν, καὶ πρὶν γεν νηθῆναι οὐκ ἦν, καὶ ἐξ οὐκ ὄντων ἐγένετο, ἢ ἐξ ἑτέρας η υποστάσεως ἢ ουσίας φάσκοντας εἶναι, ἢ κτιστὸν, ἢ ἀλλοιωτόν, ἢ τρεπτὸν τὸν υἱὸν τοῦ Θεοῦ· τούτους αναθεματίζει ἡ καθολικὴ καὶ ἀποστολικὴ ἐκκλησία.

B. Canones de baptismo haereticorum.

Can. 8. De his, qui se Catharos, id est puros quandoque nominant, ad catholicam autem et apostolicam Ecclesiam accedunt, sanctae magnae synodo visum est, ut impositis eis manibus. sie in clero maneant. Ante omnia autem hoc in seriptis ipsos profiteri convenit, quod adhaerebunt et

se

η. Περὶ ὀνομαζόντων μὲν ἑαυτοὺς καθαρούς ποτε, προσερχομένων δὲ τῇ καθολικῇ καὶ ἀποστο λικῇ ἐκκλησίᾳ, ἔδοξε τῇ ἁγίᾳ καὶ μεγάλῃ συνόδῳ ὥστε χειροθετουμένους αυτ τοὺς μένειν τοὺς μένειν οὕτως ἐν τῷ κλήρῳ. πρὸ πάν των δὲ τοῦτο ὁμολογῆσαι αὐτοὺς ἐγγράφως προσή