Obrazy na stronie
PDF
ePub

Annuerat; tune prædo furens, ac noxius hostis, A
Cui possessa dia est alieni fabrica juris,
Pervasa migrare domo compulsus, in iram
310 Tollitur accensam, correptaque carpere membra
272 Nititur, et frustra, Domino prohibente,
[ laborans,

Fugit in obscuras, puero vivente, tenebras.
Rex etiam solus regum, et Dominus domi-
[nantum

Non dedignatus, Petro piscante, tributum 315 Solvere Cæsareum, medii de gurgite ponti

Hamum ferre jubet, gerulum didrachmatis aurei.

520

Incola mox pelagi pendentia fila momordit,
Jussa tributa ferens, graviorque onerante metallo,
Vilis honor piseis pretio majore pependit.
273 Discipulisque suis se percunctantibus,
[aula

Coelestis regni quis possit major haberi? Ut Deus, et doctor mirabilis, Omnibus, inquit, Celsior est humilis, cunctisque potentior ibit, Qui cunctis subjectus erit, seseque minorem, 325 Demissa cervice, feret, velut iste videtur Parvulus; et monstrat puerum consistere par[vum.

OPUS PASCHALE.

Tunc prædo furibundus, et turbidus, qui male tra- B tum hoc nihilominus facto suæ nos Christus imitactatam juris alieni fabricam diu vexarat, perversæ domus habitaculo migraturus, in iram stimulatur aceensam, correptaque membra discerpere, Domino vetante, non prævalens, in inferna puero pervolavit illæso.

Rex etiam, qui solus est regum, et Dominus probatur esse dominantium, tributum non dedignatus inferre cæsareum, de marinis fluctibus piscantem Petrum jubet erigere natantem, didrachmatis aurei portitorem. Tunc mobilior velox habitator undarum voravit tremulas hami decipientis insidias, a genuinis æquoribus calamo flagellante suspensus, piscisque vilissimus divitem deferens pensionem, pluris valuit honore ponderis alieni, quam proprii. Quan

tores voluit esse doctrinæ, qui cum renuere posset indignam hujus præbitionis injuriam (utpote cui nihil erat sociale cum plebe, nisi ut salutaribus cunctos beneficiis adjuvaret), maluit superfluum munus exsolvere, quam petenti cuilibet aliquid negare, ut justitiæ conditor, et magister, qui dixit: ↳ Omni petenti tribue, primus instituta suæ legis impleret.

Cumque simpliciter, ut solebant, cum percunctarentur apostoli, quis major in cœlorum posset regno censeri, tamquam Deus, doctorque mirabilis, omnihus humilem respondit esse potiorem, cunctosque præcellere, qui cunctis sese novissimum præstitisset, velut puer infantulus, quem spiritalis exempli gratia tenebat in medio constitutum, ævi scilicet pusilli

SCHOLIA.

309. Ott. 2, Ang., Perversa; lege Pervasa, h. e., C invasa. Utitur etiam Ammianus participio pervasus eadem significatione. Cum Ottob. 2 faciunt Cant., Mon., Bas., Tora. 1, 2, Edim., Bibl. Lugd., et prosa, ut nunc quidem legitur. Codex Burmanni, Pervasta; ed. Lips., Provisa, Sed cum plerique Ostri mss. et præstantiores editi vocem commodio rem Pervasa exhibeant, retinenda ca est; immo, ut probat Arntzenius, etiam in prosa eadem vox pro perversæ restituenda est. Citat Arntzenius ex Cassiodorio pervasus et pervasor, et ex Salviano per

vasio.

310. Meus, Vet. 1, 2, Mon., corpore: retine carpere cum aliis, quod sententia et prosa exigunt.

313. Ubi Dominus præcepit Petro, solvi tributum. Arntz. Rex etiam regum solus, Dominus. Plerique nostri mss. cum codicibus Heinsii et Lips., Parrh., Ald. et aliis optimis editionibus, dominantum. Rom., dominantium, quod fuit etiam in Reg. 1, sed in hoc ad metri meliores leges correctum est dominantum, Codex Arntz., ed. Poelm., Torn. 1, 2, 3, aliique vulgati, dominorum: ita videtur fuisse in Oit. 1, ubi nunc apparet dominantum. Vat. 2, sine conjunctione, Rex etiam solus regum, Dominus dominantum. Apostolus, I Timoth. vi, 15: Solus potens, rex regum, et Dominus dominantium.

315. Ms. Arntz. scribit Cæsarium.

316. Valt. 1, 2, Ang, Alb., Reg. 5, Ott. 2, Rom., Meus, Lips., scheda Poelm., Ald., Parrh., et alii editi, auri. Reg. 1, Ott. 1, et plures editi, aurei, quod videtur fuisse a pr. m. in Reg. 2, ubi nunc est auri. In Reg. 1. Oct. 1, ex auri videtur factum aurei. Melius est aurei disyllabum per contractionem ; quod librarii non intelligentes, in auri converterunt. Wopkensius tamen non improbat, didrachma auri usurpari pro aureo, ut numisma argenti, statua salis. Vo

a Editi, dragmatis lego didrachmatis, uti legere jubet Gallandius ex carmine.

cem didrachma alii scribunt didragma, alii didrama. 317. Inepte in Bibl. Lugd. prudentia, et in Rom., a pr. m., pandentia, pro pendentia. Pro pisce, incola pelagi: sic Plinius, Cicero, Phædrus.

318. Reg. 1, honorante, quod recte emendatum per onerante.

319. Vat. 2, mendose, piscibus. Hic versus desideratur in Vet. 1, 2, Mon., exstat in omnibus nostris exemplaribus neque sensus sine eo procedit.

:

520. Rom. De interrogatione discipulorum: Quis major esset in regno cœlorum. Meus: Quis sit major futurus in regno cœlorum. Arntz., suis semper cunctantibus lege suis se percunctantibus, scilicet se pro eum, ut alias suus pro ejus, sibi pro ei: quæ quidem loquendi ratio non temere adhibenda est, sed damnari non debet. Multi scribunt percontantibus: quæ varietas ad orthographiam pertinet. Meus, Rom., Cant., Vatt. 1, 2, Urb., Reg. 5, Parrh. et Ald., aulæ. Reg. 1, 2, Alb., Ou. 1, ut videtur, Ang., aula, sed prius in his tribus fortasse fuit aulæ. PleDrique editi, aula, h. e., in aula,

521. Meus, Regni cœlestis. Plerique nostri mss., quis possit major, Fabr., Poelm. et plures editi, major quis possit. Arntzenius edidit quis major possit, quod in Alb. reperitur. Ms. Arntz., quis posset major sic etiam prosa posset pro possit. Notandus est usus hujus phrasis possit haberi pro habeatur vel habendus sit. Similia occurrunt alibi apud Sedulium.

312. Reg. 1, Tum; supra, pro d. s., Ut.

325. Vat. 1, Rom., Parrh., Dimissa, pro Demissa, quod melius videtur. Cant., scheda Poelm., Ott. 1, Ang., aliique miss., et plures editi, gerit. Ott. 1, pro d. s., Alb., Reg. 1, 2, Lips., Fabr., feret; sed in Reg. 2 aliud fuit, et glossa est geral. Parrh., geret, Recentiores præferunt feret.

b Gallandius, Omni petenti te tribue, ex Vulgata, Luc. vi, 30. Alia editiones Sedulii omittunt te.

[merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small]

quantum vicina fit solo, tam fit vicina cœlo. Mens B pibus, cum principibus populi sui. Omnis enim pauenim vergens erigitur, erecta devergitur; inferiorque cordis incessus, quo descendere nititur, sublimatur. Humilem namque Deus et pauperem de sordibus erigit, et potentum societati conjungit. Cervicem diabolicæ vere superbiæ cœlesti dignitate præcipi

pertas humilitatis socia. Audi Salomonem dicentem: Paupertas humiliat virum. Sed parva nimis exiguaque referimus, si per singula Divinitatis facta currentes, specialiter revolvamus, quæ nullis explicanda sermonibus, generaliter innotescant.

SCHOLIA.

327. Meus, sectamur et sensus postulat secte

mur ut.

329. Reg. 1, Cant., Ott. 1, mundalis; in Ot. 1, veluti glossa, est mortalis. Ott. 2, mondalis. Plerique mss. et editi, mortalis, quod præfert Grunerus, quia etsi Prosa habet mundanæ, tamen mortalis est magis poeticum, et mundalis apud alios non reperitur. Iterum Sedulius, l. iv, v. 293: Qui pompæ mortalis honor. Mihi in Sedulio non displiceret mundalis, aut etiam mundialis trisyllabum per contractionem, quo vocabulo Tertullianus, llieronymus, Prudentius, et Salvianus utantur.

330. Resupinus pro superbo ab Ovidio et Seneca usurpatur, ut supinus ab aliis. Puræ vitæ, quia puer a puro dicitur, ut ait Nebrissensis, vel, ut Isidorus libr. x Orig. c. 2, a puritate.

331. Vat. 1, Quantum est prona : alii omittunt est. Hoc Sedulii versu potest confirmari conjectura, quam indicavi ad Juvencum, 1. iv, vers. 36: Qui terræ proni pro Qui terram proni, ut in mss. legitur. Adisis varias lectiones. Tantum et quantum, pro tam et quam, sic satis usitatum.

C

353. Vonckius malebat Inferiorque gradu quo vult: exemplaria vetera et prosa exigunt gradus. Nostri omnes et plerique alii quo vult descendere, surgit. In schedis Poelm. erat notatum, Quo, scilicet eo, vel ea parte qua: aliter, cum. Monent eædem schedæ, legendum descendere surgit, non descende, resurgit. Hanc varietatem Arntzenius in suis non invenerat. Exstat tamen in editione ipsa Poelmanni, in qua legitur quo vult descende, resurgit, et ad marg. cum vult. Sed, ut opinor, error typographicus est de- D scende, resurgit : nullus enim inde eruitur sensus.

334. Cant., Arntz., Ang., Alb., Reg. 2, 5, Vat. 2 et Ott. 2, egenum. Sic Ott. 1, sed correctum per egentem, quod exhibent Reg. 1 et alii. Editi simili modo variant.

335. Tyrannos, antiqua significatione, nempe reges.

356. Meus, Econtra, vel E contra: quæ loquendi ratio auctoritate Aurelii Victoris, Hieronymi, Servii,

a In vet. cod. erat exigui pro exiguæ, et qui diligunt pro quid diligunt. In multis bibliothecis Pairum non diligunt,sed deligunt scribitur.

b Prima hæc scripturæ verba sunt ex Epist. Ja

etiam Taciti, ut nonnullis videtur, defenditur : sed latinius est contra simpliciter. Retinendum ergo At contra, quæ communis est scriptura.

337. Vat. 1, Præcipitem e cœlo: alii, Præcipitem cœlo.

338. Parrh., scheda Poelm., Pauca loquar. Rom., Ang., Alb., et alii, Parva loquar. Communior veriorque lectio, Parva loquor, cui favet prosa. Wopkensius exponit, Nimis exigua me proferre sentio. Sidonius, carm. 5, Parva loquor. Quid? quod, etc. Vat. 4, si cum aliis, sed supra videtur esse nisi. Scriptores sequioris ævi usurpabant currere per facta, per miracula, etc., pro breviter recensere, ut Severus Sulpicius, Paulinus Nolanus, Augustinus. Nec dissimile est illud Ciceronis, Verr. 5, al. 3, c. 42: Nam per omnes civitates, quæ decumas debent, percurrit oratio mea,

339. Dracontius conjungit etiam generale et speciale, 1. 11, vers. 183: Et speciale jubes, tamquam generate, tueri. Post hunc versum, Reg. 1: Explicit liber secundus. Incipit liber m, in Christo. Reg. 2: Explicit lib. n. Ottob. 1: Finit lib. n. Incipit lib. 1. Evangelistæ sequitur tituli singulis capitibus coarctari. Ita vitiose scriptum est, fortasse ut indicetur, singulis capitibus suos titulos præponi. Vat. 1: Hic liber tertius incidit secundum personas. Clarum est Hic liber tertius, alia confusa et litteris inter se permixtis obscura. Reg. 5: Finis secundi libri. Liber tertius, Divinorum mirabilium liber tertius. Meus: Sedulii poetæ liber secundus. Incipit m. Codex pervetustus Taurinensis: Explicit liber secundus. Incipit liber tertius. Ego Abundantius istum librum contuli feliciter. In aliis codicibus inferioris notæ hoc loco nulla est distinctio libri. In editis pariter idem observatur : nam alii a vers. Jam placidas alium librum inchoant, alii secus. Liber autem qui finitur, in mss. dicitur secundus et liber qui inchoatur, tertius, quia primus liber carminis quasi extra ordinem ponitur, et inscribitur liber veteris Testamenti: liber secundus carminis dicitur primus novi Testamenti; et idem ordo deinde servatur.

cobi cap. iv, vers 5. Altera ex psalm. cx, vers. 7, 8; alia denique ex Proverb. x, 4, secundum versionem LXX, quam Sedulius plerumque sequitur.

LIBER QUARTUS.

276 Jam placidas Jordanis item transgressus A [arenas,

Judææ sectatus iter, sine nomine mixtum Vulgus, et innumeras relevans a clade cater[vas,

277 Nam quidquid natura negat, se judice,
[præstat.

Namque foramen acus sicut penetrare camelus
10 Membrorum præ mole nequit, sic dives, opima
Fertilitate tumens, tenuem non possit adire
Cœlestis regni ducentem ad limina callem,
Ni Genitor rerum (qui mundum lege coercet,
Et nulla sub lege manet, cui condere velle est,
15 Quem frons nulla videt, sed totum conspicit ipse)
OPUS PASCHALE.

Suscipit infirmos, et dat discedere sanos.
5 Nil igitur summo de se sperantibus unquam
Difficile est conferre Deo, cui prona facultas
Ardua planare, et curva in directa referre ;

Jam cum denuo Jordanis fluenta transgrediens, B ejus, viam scilicet cognitionum, et semitas voluntaJudææ semitam præteriret, passim vulgus immen- tum, qua Dominus ad mundi cordis habitaculum sum, et catervas ab omni varietate languoris sine recto graditur ingressu. Cogitationes etenim et vonomine curavit innumeras, infirmos accipiens, et lunta es viæ sunt operum, quæ bonum cujuspiam columes remeare concedens. Nil igitur summo con- sive malum præcedere videntur effectum. Quidquid ferre difficile est de se sperantibus, Domino, cui fa- ergo naturaliter vis denegat, divinæ facillimum subcultas prona suppeditat bardua planare, curva diri- jacet potestati. Namque bellua Camelus immensa gere, quod est superbos ad humiliora deponere, er- sicut foramen acus exiguum pro tanti corporis mole rantibus semitam demonstrare. Isaias namque pro- non potest transmeare, sic opulentus dives et tumipheta magnificus ita noscitur elocutus, Christi cum dus nequit ad regna cœlestia tenuem angusti callis denuntiaret adventum: Et erunt prava in directa, et introire per portam, nisi rerum providus gubernaaspera in vias planas. Numquid de saxis, aut sentibus, tor, qui totum lege continet, nec tenetur ipse sub aut inflexis viarum prophetavit anfractibus, lege, quem nulla umquam facies aspicit, sed ipse Christus ad salvandum venerit mundum, non silvis, cuncta semper intendit, motos hac conditione disciel montibus, sed humanis gentibus constitutum? pulos talibus fovisset alloquiis consolator: Apud Hoc est illud etiam, Vox clamantis in deserto, quæ C homines hoc impossibile est, apud Deum autem ommonet, parare viam Domino, rectas facere semitas

cum

nia possibilia sunt; non omnibus quippe divitibus

SCHOLIA.

1. Vat. 1: De divite, qui regnum cœlorum intrare non potest. Reg. 1: Ubi Dominus innumeras ad Adæ sanat catervas. Legendum Judææ pro ad Adæ, ut indicat glossa. — Ott. 2, congressus; Ald., ingressus : retineo transgressus. Meus, mendose, iste transgressus.

2. Nonnulli, sectatur iter. Plerique mss. et editi, mixtum : et fortasse Sedulius imitatur Juvencum 1. vers. 760: Complentur mensæ mixtæ sine nomine plebis. Edit. Lips., mestum, fortasse pro mistum : multi alii editi clare moestum. In Reg. 1, mæstum est prima scriptura, et glossa infirmum; mixtum altera scriptura contra accidit in Reg. 2.

3. Arniz., a morte; alii, a clade, ut 1. 1, vers. 45: Populos a clade levavit.

8. Cant., Arntz., scheda Poelm., Parrh., Edimb., Rom., Ang., Ott. 1, 2, Vat. 1, 2, Reg. 5, Alb. et Urb., Nam quidquid. Reg. 1, 2, cum multis editis, præsertim recentioribus, Et quidquid. Meus, Qui quidquid. Vonckius ex conjectura: Ut quidquid natura negat, se judice, præstet. Grunerus defendit, Et quidquid, etc., etsi fatetur, duriorem esse hunc verborum nexum. Clarior est lectio, quam plerique nostri codices tenent, Nam quidquid, etc., magisque ad prosam accedere videtur. Ablativus absolutus se judice, præstat pro ipse judex præstat, simili modo

a Vulgati omnes habent et columes: apud Isidorum 1. x Etym. exstat hæc vox colomis vel columis, pro erecto et incolumi. Tribuitur etiam Plauto.

b Juretus ita emendat, ardua planare, curva diri

D

occurrit apud Juvencum, Avitum, Aratorem, Fortunatum, ut veteres inscriptiones omittam, Se vivo fecit, etc., de quibus videri potest v. c. Ignatius Potenza, in opere erudito hoc anno 1793 edito: Notizie concernenti il sacro deposito di S. Augustale martire, etc. Cujus martyris sepulcrum Romæ nuper repertum fuit hoc simplici titulo: Augustalis se vivo fecit.

10. Ott. 1, Alb., Urb., Rom., Parrh., ms. Burmanni, pro mole: melius est præ mole, quamvis aliud sit in prosa.

11. Bentleius Emend. ad Cicer. Quæst. Tuscul. p. 34, pro Fertilitate substituit Altilitate, quod novum nomen est pro pinguedine. Recte hanc mulationem Arntzenius condemnat. Sumitur enim fertilitas pro abundantia seu copia rerum. Arntz., Parrh., Ald., Vat. 1, 2, Reg. 5, posset: quod non displicet Arntzenio. In Ott. 1, ex possit factum posset: in Reg. 1, 2, ex posset correctum possit, quod magis placet pro poterit.

15. Poelm. claudit parenthesin in conspicit, alii in ipse. De voce impossibilis dixi ad Prudentium vers. 833 Apoth., uti de simplici possibilis ad Juvencum 11, 533.

gere, pro quo, inquit, vetus codex habebat curva dirigere fortasse apud Juretum legendum digerere. Alio modo non intelligitur, quid emendet. Veterum proverbium erat curva corrigere.

Hoc impossibile est homini, dixisset, at alto 278 Possibile est jus omne Deo; multisque [molestum

Divitibus tandem faceret mitescere censum. Nam proprias bene tractat opes, cœloque re[condi 20 Thesauros vult ille suos, ubi quidquid habetur, Non mordax ærugo vorat, non tinea sulcat, Nec male defossum famulatur furibus aurum, Jejunis quicumque cibum, sitientibus haustum, Hospitibus tectum, nudis largitur amictum, 25 Solatur nexos in carcere, perfovet ægros, 279 Atque aliis largus, sibi tantum constat [egenus.

Nec dubie in cœlum substantia pervenit illa, Quæ Christo collata datur sub paupere forma, Quæ damnis augmenta capit, quæ spargitur [ut sit, 30 Quæ perit ut maneat, quæ vitam mortua præ[stat.

Præterea geminos Dominus considere cæcos, Dum quoddam transiret iter, comitante ca[terva,

Conspicit', exstinctæ poscentes munera formæ, Flebilibusque vagas implentes vocibus auras. 35 Nec cunctata solens pietas inferre salutem, 280 Quæ sentit flagrare fidem, mox lumina [langens

OPUS PASCHALE.

nus. Nec dubitare quis debet, illam prorsus in cœlum substantiam pervenire, quæ sub vilissima pauperis forma Christo probatur impensa, quæ detrimentis augetur, spargendo servatur, perit ut maneat, vitam a mortua repræsentat.

patrimonium sui census est oneris, sed illi, qui pro- B tisque largissimus, sibi tantum pauper est et egepriæ malus rector est ubertatis. Nam cum dicit Dominus per prophetam Aurum et argentum meum est, ostendit, non esse malum, quod ejus est, si operarius illud bonus habuerit; nihil etenim differt, utrum bonis quis operibus nil dependat, an plurima malignis effundat. Ille siquidem suas tuto servat opes, et collocat, qui cœlo thesauros occultat, ac recondit, ubi non edacis tineæ nec æruginis scabræ quidquam morsus absumit, nec furibus ad furandum aditus reseratur effossus, qui jejunis cibum, sitientibus potum, peregrinis ministrat hospitium, mœstos solatur in carcere, fovet ægros in corpore, cunc.

Interea dum populo Dominus comitante vallatus, Hiericum fuisset egressus, duos oculis captos aspicit considentes in aggere, reddi sibi lumina postulantes. Petebant ita confidentes gressuum cum mobilitate considere b. Sed tenebrae reluctantur adversæ, nec cunctata vel paululum virtus illa, pietati nil abnuens, quæ salutem consuevit inferre, qua fidem sentit arSCHOLIA.

16. Plerique nostri mss. cum Arntz., Ald., Fabr., C et aliis editis, at alto: plerique editi, et alto. In nonnullis nostris prius videtur fuisse et vel ac pro at. Wopkensius, Burmannus, Arntzenius jure præferunt at, favente prosa. In Ott. 2, dixisse, sed alto, mendum videtur pro dixisset, et alto.

22. Burmannus conjicit Nec male depostum, h. e., quod avarus abscondit, cum deberet eo uti: aut accipiendum ait novo sensu defodere pro effodere : nam fures non solent e visceribus terræ aurum defossum surripere. Arntzenius explicari posse ait male defossum, ita negligenter positum, ut facilem furtis ansam præbeat: defendit autem lectionem hanc vulgatam ex Sedulii epistola ad Macedonium, culpa defossæ pecuniæ non carerem. Sed in hac epistola sermo est de pecunia, seu talento, quod abscondidit servus, qui noluit negotiari, timens dominum, quia austerus erat. Vera autem ratio defendendi scripturam receptam desumitur ex verbis ipsis Matthæi vi, 19 seq. Nolite thesaurizare vobis thesauros in terra... ubi fures effodiunt, et furantur. Thesaurizate autem vobis in cælo, . . . ubi fures non effodiunt, nec furantur. Aurum igitur male defossum est, quod avarus, cum deberet eo bene uti, defodit quod fures aliquando effodiunt et furantur. Significatio vero propria defossi auri est absconditi subtus terram. Cicero, 1. de Oratore: Ut enim si aurum cui, quod esset multifariam defossum, commonstrare vellem, satis esse deberet, si signa et notas ostenderem locorum, etc. Post aurum Cellarius, et alii vulgati affigunt punctum, atque ita male sensum abrumpunt. Nam tractat, vult ille, qui, vel ille, quicumque.

23. Reg. 1, pro d. s., Reg. 2, ex correctione, Vat. 1, 2, Out. 2, Urb., Alb., Rom., Meus, Reg. 5 et alii mss. apud Arntzenium, cum Parrh., Ald.,

a In vet. cod. erat vita pro vitam.

D

qui ferre: in schedis Poelm. ascriptum erat ferre, scilicet vult. Id non probat Arntzenius ob sequens largitur. Reg. 1, in contextu, Ott. 1, cx correctione, Ang., quicumque, quod fortasse fuit a pr. m. in Reg. 2, et in plerisque editis retinetur.

27. Vet. 1, vitiose, Hæc pro Nec. Scheda Poelm., Nec dubium. Out. 2, Nec dubio. Reg. 1, Nec dubiæ, sed glossa dubitanter poscit dubie.

31. Rom. De duobus cæcis a Domino sanatis. Meus, Duos curcos sanat. Wopkensius aptius putat Interea, quod exstat quidem in prosa, sed mss. et editi exhibent Præterea. Alm. inverso ordine Dominus geminos. Arntz., geminos cernens, sed obstat prosa. Parrh., consistere pro,considere, quod prosa confirmat.

32. Arntz., Parrh., Cum alii, Dum. Iter non solum sumitur pro actu eundi, sed etiam pro via. Comitante caterva Virgilianum est.

33. Wopkensius suspicatur exstinctæ poscentes lumina frontis. Sic 1. ш, vers. 145: Decute nocturnas exstinctis vultibus umbras. Favet huic conjectura prosa, et scriptura mei codicis, et ed. Lips., lumina forme. Sed magis poetica est lectio recepta: nam cæci deformes sunt, et dici solent, ut notat idem Wopkensius, et hoc munus poscebant cæci, nt formam amissis luminibus exstinctam recuperarent.

34. Cant., vacuas, quod epitheton apte a poetis tribuitur auris, sed hoc loco metri lex poscit vagas, nisi, omissa conjunctione que, legas, ut revera legitur in Ott. 1, Flebilibus vacuas.

35. Meus, corrupte, Nec cuncta solens; ms. Arntz., Nec cunctis cessans, quod non ineptum reputat Arntzenius durior enim est constructio, scilicet, Nec cunctata pietas solens inferre cunctis salutem. Pro inferre ed. Lips. conferre. Pro Deo pio, vel divina pietate pietas simpliciter non semel a Sedulio ponitur. 36. Wopkensius pro Quæ conjicit cum, vel Qua.

b Obscurum id est, sive legas confidere cum vet. cod., sive considere, quod Juretus malebat.

[blocks in formation]

dere, diuturno lumina somno compressa, vigili re- B spiritalibus causis convenit lex divina cognosci. pente tactu perexcitat, claustraque latentium sub Quid enim materies sine sensu peccaverat? præserfronte reserans fenestrarum, intrante protinus die, tim quæ fructum, sicut Marcus Evangelista commenoctem pepulit caligantem. morat, incongrui ratione temporis non habebat ; nisi ad instructionem Dominus nostræ utilitatis hoc ageret, qui factorum sermonumque parabolis vitale nobis iter ostendit. Omnis igitur humanæ conversationis industria, quæ Deo nil studet nutrire, quod placeat, tamquam pigri stipitis arbor inutilis, plena fronde, non germine, lignis æquabitur concremandis, quemadmodum et illa ficus infructuosa consistens, quam Dominus vineæ, qui eam plantaverat, præcipiens amputari, sub unius anni dimisit induciis, at si fructum vel sero redderet, permaneret, alioquin merito jam periret; at vero juxta canticum psalmi dicentis: Justus, sicut palma, florebit, et sicut cedrus, quæ in Libano est, multiplicabitur.

Hinc sacra templi per monia rursus obambulans, cæcis dedit aspectum, claudis reformavit incessum. Post hæc nobilium monimenta virtutum, davidicam deserens civitatemn, venerat in loca Bethaniæ, dieque remeans subsequente, ad ejus urbis denuo tecta pergebat. Ficus haud procul a semita connexis frondium velamentis umbrosa, cujus in robore cum nullum penitus pomum Dominus carnaliter esuriens invenisset, inhumanos arboris ramos non maledicto sauciat, sed præcepto condemnat, increpans sic in eam Nunquam in te fructus nascetur in æternum. Confestimque ficulnea succis viduata subtractis, in- C fecunda protinus, et deformis comarum posita diguitate peraruit. Non tamen hæc accipiamus ad litteram, licet manifeste credantur impleta, quoniam

Exin oblatus est ei quidam cum furoris incommodo, sermonis quoque subjacens detrimento, cui præSCHOLIA.

Ed. Mon. et prosa referunt Qua. Val. 1, Que, correctum per Qua, vel Quæ cæteri Quæ. Reg. 1, Alb., Ottob. 1, 2, Ang., sensit: sed in Ott. 1, forte fuit sentit, quæ est communis scriptura. Ed. Lips., absurde, Quam sentit flagrare saltem. Scheda Poelm. negant, pro lumina tangens substituendum munera tungens, quod nescio ubinam Poelmannus invenerit, neque sciebat Arntzenius.

38. Fenestras oculos passim vocant scriptores ecclesiastici, ut dixi ad Dracont. 1. m, vers. 619. 40. Poelm., Cæci et claudi sanantur. Arntz., limina templi, quæ phrasis satis poetis familiaris est, sed ad ædificii amplitudinem explicandam melius est mania; sic Juvencus 1. ш, v. 674 : Templi se mænibus infert.

42. Plerique mss. scribunt daviticam.

45. Arntz., tandemque; Parrh., eodemque; alii, eademque. Meus revertens, non male, pro reversus.

45. Poelm., Ficus inarescit. — Urb., constans pro astans. Rom., contra metrum, stans.

46. Hie versus invenitur apud Bedam De art. metric., et ejus Commentat., sed non indicatur auctoris

nomen.

47. Ald., Parrh., male scribunt exuriens. Ott. A, lustrata stipite lege lustrato ex regulis grammatices.

48. Plerique distinguunt pomum,-Arboreisque comis: Jam nunc. Burmannus orationem ita languere ait, quæ numeros suos habet, si post pomum exeat periodus, scilicet pomum.-Arboreisque comis, jam nunc ex germine vestro. Burmanno adhæret

D.

Arntzenius. Pro germine Parrhas. minus bene gramine. Fabr. et nonnulli alii vulgati, germine vasto. Melius est vestro pro tuo; in Urh. error videtur verso pro vestro.

50. In ficulnea subaudiri potest arbor: Latinis enim est adjectivum.

55. Conjectura Vonckii, Wopkensii et Burmanni est istis pro ustis. Parrhasius jam ediderat istis, quod scheda Poelmanni etiam exhibent. Constans lectio codicum est ustis, h. e., concremandis, ut prosa exponit; aut concrematis, ut glossa Almel.; aut siccatis, ut glossa Reg. 1; aut comburendis, ut Nebrissensis. Ita etiam, et recte legit hunc versum Beda in Collectaneis.

54. Reg. 1, amœnas - semper habens fronttes, cum glossa pulchras. Alii, amœnæ, et nonnulli seribunt amæne, quod pro adverbio accipi potest.

55. Ausonius primam corripuit in Libanus, Sedulius producit: sed hoc magis proprium Sedulii est, quod adjective usurpat Libana ex Libano, nomine montis. Hunc ipsum Sedulii versum produxit Beda in Collectan., sed inverso ordine, Frondes semper habent, et tamquam Libana cedrus, etc. In numero plurium loquitur quia verba Sedulii ad justos plurali numero accommodate transfert.

56. Nonnulli, sidera vertice: alii, tanget pro tangit. 57. Meus, Mutum ejicit dæmonium.

58. Alm., a pr. m., Reg. 1, in contextu, Ott. 1, Vatt. 1, a pr. m., atris, quod secutus est Cellarius ex scriptis codicibus, ut ait. Verum scriptura communis fere omnium nostrorum codicum, et Arniz.,

« PoprzedniaDalej »