Obrazy na stronie
PDF
ePub

simpliciter exsccutus vobis obtuli perlegendum, in A runt. Aliud est namque mutare composita, et aliud

integrare. Nam plena quamvis spatia divinæ legis immensa, quibus dicta semper adjiciuntur, et desunt,

yelut mare fluviorum penitus incrementa non sentiens, nullis terminari sensibus queant, nullis explicari linguis valeant. Sic et nostri prorsus a sese libelli non discrepant. Sed quæ defuerant primis, addita sunt secundis. Nec 150 impares argumento, vel ordine, sed stylo videntur, et oratione dissimiles. Proferant igitur sua, si qui carpere nituntur aliena. Promptius est omnibus judicare, quam facere, et de castrensi munimine pericula securo vultu conspicere. Credo tamen, Pater egregie, nullum fore, quamvis impudenter, obloquium, si meruero dextrum pectoris adipisci judicium. Fave primum',

rhetoricum me transferre sermonem. Quod utrum placuerit, ideo geminari volueris, an quod offenderit, 149 ut potius arbitror, stylo censueris liberiore describi, sub dubio videor fluctuare judicio. Sanctis tamen jussionibus non resiliens, injunctam suscepi provinciam, et procellosis adhuc imbribus concussæ ratis vela madentia tumentis pelagi rursus fatigationi commisi per emensos cursus revoluti discriminis, et Cycladas ingentes, quas præcipitanti formidine celerius ante transieram, longa maris circuitione discurrens, ut illos portus et littora, quæ dudum prætereundo lustravi, diligentiori opera nunc viserem. Tradita siquidem multa pro metrica necessitatis angustia priori commentario nequaquam videntur inserta, quæ postmodum linguæ resolutio But alii faveant, et omnium mentibus sententia se magis est assecuta. Dederimus hinc obtrectatoribus viam, dicentque nonnulli, fidem translationis esse corruptam, quia certa videlicet sunt in oratione, quæ non habentur in carmine. Si qui tamen istud objiciant, faciunt næ intelligendo, ut nihil intelligant. Nam si sæculares litteras assecuti, aut divinis videbuntur libris instructi, debent exempla veterum recensere, ne similia lacerare conentur injuste. Cognoscant, HERMOGENIANUM doctissimum jurislatorem tres editiones sui operis confecisse. Cognoscant, peritissimum divinæ legis Origenem tribus nihilominus editionibus prope cuncta, quæ disseruit, aptavisse. Nec eorum quispiam mordacis linguæ laceratur injuria, cum potius inde laudis consequantur augmenta, quod proventibus uberioris ingenii dili- C cum Patre, et Spiritu sancto, per omnia sæcula sægentiore posteros fide noscendæ veritatis instruxe

3

1. Gallandius edidit me potius transferre, fortasse ex mendosa lectione editionis Parisiensis anni 1644, me potuit transferre. Superfluum mihi videtur po tius, quod paulo post occurrit, et hoc loco omittitur in cæteris editionibus Bibliothecæ Patrum.

2. Clarius erat, utrum quod placuerit, etc. Sed Juretus veteris codicis lectionem retinuit, quia familiare est huic auctori verum et rotundum verborum ordinem mutare valebat enim magis carmine, quam prosa. Fortasse Sedulius scripsit Quod utrym quod placuerit, etc.

3. Sic emendavit Juretus in veteri codice erat, Tarditas siquidem multa.

4. Gallandius cum reliquis omnibus Bibliothecis Patrum edidit, faciunt nec intelligendo nescio, an ita etiam habeat editio Jureti. Sed certe vera lectio est na repetit enim Sedulius verba Terentii ex Andrie prologo, ad quem redit infra, Nec impa res, etc.

5. Ex correctione Jureti Nam şi vetus codex habebat Nam sicut.

probata jugiter auctoritatis infundat. Tu facies, ut delectet evasisse discrimina, cum serenior cœperis aperire tranquilla. Navigare rursus in æquore, nunc in portu jam 10 navigem. Tandem aliquando post undas calcare liceat, nos 11 arenas tetigimus montes ex pelago. Tangamus montes ex saxo, et infirmos aquis irruentibus gressus navali positos statione firmemus. Priores igitur libri, quia versu digesti sumf, nomen Paschalis Carminis acceperunt. Sequentes autem in prosa nulla cursus varietate conversi, Paschalis designantur Operis vocabulo nuncupati. Utramque vero materiem vobis orantibus, Domino Jesu Christo, qui vota non recusat humilium, 12 et grego supplicanter, et offero, cui virtus, bonor et gloria

culorum. Amen.

[blocks in formation]
[blocks in formation]

- Po

1. In cod. Reg.1, post præfationem, sive epistolam B b. e., artificialis. Ita adjective artifex interdum a ad Macedonium, additur Explicit præfatio. Incipit secunda. Ott. 1, post hymnum de Christo, Incipit prologus Sedulii; Paschales, etc. Codex Taurinensis in folio ultimo extra locum, et diversa manu: Robeo. Præfatio operis sacri librorum novi et veteris Testamenti, An pro Robea legendum erit Bobeo, aut Bobio? Erat enim liber monasterii Bobiensis. Vat. 1, post Aratoris carmen, Incipit prologus metricus Selulii catholici poeta. P. F. Paschali (forte fuit prius Paschalis) Carminis. Montfauconius in Biblioth. bibl, mss. codice 1665 compendium litterarum sic refert Pro festo puschali, Paschales, etc. Sed omittit carminis et in aliis codicibus his litteris P. F. solet indicari præfatio. Reg, 2; Præfatio Paschalis Carminis beati Sedulii poetæ, Codex Urbinas: Egregii Sedulii episcopi de utriusque testamenti historia prologus incipit feliciter: Paschales, etc. Deest præfatio ad Macedonium. Ott. 2 : Incipit liber Sedulii de actibus prophetarum, et toto Christi Salvatoris cursu: Paschales, etc. Desideratur etiam epistola ad Macedonium, ut in Rom., qui ita habet, Incipit liber poetæ Seduli: Paschales, etc.

2. Reg. 1 ex choris factum thoris; sic enim nonnulli scribunt, sed male, pro toris, Accumbere, discumbere, recumbere verba frequentia sunt de conviviis. Hine accubitus, et accubito, verbum formatum a Sedulio, quod expressit etiam Braulio in Vita S. Emiliani c. 24, et Sugerius in Ludovico VI: Tanquam toris accubitati.

3. Burmannus conjiciebat,si me cognoscis. Prudentius Psychom. vers. 287: Disce supercilium deponere,

4. Editi, Nec quæras; sic Prosą et Reg. 1, pro diversa scr., sed in contextu, Ne quæras, quod cæ teri nostri mss. retinent. lidem nostri mss., cum plerisque editis, opus hic codicis artificis; Rom., corrupte, conditis artificis. Alb, inverso ordine contra metrum artificis codicis. Poelm. ad marg. opes pro opus, et in Ott. 1, a pr. m., videtur fuisse opes. Repugnat lex metri, cui non satis consulit Nebrissensis, dum sic reformat, Ne quæras hic opes codicis artificis. Ignorabat Arntzenius, quis ita hunc versum edidisset, cum a Savarone sic citari observasset, Sed, ut dixi, adverbium hic corripi non debet, Melius esset, Hic nec opes quæras codicis artificis. Cæterum recte procedit versus, Ne quæras opus hic codicis artificis. Grunerus exponit, Ne quæras in hoc codice opus artificis eique assentitur Arntzenius. Sed longe melior est interpretatio ejusdem Arntzenii, quæ adhibita etiam fuit a Nebrissensi: Ne hic quæras opus codicis artificis, h. e., codicem artificem, vel manu artifici factum. In Ott. 1 glossa est artificis,

D

probis scriptoribus usurpatur. Suspicari aliquis
possit, an Sedulius nomine codicis artificis iniel-
lexerit commentarium aliquem culinarium, ut sunt
libri Apicii titulo insigniti, Equidem non aliter acci-
pio versus Martini Dumiensis sæculo vi, in refectorio,
ut habet titulus: Non hic auratis ornantur prandia
fuleris; •Assyrius murex nec tibi sigma dedit.
Nec per multiplices abaco splendente cavernas
nentur nitidæ codicis arte dapes. Eadem videtur esse
sententia Sedulii. Vouckius voce plane dictatoria,
ut ait Grunerus, ac formulis illis, quas in hujus-
modi Criticis Menckenius, annotatoresque operis de
Charlataneria Eruditorum reprehendunt. Jurare, in-
quit, ausim, numquam hane seripturam a vate nostro
profectam: sed reponendum absque ulteriori mora: Nec
quæras opus hic onychis artificis. Vel si quem ne-
glecta prima syllabe in onychis quantitas offendat,
reponere jubet nobilis artificis. Ratio Vonckii est,
quod Sedulins in perpetua a convivio est metaphora,
adeoque nullus codici videtur esse locus. Verum
imbecillius hoc argumentum est, quam ut lectio
omnium mss, et editorum debilitari inde possit.

5. Modica mensa est mediocris, vel potius exigua, et vilis, Adire epulas, convivium, et similia, usitata phrasis. In codice Taurinensi sie corruptum est hoc distichon Sed modite contentus adi sullemnia mese

Plusque lebet animum quam saliare cevum.

6. Nonnulli editi cum Parrhasio, et sched. Poel., libenti animo. Mss. omnes nostr. cum aliis et plerisque editis, libens animo. Reg. 1, 2, Vat. 1, Oui. 2, Rom., Urb., satiare. Vat. 2, saturare ; ita etiam fuisse videtur in Vat. 1, in quo nunc legitur saturari, quod ferri nequit. Grunerus cum multis editis satiare: Arntzenius ex prosæ verbo saturavit, et quia alibi etiam Sedulius verbo saturo utitur, nempe 1. ш, vers. 266, edidit saturare.

7. In Reg. 1 fuit., Aut pro At. In cod. Taurin. restat adhuc Aut, ut in prosa.

S. Deliciosus verbum Rutilii, Martiaui Capellæ, Aratoris.

9. Vonckius, mira innovandi libidine, ut ait Grunerus, abreptus, pro doctorum rescribi vult dominorum, quia cœna doctorum respuit. Repugnant omnia exemplaria, etiam prosa: neque metaphora cœuæ ita perpetua esse debet, ut Sedulius doctrinæ, quam comparat cœnæ, omnino obliviscatur. Addit Arntzenius, doctum dici de eo, qui artis suæ peritus est, etiam de coquo. Verum id quidem sed, ut dixi, Sedulius doctrinam potius, litterarumque peritiani

eommemorat.

[blocks in formation]

-

154 Collucentque suis aurea vasa favis. 15 At nos exiguum de paupere carpsimus horto, Rubra quod appositum testa ministrat, olus.

PASCHALE.

In ipsis etiam ferculis pretiosa nimis varietate gemmatis flavescunt nectareis sua mella cum ceris, et aureis appositus in canistris concolor metallo favus balludit. At nos de pauperis horti seminibus olus vile decerpsimus, quod in rubra testæ paropside SCHOLIA.

[ocr errors]

10. Nic. Heinsius scribi jussit, Quorum multiplices B sis paulum seducta secundis. — Hic nux, hic mixta est annumerantur opes. Reponit Wopkensius, nec pro non venire, ac sic loqui Commodianum Instruct. 16: Sunt alia præterea dæmonia funis, Quæ nec numerantur. Sententia ex prosa clara est: nempe quorum opes ne numerari quidem possunt. Rejicienda ergo est alia conjectura Herm. Cannegieteri, vel numerantur, aut et numerantur. Parrh., cum Reg. 2, ita distinguit, Quorum multiplices, nec numerantur opes, scilicet multiplices sunt, nec numerantur. Indicium autem magnarum opum est, quod non numerentur: nam Pauperis est numerare pecus, ut vulgo dici solet. Horatius 1. 1, ep. 6: Exilis domus est, ubi non et multa supersunt, Et Dominum fallunt, et prosunt furibus.

11. Heinsius rursus conjicit mittit pro nutrit, dissentiente pariter Vopkensio, qui observat, ob sequens verbum creat concinnum esse nutrit. Plerique distinguunt, Illic invenies, quidquid mare nutrit edendum; Burmannus non ineleganter, Illic invenies, quidquid mare nutrit, edendum.

C

13. Taurinensis vetus codex, Terea gemmalis flavescunt mella canistris. Mendosum est, Terea. Poelm. ac nonnulli alii editi, Cætera; vera lectio Cerea ex mss. et sententia. Accedit prosa. Pro flavescunt Arntz., flavescent, quod cum invenies recte cohæret. Sequitur autem collucent in præsenti, nisi hoc ipsum in futuro indicativi dicas a colluco, collucis. Multa enim verba sunt secundæ conjugationis, quæ in tertia etiam a poetis maxime adhibentur. Barth. citat florescunt minus bene. Cum tot critici hunc prologum excusserint, ac multa verba suo loco movere tentaverint, mirum videri debet, neminem in hoc versu mella sollicitasse. Et Nebrissensis quidem ansam præbuit suspicandi : Quomodo, ait, mella canistris in cœna apponantur, non video, nisi malis legere CATINIS. Sed exemplaria omnia referunt canistris, quod tuetur etiam acrostichis Belisarii v. 6 in Append. In ms. Reg. 2 hæc erat glossa supra cerea, favum, et supra mella, licentia poetica dicit. Omnes D mss., quos vidi, et editi legunt mella canistris ; ita etiam refert Aldhelmus cap. 2 Prosa de Virgin., ubi de arte apum conficiendi mel loquens, sic ait: Cujus artis molimen egregius poeta metrica facundia fretus catalectico versu creditur cecinisse, cum diceret: Cerea gemmatis flavescunt mella canistris. Et infra brachycatalecto, sive colopho,-Collucentque suis aurea vasa favis. At Sedulius non canit hoc loco artificium apum, sed mensas secundas: itaque vix dubito, quin genuina lectio sit mala canistris, cum ob rationem Nebrissensis, tum quia ita melius mensæ secundæ exprimuntur, tum denique quia id suadent aliorum scriptorum loca, que Sedulius imitatur. Ovidius 1. viii Met., vers. 672: Dantque locum men

rugosis carica palmis, Prunaque, et in patulis redolentia mala canistris, Et de purpureis collecta vitibus uvæ. Candidus in medio favus est. Pervulgatum est proverbium, Ab ovo usque ad mala. Certe nulla causa est, cur mellis canistris apponendi Sedulius mentionem faceret, cum favum vasis aureis collucentem memoret ex veteri more adhibendi mel in conviviis, ut de Pythagoræis testatur Jamblichus Vit. Pythag. c. 21, n. 97: In prandio panis erat, et mel, aut favus. Etsi autem Sedulius libro 1, vers. 268, utrumque conjungit, Exsuperantque favos, et dulcia mella, quasi duo synonyma verba ponens, tamen in præsenti minus id commodum esset, cum duas diversas res exponere voluisse videatur. Quod autem non catinis legendum sit, ut conjiciebat Nebrissensis, sed canistris, præter Ovidium suadet etiam Cicero 1. vi, ep. 1, ad Att., circ. med. Lancibus, et splendidissimis canistris olusculis non soles pascere; quam, ut arbitror, Sedulius respexit. Vide etiam quid te in vasis fictilibus appositurum putem? Huc Prudentium, hymn. 4 Perist. vers. 15: Pretiosa portans Dona canistris. Cerea mala dicuntur vel ob colorem cereum, quo spectat flavescunt, vel quia mollia sunt. Hoc pariter ex Virgilio videtur sumptura ecl. 2, vers. 59, Addam cerea pruna. Ductus autem ipse litterarum eo nos ducit, ut ex mala factum mella ab ignaris librariis existimemus, præsertim quia medio ævo malum dicebatur melum ex Græco μslov, pomum: quæ vox etiam in Italicum idioma transiit. Confer Ducangium.

14. Nebrissensis dubitat, an favi dicantur sui, quasi sui coloris, an quia vasis aureis apponi consueverant. Verum id nomen suis solum indicat, favos tunc in vasis aureis contineri.

15. Pauper hortus est tenuis, non abundans, ut apud alios pauper ager, pauper mensa. Virgilius ccl. 7, vers. 34, Custos es pauperis horti.

16. Reg. 1, oppositum, supra diversa lectio, vel correctio appositum; quod unice tenendum. Est enim verbum appono, uti simplex pono, frequens in conviviis explicandis. Vide verba Ciceronis paulo ante relata, et not. ad Juvencum 1. 1, vers. 80. In Urb. mendum clarum testum pro testa. Isidorus citat hunc versum, ut dixi in Proleg. num. 167; citat etiam Beda de Arte metr., sed mendose Rubræ pro Rubra, in exemplari quidem, quo utor.

a Reposui nutrit, ut subministrat, sustentat. Alii, nutrivit.

b Ad hunc locum ita Juretus annotat : Sic ex vestigiis detrita scripturæ veteris exemplaris expressi. Ex quo colligi licet, neque illa quidem, quæ de melle præcesserunt, satis clare legi potuisse.

LIBER PRIMUS.

155 Cum sua gentiles studeant figmenta poetæ A 20 156 Sævanefandarum renovent contagia rerum
Grandisonis pompare modis, tragicoque boatu, Et scelerum monumenta canant, rituque magistro
Ridiculove Getæ, seu qualibet arte canendi
Plurima Niliacis tradent mendacia biblis :

OPUS

voto magis, quam splendore cernimus ministrare. Cum poetarum studiosa consuetudo gentilium fabulosas carminis nugas nobilium commendet pompa verborum, et sive clamoribus cothurnatæ tragœdiæ,

PASCHALE.

seu ridiculi Getæ comica fœditate, vel quibuslibet metricæ numeris disciplinæ priscorum scelerata temporum gesta, nonnulla etiam probra narrationis arte composita Niliaci papyro gurgitis calamo perarante

SCHOLIA.

17. Hic rursus novæ inscriptiones in multis exemplaribus apparent. Reg. 1, Explicit metricus prologus. Incipit sacrum opus idem de veteri Testamento. Ou. 1, Incipit Paschalis carminis utriusque testamenti. Incipit liber primus Sedulii. Val. 1, Incipit sacrum opus de veteri Testamento, libri primi Sedulii de singulis utriusque testamenti miraculis. Reg. 2, Incipit sacrum opus ex veteri Testamento. Quod poeta incitat se ad scribendum. Urb., Præfatio ejusdem arguens gentiles. Out. 2, De figmentis poetarum. Rom., Præfatio gentiles arguens. Codex bibliothecæ Laurentianæ

apud Bandinium exhibet pigmenta pro figmenta: sed retinendum est figmenta. Mendum pariter apud Bedam de Arte metrica Cum tua. Petrus Paulus Justus Specim. observat. cap. 21, censet legendum, Sic sua gentiles studuerunt ficta poetæ : quia sic invenit apud auctorem veterem vitæ B. Adalberonis inter Pezii Scriptores rer. Austr. t. II, pag. 6. Sed non advertit, hunc auctorem verba Sedulii aliquantulum mutata in rem suain trahere, ut sic pro cum, studuerunt pro studeant, quod sensus in Sedulio exigit.

[ocr errors]

18. Barthius 1. 11 Advers. c. 2, ex Gulielmo Britone Sedulii imitatore profert : Si sua gentili mendacia cuique poetæ Grandisonante fuit licitum pompare boatu. De verbo pompare confer num. 189 Proleg. judicium Parrhasii. Pompatus verbum est Tertulliani. Scriptores sequioris ævi non tantum pompare, sed et pompizare dixerunt. Vide Ducangium, et not. Colvenerii ad Chron. Camerac. Balderici. In prologo Vita B. Adalberonis ex editione Joannis Abbatis Labacensis legitur Grandisonis ornare modis sed inter Scriptores rer. Austriac. restitutum est e ms. pompare. Pergit autem auctor ejus Vita tragicoque boatu, et ritu magistro pulchra mendacia sua, parum posteritati profutura, pulchris ænigmatum adumbrare, et includere figuris. Quæ ex sequentibus Sedulii versibus desumpta sunt, adeoque minus bene in priori editione scriptum fuit, et ritu magnifico pro et ritu magistro. Hoc vero notandum, quod verba Niliacis biblis v. 22 explicare videtur auctor per pulchras ænigmatum figuras.

B

C

19 Mss. nostri Ridiculove Geta: Rom., Ang. scribunt Ridiculo vegete, quod inde ortum, quia in antiquissimis membranis verba non separabantur, et deerant interdum diphthongi. Igitur ex Ridiculovegete inepti librarii fecerunt Ridiculo vegete, quam D scripturam nonnulli defendere voluerunt, quasi sermo esset de vegete, quod pro vini cado a Palladio poni aiunt. Grunerus Vonckio videtur imputare, quod pro Ridiculove Getæ legi jusserit Ridiculove scava. Sed si id Grunerus credidit, falsus fuit animi: Vonckius enim in v. seq. Scæva pro Sæva reponi voluit. Parrhasius, Nebrissensis, qui advertit, legendum non esse Ridiculo veteri, Fabricius, et alii recte ediderunt Ridiculove Geta, et de comœdia ex Getæ servi nomine interpretati sunt. Barthins hane interpretationem non probat nimirum putat ipse, Getam nomen esse ridiculi cujusdam dei apud vePATROL. XIX.

tustissimos Britannos, de quo rerum Anglicarum scriptores agunt, et in primis Asserus in vita Ælfredi, qui sa culo 1x exeunte floruit, et genealogiam Getæ ponit, et hos ipsos Seduli versus in eam rem producit. Verba Asseri exhibui in Prolegom., num. 179, ubi alia aliorum similia addidi. Eodem fortasse respicit, quamvis Sedulum non nominet, Ethelredus, sive Elredus abbas Rievallis De geneal, reg. Ang. Geta, qui et ipse tanta sapientiæ, et virtulis habitus est, ut a paganis pro deo coleretur. Asserus tamen primum vocat Geada, ex quo Getæ nomen' conficit. Gronovius Observat. in Eccles. cap. 2, Barthium, aliosque summos viros, qui id aniplexi fuerant, rejicit et animadvertit, omnes comicas personas esse ridiculas, et nominatim Getam ridiculum a Menandro esse introductum. Ovidius 1. 1 de Arte vers. 331: Nota sit et Sappho (quid enim lascivius illa?) Cuive pater vafri luditur arte Geta. Sedulius clare seipsum in prosa explicat: Ridiculi Getæ comica fœditate. Profecto cum præcesserit tragicus boatus, consequens est, ut ridiculus boatus Getæ de comœdia exponatur. Grunerus putavit, Parrhasium correxisse Ridiculove Geta, quod falsum est. Parrhasius enim cum mss., et alius editionibus legit Ridiculove Getæ, nisi quod scribit Gete: nam in ejus editione diphthongi aliquando omittuntur. Nec liquet, an Gronovius legi voluerit Ridiculove Geta, ut Grunerus, et Arntzenius affirmant, qui hanc scripturam tenuerunt. Mihi sane id parum arridet. Non enim ait Sedulius pompare ridiculo Geta, sed pompare ridiculo boatu Getæ, vel renovare contagia tragico boatu, aut ridiculo boatu Getæ, aut qualibet arte canendi. Ita enim potius sententiam, et syntaxin accipio.

20. Vonckius pro Sæva legi jubebat Scava, quod Burmanno etiam placuit: et ita quidem semper in nonnullis mss. scribitur scavus pro sævus. Vide var. leci. ad Juvencum, l. 1, vers. 287, ubi similem varietatem notavi. Arntzenius, si quid mutandum esset, vellet sacra, h. e. dira. Asser. loc. cit. renovant, el v. seq. canunt: utrumque male.

24. Hic etiam in scribendi ratione variant libri veleres, monimenta, et melius monumenta. Arniz. canunt lege canant. Nota phrasin monumenta scelerum ut monumenta furoris, clementiæ.

22. Urb. juliacis: retine niliacis; abundabat quippe Nilus papyro. Fulgentius 1.1 Mythol., præfat. pag. 12: Et quidquid libet niliacis exarare papyris. Reg. 1, male tradunt pro tradant, ut canant, renovent, studeant. Munckerus ad Fulgentium loc. cit. profert miracula chartis. Sed mendacia ex mss., editis, prosa, et sensu auctoris retinendum est. Etiam biblis defenditur ex mss., et editis, nisi quod cod. Vulcanii exhibet libris. At Sedulius biblis voluit ex Locano 1. m, vers. 222: Nondum flumineas Memphis contexere biblos - Noverat. Græce biblos, seu byblos est papyrus, ex qua charta fiebat; eademque voce liber significabatur, ex quo biblia, bibliotheca.

18

Par splendor, communis apex, sociale cacumen,
Equus honor, virtus eadem, sine tempore re-

157 Cur ego Davidicis assuetus cantibus odas A Chordarum resonare decem, sanctoque ve

[renter 25 Stare choro, et placidis cœlestia psallere verbis, Clara salutiferi taceam miracula Christi? Cum possim manifesta loqui, Dominumque to[nantem

[gnum,

Semper principium, sceptrum juge, gloria [consors,

35 Majestas similis: hæc est via namque salutis, Hæc firmos ad dona gradus paschalia ducit. Hæc mihi carmen erit: mentes huc vertite cuncti. Hanc constanter opem læsis adhibete medullis, Quos lethale malum, quos vanis dedita curis 40 Attica Cecropii serpit doctrina veneni, PASCHALE.

doris claritas, communis apicis indivisa sublimitas, honor æquus, eadem virtus, sociale fastigium, re

Sensibus, et toto delectet corde fateri, Qui sensus, et corda dedit, cui convenit uni 50 158 Facturam servire suam, cui jure perenni Arcibus æthereis una est cum patre potestas, OPUS contradant cur ego, qui decachordo psalterio inter beati dogmatis choros Davidica modulationis cantus exercens, spiritualia reverenter dicta respondeo, B gaum temporibus infinitum, jugi semper manens mirabiles Christi salubresque virtutes pressa voce reticeam, cum veritatis opus arripere, et fidelis instrumenta a sermonis dona debeam cœlestis gratia non tacere? Nulli siquidem justius humani cordis, ⚫t sensus famulatur officium, quam omnipotenti Domino, qui sensus instituit, corda b fundavit, ut devota semper Creatori materies proprium non relinquat auctorem, cui fabricam sui juris nec subtrahi convenit, nec perire. Cui ditione perpetua in æthereis arcibus una est cum Patre potentia, par splen

æternitate principium, sceptri societas, consors gloria, similis et majestas. Hæc est ad salutis domicilium dirigeas via, hæc firmis gressibus ad paschalia dona panditur semita. Hic nostri ponimus operis fundamenta. Hac igitur ægras cuncti mentes advertite, hanc morbis medicinam lethalibus adhibete, quos noxiæ disputationis vana serpit intentio, et Attici dogmatis insanabilis disciplina Cecropia sauciat veneno doctrinæ, ut cum vitales auras divinæ legis spiramento flagrantes odore gratæ suavitatis hauritis,

SCHOLIA.

23. Retinemus communem scribendi rationem davidicis alioquin mss. omnes nostri, excepto recenti Urbinate, scribunt daviticis, quod etiam legi- C tur in multis veteribus editionibus. Arntz., Cur ego daviticas assuetis vocibus odas, quod ait Arntzenius defendi posse, si solummodo pro assuetis reseribatur assuetus. Immo etiam cum assuetis bene procederet sententia, si postea legatur vererer, aut verebor. Cur ego vererer assuetis vocibus resonare davidicas odas decem chordarum, sanctoque choro stare, etc.? Aldhelmus dixit simili modo, Ūdas davidicas modulantes carmine sancto. Nec rejicienda tamen est recepta lectio.

24. Vule., resonare darem : corrige decem; sermo enim est de instrumento musico decachordo, quod non semel in psalmis commemoratur. Videsis Calmetu dissert. de instrum. music. Hebræor. ad Comment. n tom. in Psalm. Vatt. 1, 2, Reg. 1, 2, Oit. 1, Ang., Asserus verenter, quo spectat mendum in Alb., Ott. 2, Urb. verentur. Parrh., Cappu sotus, Ald., et alii editi simili modo verenter, quod tenuit etiam Arntzenius. In bac scriptura verbum pro assuetus erit taceam. Nota Nebrissensis hoc loco est, verebor, i. e., cum maxima quadum reverentia. Sed in textu versuum editionis Nebrissensis, qua utor, le. gitur verenter, et nota hoc ipsum innuit Poelm. cum nonnullis editis vererer; scilicet cur ego assuetus vererer, resonare, etc.

25. In nota Nebrissensis pro placidis est placitis, sed fortasse mendose: nam explicatio non turbulentis arguit plucidis.

27. Nonnulli editi domumque; qui error fortasse natus est ex compendio litterarum, quo in mss. scribitur dominumque. Arntzenius quadam similia exempla profert, ut probet, ver-um recte participio finiri contra Servium, sive quemvis alium, qui operibus Servii multa inepta immiscuit.

28. Mss. nostri delectet: in aliquo tamen dubium videtur, an sit delecter. Pro deleciet stant alii mss., scheda Poelm., et plures editiones. Wopkensius cum Parrh., Fabr., Vulc., Lips. præfert delecter,

• Legendum puto et fidelis instrumento sermonis.

D

ut in epistola ad Macedonium, detectatur et ludere. Poelm. in textu delectat, ad marg. delecter. Col. delectat: sic etiam Alb.

50. Cant. et scheda Poclm., male, servare pro servire. Rom., cui jure perennis. De verbo factura pro opere facto dictum jam a nobis fuit in not. ad Prudentium, et Dracontium.

31. Reg. 1, atheris, supra glo-sa, vel correctio æthereis, quod rectum est.

34. Mss. omnes nostri cum plerisque editis sceptrum juge, correpta prima in juge, quod fieri solet à Sedulio. Fabricius, ut hoc metri peccatum fugeret, sæpe lectionem veterem corrupit.

57. Sedulius videtur id mutuari a Juvenco l. 1, vers. 27: Nam mihi carmen erit Christi vitalia gesta. 38. Ou. 2, lætis ; lege læsis.

59. Herm. Cannegieterus conjiciebat, Queis lethale malum, queis... inserpit doctrina veneni.

40. Pro cecropii plerisque mss. nostri, et alii cum Parrhasio cecropei, quos audiendos non esse monuit Graneras. Nostri omnes miss. serpit cum Cani., Arntz., Lips., Alunel., in quo glossa invadit, et plerisque antiquis edition bus. Codex Barthii cepit, quod Cellarius, et Arntzenius arripuerunt. Nonnulli vulgati sepit. Codex Taurin., Attica cæcropii serpit doctrina veneno. Cannegieterus suspicatur inscrpit, ut nuper dicebam. Joann. Cour. Schwartins carpsit, ex quo Wopkensius malebat Attica cecropiis carpit docirina venenis. Verum cum verbum serpit exstet non solum in fere omnibus mss., verum etiam in prosa, retinendum omnino est. Etsi enim frequenter hoc verbum serpo construitur cum aliqua præpositione, ut serpere per terram, in arborem, aut peculiari modo serpere humi, nihil tamen obest, quominus efferatur cum accusativo sine præpositione vel ita ut subintelligatur præpositio per, quæ a poetis interdum omittitur, vel accusativus ille sit tanquam personæ patientis. Siquidem passive serpo usurpatur a Solino e. 52, al. 35: Cum terra nullo serpatur angue. Cur ergo dici non poterit, Cum nullus anguis terram serpat ?

b Alil instituit, et corda: alii sine conjunctione et.

« PoprzedniaDalej »