numero in inferiori ordine tabellæ reperietur Epacta anni propositi, vel certe hoc signum * Ubi ergo illa Epacta, vel signum in Kalendario inventum fuerit, eo die Novilunium fiet. Invenietur autem Aureus numerus, vel ex antecedente canone, vel ex tabella Epactarum proposito tempori congruente, tribuendo primum Aureum numerum illius tabellæ, illi anno, a quo usus tabellæ incipit, et secundum Aureum numerum sequenti anno, etc. Eodem modo reperietur Epacta sine Aureo numero, si prima Epacta tabellæ tribuatur illi anno, a quo ejus usus incipit, et secunda Epacta sequenti anno, etc.

Exemplum. Anno correctionis 1582 Aureus numerus est 6, nempe primus primæ tabellæ, cujus usus incipit ab Idibus Octobris dicti anni 1582, detractis prius x diebus. Erit ergo tunc Epacta xxvj quæ sub Aureo numero 6 collocatur, fietque Novilunium die 27 Octobris, et 26 Novembris, et 25 Decembris. Item anno 1583 jam correcto, Aureus numerus est 7 cui in eadem tabella supposita est Epacta vij quæ toto eo anno in Kalendario Novilunia indicabit. Ut in Januario die in Februario die 22, in Martio die 24, etc.

24,

Ad tollendam dubitationem de usu hujus novæ tabellæ Epactarum, ostendemus rem exemplis. Anno 1700 tribuatur Epacta ix, quæ sub Aureo numero 10 collocatur: fietque Novilunium 22 Januarii, 20 Februarii, 22 Martii. Item anno 1701 tribuatur Epacta xx, sub Aureo numero 11 collocata, quæ toto eo anno in Kalendario Novilunia monstrabit: ut in Januario die 11,in Februario die 9,in Martio die II. Et sic deinceps per ordinem annis progredientibus, redeundo ad principium tabellæ, quotiescumque eam percurreris, Rursus anno 1710. Epacta non signatur numero, sed hoc signo * quod collocatur sub Aureo numero 1, et in Kalendario toto eo anno Novi. lunia indicabit, nimirum in Januario die 1, et 31, in Martio (nam in Februa. rio nullum tunc Novilunium, cum in eo signum hoc non reperiatur), die 1, et 31, in Aprili die 29, etc.

Usus hujus tabellæ hic est. Anno correctionis 1582 post Idus Oct., (detractis prius decem diebus) tribuatur littera è primæ cellulæ, et sequenti anno 1583 littera b secundæ, et anno 1584 dentur litteræ Ag tertiæ cellulæ, et sic deinceps aliis annis ordine aliæ cellulæ tribuantur, donec ad annum propositum perventum sit, redeundo ad principium tabellæ quotiescumque eam percurreris. Nam cellula, in quam annus propositus cadit, dummodo minor sit quam annus 1700, dabit Litteram Domin. propositi anni. Quæ si unica occurrerit, annus erit communis si vero dupl., Bissextilis; et tunc superior littera Dom. diem ostendet in Kal. a principio anni, usque ad festum sancti Mathie Apostoli: inferior autem ab hoc festo usque ad finem anni. Exempli gratia: Sit invenienda Littera Dom. anni 1587: num. ab anno 1582, quem tribue primæ litteræ c usque annum 1587, tribuendo singulis cellulis singulos annos, (computando geminas litteras quascumque, superiorem et inferiorem, pro una cellula) cadetque annus 1587 in litteram d, quæ sextum locum in tabella occupat. Est ergo toto eo anno Littera Dom. d; annusque communis est, cum littera simpl. occurrat. Rursus sit investiganda Littera Dominicalis anni 1616: numera ab anno 1582, ut dictum est, usque ad annum 1616, redeundo ad principium tabellæ, postquam eam duas percurreris, perveniesque ad hasce litt. c b, septimo loco positas. Est ergo annus ille Bissextilis, cum duplex littera occurrat, superiorque littera c. Dom. diem indicabit a principio anni illius usque ad festum S. Mathie, inferior autem b in reliqua parte anni.

Alia Tabella Litterarum Dominicalium ab anno 1700 inclusive ad 1900 ex. clusive.

Usus hujus tabellæ talis est. Anno 1700 tribuatur unica littera inferior c, primæ cellulæ, relicta littera d superiori, quia annus ille 1700 non est Bis sextilis, sed communis, et littera defuit Dominicalis præcedenti anno 1699. Anno sequenti 1701 tribuatur littera b, secundæ cellulæ, etc. Item anno 1704 tribuantur geminæ litteræ f, e, quintæ cellulæ, et sic deinceps aliis annis per ordinem aliæ cellulæ tribuantur, donec ad annum propositum pervenias: re deundo ad principium tabellæ, quotiescumque eam percurreris : nam cellula, in quam annus propositus cadet, dummodo minor sit,quam annus 1900 dabit litteram Dominicalem propositi anni: quæ si unica occurrerit, annus erit communis: si vero duplex, Bis sextilis et tunc superior littera Dominicalem diem indicabit in Kalendario a principio anni usque ad festum sancti Mathiæ Apostoli, inferior autem ab hoc festo usque ad finem anni.

DE INDICTIONE,

I
NDICTIO est revolutio 15 annorum ab
I usque ad 15, qua revolutione per-
acta, iterum reditur ad unitatem
initiumque sumit quilibet annus hujus
cycli a Januario in Bullis Pontificiis.
Et quoniam Indictionum frequens usus
est in Diplomatibus, et scripturis pu
blicis, facile annum Indictionis curren-
tem quolibet anno proposito inveniemus
ex sequenti tabella, cujus usus perpe
tuus est initium tamen sumit ab anno
correctionis 1582.

Tabella Indictionis ab anno corre-
ctionis. 1582.

ΙΟ.

II. 12. 13. 14. 15. 1. 2. 3.
4. 5. 6. 7. 8. 9.

Nam si anno 1582 tribuas primum numerum, qui est 10, et sequenti anno 1583 secundum numerum, qui est 11 et sic deinceps usque ad annum propositum, redeundo ad principium tabellæ, quotiescumque eam percurreris, cadet annus propositus in Indictionem, quæ quæritur.

DE FESTIS MOBILIBUS. UONIAM ex decreto sacri Concilii Nicæni Pascha, ex quo reliqua Festa mobilia pendent, celebrari debet die Dominico, qui proxime succedit xiv. Lunæ primi mensis, (is vero apud Hebræos vocatur primus mensis, cujus xiv. Luna vel cadit in diem verni Equinoctii, quod die 21 mensis Martii contingit, vel propius ipsum sequitur) efficitur, ut si Epacta cujusvis anni inveniatur, et ab ea in Kalendario notata inter diem octavum Martii inclusive, et quintum Aprilis inclusive (hujus enim Epactæ xiv. Luna cadit vel in diem Equinoctii verni, id est, in diem 21 Martii, vel eum propius se

quitur) numerentur inclusive deorsum, versus dies quatuordecim, proximus dies Dominicus diem hunc xiv. sequens (ne cum Judæis conveniamus, si forte dies xiv. Lunæ caderet in diem Dominicum) sit dies Pascha.

Exemplum. Anno 1605 Epacta est x., et Littera Dominicalis b. Et quoniam invenimus Epactam x inter diem 8 Martii, et 5 Aprilis inclusive positam esse e regione diei 21 Martií, a quo inclusive si deorsum versus numerentur 14 dies, inveniemus xiv. Lunam die 3 Aprilis, quæ est Dominica, cum e regione illius sit Littera Dominicalis b. Ne igitur cum Judæis conveniamus, qui Pascha celebrant die xiv. Lunæ, sumenda est Littera Dominicalis b, quæ sequitur xiv. Lunam, nempe ea quæ e regione diei 10 Aprilis collocatur atque eo anno Pascha celebrandum erit die 10 Aprilis. Item anno 1604 Epacta est xxix., et duplex Littera Dominicalis d c, cum annus ille sit Bissextilis. Si igitur ab Epacta xxix., quæ e regione diei 1 Aprilis ponitur inter diem 8 Martii, et 5 Aprilis inclusive, numerentur dies 14, cadet xiv. Luna in diem 14 Aprilis. Et quia tunc currit posterior Littera Dominicalis, nempe c, quæ post diem 14 Aprilis, id est, post xiv. Lunam, collocata est e regione diei 18 Aprilis, celebrabitur eo anno Pascha die 18 Aprilis.

Cæterum ut facilius omnia Festa mobilia inveniantur, compositæ sunt duæ sequentes tabulæ Paschales, una antiqua, et nova altera. Ex antiqua ita Festa mobilia reperientur. In latere sinistro tabulæ accipiatur Epacta currens, et in linea Litterarum Dominicalium sumatur littera Dominicalis currens, infra tamen Epactam currentem, ita ut si Littera Dominicalis currens reperiatur e regione Epactæ currentis, assumenda sit eadem Littera Dominicalis proxime inferior. Nam e regione hujus litteræ Dominicalis omnia Festa mobilia continentur.

-

EXEMPLUM. Anno 1606 Epacta est xxj.,et Littera Dominicalis A.Si igitur in tabula antiqua sumatur Littera Dominicalis A, quæ primo infra Epactam xxj. occurrit, reperietur e regione hu jus litteræ Dominica Septuagesimæ die 22 Januarii, dies Cinerum 8 Februarii, Pascha 26 Martii, Ascensio Domini 4 Maii, Pentecostes 14 Maii, et Festum Corporis Christi 25 Maii. Dominicæ autem inter Pentecosten et Adventum eo anno erunt 28, et Adventus celebrabitur die 3 Decembris, et sic de cæteris. Item anno 1605 Epacta est x, et Littera Dominicalis b, quæ in tabula reperitur e regione Epactæ x. Quare sumenda est alia Littera b, quæ proxime infra Epactam invenitur, e regione cujus invenies Septuagesimam die 6 Februarii,

**.

diem Cinerum 23 Februarii, et Pascha die 10 Aprilis, etc.

Notandum autem est, quod quemadmodum in anno communi, cadente littera Dominicali e regione Epactæ in Tabula antiqua, sumitur eadem littera proxima infra Epactam, ut diximus: ita quoque in anno Bissextili, si alterutra duarum litterarum Dominicalium tunc currentium e regione Epactæ, reperiatur, assumende sunt aliæ duæ similes litteræ proxime inferiores, ut Festa mobilia inveniantur.

Ex tabula vero Paschali nova ita cadem Festa mobilia reperientur. In cellula Litter Dominicalis currentis quæratur Epacta currens. Nam e directo omnia festa mobilia deprehendentur. Ut anno 1609, in cellula Litteræ Dominicalis d tunc currentis e regione Epactæ xxiv, quæ eodem anno currit, habetur Septuagesima die 15 Februa rii, dies Cinerum 4 Martii, Pascha 19 Aprilis, etc.

Sed sive antiqua, sive nova tabula paschali utamur invenienda sunt omnia Festa mobilia in annis Bissextilibus per litteram Dominicalem posteriorem, quæ nimirum currit post festum S. Mathie Apostoli, ne scilicet ambigamus, utra duarum litterarum pro hoc, aut illo Festo indagando accipienda sit ita tamen, ut Septua gesimæ, et diei Cinerum inventæ in Januario, aut Februario addatur unus dies. Quod ideo fit, quia ante diem S. Mathiæ currit prior littera Dominicalis, quæ in Kalendario posteriorem semper sequitur post festum autem S. Mathiæ in Februario, licet posterior littera currat, additur tamen tunc dies intercalaris, ita ut dies 24 Februarii dicatur 25, et dies 25 dica tur 26, etc. Quod si dies Cinerum cadat in Martium, nihil addendum est, quia tunc et littera posterior currit, et dies mensis propriis numeris respondent, cum dies intercalaris Februario sit additus. Immo nisi per posteriorem litteram investigarentur, non inveniretur recte Septuagesima in anno Bissextili, currente Epacta xxiv vel xxv, et littera Dominicali, d,c, ut in secundo, ac tertio exemplo per spicuum fiet pro annis 4088 et 3784. Exempli gratia: anno 2096, Bissextili, Epacta erit v et litteræ Dominicales A g. Si igitur per posteriorem litteram, quæ est g, Festa mobilia investigentur, reperietur Septuagesima die 11 Februarii, et dies Cinerum 28 Fe. bruarii. Si autem addatur unus dies, cadet Septuagesima in diem 12 Februarii, quæ est Dominica, et dies Cinerum in diem 29 Februarii, quæ est Feria quarta. Pascha autem, et reliqua Festa in eos dies cadent, qui in tabula expressi sunt. Item anno 4088

Bissextili Epacta erit xxiv et litteræ Dominicales d, c. Si igitur per litteram c, quæ posterior est, inquirantur Festa mobilia, invenietur Septuagesima die 21 Februarii, et si addatur unus dies, cadet in diem 22 Februarii, quæ est Dominica. Dies autem Cinerum cadet in diem 10 Martii, quare nihil additur etc. Rursus anno 3784 Bissextili Epacta erit xxv et litteræ Dominicales d, c, ergo iterum per posteriorem c, reperietur Septuagesima die 21 Februarii, hoc est, addita 1, die 22. Quod si per priorem litteram, d, in utroque horum duorum annorum agendum esset, nihil efficeretur, cum infra Epactas xxiv et xxv littera d, indicet Se. ptuagesimam die 15 Februarii, quod falsum esset, cum eo anno posterior littera c Pascha offerat die 25 Aprilis, ac proinde Septuagesima die 22 Februarii celebranda sit, ut liquido constat, si a die Pasche, Dominicæ retro numerentur usque ad Septuagesimam.

In priore porro tabula Paschali antiqua reformata, Epactis ad sinistram præposuimus Aureos numeros eodem ordine, quo ante emendationem Kalendarii collocari solebant, ut ex iis Festa mobilia invenirentur. Hoc autem idcirco a nobis factum est, ut Pascha, cæteraque Festa mobilia, a Concilio Nicæno usque ad annum 1582 quilibet indagare possit. Eodem autem prorsus artificio ex Aureis numeris ita distributis Festa mobilia eruuntur, quo ex Epactis. Sit enim explorandum, exempli causa, quando festa hæc celebrata fuerint anno 1450. Quoniam eo anno Aureus numerus fuit 7 et littera Dominicalis d, si Aureus numerus 7 in sinistro latere accipiatur, et prima littera d, infra eum occurrens, reperietur e regione hujus litteræ d, Septuagesima die 1 Februarii, dies Cinerum 18 Februarii, Pascha die 5, Aprilis. etc.

Adventus Domini celebratur semper die Dominico, qui propinquior est festo S. Andrea Apostoli, nempe a die 27 Novembris inclusive, usque ad diem 3 Decembris inclusive, ita ut littera Dominicalis currens, quæ reperitur in Kalendario a die 27 Novembris, usque ad diem 3 Decembris, in dicet Dominicam Adventus. Ut verbi gratia, si littera Dominicalis est g, Dominica Adventus cadet in diem 2 Decembris, quia ibi est littera g in Kalendario, etc.

Ad finem tandem tabularum Paschalium apposita est tabula temporaria multorum annorum, e regione quo. rum omnia Festa mobilia inveniuntur quæ quidem tabula ex tabulis Paschalibus excerpta est, ex quibus infinitæ aliæ erui possunt pro quibuscumque annis.