Obrazy na stronie
PDF
ePub

populis terræ, et ab uxoribus

PONT. et separaminia populis terræ
A. IX. alienigenis.

Certum S. 4. Verum non videtur his sacrarum Literavero non rum testimoniis adniti posse impedimentum est Lege disparitatis cultus, matrimonia dirimens HebræoMoysi in. rum cum mulieribus alienigenis. Primum quiesse impe- dem supradictus Deuteronomii locus ad cap. 7. dimentum explicari commode de interdicto potest, quo ildirimens licita quidem sint hujusmodi matrimonià, non

ductum

extra Terram Ca

naan.

infecta, ac irrita. Hoc magis magisque confirmat, quod lib. 3. Regum cap. 11. legitur, jam lata scilicet Deuteronomii lege, Salomonem plures uxores duxisse ex iis gentibus, cum quibus connubia habere prohibitum Hebræis a Deo fuerat; quas quidem non Concubinarum loco ab ipso habitas fuisse Sacer Textus indicat; cum septingentas Reginas a trecentis Concubinis omnino distinguat. Accedit præterea Sampsonis exemplum, qui Dalilam uxorem habuit ex Gigantum progenie ortam : Et sexcenta alia prætermittimus, quorum vim ingenue fatetur celeberrimus Theologus Dominicus Sotus in 4. sent. dist. 39. quæst. unic. art. 1. licet is sentire videatur, illa Deuteronomii verba de impedimento agere non impediente, ut inquiunt, sed diri

mente.

Saltem 5. Deinde vero etsi Soti sententia vera esrespectu set, tamen impedimentum dirimens non ad uniomnium versos omnino populos pertineret, sed ad senationum ptem Nationes tantum, id est Hethæos, Gergezæos, Amorrhæos, Cananæos, Pherezæos, Hevæos, Jebusæos, quæ scilicet Deuteron. cap. 7. exprimuntur; id vero nullo pacto sufficit, ut impedimentum disparitatis cultus in Hebraica lege inter Hebræos, et mulieres alterius cultus, et cujuscunque Nationis, stabiliatur; juxta egregiam S. Thomæ doctrinam, qui in 4. sent. dist. 39. quæst. 1. art. 1. Ad primum sic scripsit: Dicendum, quod in veteri lege de aliquibus infidelibus erat permissum, ut cum iis possent

super delictum Israël; et nunc dute confessionem ANNO Domino Deo patrum vestrorum, et facite placi. 1749. tum ejus, et separamini a populis terræ, et ab uxoribus alienigenis.

se dalla

mento di.

rimente.

S. 4. Ma, per vero dire, non ci sembra E' però po- dubbio tersi fondare sopra questi Testi della Divina Scrittura un impedimento disparitatis cultus, Legge Modirimente i matrimonj contratti dagli Ebrei con saica fosse donne di altra Religione. Imperocchè in primo stato staluogo il citato Testo del Deuteronomio al cap. 7. bilito per può comodamente intendersi d'una proibizione, impedi che rende l'atto illecito, e non di una proibizione, che rende l'atto nullo; tanto più che dopo la Legge del Deuteronomio leggiamo nel lib. 3. de' Re al c. 11. che Salomone prese varie mogli, che erano di quelle genti, colle quali Iddio aveva proibito agli Ebrei il far il matrimonio; nè esse vengono qualificate per Concubine, separando il Sacro Testo le settecento Regine dalle trecento Concubine. Si aggiunge, che Sansone prese Dalila per moglie della razza de' Giganti, tacendo di tanti altri esempj, la forza de' quali viene con molta ingenuità ammessa dal celebre Teologo Domenico Soto in 4. sent. dist. 39. q. unic. art. 1. ancorchè esso sia più proclive alla sentenza, che nel citato capo del Deuteronomio l' impedimento non sia impediente, ma dirimente.

alle na

zioni fuo

S. 5. In secondo luogo, perchè, quand' anchè Rispetto fosse vera l'opinione del Soto, l'impedimento almeno dirimente non sarebbe mai stato universale, ma ristretto alle sette Genti, cioè Etee, Gergezee, 'ri della Amorree, Cananee, Feresee, Evee, e Jebusee, Terra di espresse nel cap. 7. del Deuteronomio il che Canaan. non basta per istabilire nella Legge Ebrea un impedimento disparitatis cultus fra i Giudei, e le donne d'altra Religione di qualunque nazione fossero; secondo l'aurea dottrina di San Tommaso nel 4. delle sentenze dist. 39. quest. 1. art. 1. Ad primum, ove così lasciò scritto: Dicendum, quod in veteri Lege de aliquibus infidelibus erat permissum, ut cum iis possent inire conjugia, et

PONT. inire conjugia, et de aliquibus prohibitum, speA. IX. cialiter quidem erat prohibitum de infidelibus habitantibus in terra Canaam, qui memoratas paulo ante gentes comprehendunt. Quod vero prædicta Lege Deuteronomii ad cap. 7. dumtaxat tenerentur terræ Canaam habitatores, non autem cæteri, licet addicti diversæ penitus Religioni, id clare perspicitur ex Cap. 21. ejusdem Deuteronomii, ubi victoribus Hebræis conceditur, eam captivam uxorem ducere, cu jus forma ipsis egregia videretur. Et videris in numero Captivorum mulierem pulchram, et adamaveris eam, voluerisque habere uxorem, dormies cum illa, et erit uxor tua: quod quidem et S. Thomas animadvertit loc. cit. in responsione ad secundum.

Factum

S. 6. Cum autem Esdras filios Israël a mu Esdræ in- lieribus alienigenis separaverit, non illud hinc telligi po- sequatur necesse est, quod is nimirum Deutetest de se- ronomii caput septimum ita interpretatus sit, paratione ut ob disparitatem cultus, irrita, infectaque quoad Thorum, matrimonia esse jusserit; quinimo illud in eam partem accipi potest, ut manente eodem matrimonii vinculo, separatio quoad thorum fieret; ita tamen ut jure polygamiæ nubere liceret viris, nefas esset mulieribus de thalamo cogitare, donec aut viri occumberent, aut ipsæ ad Judaicam accederent Religionem; ut sapienter animadvertit insignis Theologus Gulielmus Estius lib. 4. senten. dist. 39. §. 3. vers. Quod si dicas Esdram. Id etiam S. Augustini auctoritate confirmatur, qui in lib. de adulterinis conjugiis cap. 18. de matrimoniis ab Esdra separatis, tanquam de veris loquitur, licet non legitimis, utpote contractis Dei præcepto non suffragante.

Leges ImS. 7. Ex dictis liquet, incertum esse, ex Lege periales Mosaica matrimonia Hebræorum inita cum impedi- mulieribus exteris, et Religionis alienæ, haberi menta, irrita opportere. Neque hinc argui potest, ea

de aliquibus prohibitum, specialiter quidem erat ANNO prohibitum de infidelibus habitantibus in terra 1749. Canaam, che sono per appunto quelle sette nazioni poc' anzi memorate e che il testo nel cap. 7. del Deuteronomio fosse ristretto a quelle della terra di Canaan, e non si estendesse a quelle d'altre nazioni, benchè di Religione differente, si vede nel cap. 21. dello stesso Deuteronomio, ove si permette agli Ebrei vincitori il prendere per moglie quella schiava, che loro sembrasse bella: Et videris in numero captivorum mulierem pulchram, et adamaveris eam, voluerisque · habere uxorem, dormies cum illa, et erit uxor tua il che anche vien considerato da S. Tommaso nel luogo citato, nella risposta al secondo argomento.

ne in quan

S. 6. In terzo luogo, perchè il fatto d' Esdra, H fatto che separò i figliuoli d' Israële dalle donne stra- d' Esdra niere, non porta seco una sicura conseguenza, può intench'esso interpretando il capitolo settimo del dersi della Deuteronomio, dichiarasse i matrimonj nulli separazioper la disparità del culto; potendosi intendere to al Toro la separazione quanto al toro, ed all'abitazione, sussistendo sempre il vincolo del matrimonio; in tal maniera, che fosse bensì permesso agli uomini il prendere altre mogli in sequela del jus della poligamia; ma però dovessero le donne restar continenti o sino alla morte degli uomini, dai quali furono separate; o sino al tempo, ch' esse si risolvessero d'abbracciare la Religione de' Giudei, come molto ben considera il rinomato Teologo Guglielmo Estio nel lib. 4. delle Sentenze dist. 39. §. 3. vers. Quod si dicas Esdram qual sentimento viene appoggiato anche all' autorità di S. Agostino, che nel libro de adulterinis conjugiis al cap. 18. parla de' matrimonj separati da Esdra, come di veri matrimonj, benchè contratti contra il precetto di Dio.

:

§. 7. Dal detto sin ora si può facilmente in- Le Leggi ferire, non essere cosa sicura, che nella Legge Civili nou Mosaica sia stabilito, che i matrimonj degli possono Ebrei, contratti con donne estere, e di Reli- stabilire

PONT. dem Lege cautum fuisse, ut viri hujusmodi A. IX. matrimonia ineuntes, ob disparitatem cultus, quibus Ma dirimenti teneantur impedimento. Idem quoque trimo sentiendum de Principum legibus arbitramur. nium di- Lex enim unica, que ad hanc rem pertineat, rimatur, Theodosii est, quæ incipit, Ne quis, sub titulo

statuere

non va

Codicis de Judæis, cujus hæc sunt verba : Ne lent. quis Christianorum mulierem in matrimonium Judæus accipiat; neque Judææ Christianus conjugium sortiatur: Nam si quis aliquid hujus modi admiserit, adulterii vice commissi hujusmodi crimen obtinebit. Verum duæ huc occurLex al- runt difficultates: prima, quod hæc Lex utlegata popote a laico Principe condita nullam habere de- vim in matrimoniis debet: Leges illæ quomotuit documque intellecta non possunt præscribere de validi. Ecclesiæ. Sic Estius cit. loco ad S. Si quis obtate ma- jiciat. Gravior altera est. Nam Theodosii lege, trim. non Hebræi cum Christiana matrimonium, ob sceloquitur. leris indignitatem, non quidem ut irritum, sed

nam

licti sta

at

[ocr errors]

ut adulterium, severissime damnabatur. Leges autem Imperatoris dicendum est, dicta matrimonia ut adulteria punire, propter gravitatem peccati, non propter nullitatem matrimonii. Idem Estius.

De mu

dum.

S. 8. Quamobrem si in matrimonio, de quo nunc liere quid agimus, impedimentum disparitatis cultus ininquiren- tercesserit, inspiciendum erit, an illi mulier obnoxia fuerit; quod ut cognoscatur, diligenter est perscrutandum, num Jure Canonico tale impedimentum decretum fuerit, aut communi Ecclesiæ Catholicæ consuetudine stabilitum; præterea an mulier Protestantium hæresi infecta hac consuetudine teneatur. Nam si mulier cum fœdus iniit, dirimenti hoc impedimento detinebatur, hoc satis est, ut matrimonium irritum habeatur, directe quoad mulierem Lex, aut oblique quoad virum; licet hic Superioris auconsuetu- ctoritati, qui legem tulit, non sit obnoxius :

« PoprzedniaDalej »