Sobieski Jakób, historyk, kasztelan krakowski, ojciec króla Jana III, żył od 1596 do 1647 r. był rotmistrzem pod Chocimem, marszałkiem koła rycerskiego w latach 1623, 1626, 1628 i 1632 r., starostą krasnostawskim 1628 r., krajczym koronnym 1632 r., kasztelanem 1646 r. Opis jego wyprawy chocimskiej wyszedł po łacinie p. t. Commentariorum Chotinensis belli, Libri tres, Gdańsk, 1646 r. Tłumaczone na język polski; z rękopismów po nim pozostałych wyszły: Instrukcya dana synom, 1784 r.; Dwie podróże po Europie, 1607, 1613, 1638 r. Poznań, 1833 r., inne zaginęły lub dotąd są nie ogłoszone (III-173).

Sobieszczański Franciszek, spółczesny literat, ur. 1814 r. (III-24).

Sobolewski Ludwik, filolog i publicysta, urodzony na Litwie, po ukończeniu uniwersytetu wileńskiego od 1817 r. był nauczycielem w Kownie i Białymstoku. Wysłany kosztem uniwersytetu zagranicę dla wykształcenia w filologii starożytnéj, za powrotem mianowany adjunktem do wykładu języka łacińskiego, został w końcu bibliotekarzem uniwersytetu; umarł 1829 r. (II—205).

Socyn (Sozzini) Leliusz i Faustus, stryj i synowiec, włosi, sekciarze religijni. Pierwszy z powołania prawnik, żył od 1525 do 1562 r., umarł w Szwajcaryi, bawił w Polsce i rozszerzał swoje zasady unitariuszów w r. 1558. Drugi jego synowiec, żył od 1539 do 1604 r. podobnież prawnik, potem teolog, krzewił to samo wyznanie od 1596 r. do zgonu przebywając w Polsce miał tak wiele wpływu, iż stronników tegoż odtąd zwano socyanami (I-172; II-182, 226, 227, 229).

Sokołowski Stanisław, znakomity kaznodzieja nadworny Stefana Batorego, żył od 1537-1593 r., był

professorem w akademii krakowskiej, mówca światły i roztropny (II-193, 210, 213, 214).

Solikowski Jan Dymitr, statysta, historyk, arcybiskup lwowski, żył od 1539 do 1603 r., wykształcony w kraju i zagranicą, za powrotem sekretarz królewski, od 1582 r. arcybiskup, polityk i dyplomata znakomity, (II-5, 149, 268).

Solski powinno być Solcki (Solcius) Kacper, siostrzeniec Szymona Szymonowicza, był professorem akademii zamojskiej, doktorem filozofii i medycyny w XVII wieku (III-59).

Sot (Soto) Piotr, słynny w XVI wieku teolog hiszpański, żył od 1494 do 1560 r. był professorem w Salamance i przeorem dominikanów tamże. Autorem wielu dzieł, między któremi szczególnie cenione komentarze na list Ś-go Pawła do Rzymiam, 1559 r. (II—212).

Sommerfeld Jan, filolog i retoryk, nazywał się właściwie Rak po łacinie Rhagius, rodem z Luzacyi z Sommerfeld, ztąd pisał się także Aesticampianus, uczył się we Włoszech, potem przybył do Krakowa i był w r. 1484 magistrem, a w r. 1497 bakałarzem św. teologii i kolegą większym, przytem professorem retoryki i poezyi. Zostawił wielką liczbę książek własnoręcznemi jego uwagami popisanych; umarł 1520 r.; z uczonych jego dzieł drukowane w Krakowie u Hallera Modus epistolandi, miało kilka wydań (I—191).

Spiczyński Hieronim, nadworny lekarz Zygmunta Augusta, mieszczanin krakowski i rajca magistratu (I -201; II-276).

Sperat Paweł, teolog ewangelicki niemiecki, żył od 1484 do 1554 r.; był naprzód księdzem katolickim i kanonikiem w Augsburgu. Jeden z pierwszych który przyjął wyznanie Lutra, rozkrzewiał je gorliwie, pisał dzie

ła i był w końcu nadwornym kaznodzieją ks. Albrechta w Królewcu (I-169).

Sprowski właściwie Stanisław ze Sprowy, syn Jana wojewody ruskiego, kasztelan zarnowski od 1518 r., biecki 1530 r., lwowski 1534 r., wojewoda bełzki 1536 r., ruski 1538 r., umarł 1546 r. Jeden z opiekunów poety Janickiego (I-308).

Sredziński Andrzej, mąż rycerskiemi dziełami wsławiony, którego czyny szanując Jan Zamojski, dał mu w zamęźcie pokrewną swą Annę Łaźnińską (III—42, 133).

Stankar Franciszek, słynny w Polsce sekciarz XVI wieku, rodem włoch, żył od 1501 do 1574 r.; pierwotnie medyk, od 1547 r. professor języka hebrajskiego w akademii krakowskiej, uwięziony za ogłoszenie zdania przeciw katolicyzmowi, umknął i był od 1551 r. professorem w Królewcu, wrócił jednak do Polski i był jednym z najczynniejszych wichrzycieli między ewangelikami. Prowadził polemikę ze wszystkiemi wyznaniami odtrącany od każdego (I — 172; II — 151, 183, 214, 217, 224, 227, 229).

Stanko Jan, słynny lekarz polski, który Długosza w roku 1472 ciężko na kamień chorego wyleczył (I -201).

Stanisław, franciszkanin, teolog żyjący w XIV wieku; najdawniejszy żywotopisarz Ś-téj Kunegundy księżny krakowskiej; z którego czerpał Długosz (I—125). Stanisław z Łowicza, ob. z Łowicza Stanisław. Stanisław ze Skarbmierza, ob. ze Skarbmirza Sta

nisław.

Stanisław z Wojcieszyna powinno być Świętosław z Wojcieszyna, ob. z Wojcieszyna Świętosław.

Stanisław ze Sprowy, ob. Sprowski Stanisław.
Stapulensis, ob. Faber.

Starowolski Szymon, zasłużony polihistor, żył od 1588 do 1656 r. był professorem akademii krakowskiej, potem nauczycielem prywatnym w domach możnych, z synami których jeździł kilkakrotnie zagranicę dla wydoskonalenia się i sam się wykształcił; za powrotem mianowany sekretarzem hetmana Chodkiewicza, obecny na jego wyprawach wojennych, obeznał się ze sztuką wojskową; w końcu został księdzem, kanonikiem krakowskim. Pracowity niezmiernie, pomysłowy i niepospolicie górujący nad współczesnemi. Napisał kilkadziesiąt dzieł w rozmaitych przedmiotach po polsku i po łacinie; ważniejsze między niemi są: Monumenta 1655 r.; Sarmaticae bellatores 1631 r.; Hekatotas 1625 r.; De rebus Sigismundi 1, Polonia 1632 r.; Reformacya obyczajów, Prawy rycerz, i inne, prawnicze żywoty, kazania i t. d. (II-303; III-59, 89).

Statorius, ob. Stojeński Piotr.

ze Stawiszyna Grzegorz, ob. Grzegorz ze Stawiszyna.

Steckel Wolfgang, drukarz w Lipsku, który w 1500 r. odbijał dzieła szkolne dla Polski (I—156).

ze Stobnicy Jan, filozof, geograf, professor akademii krakowskiej w końcu XV i na początku XVI wieku, umarł 1530 r.; był na katedrze filozofii następcą Jana z Głogowy, potem rządcą gimnazyum Lubrańskiego w Poznaniu, w końcu wstąpił do klasztoru bernardynów w Krakowie i tam życie zakończył; zwolennik i rozkrzewiciel filozofii Skota. Z kilkunastu jego dzieł wspomniane wyszły p. t. Introductio in Ptolomei Cosmographiam cum longitudinibus regionum et civitatum celebriorum, Kraków, 1512 r.; Parvulus philosophiae naturalis, 1507 r.-obie wielokrotnie przedrukowywane (I-188, 192, 193, 211, 212; II-202).

Stojeński Piotr, grammatyk, rodem francuz, z mia

sta Thionville, zwał się właściwie Statorius, prześladowany za wiarę w ojczyznie, przeniósł się do Polski za panowania Zygmunta Augusta i przyjął nazwisko polskie. Posiadał zaufanie królewskie, używany do poselstw zagranicznych, był potem kaznodzieją kalwińskim w Krakowie i rządcą szkoły w Pińczowie, należał do liczby tłumaczy biblii brzeskiej, napisał pierwszą całą grammatykę polską; umarł 1591 r. (I-242; II-224).

Stojeński Piotr, teolog, polemik kalwiński, syn Piotra grammatyka, żył od 1565 do 1605 r., był pastorem zboru naprzód w Lucławicach potem w Rakowie, zwolennik i towarzysz Socyna, ścierał się w dysputach i dziełach z jezuitami i ewangelikami; przytoczona ze Smigleckim wyszła p. t. Odpowiedź na księgi ks. Marcina Smigleckiego, w których chciał dowieść przedwiecznego bóstwa Chrystusowego, bez m. dr. i r. (1595) (I-174; II-227).

Stojkon Stanisław, słynny w XIV wieku teolog i mówca, był proboszczem miechowskim Bożogrobców, umarł 1395 r.; kazania jego o których spółcześni mówią z pochwałą, zostały w rękopismie (I-125).

Stroband Henryk, prawoznawca zasłużony w XVI i XVII stuleciu, burmistrz miasta Torunia, słynny w historyi tego miasta, wskrzesiciel gimnazyum tamecznego któremu nadał życie, wziętość i hojnie funduszami opatrzył; upominał się i bronił praw swoich spółziomków na sejmach polskich. Wydał między innemi z druku: Kurtzer Auszug der Quartir Ordnung, Toruń, 1605 r.; Patrocinium pupillorum, tamże i t. r. (II-324).

Strojnowski Stanisław, ziemianin sandomierski, pisarz rolniczy w XVI wieku (II-275).

Stromer Henryk, matematyk niemiecki w XVI wie