przeciwko potwarzom Czechowicza, tamże, 1580. (T. II-231).

Gize albo Gisse Tydeman, biskup warmiński od 1549 r., urodzony 1480, zmarły 1550 r. jeden z najuczeńszych ludzi swego czasu, przyjaciel Kopernika, autor znakomitego dzieła: Centum et decem assertionem de homine tnteriore et exteriore, Kraków, 1525 (II-289).

Glaber Andrzej z Kobylina, profesor akad. krak. w XVI w., położył wielkie zasługi około rozkrzewiania języka polskiego, wzorowy prozaik, autor postępowy i wyższy nad swój czas. Znane dotąd szacowne jego dzieła są: Polskie wypisania dwojej krainy świata, Kraków 1535; Problemata Aristotelis, 1535; pierwsza fizyologia w języku polskim, Z óltarz Wróbla, 1535 i wielokrotnie późniéj; dzieło zaś medyczne Traktat o puszczeniu krwi, 1541 r. ma być innego Andrzeja z Kobylina jemu współczesnego (I — 200, 201, 227, 239; II-204, 277).

Glicki Marcin, zasłużony profesor i rektor akademii krakowskiej, żył od 1528-1591 r.; od miejsca urodzenia zwano go zwykle Marcinem z Pilzna, był kanonikiem krakowskim i wrocławskim profesorem przez lat 40, rektorem wybierany 16 razy, obrońca akademii przeciwko Jezuitom, poeta, kaznodzieja, filozof, teolog, w greckim i łacińskim języku biegły (II-326).

Gliczner Erazm, biegły filolog, teolog, poeta i historyk, 1528-1603 r. jeden z najuczeńszych ewangelików, był w końcu seniorem i superintendentem kościołów wyznania augsburskiego w Wielkopolsce. Oprócz dzieł przytoczonych, wydał inne równie ważne: Oracya Izokratesa o sprawowaniu państwa, 1558; Nauka i praktyka, z której rozmaite czasy i czasów postępki wyrozumieć można, 1558; Kronika Eutropiusza, Grodzisk,

1581; Taniec, Królewiec, 1598 i w. i. (I—225; II—131, 213, 215, 216, 274).

Gloger Zygmunt, współczesny etnograf i archeolog, ur. 1846 r. w Jeżewie, w gubernii Łomżyńsk., obywatel ziemski tamże. Najważniejsze z dotąd wydanych przez niego dzieł: Obchody weselne, Kraków, 1869 r. (I-101).

Z Głogowy Jan albo Głogowczyk, sławny matematyk, teolog, filozof, astronom i lekarz, profesor akademii krakowskiej w XV w., zmarły w Krakowie 1507 r. chluba akademii, na którego wykłady zgromadzała się młodzież z odległych krajów. Wspomniane dzieła wyszły p. t. Liber posteriorum analeticorum, Lipsk, 1499; Questiones librorum de anima, 1513; Exercitium veteris artis, 1504 i w. i., dużo także pozostało w rękopismach. (I-156, 190, 192, 194, 195, 209, 211; II-284).

Godebski Cypryan, poeta 1765-1809 r. Pułkownik wojsk polskich, poległy pod Raszynem, zajmował się w wolnych chwilach literaturą. Przytoczony przekład Wyprawy Igora, wyszedł w zbiorze wydanym po jego zgonie p. t. Dzieła wierszem i prozą, Warszawa, 1821 r. 2 tomy. (I-84).

Godysław Pasek ob. Baszko.

Goliński Bazyli, filolog, profesor języka greckiego w akademii krak. i kanonik katedralny, zmarły 1625 r. Jego greckie wiersze są w Epigrammaton, Kraków, 1601 r. Pisał także wiersz grecki do Fenickiego Lwowianina, tłumacza ś-go Epifaniego i do Jana Musceniusza z Kurzelowa, oddzielnie między innemi Basilius Golinius Palinodia b. m. dr. i r. (I-249).

Gomoliński Floryan Saryusz, podkomorzy sieradzki, jeden z głośniejszych krasomówców XVI wieku. Stawał z opozycyą na sejmach, szczególnie przeciwko małżeństwu Zygmunta Augusta z Barbarą Radziwił

łówną. Treść jego mów przytacza Górnicki w Dziejach (I-164; II-241).

Gomółka Mikołaj, kompozytor polski w XVI wieku, zmarły w r. 1609, był przełożonym kapeli w Jazłowcu. Jego melodye na Psałterz wydane w Krakowie, 1580 r. przedrukowano w Lipsku, 1838 r. (I—220; II—44).

Z Goniądza Piotr albo Gonesius, słynny w XVI wieku antytrynitarz polski 1525-1581. Czynny nadzwyczajnie sekciarz, wiódł życie pełne przygód w kraju i zagranicą, był profesorem filozofiii w Padwie 1554 r. pastorem w Węgrowie na Podlasiu, kaznodzieją burzliwym na synodach kalwińskich i przez nich potępiany. Wydał wiele dzieł dziś nadzwyczaj rzadkich po polsku i po łacinie. Główniejsze 0 synu Bożym, 1570; O ponurzaniu, 1570; O trzech, 1570 i t. d. (II—227, 229).

Goranus, zmyślony przez Dyamentowskiego w XVIII wieku, kronikarz z r. 1100, który miał napisać Slavo Lechicarum gesta, aż do Bolesława Śmiałego, tenże jakoby ułożył Stemnatographum Sarmatiae heroum, libri IV. (I—115).

Gorczyn Piotr, niezły poeta XVII wieku, żyjący za panowania Zygmunta III, wspomniany jego utwór dramatyczny wyszedł p. t. Żałośnego a mężnego z światem pożegnania Katarzyny księżny Koreckiej, wizerunek dyalogiem wystawiony, Kraków, 1618 r. Oprócz przytoczonych poezyj wydał nadto: Tren więźniów koronnych u hord tatarskich, 1618; Łzy świeżo smutne Podola utrapionego, 1618. (II-122; III—63).

Górka Andrzej, generał wielkopolski, hetman polny koronny, zmarły 1551 r. Dzielny rycerz i krasomówca, w swoim czasie mąż wielkiego wpływu w kraju, zwolennik reformy religijnéj, z początku przeciwnik małżeństwa Zygmunta Augusta z Barbarą, potem gorliwy jéj stronnik. Jedna z jego mów mianych w r. 1548.

drukowana w tomie 2-m Pamiętnika Sandomierskiego, w r. 1830. (I-224; II-241).

Górnicki Łukasz, krasomówca, historyk i publicysta 1518-1603 r. był dworzaninem wielkich panów, potem sekretarzem króla Zygmunta Augusta i bibliotekarzem, w końcu starostą Wasilkowskim i Tykocińskim. Dzieła jego dotąd są wzorem języka i stylu; oprócz wymienionych, wydane za życia lub po zgonie są: Troas, tragedya z Seneki, Kraków, 1589; Rzecz o dobrodziejstwach, 1593; Nowy karakter polski, 1594; Raczył, 1598; Rozmowa o elekcyi, 1616; Droga do zupełnej wolności, 1650; Demon socratis czyli rozmowa z diablem, 1624. (I-174, 208, 224, 242; II-39, 94, 112, 132, 242, 246, 268, 303).

Górski Stanisław, historyk, prof. akademii krak., kanonik katedralny 1489-1572 r. położył wielkie zasługi przez zgromadzenie w jedną całość materyałów historycznych do dziejów panowania Zygmunta I, które zaczął wydawać T. Działyński p. t. Acta Tomiciana, wyszło 9 tomów, pozostało jeszcze 21 w rękop. O jego życiu i dziełach napisał dokładnie W. Kętrzyński, Poznań, 1871. (I-302).

Górski Jakób, filolog, teolog i prawoznawca, 1525— 1585 r. był profesorem i rektorem akademii krakowsk. ośm razy wybierany i wielce zasłużony. Z licznych jego dzieł odnoszących się do krasomówstwa i teologii, o których jest napomknienie, główniejsze są: De periodis atque numeris oratoriis, Kraków, 1558; naśladujące Cycerona, De generibus dicendi, 1559; De figuris grammaticis atquo Rhetoricis, 1560; Refutatio disputationis de periodis contra Herbestum, 1562; Praelectionum Plocensium, Libri V, 1572-1583 i w. i. (I-205, 209, 245, 318; II-210; III—36).

Goryński Piotr, wojewoda mazowiecki w XVI wie

Grochowski Stanisław, jeden z celniejszych poetów polskich w XVI wieku, ur. 1554 um. 1612 r. (II—79; III-3, dokładny jego życiorys i bibliografia str. 28, 114, 150).

Grodecki Jan właściwie Grodziecki, po łacinie Grodecius, filolog, 1525–1596. Wykształcony w kraju i zagranicą był sekretarzem przybocznym kardynała Hoziusza, uczyniony przez niego kanonikiem warmińskim i dziekanem głogowskim. Odkryte, tłumaczone i wydane przez niego dzieło Ś-go Cyrylla jerozolimskiego, które mu sławę zjednało, wyszło p. t. Mystagogicae Cathecheses quinque, Wiedeń, 1540, wielokrotnie przedrukowane (I-251).

Grodecki Wacław, geograf w XVI wieku (II—252). Grodzicki Stanisław starszy, jezuita, słynny w XVI wieku teolog, kaznodzieja i kontrowersista, żył od 1541 do 1613 r. był nauczycielem, rektorem kollegiów i kaznodzieją nadwornym po Skardze. Wydał kilkadziesiąt dzieł w języku łacińskim i polskim, między któremi jego kazania łacińskie: Quadripartitae Conciones wydane w Ingolsladzie 1609 1614 r. w 8-u tomach europejską miały wziętość; wspomniane zaś (II-214) dzieło wyszło p. t. O jednej osobie w używaniu Sakramentu ciała Pańskiego w kościele Bożym, Wilno, 1589, w 4-ce.

―

Groicki Bartłomiej, prawoznawca 1519-1599 r. był pisarzem przy sądzie najwyższym dla miast polskich w Krakowie. Pierwszy przetłumaczył na polski język prawa magdeburskie, które były prawie do końca XVIII wieku przedrukowywane i używane jako księgi podręczne obowiązujące; nosiły one tytuł: Artykuły prawa magdeburskiego, Kraków, 1559 r. 10 wydań; Porządek sqdów; Regestr do porządku; Tytuły prawa; Obrona sierot i t. d. (I-225; 11-250).