QUÆSTIO VII.

DE OFFICIO CHRISTI PROPHETICO.

In quo consistat ratio Prophetic Christi, seu Quænam partes, et quis modus ejus fuerit?

I. Prima Officii Christi pars est Prophetia, quæ hic non Quotupliciter Pro- late et improprie sumitur pro Qualibet Dei agnitione et phetia sumatur. celebratione, quomodo fideles dicuntur prophetaturi sub Novo Testamento, Joel. ii. 28, Vel pro publica institutione, quæ competit Interpretibus Sacrorum, seu publicis Ecclesiæ Doctoribus et Ministris, quo sensu, 1 Cor. xiv. 32, Spiritus Prophetarum dicuntur subjecti Prophetis, Vel strictius de iis quos Deus immediate et extra ordinem vocabat, non tantum ad docendum populum, sed et ad cultum Dei corruptum instaurandum, et futura multa prædicenda, quæ maxime ordinaria est istius vocis significatio in Veteri Testamento, quæ peculiari quadam ratione Mosi vindicatur, Num. xii., ut postea videbitur. Christo tribua- Sed strictissime et maxime proprie, pro plenissima et augustissima mysteriorum salutis revelatione, quam Christus,

Et quo sensu

tur.

ut supremus Ecclesiæ Doctor, nobis exhibuit.

dotio, nec sub Regno.

II. Quidam vellent Propheticum hoc Munus compreNon comprehendi hendi sub Regio, ad quod pertinet Legislatio, aut sub Satur sub Sacer- cerdotali contineri, cui vis vaticinandi, et facultas Deum consulendi et responsa dandi annexa erat. Sed non satis accurate loquuntur; Quia hoc non impediebat quominus hæc tria Munera olim fuerint distincta. Ut sane aliud est ordinarium esse Pastorem, aliud vero Prophetam ; aliud responsa referre, aliud nova non audita nec quæsita proferre. Prophetæ excitabantur extra ordinem aut ad instituendum, aut ad instaurandum Dei cultum, quorum verba pii Reges et Sacerdotes avide excipiebant. Ex alia etiam Tribu quam Levitica assumebantur, ad quam pertinebat Sacerdotium, et ad hunc præcipue finem consecrati erant, ut sacrum apud Ecclesiam deponerent Canonem, quod Verbum est, non Sacerdotum, aut Regum, sed Propheticum, 2 Pet. i. 19, cui superstrui debuit Ecclesia, Eph. ii. 20. Ita aliæ sunt in Christo Prophetæ, aliæ Sacerdotis, et Regis, partes, ut supra dictum.

III. Necessitas istius Muneris patet ex tribus: 1. Ex reNecessitas ejus velationis necessitate, quia nulla potest esse Dei et rerum probatur; divinarum cognitio sine revelatione, quia homo animalis non capit quæ sunt Dei, 1 Cor. ii. 14, et nulla datur revelatio salutaris nisi per Christum, Joh. i. 18, Matth. xi. 27. Nec ratio, aut Lex potuerunt nobis mysterium pietatis patefacere, sed solus Christus in Evangelio. 2. Ex salutis ratione, quia nullum dabatur medium salutis præter fidem, fides autem ex auditu, auditus vero ex Verbo Dei, Rom. x. 17. 3. Ex Oraculis Vet. Test. quæ Prophetiam istam promittunt, quæ necessario impleri debuerunt.

Et Veritas.

IV. Veritatem Muneris Christi Prophetici docet sæpius Scriptura, in Oraculo Mosis, Deut. xviii. 15. Prophetam suscitabit tibi Jehova, &c. quod ad Christum pertinere docet Petrus, Act. iii. 22, et Isaïas, cap. xlii. 1, 2, 3, 6, ubi dicitur Christo inditus a Patre Spiritus, ut judicium Gentibus proferat, id. Prophetam agat inter Gentes, et per justas Evangelii leges, et justum Dei cultum, eas ad veram justitiam

adducat. Unde datus dicitur in Fœdus populi, et Lumen Gentium, ad aperiendum oculos cæcorum, &c., quod confirmatur cap. xlix. 12, sed præcipue cap. lxi. 1, 2, ubi loquens introducitur, " Spiritus Domini est super me, ideo unxit me Dominus ad evangelizandum mansuetis," quod impleri in seipso docet, Luc. iv. Eo pertinent elogia Christi, quum dicitur Angelus Fœderis, Mal. iii. 1, Consiliarius, Isa. ix. 5, Sapientia æterna quæ vocat homines, Prov. ix. 1, Aoyos per quem Deus nos alloquitur, Heb. i. 1, Magister et Doctor, Matth. xxiii., qui solus est audiendus, Matth. xvii. 5, quæ sententia ita invaluerat apud Judæos, ut ad Samaritanos etiam transierit, "Messias veniet, et nos docebit omnia," Joh. iv. 25. Nec si Christus Joh. i. 21, a Propheta distinguitur, propterea Prophetam esse simpliciter negatur, sed plusquam Prophetam esse ostenditur. Non negatur absolute esse Prophetam, sed esse rò Пgotny, Prophetam scil. illum eximium, quem Judæi Christum antecessurum putabant, vel unum ex Prophetis, quos arbitrabantur in adventu Messiæ resuscitandos.

V. Natura istius Prophetiæ, in duobus potissimum specNatura attendi- tanda est: 1. In materia doctrinæ prædicatæ; 2. In modo tur, vel in materia doctrinæ, prædicationis. Materia ad tria capita refertur, ad Legis vel in modo expositionem, Evangelii promulgationem, et futurorum prædicationis. Prædictionem. Ut enim munus Prophetarum tribus istis partibus potissimum absolvebatur, Legis explicatione et applicatione, Promissionum gratiæ inculcatione, et futurorum quæ ipsis a Deo revelabantur Prædictione; Ita Christus perfectissime tria ista implevit, Legem ex mente Legislatoris verissime interpretando, Evangelium prædicando, et futura quæ faciebant ad Ecclesiæ consolationem Prædicendo.

VI. Prima pars officii Prophetici respicit Legis doctri1. Prima Pars Pro- nam, in qua explicanda et inculcanda operam suam posuit, phetiæ in Legis tum ut homo impotentiæ suæ convictus ad Christum eo explicatione; ardentius confugeret, ut ad sacram anchoram, ubi a Legis fulminibus et maledictione tutus esse posset, tum ut a falsissimis Phari. sæorum sui temporis interpretationibus et glossis eam vindicaret, et suum ipsi sensum a Deo Legislatore intentum restitueret; spiritualem et internam cordis obedientiam, quam Lex spiritualis exigebat, inculcando, rejecta externa justitia, quam Pharisæi sufficere arbitrabantur, Matth. cap. v., vi. vii.; Legem cæremonialem morali, et cultum illius hujus cultui, tanquam potiori, subjiciendo, Matth. xii. 1, et seq. ; et Traditiones Seniorum, ut inutiles et exosas Deo, rejiciendo, Matth. xv. 3, et c. xxiii.

VII. An vero Christus in hac Legis prædicatione Veterem Legem tanquam imperfectam correxerit, et novis præceptis auxerit, ut pertendunt Sociniani et Pontificii, supra disputatum fuit, Loco XI. de Lege, Q. IV. et V. quas consule.

An Christus pos

lator?

VIII. Ad quæstionem, quæ hic moveri solet, An Chrissit dici Legis- tus sit, vel dici possit Legislator? Respondemus paucis, Christum spectari posse bifariam, vel absolute et Theologice, quatenus est Aoyos, et idem Deus cum Patre et Spiritu Sancto, vel relate ac œconomice, quatenus est Fráveganos, et Mediator inter Deum et homines. Priori respectu est unus ille Legislator, qui potest servare et perdere, Jac. iv. 12. Posteriori, nec proprie est Legislator, ut Moses fuit, quia Mosi, ejusque Legi opponitur, ut Gratiæ, et Veritatis author, Joh. i. 17, nec principaliter, quia præcipuum ejus officium fuit, revelare nobis mysterium Evangelii. Nihil obstat tamen eum dici Legislatorem secundario et minus principaliter, tum quia fuit restaurator et vindex Legis, tum quia Rex est et Caput Ecclesiæ suæ, Regum autem est leges condere, unde

vocatur pp, Isa. xxxiii. 22. Et doctrina Christi suam etiam habet Legem, quæ fidem et obedientiam vitæ nobis præscribit, quo sensu Lex subordinatur Evangelio, et Evangelium ipsum vocatur Lex fidei, Lex regia libertatis, Lex Spiritus et vitæ. Recte tamen Nostri negant contra Pontificios et Socinianos, Christum esse Legislatorem, quatenus Legislator denotat illum qui fert novas leges et nova præcepta moralia, quæ in ipsa Lege non continentur, neque in ea suum fundamentum habent.

dicatione;

in

IX. Licet fides in Christum, quæ in Evangelio præscribitur, possit dici nova ratione objecti, quod a solo Evangelio revelatur, pertinet tamen ad Legem, ratione actus et obligationis, quia tenemur credere Deo et omni ejus Verbo. Resipiscentia etiam pertinet ad Legem, non prout primo homini fuit lata, sed prout peccatori repetita, et ab Evangelio illustrata et materialiter, si non formaliter, quia modum resipiscentiæ docet et præscribit. 2. Secunda, X. Altera pars Officii Prophetici, et quidem præcipua, Evangelii præ- est Evangelii prædicatio, seu annunciatio gratiæ per Christum allatæ. Unde Evangelium vocatur doctrina Christi, Act. xiii. 12, et Christi testimonium, 1 Cor. i. 6, Apoc. i. 2. Non tantum quia Christus est proprium istius doctrinæ objectum, 1 Cor. ii. 2, sed etiam quia est ejus causa principalis et primarius Author. Evangelium autem hic non intelligimus late pro qualibet promissione gratiæ, quæ etiam in V. T. locum habuit; sed stricte pro Evangelio completo, quod Christi manifestationem in Carne continet, ubi Christus, se Persona, non solum Filium hominis esse docuit, Matth. viii. 20, et ix. 6, sed etiam Filium Dei, Joh. iii. 16, et v. 19, et alibi; Munere vero esse Christum illum, qui promissus fuerat sub Veteri Testamento, Matth. xvi. 16, Prophetam, Joh. x. 11, 14, Sacerdotem, ver. 15 et cap. 17, Et Regem Ecclesiæ suæ, Joh. xviii. 36, 37, qui veniebat ad ministrandum, et ut animam suam poneret TíuTgov pro multis, Matth. 20, 28, ut salvaret populum a peccatis eorum, Matth. i. 21, et ut novum cultum Evangelicum institueret diversum a veteri legali, tum quoad locum, quia nullum jam peculiarem seligit locum Deus, ut olim, ubi colatur, tum quoad colendi modum, quia vult coli Spiritu, absque carnalibus cæremoniis, et Veritate absque umbris Legis Mosaïcæ, idque quia Spiritus est, atque ideo cultu magis ad ipsius naturam accommodato.

rum.

XI. Tertia pars est Prædictio futurorum, Vel generalis, 3. Tertia, In Prædictione futuro- qualis est prædictio excidii Hierosolymæ, et finis mundi, Matth. xxiv., vocationis Gentium, Joh. iv. 21, et abrogationis cultus cæremonialis, ut locus fieret spirituali et Evangelico, ibid. ver. 23, Joh. x. 16, futuræ crucis et persecutionum fidelium fere continuarum, Matth. xxiv. Joh. xv. 20, et xvi. 20, 22, quæ tamen prædictiones dulcissimis promissionibus temperantur de gratiosa Christi, et Spiritus Sancti præsentia in mediis calamitatibus, Joh. xiv. 18, et xvii. 9, de beato afflictionum exitu, Joh. xvi. 20, 22, Vel speciales, tum de suis passionibus, crucifixione, morte et resurrectione, Matth. xvi. 21, et xxvi. 23, de discipulorum scandalo et fuga, Petri abnegatione et martyrio, de proditione Judæ, de adventu Pseudo-Christorum et Impostorum, ac falsorum Prophetarum. Quo pertinent etiam Prophetiæ Apocalypseos, in quibus Christus suggessit Servo suo ea quæ futura erant usque ad consummationem seculi, sive quoad certamina et calamitatis Ecclesiæ, sive quoad ejus victorias et triumphos.

XII. Modus Prophetiæ Christi in variis attenditur : 1. Modus Prophetiæ. 1. Immed. In docendi modo duplici: Tum immediato per seipsum in diebus carnis suæ; tum mediato per Ministros suos, Tum

et Med.

ante Incarnationem per Prophetas in Vet. Testam. qui Spiritu prophetico Christi acti locuti sunt 1 Pet. i. 11, et 2 Pet. i. 21, unde dicitur prædicasse per Spiritum in Noacho, 1 Pet. iii. 19, et si Deus dicitur tantum locutus in Filio, Heb. i. 2, novissimis diebus, hoc intelligendum, non simpliciter sed comparate, id. sensibili ratione, et per eum ut agxov; Tum post adventum ejus per Apostolos et Pastores, illos quidem extraordinarie vocatos et inspiratos, cum dono infallibilitatis ad tempus, istos vero ordinario hominum ministerio vocatos, inspiratione communi tantum donatos usque ad finem seculi. 2. Externo et Interno, per quem, non extrinsecus tantum aures corporis pulsabat per Verbum, sed et intus corda flectebat et aperiebat per Spiritum, et ducebat in omnem veri2. Exter, et Inter. tatem, Joh. xvi. 13, quo sensu verba Christi dicuntur Spiritus et vita, Joh. vi. 63, non tantum respectu intelligentiæ verborum, quæ de carnis suæ manducatione dixerat, quæ non sumenda erant crasse et carnaliter, sed spiritualiter et mystice, sed etiam respectu efficacia invictæ, quam exerit in conversione cordium. Unde Evangelium dicitur scribi non in tabulis lapideis, sed in tabulis cordis carneis, 2 Cor. iii. 3, quod est privilegium Novi Foederis, in quo Deus debet scribere Legem in cordibus, et fideles sunt futuri Geodidanto, Isa. lv. 13.

racteribus;

XIII. 3. In variis Characteribus, qui comitabantur ejus 3. In variis cha- prædicationem: 1. Quia in docendo ubique summam authoritatem exerebat, quæ supremum et infallibilem Doctorem decet, et aliis Doctoribus inferioribus erat inusitata, docebat enim ežovcía, ixa, non sicut Scribæ et Pharisæi, Matth. vii. 28, 29, ut nemo posset illi resistere, et fateri cogerentur neminem ita locutum esse, Joh. vii. 46. 2. Admirabilem sapientiam, qua doctrinam suam ita temperabat, ut a cavillis adversariorum eam vindicaret, et sæpe eos proprio gladio jugularet, Matth. xxi., cui adde divinam illam scientiam, qua se xagdiyor et futurorum præscium testabatur; 3. Generosam libertatem citra gowaniav veritatem Dei docendo, et unumquemque officii sui monendo; 4. Facundiam eximiam, per quam ex ejus ore fluebant λóyo Ts xágos, Luc. iv. 22, et alios omnes eloquentia antecellebat, ut majestas cum simplicitate, et grandiloquentia cum suavitate certarent; 5. Invictam constantiam, nihil morando Adversariorum authoritatem et molimina, quorum flagitia eo acrius increpabat, quo magis sanctimoniæ larvam simplicibus imponere conabantur, Matth. xxiii. 5; 6. Ferventissimum zelum, quo motus non quærit recessus, sed aperte loquitur, et capiendi cibi sæpe tempus prætermittebat, Marc. iii. 20, et Joh. iv. 32, cujus exemplum dedit Joh. ii. 15, 16.

4. In efficacia doctrinæ ;

XIV. 4. In Efficacia doctrinæ plane divina, qua Christus exterius quidem docebat maxima cum gravitate et majestate, per quam ipsi Auditores maxime commovebantur, et ejus prædicatio alia plane erat ab illa Scribarum, Matth. vii. 29, interius vero se potenter insinuabat in animos, eosque miris modis afficiebat, alios convertendo vel convincendo, in omnes vim humana majorem exercendo, Joh. vii. 46, Luc. 24. Unde colligitur necesse esse, ut vi divina sit præditus Propheta noster, cum non modo nos luce perfundat, sed et oculos subministret, corda aperiat, et mentes cœlesti fulgore irradiet, 2 Cor. iv. 6.

5. In Authentia et

XV. 5. In Authentia et perfectione doctrinæ, quæ talis perfectione doc fuit, ut post revelationem doctrinæ, quam Christus attulit, nulla alia in posterum sit expectanda, ut Apost., Heb. i. et i., ostendit. Et si Spiritus post Christum docturus dicitur Eccle

trinæ ;

PARS II.

Ꮓ

siam, hoc non referendum est ad majorem perfectionem extensive et objective, sed intensive et subjective. Unde dicitur accepturus de doctrina Christi, "de meo accipiet," inquit Christus, Joh, xvi. 14, quia non alia fuit docturus, quam quæ a Christo jam fuerant proposita, et quæ pertinent ad personam ejus et officium.

tate et miraculis.

XVI. 6. In Vitae Sanctitate, et Miraculorum patra6. In vitæ sancti- tione. Doctrinam enim suam, non modo vitæ sanctitate perfectissima, et patientia admirabili, sed et variis stupendis miraculis sancivit et confirmavit, tum ut divinitatem Personæ suæ assereret, tum ut veritatem doctrinæ suæ obsignaret. Nam qui propria virtute tot et tanta edit opera totius naturæ creatæ vires superantia; eum divina potentia instructum esse oportet, quippe qui opera quæ solus Deus facere potest, præstat; Eundem Verba Dei loqui constat et doctrinam autóTITO et divinam afferre censendum est. Nec enim summam potentiam mendacium decet, vel arbitrandum Deum virtutem suam commodaturum Impostori et Pseudoprophetæ. Scio Adversarios Christi multa reponere ad oppugnanda Christi miracula; Sed vana esse et falsissima ostensum supra, Loc. 13. Qu. 2. Th. 18, 19.

Quomodo Chris

XVII. Atque hinc non obscure colligitur discrimen tus differat ab multiplex, quod intercedit inter Christum, et cæteros aliis Prophetis. Prophetas. Nam 1. Illi fuerunt tantum Ministri in domo Dei, qui nomine Christi loquebantur, et a quo mandata habebant. Sed Christus Filius et Dominus, Heb. 3, Agxinoin, 1 Pet. v. 4, et supremus Magister, Doctor Doctorum, cujus Spiritu aguntur quotquot loquuntur, et qui solus audiendus, ut fidei arbiter, Matth. xvii. 5. 2. Illi externe tantum prædicare poterant, sed nihil ulterius, Johannes baptizat aqua, Paulus plantat et rigat, sed non potest addere incrementum; ideoque nihil esse dicuntur, 1 Cor. iii. 7, respectu virtutis et efficacia internæ. Sed Christus et externe et interne operatur, Legem ipsam inscribit in cordibus, et baptizat spiritu et igne, Matth. iii. 11, id. inspirat internam efficaciam, et intus operatur per spiritum suum agentem instar ignis, cujus est non modo purgare sordes, et externam superficiem lavare ut aqua, sed et ad intima penetrare. 3. Alii lumine divino illustrabantur, sed per coruscationem et modum actus transeuntis, unde nec futura, nec arcana quoties libebat poterant revelare. Sed Christus instar habitus permanentis, quo quoties voluit, uti potuit; quamvis quandiu fuit in terris non ad omnia simpliciter futura pertineret, sed ad ea quæ ratio ipsius officii, et salutis nostræ exigebat, unde dicitur nescivisse diem judicii, Marc. xiii 32. 4. Aliis Spiritus dabatur, sed ad mensuram ; Sed ἀμέτρως Christo datur, Joh. iii. 34. Spiritus quiescere dicitur super ipsum cum omnibus donis suis, Isa. xi. 1, 2. Thesauri scientiæ et intelligentiæ in ipso sunt absconditi, Col. ii. 3. 5. Alii ad certum tempus vocantur, Christus vero

in æternum.

XVIII. Aliis πολυμερῶς et πολυτρότως variis gradibus et modis Deus se patefaciebat, per visiones et somnia, per immediatas et arcanas inspirationes, et varios alios modos, quibus vel vigilantibus, vel dormientibus se exhibebat, vel sensibus internis in phantasia, vel externis oculorum, vel aurium, vel menti ipsi intellectuali repræsentatione, in raptu et extasi. Sed Christus perfectissime omnia novit, non quæ aliunde accepit, sed quæ ipse vidit et audivit in sinu Patris, Joh. i. 18. Unde revelatio, quæ facta est a Christo novissimis diebus, tanquam perfectissima, atque adeo ultima, opponitur variis aliis revelationibus, quæ per Prophetas locum habuerant, Heb. i. 2.