fuisse deprehendas, qui ad tui institutionem et profectum aliquid contulerim, non mihi, qui nihil possum, sed Gratiæ et virtuti Dei, quæ in infirmitate mea perficitur, in solidum mecum adscribe; Deumque rogemus ambo, ut Ecclesiæ suæ laborantis et sub Crucis pondere gementis misertus, Gloriam Potentiæ suæ in ejus conservatione et liberatione contra insanos Diaboli et Anti-Christi furores exerere, et Veritatis suæ radios ad Erroris confusionem magis magisque per Orbem diffundere, dignetur. Amen. ETIAM VENI DOMINE JESU. LOCUS UNDECIMUS.-DE LEGE DEI. QUÆSTIO PRIMA. An detur Lex quædam Naturalis, et quomodo a Lege Morali differat? Pr. Affir., Poster. Dist. I. Ut Doctrina de Lege Dei, de qua disputare nunc cum Necessitas Tracta- bono Deo aggredimur, ad Theologum proprie pertinet: tionis de Lege. Ita multiplicem in Theologia usum obtinet. 1. Ad vitæ directionem, ut perfecta Juris Dei in Hominem, et officii Hominis erga Deum regula. 2. Ad peccati cognitionem, quia ut peccatum est avouía, non aliunde certius quam ex Lege veritas et gravitas ejus potest deprehendi, Rom. iii. 20. 3. Ad præparationem ad Gratiam, ut ex peccati et miseriæ hominis declaratione, Gratiæ salutaris necessitas aperiatur, et desiderium ejus in nobis excitetur, quo sensu vocatur Pædagogus ad Christum, Gal. iii. 24. II. Lex vero Hebræis dicitur, a Verbo, quod in Legis Etymon. Hiphil docere significat, quia per illam de officio suo omnes monentur; Græcis vóμos, àñò To vu, quod tum regere, tum distribuere notat, quia juxta ejus præscriptum homines regi debent, et cuique quod suum est tribuitur; Latinis, Vel a legendo deducitur, ut Isido. vult, li. ii. c. 10, quod observante Cicerone, lib. i. de Legibus, legi soleat quum fertur, ut omnibus innotescat, vel in publicis tabulis legenda prostet; Vel quatenus legere ponitur pro deligere, quia in ea delectus habetur rerum agendarum et fugiendarum; Vel denique a ligando, ut vult Thomas, 1. 1° Q. 90, Art. 1, et plerique Scholastici post ipsum, quod homines vinculo quodam liget et obstringat. Quo pertinere potest, quod Leges in Scriptura non raro vocentur vincula, Psalm. ii. 3; Jerem. v. 5. III. Diversimode autem sumitur in Scriptura, vel late Ejus Homony- pro universo Dei Verbo, Psal. i. 2, et xix. 7, 8, modo pro mia. omnibus Libris V. T., Joh. x. 34, 1 Cor. xiv. 21, modo pro solis Libris Mosis seu Pentateucho distincte a Psalmis et Prophetis, Luc. xxiv. 44; Rom. iii. 21; Vel stricte pro dispensatione Mosaïca, opposita Novo Test., Heb. vii. 12, Joh. i. 17; Vel pro fœdere operum præcise, contradistincte ad foedus gratiæ, Ro. vi. 14; Vel pro "Norma faciendorum et fugiendorum, quam creaturis rationalibus præscripsit Deus sub præmiorum et poenarum sanctione," quo sensu hic præcipue spectatur. IV. Lex autem ista Dei in genere dividitur in Naturaralem et positi- lem et Positivam. Ut enim Jus Dei duplex est, alterum naturale, quod in natura ipsa Dei justissima et sanctissima fundatur ; alterum positivum, quod a sola Dei voluntate pendet, et in quo libertatem suam ostendit: Ita Lex Dei quædam datur positiva, quæ nititur Jure Dei libero et positivo, cujus respectu res demum bonæ sunt, quia Dividitur in natu vam. PARS II. Deus eas jubet; unde liberum fuit Deo talem legem vel non dare, vel aliter instituere, qualis fuit Lex cibaria et symbolica data Adamo, Gen. ii. 16, 17, et Leges cæremoniales V. Test., in quibus nulla erat per se bonitas vel malitia moralis, sed tantum ex Dei mandato; Alia vero naturalis, quæ in Jure Dei naturali fundatur, cujus respectu res non dicuntur justæ quia sunt jussæ, sed jussæ sunt quia justæ erant et bonæ antecedenter ad Dei præceptum, in sanctitate quippe ipsa et sapientia Dei fundatæ : Et talis est ejus natura, ut supposita hominis productione, non potuerit non illi ferri, utpote quæ officia illi præscribat indispensabilia, quæ ab omnibus semper et ubique præstanda sunt. Naturalis vel late mitur. V. Lex vero ista naturalis rursus bifariam sumitur: vel vel stricte su- late et improprie, quatenus ad inanimata etiam et bruta extenditur, et nihil aliud notat, quam Providentiæ Dei sapientissimam gubernationem creaturarum, et ad fines suos directionem efficacissimam, quo sensu, Psalm. cxix. 91, ubi agitur de cœli motu et terræ stabilitate, "Omnia" dicuntur " perstare juxta statuta Dei, quia omnia ipsi serviunt," et Psal. cxlviii. 6, " Omnia" dicitur "stabilivisse in æternum, et posuisse Legem quæ nunquam intercidet," ubi de operibus creationis sermo est: Per hanc Legem plantæ crescunt, bestiæ generant, et unumquodque animal suas águas et instinctus spontaneos habet: Vel stricte et proprie pro Regula practica officiorum moralium, Status Quæs- ad quam natura homines obligantur. De qua Lege hic quæritur, An detur talis quædam Lex Dei naturalis, quæ apud omnes obtineat, ut justi et injusti regula, antecedenter ad Leges hominum positivas; An vero justitia et honestas a sola voluntate hominum pendeat, et ex consensu humanæ societatis oriatur, et propria cujusque utilitate metienda sit. Prius asserunt Orthodoxi; Posterius vero Libertini. tionis. VI. Nam, ut jam olim Carneades et Cyrenaici Aristippum secuti, justitiam omnem naturalem abnegarunt, pertendentes μηδὲν εἶναι φύσει δικαίον ἢ aioxgòr, áñàà vóμg nai tu, nihil natura justum et turpe esse, sed lege et consuetudine, ut loquitur Laërtius, de vit. Phil.: Quæ fuit etiam mens Epicuri, pro quo multa dicit Gassendus, T. 3. Phil. mor. p. 1526, &c.: Ita non desunt etiam hodie varii, qui vestigiis eorum insistentes, nullam justi et injusti regulam dari a natura censent, sed eam demum a libera hominum determinatione pendere, et ex propria cujusque utilitate metiendam esse, ut homo natura sit omni solutus lege, nullaque alia ipsi sit recti bonique norma, quam suiipsius conservatio, et defensio vitæ et membrorum. Quem impium Libertinorum errorem esse cum aliis pluribus testatur Calvin. adversus Libertinos: Ad quos in hac parte accedit Hobbesius in suo Cive. VII. Sed longe aliter loquuntur Orthodoxi, qui affirmant dari Legem aliquam naturalem, non ortam ex contractu vel lege voluntaria societatis, sed ex divina obligatione, a Deo quippe primitus in creatione hominis conscientiæ impressam, in qua fundetur discrimen honesti et turpis, et quæ principia practica immotæ veritatis contineat, qualia sunt Deum esse colendun, Parentes honorandos, honeste vivendum, neminem lædendum, non faciendum alteri quod tibi fieri nolueris, et similia; Atque hujus Legis, licet per peccatum diversimode corrupta fuerit et obscurata, superesse adhuc in natura tot reliquias et documenta, ut nemo sit mortalium, qui ejus vim vel magis vel minus non sentiat. Legem autem istam volunt dici naturalem, non quod a mera natura ortum suum habeat, cum a Deo supremo Legislatore pendeat, sed quia innotescit objective ex creaturarum aspectu, |