COROLLARIUM.

In libro zeitschrift der deutschen morgenländischen gesellschaft XXII 331 mense Ianuario anni 1868 exposui " esse creatorem, tov tov siva aitiov. quae cum scriberem, nesciebam Iohannem Clericum diu ante me in eadem sententia fuisse, et Wilhelmum Gesenium in thesauri II 577 anno 1839 haud ita multum afuisse ut eam commendaret. et Gesenii quidem librum non vidi nisi postquam Schleusinga Berolinum redux de comparandis libris ad munus academicum necessariis coeperam cogitare: Clericum *), qui annis 1844 et 1845 Hengstenbergium audissem, acerbissimum illius exagitatorem, et postea R. Bentleii epistulas legissem, non magni faciendum censueram **), praesertim cum graecae linguae permodica scientia eum usum et tamen superbissimum fuisse viderem. neque alii ac casui debeo quod de Clerico melius nunc opiner. nam ad Petavii theologicorum dogmatum VIII 9, 7 in editione antwerpiensi anni 1700 I 342 adscripta vidi a Theophilo Alethino, qui personatus Clericus est, haec de nomine tetragrammato egit nuperus pentateuchi interpres.... ostenditque eo significari eum qui facit ut res sint, revɛoivgròv seu creatorem et effectorem rerum. his verbis excitatus adii Clerici in Exodi 6, 3 commentarium, et magno cum gaudio ibi Clericum de (ita enim pronuntiat) permulta protulisse vidi, quae ego in scholis meis tamquam a me primo inventa docere consueveram. haec ut legant hortor omnes quibus veritas alienorumque meritorum laus curae cordique sunt. verum cum sententiam meam anno 1868 breviter indicatam in volusianis nescio quibus chartis (tacito ut par est in hac tanta honestate nomine meo) in vulgus disseminatam esse audiam, missis non paucis quae Clericus iam occupavit, exponam quae ego in scholis meis argumenta opinionis meae recensere solitus sim.

*) adeas Abrahami des Amorie van der Hoeven de Ioanne Clerico et Philippo a Limborch dissertationes Amstelodami anno 1843 editas. **) Clementina ed. Lagarde (23) versus finem.

ac primum quidem Iahwe pronuntiatum esse certissimum. 'Iaovè Clemens alexandrinus strom V 6, 34 [240, 34 Sylburg] conlatis quae goettingische gelehrte anzeigen 1870, 807 attuli: 'Iaßè Epiphanius panarii 40, 5 [132, 12 15 basil], ubi iάve codex venetus, basileenses inter laßɛ et laßè fluctuant: Samaritis laßè adscribit Theodoretus epitomes 116 [rom], in Exodum 15 [78 edit paris anni 1558]. vero

non esse omnes vident. neque fieri potuisse crediderim ut Hebraei, si primam et quartam verbi formam distinguebant et, ut hoc utar, aliud ac p significare norant, Iahwe, quartae (by) derivatum, idem esse putarent ac Iihwe. et quartae formae derivata ad nomina propria formanda adhiberi solita esse, notissimum ostendit [Num 32, 41 Iud 10, 3 'Iasigos Marc 5, 22], seriori tempore 2 dictum ac vel nunc in Germania in Iudaeorum familiis saepe

specimen 78] servatum utrum huc trahi possit nescio: sed

Pococke عبد ياليل dei cuiusdam nomen in ياليل .auditum

يعقيد : 5229 Lagarde abhandlungen يعيد conferenda sunt

Buorus Bustânî 1438a fin mel igne concretum abed: be idem 17362 5 Abdalla0îf 129 planta erecto caule carens = 7 Amos 8,5 conlatis quae HOFleischer ad SdeSacy I 129, 13 adscripsit. apud Syros y Bar Ali 4480 (unde Arabes Lo sumpserunt) ad radicem yy II = IV Isa 33, 15 Mth 13, 15 pertinet: nam cuius suco acri ad oculorum morbos sanandos utebantur (Avicenna arab I 254 = lat [Venet 1582] II 581): naturae autem consentaneum suco demonstratum igitur qui quartae derivatum dicat, analogiam certam sequi.

est,

.oculos contrahi له قوة خماص الاترج والحصرم

sequitur illud quod iam ante hos sex annos publice indicavi, essentiae notionem ad exprimendam dei naturam antiquis temporibus adhiberi non potuisse: esse enim hanc notionem reconditiorem dicebam quam ut hominibus simplicibus et ab omni scholastica doctrina alienis in mentem venisse putanda foret: qui secus iudicarent, posse gloriandi constantia atque ipsa sua ineptia huic inconstanti et inepto saeculo placere, apud prudentes risum eos certum manere.

היה et

= הוה

cecidit. vel nunc

syriace

dici posset Bar Ali 3283 accidit ei, et N Syris Psalm 69,

2 15 Luc 16, 26 Bar Ali 3284 idem quod Arabibus półgos Prov 22, 14 xaoua Luc 16, 26. primitus igitur essendi notio in radice non infuit, ut prorsus infelices videantur qui entem exponentes nomen vetus esse autument. cum apud Arabes et Phoenices pro usurpetur, idem esse dixeris quod 7 (Regn III 7, 21) vel e seriore usu 7.

atqui in ipso Iudaeorum codice sacro (quod est tertium) interpretationis meae restat vestigium. nam qui Exodi 6, 3 scripsit, id profecto voluisse non poterat, ut nomen Iahvis primis gentis iudaicae auctoribus incognitum esse diceret: extirpanda enim ei fuisset e Genesi ab ipso edita (goettingische gelehrte anzeigen 1870, 1558) Iahvis mentio, quam persaepe ab eo toleratam novimus. sin eum quod veteres nomen de creatore intellexissent, καλοῦντι τὰ μὴ ὄντα ὡς ὄντα (Rom 4, 17) ita deflexisse putemus, ut τὸν στήσαντα τὰς ἐπαγγελίας significaret, omnia optime cohaerebunt. nam hac ego circumlocutione Exodi 6, 2-6 explanare me posse confido: ego Iahwe vocor idemque sum qui patribus tuis potentiae quidem meae documenta satis et magna et multa dedi, sed promissorum statorem me demonstrare non potui: quippe quo quis tempore aliquid se facturum pollicetur, eodem eum quae pollicitus est exequi non posse in ipsa rerum natura est. nunc vero conditionis a me [Genesis 15] acceptae memor ostendam recte me Iahvis nomine vocari, id est eum me esse (latinis verbis non latine loquar) qui quae non sunt entia faciam.

atque ut ad quartum accedamus, videtur mihi ex hac nominis Iahwe interpretatione explicari posse, qui factum sit, ut huius nominis usus in desuetudinem abierit. quod temporibus turbidis factum esse arbitror, quibus hominibus piis pene sacrilegum videbatur deum, quem a populo suo iratum faciem avertisse cernebant, promissorum statorem vocare. non erat

, qui servis suis pietatis et virtutis promissa praemia non dabat: quare nomine uti impium credi coeptum est. et Iobeidis auctorem existimem, cum nomine in exordio et peroratione utatur, in ipsa dubitantium disceptatione vocabulo

solo adhibito significasse, diffidentium esse, ut abiecta in deum antiquo amore institutaque ecclesia erga genus Iudaeorum benevolum (7) fide, varias divinitatis per mundum universum lucentes manifestationes (g) moerore oppressi

non curantes, numen quoddam (N) esse non negent neque tamen quemquam ex huius numinis agnitione fructum percipiant. scimusque ultimis rei publicae iudaicae annis sacerdotem maximum in solo expiationis festo in adyto nomen Iahvis pronuntiasse: hoc enim uno die fieri poterat, ut promissionis memorem deum laudarent: τάλλα πάντα φροῦδα.

quae cum exposui soleo ad Exodi 3, 14 me convertere. ibi enim ¬ *) non Iahvis nomen tòv övra significare indicat, sed quaerentem de nomine (id est natura) dei Mosem ad modestiam hortatur, quasi diceret,,qui sim, nihil ad te: id noveris (bis eum respondere vides) me eum esse qui patribus promiserim certo tempore proli eorum me auxilio venturum esse, omnemque naturam meam hominibus in eo comprehendi scito, ut me fidelem et minarum et promissionum

similibus his: Gen 43, 14 nbow inbow ¬wND. Regn I 1, 24

explicandum e locis אהיה אשר אהיה .statorem esse credant

Regn II .ויתהלכו באשר יתהלכו 23,1 Regn I .והנער נער רבו כמו רבו 10 Zach אני הולך על אשר אני הולך 150 אדבר את אשר אדבר 12,25 Ezech

Raschi ad Genes 20, 13

Dannw na Dah ibps. Iohannes 19, 22 ☎ yergaya réɣqaya. acta concilii ephesini 13a p p (ut apparet e Georgii Hoffmanni mei versione germanica 9, 37) abeat qui voluerit: nil moramur. Bar Ali 614 to 777 NIIN. Bar Bahlûl UK ↳ Lig 1777 NIN, quibus addit e Gurganii

III 38, 4 et

17, 20

Fayrî Ahlwardti 312, 11. Kosegarten

zilo. MI noctes editionis

confer Yaqat .ويكون ايما على سبيل الاستفهام seqq explicanda

صنع بنا 8 et انى قلت لك ما قلت 33 chrestomathia arabia

= fuit quod fuit لكان ما كان age quod agis فاصنع ما انت صانع

كنت السبب في هذا الذي جرى بينى وبين ولدى 482 51 ibidem tu causa fuisti [simultatum] earum كه حيث أشرت على يما اشرت

bûlâqensis alterius I 393, 13 missa haec faciam. I 454, 10 = non curo quid facturus sis, sed liberam agendi ut volueris potestatem tibi concedo.

omnium quae inter me filiumque meum ortae sunt, idque eo quod suasisti quae suasisti = eo quod consilia mihi dedisti

*) de quo nunc EWLane arabic-english lexicon II 1544 med: quem locum laudo, ut indocti qui docti videri volunt bibliorum interpretes possint in commodum suum convertere.

peiora quam ut nunc de iis verba facere vellem. ibidem III 10,9 El bemersit [ex undis] qui emersit = non attinet exponere qui et quot emerserint. ibidem III 167, 2 ul l

,si and idem nostram se convertent السلموا وان أبوا نحرقهم بالنار

ad fidem nostram se convertent [nihil dicendum erit], sin nolent, igne eos cremabimus. ibidem IV 411,5

Gi quod accidet accidet = equidem curas abiciam, nam fato res humanae reguntur ita, ut cautum et providum esse non non prosit, incautum et improvidum esse non noceat. ibidem I 494, 11 12 III 156, 3 159, 1 160,9 accidit quod accidit. Knös

جرى ما جرى

fecit cum عملت معه ما عملت 50,7 historia decem vazirorum

decrevit قد قدر ذلك فيك من قدر [Maqqari I 88, 22 23 [lugd

eo quae fecit quae non narrabo: obscena enim sunt.

=

=

hoc in tuam gratiam qui decrevit noli curare: res effectum habebit (confer de eadem re Bayân II 3, 17 Një

وكان منه ما كان ثم اتى عليه ما اتى من قدر ما قدر

prodiit ex eo quod prodiit, et incidit in eum quod incidit

=

utrumque cum in vulgus notum sit, non opus est narrare.

.pervenit res quo pervenit اال الامر الى ما يوول اليه 133 idem الى ان االى امره الى ما ال confer Ibn Arabšâh Timar 4, 1415 Goli Ibn Arabšâh libro laudato الى ان كان من أمره ما كان 1 -post لما اثار سجستان ما اثار قصد بعساكره مدينة سبزوار 1589

quam iniuriam a Sacis inlatam eo modo vindicavit, quo vindicavit cum exercitu suo Sabzawâram [Yâqût I 804, 13 Ibn Ba0û0a III 65, 5] profectus est. idem 304, 10 11

وفعل مع وفد على 10 ,191 iam narrata. Yaqat I مباشر ذلك ما فعل ad regem Persarum Parwêzum کسری ابرويز فيما كان يفد عليه

profectus est eo consilio quo profectus est = nil attinet explicare quaenam itineris causa ac ratio fuerit. Henzi fragmenta arabica 26 fin (Fajraddîni Ragensis verba sunt)

حتى دهاها الذي دعاها Hariri Durra 180 fin Thorbeckii الامر ما كان

[Baghdâd sedes regum fuit] donec accidit ei quod accidit: tristius quam quod claris verbis indicare sustineam. idem Maqâmât 209,

iam temporibus] حتى انتشر عن حمالة الحطب ما انتشر Reinaudi 1/2

antiquis inimicitiae vexaverunt optimum hominem Muzammadum] ita ut declararetur de uxore Abu Lahabi id quod [Qurân 111] declaratum est: ita ominosum, ut de eo verba facere no

حتى اذا كان الشهر الذى اراد الله به 13 1,152 lim. Ibn Hisam Muzammadus ita agere solebat] usque ad] فيه ما اراد من كرامته