ANNO DOMINI MCXXIV CALIXTUS PONTIFEX ROMANUS NOTITIA HISTORICA (MANSI, Concil. XXI) apud Sutriam urbem Romæ conterminam, æmulum et hæres archam Burdinum, antipapam schismaticum, violenter cepit; insuper et camelo impositum, pelle indutum ursina ad Casinense [Cavense] conobium, quod juxta Salernum esse dignoscitur, cum multa misit ignominia; ubi usque ad supremum senium vitam compulsus est lege loci ducere cœnobiticam. Auctor Chronici Casinensis 70 et sequentibus quibusdam capitibus libri quarti recensens omnia ea beneficia ac privilegia quæ Casinensi monasterio contulisset vel adjudicasset, inter ca. tera ait eum exercitum ex Northmannis congregasse, et antipapam schismaticum, quem Mauritium he resiarcham nominat, in civitate Sutrina, ad quam pseudopontifex confugeral, obsedisse, cepisse, et in arce Casinensis monasterii, quam abbas ejusdem cœnobii construxerat, exsilio relegasse. Urspergen. sis addit eumdem antipapam, a Romano exercitu interceptum, pluribus a vulgo contumeliis et irrisionibus affectum, auctoritate Calixti pape ab injuriis vindicatum, ad agendam pœnitentiam in exsilio relegatum esse. Calixtus hujus nominis secundus, Guillelmi A cum cardinalibus et universa curia discedens, Burgundiæ conitis filius, Henrici imperatoris consanguineus, adeoque,quod ail Chronicon Casinense, regia stirpe progenitus, in rebus sæculi strenuus et in ecclesiasticis apprime eruditus, tertio die post obitum Gelasii unanimi consensu totius cleri ac populi Romani Cluniaci in Galliis ex Guidone Viennensi archiepiscopo invitus (ut testatur ipse apud Urspergensem in epistola ad Adalbertom Moguntinumi archiepiscopum) electus est pontifex optimus, anno Domini 1119, ipsis Kalendis Februarii, tempore Heurici V, regis Germaniæ et imperatoris ejus lem nominis IV. De cujus electione is a apud Baronium Pandulphus. « Hic a cardinalibus, qui cum Gelasio, jam in Cluniaco sepulto, ab urbe in Franciam venerant, dum esset ante archiepiscopus Viennensis, in papam Calixtum electus.Qui se indignum iterato reclamans, idcirco modis omnibus resistebat, quia et incertum habebatur a multis utrum Rome ratum factum hujusmodi teneretur. B Propter quod vix cappa rubea amiciri sustinuit, donec nuntii redeuntes Roma, per dominum Petrum tunc vicarium, episcopum Portuensem, per cardinales omnes, per dominum Petrum Leonis (nam iste nimium laboravit in verbo propter diaconum filium suum Petrum Leonis, qui potissimum in Francia id peregerat), per præfectum et consules, per clerum et populum, viva voce litteris electionem ipsam canonice jureque firmarent. » ac Sed quid de sua electione ei fuerit per visum divinitus præmonstratum, sic narrat Sugerius in Ludovico: Cum in somnis proxima nocte, apto satis licet ignoto præsagio, vidisset sibi a persona præpotente lunam sub chlamide repositam commiti, ne causa Ecclesiæ transitu apostolici periclitaretur; ab ea quæ aderat Romana Ecclesia in summum pontificem electus, visionis veritatem enucleatius animadvertit. » Quod magis magisque C perspicuum reddiderunt eventa. Siquidem diuturnum bellum ob investituras conflatum,diu multumque Ecclesiam fatigans et lacerans,cedente tandem imperatore, ab eodem Calixto papa felicissime compressum est. Dum factam electionem absentes cardinales per litteras approbassent, atque ecclesiam Sancti Mauri confessoris translatis isthuc e cœnobio Casinensi corporibus sanctorum Antonii et Constantiniani solemni ritu dedicasset, Cluniaco Romam reversus, a clero, senatu populoque Romano bonorifice acceptus fuit. « Hic postmodum, inquit Tyrius (lib. xII, c. 8), divi imperatoris Henrici,cujus consanguineus erat, gratiam consecutus,et ejus fretus auxilio,in Italiam Pandulphus autem, qui erat hæc spectans, sic paulo fusius habet: « Interea Burdinus in Sutrio prope Romam Ecclesiam persequi, peregrincs prædari, in papam et alios maledicta congerere, quæque alia hujusmodi poterat, tam per se quan per alios, facere non cessabat. Tunc papa,factus abunde jam ab omni parte securus, paravit magnum exercitum, et cum eo Joannem Cremensem cardinalem Sancti Chysogoni Sutrium contra Burdinum præmisit: ipse eum evestigio sequitur. Demum Sutri convenerunt. Pugnatur attentius, vincitur capiturque Burdinus, adducitur, sed tamen camelo subvectus. >> In scripto codice Vaticano asseritur a Sutrinis, cum eorum quaterentur monia, Burdinum militibus deditum, qui ejusmodi eum exposuerunt ludibrio. Primum omnium eum incessere blasphemiis, altis vocibus conclamantes: « Maledicte, maledicte, per te tam grave scandalum venit. » Addebant alii: « Tu es qui Christi tunicam attentasti dividere, et dilacerare catholicam unitatem præsumpsisti.» Tunc præparato camelo pro aits ca ballo,et indutus pilosa pelle vervecis pro chlamide rubea, positus est ex adverso super camelum, dataque est ei in manibus pro freno cauda cameli. Ita in urbem introductus est in exemplum aliorum, ne similia quis ultra auderettentare. Inde in arcem Fummonis primum, inde vero est in monasterium Cavense translatus ad pœnitentiam; sed in sua rebellione perseveravit incautus [in cunctis]. scopos Ecclesiæ restitueret, atque ita hoc pontifice auctore tandem pax optanissa inter Ecclesiam et imperium composita fuit anno plus minus quinquagesimo, ex quo inter Gregorium VII, et Henricum IV ingens discordia ob beneficiorum collationem emerserat. Episcoporum et abbatum electiones, quas imperatores et reges usurpaverant, clero et monachis restitutæ fuerunt,ideoque imaginem pacis in manu tenens depingitur. Possevinus. His rebus præclare gestis pontifex de Ecclesia optime meritus, multis præclaris constitutionibus, qua in decreto Gratiani recitantur, et quodam opusculo de sancto Jacobo apostolo in lucem edito,clarissimus, migravit ad Dominum Idibus Decembris anno Domini 1124, cum munus pontificum administrasset annis quinque, mensibus decem,et diebus tredecim. Post obitum, teste Ottone Frisingensi, hoc elogio condecoratus fuit: Quod etiam Sugerius abbas, et ipse hujus tem- A com quintum coegit, ut omne jus investiendi epiporis auctor affirmat, simulque ejusdem antipapæ tyrannidem, Sutrii dum permaneret, pariter parrat; atque alia ab aliis prætermissa, ne quid desit ad triumphum bestiæ per imperatorem exaltatæ, sic tradu: « Romani, Calixti papæ tam nobilitati quam liberalitati laventes, intrusum ab imperatore schismaticuin Burdinum, apud Sutrium sedentem, et ad limina apostolorum transeuntes genu flectere compellentem, expugnatum tenuerunt, tortuoso animali camelo tortuosum antipapam, imo antichristum,crudis,imo sanguinolentis pellibus caprinis amictum,transversum superposuerunt, et iguominiam Ecclesiæ Dei ulciscentes,per medium civitatis via regia, ut magis publicaretur, deducentes, impetrante domino papa Calixto, perpetuc carcere in montanis Campanie prope sanctum Benedictum captivatum damnaverunt, et ad tantæ ultionis memoriæ conservationem, in camera palatii sub pedibus domini papæ conculcatum depinxerunt. Hæc B Sugerius in Ludovico. Ilem Callixtus papa excommunicationis fulmine, in Remensi, Lateranensi, aliisque conciliis, sua et prædecessoris sui auctoritate congregatis, Henri Ecce Calixtus honor patriæ, decus imperiale, Nequam Burdinum dumnat, pacemque reformat. Ex Pandulpho plura Baronius, NOTITIA ALTERA. Cum Gelasius II Cluniaci excessisset, cardinales vi statim de novo pontifice eligendo tractarunt, qui Ecclesiæ Romanæ magno schismate tunc vexate, auctoritate sua consuleret, ne si sedis vacato diutius protraheretur, aliquod Ecclesia insigne detrimentum caperet, sed aliquem in Romanum pontificem deligerent, qui generis nobilitate, opibus, principum gratia, apud omnes auctoritate, virtute, prudentia, et rerum dexteritate præditus, pacein sublato schismate Ecclesiæ Romanæ constitueret, eamque a tot perturbationibus, quibus per annos prope quinquaginta vexata fuerat, liberaret, et Henrico imperatori, ac pseudopapæ constantissime se opponeret. Eos vero in hanc sententiam traxerat adventus archiepiscopi Viennensis Guidonis, in quem oculos et nientem conjecerunt, tan quam tanto sacerdotio dignissimum et in quem e conditiones, quas supra enumeravi, caderent. Nam præter quod nobilissimo loco natus erat, quippe qui Gulielmi filius, et Stephani Burgundiæ principum frater, ac Balduini Flandriæ comitis avuncuJus erat, proximo etiam affinitatis gradu reges Francorum et Angliæ, et ipsum etiam imperatorem contingebat. In rebus quoque gerendis,iis omnibus rebus quoque gerendis quas supta numeravi pollebat: et in ecclesiastica legatione, quam ei per Gallias Paschalis II demandaverat, egregie se gessit.et cunctis episcop's timentibus, primus fuit, quianathema a Paschali II in imperatorem factum promulgaverit: et concilio in Galliis congregato, omnes fere Galliæ episcopos ab eo separavit. Consecratio et coronatio Calixti papæ II. Guido ob res præclarissime gestas, postridie quam Cluniacum a Gelasin II vocatus, adventasset, om. nium cardinalium suffragiis, Petro Petri Leonis filio diacono cardinali præcipuo auctore Kal. Februarii, anno D. 1119, pontifex maximus invitus, penitus, et repugnans acclamatus est in monasterio Cluniaco in Gallia; timebat enim ne cardinales, qui Romæ erant, eam clectionem, quod iis ingciis tecta essit, non approbarent;ideoque chlamide rubea, non ante indui, aut reliquo ornatu pontificio uti voluit, quam creationem suam, ab iis cardinalibus, qui C Romæ erant, ratam haberi intellexit. Cujus rei gratia, ex Gillis, primi inito pontificatus die, Roscemanum diaconum. cardinalem ad Urbem mise rat, qui cum legatis Romanis consensum cardinalum per litteras aff rena Cluniacum reversus est. Quo cognito pontifex a Lamberto Ostiensi, et aliis pridie Idus Octobris ejusd manni 1119 consecratus et coronatus est, Calixtus II, quod ejus sancti pontificis die ejus consecratio celebrata esset vocari voluit. Sedit vero, Henrico V imperante, annos v, menses x, dies XIII. Fuit Calixtus ante pontificatum Viennensem monachus cœnobii de Fulleri,ut scribunt Guido monachus Cistersiensis, et Petrus Burgianus in Historia monastica. Quod vero Calixtus II Cluniaci maxima cura delectus esset. Pontium, et successores illius monasterii præfectos annulo donavit eosque in posterum Romani cardinalis officio fungi voluit, ut in ephemeride eorum in memoriam scriptum permansil, nemo constantius pro Paschali II adversus Cæsarem steterat, nemo promptior fuerat ad damnandum auctoris perfidiam. Concilio Viennæ ad Rhodanum celebrato in ipsum sententiam anatheDatis jaculatus erat,idque epistola ejus ad Pascha lem, quæ adhuc exstat ostenditur. Nemo tamen charior illi postea fuit, mutata enim voluntale, et pacem pontifici dedit,el tyrannidi cessit instituendi episcopos et abbates. Hujus pacis nuntium, et consensum Italicæ gentis ex-pecans, Calixtus synodum habuit,cui interfuere CCCCL episcopi et abbates. A quibus disciplina ecclesiastica fere restituta est. A predecessore suo Gelasio, Remis ea synodus indicla fuerat,eam Kalendis Noven bris celebravit Calixtus II, in qua damnata hereticorum tum surgens pestifera hæresis, quæ Eucharistiam, parvulorum baptisma, et ordines sacros, t legitin.as nuptias negabat, clericorumque odio, bona eis temporalia, decimas et oblationes eripiebat, in qua saltem de pace inter ecclesiasticos et sæculares constituenda tractatum, anno 1120. Pontifex, dispositis his quæ ad statum ecclesiasticum conservandum in Galliis necessaria erant, in Italiam venit; excipiturque quasi numen aliquod A Rebus autem ex sententia Romæ compositis, Beneventum pontifex proficiscitur, quo et principes omnes statim convenere, salu andi (ut mos est) pontificis causa, maxime vero Guilielmus Apulia dux.Jordanus Campaniæ comes, Arnulphus Ariolæ, Robertus Loroteliæ comites, viri insignes et sine contentione, illius partis Italiæ facile principes, qui etiam polliciti sunt adhibito jurejurando se in potestate pontificis semper futuros. Interim cum Prenestinus episcopus Gelasii legatus,conventum episcoporum Germanicorum Colo- B nie et Fritessari habuit, atque in utroque loco, Henricum cœtu piorum ejectum declaravit. Quo facto permoti Germania principes conventum Virciburgum indixerunt, atque eo Henricum ad dicend m vocaverunt.haud obscure denuntiantes se, nisi venisset,absentem regno spoliaturos. Henricus ex Italia in Germaniam redire maturavit, ac suorum concordi voluntate commotus conventum apud Triburias haberi permisit,seque de omnibus quæ sibi objicerentur rationem ibi reddere ostendit. Ac legatis pontificis conventum alium Remis indicentibus,ipse quoque, ut reconciliaretur Ecclesiæ.co se Occursurum spopondit. Ei conventui anno 1119, XII Kal. Septembris pontifex ipse præsedit, atque inter cetera Henrico, ut episcopatuum collationi renuntiaret,præcepit.Quo andito Henricus spatium petiit, quo cum principibus suis colloqui super ea re posset,ita ifecta pace,Calixtus prædecessorum suorum decreta super ea re facta probavit. Post Calixti in Italiam adventu, Gregorius pseudopontifex Sutri se continuerat, comitum quorumquam præsidio septus; hi sive avaritia cæcati, sive insolentia inflati infestas latrociniis vias habuerant,cosque qui Romam tenderent, spoliarant; ob id Calixtus zelo incensus collecto exercitu ad Sutrii odsidionem Joannem Cremensem cardinalem misit. Verum obsidione opus non fuit. Gregorius a Sutrinis subito d ditus, denique in Cavense monasterium prope Salernum inclusus mortem oppetiit. Legati Cæsaris benigne a pontifice accepti sunt, ac postero anno 1122 legatos a latere sedis apostolicæ cum liberis ad pacem constituendam mandatis reduxerunt; de pace igitur, et concordia ineunda, anno plurimum minimumve L, ex quo inter Gregorium Vil et Henricum IV discordia ingens,obepiscopatuum collationem excitata, fuerat, in qua episcoporum et abbatum electiones quas imperatores et reges hactenus usurparant.clero ac monachis restitutæ sunt. Cujus transigendi causa pape Clixti legati, omni memoria fuerunt, Lambertus Bononiensis, Ostiensis episcopus, post papa Honorius II; Saxo de comitibus Anagninus presbyter, et Gregorius de Paparescis Romanus, post Innocentius II papa,tuncdiaconus cardinalis. Cujus rei adhuc memoria cum pictura exstat in introitu pontificum camere Lateranensi, ubi est hoc elo gium. Ecce Calixlus honor patriæ,decus imperiale, Nequam Burdinum damnat, pacemque reformat. Ex eorum inde auctoritate convenius Vircibuirgum in festum S. Petri indictus est, qui cum perfici tunc non potuisset in ante diem xvi Kal. Octobris Wormatiam est delatus; ibi cum per septem dies assidue de concordia componenda, diversis inter principes certatum sententiis esset neque manen C tibus adhuc ipsarum partium studiis,res commodum habitura finem videretur: tunc Henricus : « Quid tantopere, inquit, de re non necessaria certalis,cum ego paratus sim, auctoritate sanctæ unique Eccle siæ obedire, ac libere,id quod concordiam distinct, jus sacordotiorum remittere. Quæque, aut a me, aut a patre meo Ecclesiæ ablata,oppida sunt,restituere. » Quam vocem ubi legati pontificis et episcopi audierunt, continuo alacres, summis cum landibus exceperant,atque ut in sententia perma. neret hortati sunt. Itaque 1x Kil. Octobris ipse cum toto exercitu qui exse rationis contagione correptus erat,in communionem Ecclesiæ fidemque receptus, jus episcoporum abbatumque insiituendorum, quod nunquam remissurum statuerat, in manus Ostiensis inaxima humilitate dimisit, ac tabulis scriptis, tale sacramentum concepit. « Ego Henricus Dei gratia Romanorum imperator Augustus, pro amore Dei, et sanctæ Romanæ Ecclesie, et Calixti pontificis, et pro salute animæ meæ,dimitto Deo, et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo,et sanctæ Catholica Ecclesiæ omnem investi turam per annulum et baculum,et concedo in omnibus Ecclesiis fieri electionem, et liberam consecrationem; possessiones et regalia B. Petri, que a principio hujus discordia, usque ad hodiernum diem, sive tempore patris, sive etiam meo ablata sunt.quæ habeo sanctæ Romanæ Ecclesiæ restituo; quæ autem non habeo, ut reddantur singulariter juvabo,ct do veram pacem Calixto,sanetæ Romanæ Ecclesie, et omnibus qui in parte ipsius sunt, vel fuerunt,et quibus sancta Romana Ecclesia auxilium postulaverit, bona fide juvabo. » Ex altera vero parte legati pontificii, pro pontifice, dederunt veram pacem, et omnibus qui in parte sua sunt, vel fuerunt, tempore hujus discordiæ et privilegia electionis, inquam, episcoporum et abbatum Teutonici regni in præsentia ejus fieri absque Simonia, et aliqua insolentia. Ilis tabulis inde extra urbem, in campo ad Rhenum propter ingentem,quæ convenerat, mortalium multitudinem.recitatis atque ingentibus omnium clamoribus, gratiis Deo omnipotenti actis, legatus rem divinam magna ca remonia facit, et pacis osculo et sancta Eucharistia oblata, Henricain Romana Ecclesie recepit in gratiam.Henricus inde in festo S Martini alterum conventum Bimberge habuit, atque ex concensu eorum qui in Woratiens con cilio non adfuerant, legatos Romam ad pontificem cum peramplis muneribus misit,ac solmine pontifici obsequium præstitit. Nuntio de concordiæ reconciliatione accepto lætus pontifex, subito concilium frequens, et omnium maximum, episcoporum et abbatum fere mille in Lateranum indixit, ao postero anno 1123 reversis ad urbem cum tabulis pacis legatis 997 episcopis atque abbatibus advocatis,ex eorum auctoritate, omnia per legatos suos pacta ad Wormatiam confirmavit,atque ita diuturnæ, eique rei, et exemplo perniciosæ inter pontificem et imperatorem discordia, finis tandem impositus est. Calixtus papa plures ordinationes cardinalium fecit, ex quibus tres duntaxat reperiuntur, prior annou sui pontificatus mense Decembri,unno1140 in qua novem cardinales creati sunt; posterior, anno secundo sui pontificatus in qua creavit unum, et 13 card, in anno quarto. Anno Dominicæ nativitatis 1124 Romæ in patriarchio Lateranensi Idibus Decembris, pontificatus sui anno v, mensibus x, di bus XIII sui pontificatusobiit Calix'us papa II, de Deo deque hominibus bene meritus.Corpus ejus in basilica S. Salvatoris, quæ Constantiana dicitur, sepultum. Vacat tunc sedes diem tantam unum. VITA CALIXTI II PAPE AUCTORE PANDULPHO PISANO. (MORATORI, Rerum Italicarum Scriptores, tom. III. parte 1. pag. 418.) est in uxorein. Byzantium inerat, et terram quæ ei competit Domino papæ in eundo commiserat. Cumque jam dictus comes arcem de Calabria, quæ Mitetoris (3) dicitur, obsideret, domnus papa ad eur ut ab obsidione cessaret,domnum Hugonem cardinalem direxit. Ivit cardinalis, et infecto negotio rediit. l'apa autem in comitem tali omine surgit, quali et parentes (4) post eum, sicut ipsi vidimus, insurrecturi erant.Nam fere omnes cardinales meliores quos habuit in temporibus illis,sed et magnum Hugonem cardinalem nobilem et industrium mortuos cum non paucis ex domesticis perdidit, et demum quidquid voluit in se comes Rogerius cum papa semivivo peregit. Rediit ad Urbem in lecto, evasit, et illo anno nongentorum nonaginta septem episcoporum, sive abbatum numero Laterani concilium celebravit,in quo vir regali stirpe progenitus fere jam deperditam mundo pacem restituit. Calixtus,qui et Guido. natione Francus, consan- A Constantinopolitani fiiam quæ vero postea ei dala guinitatis lineam a regibus Alamannie, Franciæ atque Angliæ ducens, præfuit Romane Ecclesiæ annis v, mensibus... Hic a cardinalibus, qui cum papa Gelasio, jam Clumiaco sepulto, ab Urbe in Franciam venerant,dum esset archiepiscopus Viennensis in papam Calixtum electus est. Qui se indignum iterato reclamans, idcirco modis omnibus resi-tebat quia incertum habebatura multis utrum Romæ ratuin factum hujuscemodi teneretur. Propter quod vix cappa rubea amiciri sustinuit,donec nuntii redeuntes a Roma per domnum Petrum, tunc episcopum vicarium, per cardinales omnes, et per domnum Petrum Leonis (nam iste nimium laboravit in verbo, propter diaconum tilium suum Petrum Petri Leonis, qui potissimum Francia peregerat causam) per præfectum et consules, per clerum atque populum viva voce ac litteris electionem ipsam canonice jureque confirmarent. Facto igitur hoc omnium subscriptionibus optime roborato.tunc papa solemniter a Lamberto Ostiensi episcopo et aliis quamplurimis in Dei nomine consecratus, simul cum suis omnibus Romam iter incœpit. Venturn est ad provinciam, in qua Sancti Juliani ecclesiam, cellam Psalmediensis coenobi, idem papa nimium celebriter dedicavit. Inde per Sanctum Egidium Romam non multo post s&nus et incolumis rediit. B Ubi a jam dicto Petro Portuensi vicario.cardinalibus, clero toto ac populo tanta gloria est ac honore susceptus,quanta diebus nostris nullus unquam fuerit præsul de Roma tractatus. Ibi aliquandiu cotomorans Hugonem cardinalem a Benevento vocavit; idem enim dominus Hugo Beneventum tenebat.Cum quo simul et aliis pariter per Campaniam et Casinense cœnobium ipsum adiit Beneventum, ubi fere, ac si Romæ fuit,gloriose receptus Venerunt ad eum illico Guillelmus Apuliæ dux, princeps Capuanæ urbis, Jordanus comes, Radulphus de Ai- B rola (1), Jordanus comes de Ariano Robertus comes de Locolello,et innumeri alii, qui eidem ibi hominium fidelitatemque fecerunt. His itaque dispositis paulo post Romam per maritimam rediit. Tunc a Spiritu sancto commonitus Lambertum Ostiensem episcopum,domnun Saxonem cardinalem presbyte. rum Sancti Stephani in Coelio monte,et Gregorium diaconum S. Angeli ut pacem pacis filiis in regno et Ecclesia reformarent,ad Henricum imperatorem in Alamanniam delegavit. Sed quid plus ? Ino totum volo dicere verbo, Legati missi inscriptis pacem offerunt et quemadmodum in Lateranensi palatio priv legio repræsental, pax ad velle papæ ab imperatore simul et recepta est, et perpetuo, annuente Domino, stabilita. Inde in Apuliam,legatis jam ad Urbem reversis, iterato descendit, nam comes Rogerius de Sicilia tunc, nunc autem Italiæ rex (2). Calabriam et Apuliam ideo licenter intravera!; quoniam Guillelmus D Apuliæ dux ut acciperet Alexii quondam imperatoris (1) Papebr. Arcola. (2) Ab anno scilicet 1130, quo titulum hunc ei Anacletus antipapa concessit. PAPEBR. (3) Papebr., forte Nicefori. Fecit ordinationes in Urbe cardinali et episcoporum quamplures: primo in domrum cardinalem Petrum Leonis Sanctæ Mariæ in Trans-Tiberim, oleum fluxit: domnum Crescentium Sanctorum Patri et Marcellini, M. Amicum Sanctæ Crucis,Guidonem Sanctæ Balbinæ, Theobaldum Sanc æ Anasta siæ. Robertum Sancti Clementis; cum aliis presbytoris cardinalibus, Jonatham Sanctorum Cosme et Damiani. Matthæom Saneti Adriani Americum Sanctæ Mariæ nova. Angelum Sanciæ Mariæ in Dominica, Gregorium (5), qui et Tarquinius, Saneti Sergi, Joannem Danieri, virum nobilem, de Salerno Sancti Nicolai de carcere Tulliano: subdiaconos aliquot, meque Pandultum usque ad subdiaconum ipse promovit; innumerus minoris officii clericos ordinavit. Nemo hunc unquam vidit Beati Petri basilicam sine donis intrare,nec missam inibi nisi prius assignato dono cantare. Hic pro pace servanda turres Centi: Dominæ bonæ (6) et iniquitatis dirui, et reparari non ibidem præcepit; saxa optimæ fortitiæ supra Romama Mortaldo comiteemit, et honori S. Peiri adjunxit.Cortinas mulias et pallia,candelabra de argento,campanas,et pavimenta, fundos, atque casalia Beato Petro donavit,et multaper ecclesias alias beneficia contulit. Aquam ad Urben reduxit, molendina com vineis juxta lacum aptavit ecclesiam Sancti Nicolai in palatio fecit, cameram ampliavit, et pingi, sicut apparet hodie, miro modo præcepit. Interea Burdinus in Sutrio prope Romam Ecclesiam persequi peregrinos prædari,in papamet alios maledicta congerere,quæque alia hujusmodi poterat tam per se quam per aliog facere non cessabat. Tunc papa fretus abunde, jamque ab omui parte Domino volente securus.parat magnum exercitum ; Joarnen Cremensem,cardinalem sancti Grisogori,Sutrium contra Burdinum præmisit; ipse eum e vestigio sequitur, demum Sutrii convenerun!, pugnatur attentius, vincitur, capitur Burd nus, adducitur sic tamen camelo subvectus. Ivi: cum victoria papa contra Godefri(1) Papebr., Barenses. (5) Papebr., Georgium. (6) Papebr., Domus tyrannidis, etc. dum Laudensem (7) et Rainalium comites de C-c- A Octaviani tempora redundabant.Jam Christus concano rebelles, et nisi Ranulfi comitis de Airola intercessissel. proditio fecisset inde papa qualem justitiam debuisset, non tamen sine pace custos pacis absces-it, Burdinum in Cavensi cœnobio trudi præcepit, Romam rediit, et in alta pace resedit, pauperes profunde procurans. Gaudebat mundus fieret dum papa secundus. Sed nulla potentia longa: nam fere jam antiqui (7) Papebr., Gofredum, Landum, et Rainaldum comites, elc. tinue in mentibus fidelium nascebatur (8), dum fabris inopina proveniens papam repente consumit, et capul nobis omnibus in solo papa cecidit. Nec mora, confessus et ordinatus,omnibus ululantibus obdormivit in Domino, et sic pacis pater cum ipsa pace recedit. Sepultus est Laterani jux a domnum papam Paschalem in festivitate sanctæ Lucia virginis. (8) Id est Adventus erat inchoatus. PAPEBR. HESSONIS SCHOLASTICI COMMENTARIOLUS De tractatione pacis inter Calixtum II pontificem Romanum et Henricum V imperatorem, anno Redemptoris 1119; deque concilio Remensi. (GRETSERI Opera, t. VI, p. 519.) LECTORI Abbas Urspergensis in Chronico Redemptoris anno 1119, ubi de Triburiensi conventu loquitur, ita scribit: Aderant etiam legati tam Rominorum quam Viennensium,imo diversarum Ech siarum missi,confirmantes electionem domini Cabati. Cui profecto, dum universi nostrates episcopi obedientiam professi synotum que sibi juxta festum S. Lu a indicebatur,collaudassent fieri, ipse rex semetipsum ibidem pollicebatur,ob reconciliationem universalis Ecclesiæ representatum iri: id enim Catalaunensis episcopus et Cluniacensis abbas, apud Argentinam ipsum convenientes, multis ratiocinationum conatibus obtinuerunt. Ejusdemtamen actionem concili, siquis plenarie cognoscere quærit,in litteris cujusdam scholastici nomine Hes son seleganter enucleatam reperire poterit, idest, qualiter rex inter regnum et sacerdotium de concordia faciend iconsenserit; insuper eidem corcitio, cui videliceu. Kal, Novemb præ lietas papa Calixtus secundus, vallitus ccccxxvi. Patribus,coram innumera multitudine cleri et populi præse dit,non ad-ose præsentem vicinum tamen e chibuerit,ubi et colloquio suo lonini papæ legatis concesso, tandem inducias denuo quæsierit.propter generate colloquium cum principibus habendum, pro investituris scilicet ecclesiasticis, quas tantopere cog-batur amittere, ad ultimum vero idem postolicus, intacia inter se et regem concordia,synodalia præ lecessorum suorum decreta confi maverit, aliaque nonnulia, quæ res exigebat, noviter addiderit, sicque post dies fere xu, invirtute Spiritus sancti rite finitio concilio cunctos apostolica benedictione confirmats, ad propria redire permisit, unumquemque cum gawiio. Ipse quoquenon multo post ad Italiam conversus, incredibile memoratu est quanto tripudio,quamque immensa pompa nun so’um totius Romæ, verum etiam universarum provinciarum quas pertransierat,Christi vice sitsusceptus. Ab illo tempore tam ipse jam vere Apostolicus, quam universus illum sequens Christi grix, de die in diem proîcere cœpit, donec cuncta pars Burdini,quem aliqui idolum cognominare solent, in dies in firmala, conari contra Ecclesiam des it; regni tamen cepta commotio ac scelus,nullatenus quievit. Hæc Urspergensis.Con sule Baronium anno 1119. Etsi autem pax et concordia inter sacerdotium et regnum hac vice constitui non potuit, postea tamen anno 1122, ingenti omnium bonorum gratulatione, constituta est. Da qua vide Baronium eodem anno. tomo XII. Cæterum lessonis nomen cod x manuscriptus non exprimebat. Urspergensis tamen vestigia secuti.non dubitavimus Hessonis nomen præscribere, cum que de Hessonis lucubratione Urspergensis prodidit. examus-im in hunc commentariolum quadrent. Fuit autem auctor iste eorum quæ in hanc narrationem conjecit, oculatus testis, quemadmodum ipse extremis verbis testatur. HESSONIS SCOLASTICI COMMENTARIOLUS Qualiter nuper inter regem Heinricum et lominum papam Calixlum causa caperit ac processerit., Venerunt ad regem apud Argentinam episcopus B A quibus cum rex consilium quæreret quomodo sine Catalauoensis et abbas Cluniacensis, acturi cum eo de pace et concordia inter regnum et sacerdotium. diminutione regni sui hoc exsequi posset, assumpta parabola sua respondit episcopus : « Si veram pa |