IN HOC VOLUMINE CONTINENTUR,

OPERA PHILOSOPHICA.

INSTAURATIO MAGNA.

INTRODUCTIO

Pag. xxi Præfatio: Du statu scientiarum, quod non sit felix, aut majorem in modum auctus; quodque alia omnino, quam prioribus cognita fuerit, via aperienda sit intellectui humano; et alia comparanda auxilia, ut mens suo jure in rerum naturam uti possit,

1

33

Distributio operis,

INSTAURATIONIS MAGNE PARS I.

DE DIGNITATE et AUGMENTIS SCIENTIARUM, libri novem.

LIB. I.

Nullis constat capitibus, continet autem partitionem totius operis, et quarundam objectionum dilutionem, 53-109

LIB. II.

Cap. I. Partitio universalis doctrinæ humanæ, in historiam, poësim, philosophiam: secundum tres facultates intellectus, memoriam, phantasiam, rationem: quodque eadem partitio competat etiam theologicis,

118

VOL. VII.

a 2

Cap. II.

Partitio historia in naturalem et civilem; ecclesiastica et literaria sub civili comprehensis: partitio historiæ naturalis, ex subjecto suo, in historiam generationum, præter-generationum, et artium,

120

tiva.

Cap. III. Partitio historice naturalis secunda, ex usu et fine suo, in narrativam et inductivam ; quodque finis nobilissimus historia naturalis sit, ut ministret et in ordine sit ad condendam philosophiam; quem finem intuetur inducPartitio historia generationum, in historiam cœlestium, historiam meteororum, historiam globi terræ et maris; historiam massarum sive collegiorum majorum, et historiam specierum sive collegiorum minorum, Cap. IV. Partitio historia civilis, in ecclesiasticam, literariam, et (quæ generis nomen retinet) civilem: quodque historia literaria desideretur: ejus conficiendæ præcepta, 127 Cap. V. De dignitate et difficultate historia civilis, 129 Cap. VI. Partitio prima historiæ civilis (specialis) in memorias, antiquitates, et historiam justam,

125

130

Cap. VII. Partitio historia justa, in chronica temporum, vitas personarum, et relationes actionum: earum partium explicatio,

132

Cap. VIII. Partitio historia temporum, in historiam universalem, et particularem. Utriusque commoda et incommoda,

137

Cap. IX. Partitio secunda historic temporum, in annales, et acta diurna, Cap. X.

138

Partitio secunda historia civilis (specialis) in meram et mixtam, 139 Cap. XI.

Partitio historia ecclesiastica, in ecclesiasticam specialem, historiam ad prophetias, et historiam neme

seos,

140

Cap. XII.

De appendicibus historia, quæ circa verba hominum (quemadmodum historia ipsa circa facta) versantur: partitio earum in orationes, epistolas, et apophtheg

mata,

142

Cap. XIII.

De secundo membro principali doctrinæ humanæ, nempe poësei. Partitio poëseos in narrativam, dramaticam, et parabolicam,

143

Exemplum primum philosophiæ, secundum fabulas antiquas, in naturalibus. De universo, secundum fabulam Panis, 147 Exemplum alterum philosophia, secundum parabolas antiquas, in politicis. De bello, secundum fabulam Persei,

157 Exemplum tertium, in moralibus. De cupiditate, secundum fabulam Dionysi,

162

LIB. III.

Cap. I. Partitio scientia in theologiam et philosophiam. Partitio philosophie in doctrinas tres: de numine, de natura, de homine. Constitutio philosophiæ primæ, ut

matris communis omnium,

174

167 Cap. II. De theologia naturali; et doctrina de angelis et spiritibus, quæ ejusdem est appendix, 172 Cap. III. Partitio naturalis philosophiæ, in speculativam et operativam: quodque illæ duæ, et in intentione tractantis, et in corpore tractatus, segregari debeant, Cap. IV. Partitio doctrina speculativa de natura, in physicam (specialem) et métaphysicam : quarum physica causam efficientem et materiam; metaphysica causam finalem et formam, inquirit. Partitio physicæ (specialis) in doctrinas de principiis rerum, de fabrica rerum sive de mundo, et de varietate rerum. Partitio doctrinæ de varietate rerum, in doctrinam de concretis, et doctrinam de abstractis. Partitio doctrina de concretis rejicitur ad easdem partitiones, quas suscipit historia naturalis. Partitio doctrina de abstractis, in doctrinam de schematismis materiæ, et doctrinam de motibus. Appendices duæ physica speculativa: problemata naturalia, placita antiquorum philosophorum. Partitio metaphysicæ, in doctrinam de formis, et doctrinam de causis finalibus, Cap. V. Partitio operativa doctrina de natura, in mechanicam et magiam: quæ respondent partibus speculativæ : physica mechanica, metaphysica magia. Expurgatio vocabuli magie. Appendices duce operativæ : inventarium opum humanarum, et catalogus polychrestorum,

175

198

Cap. VI. De magna philosophiæ naturalis, tam speculativa quam operativa, appendice, mathematica: quodque inter appendices potius poni debet, quam inter scientias substantivas. Partitio mathematica in puram et mixtam, 203

LIB. IV.

Cap. I. Partitio doctrina de homine, in philosophiam humanitatis, et civilem. Partitio philosophiæ humanitatis, in doctrinam circa corpus hominis, et doctrinam circa animam hominis. Constitutio unius doctrinæ generalis de natura, sive de statu hominis. Partitio doctrinæ de statu hominis, in doctrinam de persona hominis, et de fœdere animi et corporis. Partitio doctrina de persona hominis, in doctrinam de miseriis hominis, et de prærogativis. Partitio doctrinæ de fœdere, in doctrinam de indicationibus, et de impressionibus. Assignatio physiognomia, et interpretationis somniorum naturalium, doctrinæ de indicationibus,

206

214

Cap. II. Partitio doctrinæ circa corpus hominis, in medicinam, cosmeticam, athleticam, et voluptariam. Partitio medicina in officia tria: viz. in conservationem sanitatis, curationem morborum, et prolongationem vitæ: quodque pars postrema de prolongatione vitæ disjungi debeat a duabus reliquis, Cap. III. Partitio philosophiæ humanæ circa animam, in doctrinam de spiraculo, et doctrinam de anima sensibili, sive producta. Partitio secunda ejusdem philosophia, in doctrinam de substantia, et facultatibus animæ, et doctrinam de usu et objectis facultatum. Appendices duæ doctrina de facultatibus animæ, doctrina de divinatione naturali, et doctrina de fascinatione. Distributio facultatum animæ sensibilis, in motum et sensum,

233

LIB. V.

Cap. I. Partitio doctrinæ circa usum et objecta facultatum animæ humanæ, in logicam et ethicam.

Partitio

243

logica, in artes inveniendi, judicandi, retinendi, et tradendi, Cap. II. Partitio inventiva, in inventivam artium, et argumentorum: quodque prior harum (quæ eminet) desideretur. Partitio inventive artium, in experientiam literatam, et organum novum. Delineatio experientiæ lite246

ratæ,

Cap. III. Partitio inventivæ argumentorum, in promptuariam et topicam. Partitio topica, in generalem et particularem. Exemplum topica particularis, in inquisitione de gravi et levi, 261

Cap. IV. Partitio artis judicandi, in judicium per inductionem, et per syllogismum: quorum prius aggregatur organo novo. Partitio prima judicii per syllogismum, in reductionem rectam et inversam. Partitio secunda ejus, in analyticam, et doctrinam de elenchis. Partitio doctrina de elenchis, in elenchos, sophismatum, elenchos hermenia, et elenchos imaginum sive idolorum. Partitio idolorum, in idola tribus, idola specus, et idola fori. Appendix artis judicandi, viz. de analogia demonstrationum pro natura subjecti,

268

Cap. V.

Partitio artis retinendi sive retentiva, in doctrinam de adminiculis memoriæ, et doctrinam de memoria ipsa. Partitio doctrina de memoria ipsa, in prænotionem et emblema, 276

LIB. VI.

Cap. I. Partitio traditive, in doctrinam de organo sermonis, doctrinam de methodo sermonis, et doctrinam de illustratione sermonis. Partitio doctrina de organo sermonis, in doctrinam de notis rerum, de locutione, et de scriptione: quarum duæ posteriores grammaticam constituunt, ejusque partitiones sunt. Partitio doctrinæ de notis rerum, in hieroglyphica et characteres reales. Partitio secunda grammaticæ, in literariam et philosophantem. Aggregatio poëseos quoad metrum ad doctrinam de locutione. Aggregatio doctrina de ciphris ad doctrinam de scriptione,

279