ARGUMENTUM

CARMINIBUS DESCRIPTUM.*

Hic Jovis imperio Martem Cyllenius ales
Excitat in Graios resides: tunc ille furorem
Instaurat belli, ac Thebas ardentibus offert.
Labdacios tendit lacrimis defendere Liber.
Antigone e muris sociorum discere vultus
Exquirit; fidus cui pandit singula Phorbas.
Mox Jocasta gemens natum, Graiosque precatur
Ut placidus Thebas ineat, fratremque reposcat
Imperium ; Tydeus prohibet sua vulnera narrans.
Hic tigrium interitus partes pugnare coegit.
Bellantem curru Amphiaraum telluris hiatus
Obruit ingemuitque cadens, lucemque reliquit.

:

Hoc Argumentum exhibent Behott. 1, 2, Put. unus Barth. Ven. 3, 4, Rom. Lindenbrog. Cruc. et Barth. Hoc Argumentum quod non habet Reg. B, præbet Reg. C.

-

Behot. codex interius pro

interitus.

11. Bellantem curru Amphiaraum. Behot. 1, Bellantem curvam; Behot. 2, Bellante curru. Codices Barthiani non variant; unus tamen pro toto Argumento habet: « Septimus obsessum Thebes, vatisque sepulcrum; unde Barthius : «Se10. Hic tigrium interitus. Idem ptimus obsessam Theben, etc. »

EDIT.

1. Hic Jovis imperio, etc. unus Behot. Sic Jovis.

"

PUBLII PAPINII STATII

THEBAIDOS

LIBER SEPTIMUS.

ARGUMENTUM.

Ægre ferens Juppiter Argivos tempus in his ludis terere, Mercurium ad Martem mittit, qui illum increpet, quod, jussus Thebanos et Argivos inter se committere, tamdiu distulerit; 1-39. Mercurius Martem offendit e bello Hircano redeuntem, qui subito, ut patri morem gereret, equos impellit locum versus, ubi erant Argivi, et eorum animis pavorem injicit crepitu armorum quem in aere excitat; 40—121. Rati Argivi Thebanos sibi obviam venire, arma tumultuose capiunt, ac magnis itineribus Thebas contendunt; 122–144. Ut vero nuntius Thebas pervenit, hostes accedere, Eteocles copias in proximum campum educit ad recensendum exercitum, quem magnificis verbis alloquitur; 145–239. Matronæ Thebanæ muros arcesque conscendunt, inter quas erat Antigone, quæ a Phorbante nomen et patriam ducum externorum discit; 240-397. Interim Argivi citatissimo gradu progrediuntur, nec variis ostentis ac prodigiis, quæ illis continuo accidunt, revocantur; 398-423. Fluvius ipse Asopus videtur suas aquas auxisse, ut eos retineat; sed Hippomedon cunctante equo in flumen insilit: alii duces se præcipitant, et pudet secutos; 424-440. Amne trajecto, locum aptissimum notant, et ibi castra ponunt; 441-451. Consternatis Thebanis, Jocasta ramum olivæ ferens Polynicem in castris Argivis convenit; 452-489. Multis lacri

mis precatur, in urbem veniat; pacem sine armis conventuram; 490-533. Jam Adrastus assentiebat, et matris precibus cedebat Polynices, quum advenit Tydeus, ac longa oratione, vulneraque ostendendo, Polynicem dehortatur, ne tam infido fratri se crederet: sic mutatæ omnium mentes, et bellum placet; 534-561. Hanc occasionem capit Tisiphone, quæ duas acies miscere summe cupiebat, et sic illas committit. Erant duæ tigres mansuetæ, quæ in urbe et in campis innoxie vagabantur; 562-578. Has Tisiphone flagello anguineo percutit, et ipsis naturalem furorem immittit; 579-584. In aurigam Amphiarai irruunt, eumque discerpunt Aconteus Tigres sagittis confodit: illæ semianimes cum longo fusi sanguinis tramite ad portas Thebarum revertuntur, et Thebanos excitant; 585-611. Hinc cruenta pugna inter Argivos et Thebanos, qui promiscue miscentur; 612-689. Amphiaraus ingentia facinora edit, multosque occidit; 690-722. Hypseus hastam in illum torquet, sed Apollo in Amphiarai aurigam ictum avertit, quo interfecto, ipse succedit in ejus locum, regendasque habenas suscipit ; 723-739. Amphiaraus tanti numinis patrocinio omnia fundit; 740-770. Tandem fatis urgentibus Apollo se Amphiarao detegit, et instanti morte prædicta illum deserit; 771 --788. Postea magno tremore campus concutitur, ac dehiscens terra Amphiaraum absorbet; 789-823.

ATQUE ea cunctantes Tyrii primordia belli
Juppiter haud æquo respexit corde Pelasgos,

tice dixit. Sic Thebaid. III, 719: « cunctari paratus. » Ubi conf. not. tom, præced. pag. 351. Ev. — Tyrii. Thebani.

1. Atque ea cunctantes. Descri-Pro cunctantes in primordiis, poebitur Jovis iracundia: allocutio ad Mercurium, ut Jovis minas nuntiet Marti, et accuset eum quod patiatur Græcos apud tumulum Archemori voluptatibus occupari; et ut eos furoris stimulis Mars armet ad bellum. Cunctantes primordia.

2. Juppiter haud æquo respexit corde. Opt. cod. Barthii æqua respePelasgos. Argivos.

xit mente.

Concussitque caput; motu quo celsa laborant
Sidera, proclamatque adici cervicibus Atlas.
Tunc ita velocem Tegees affatur alumnum:

« I, medium rapido Borean illabere saltu
Bistonias super usque domos, axemque nivosi
Sideris; Oceano vetitum qua Parrhasis ignem
Nubibus hybernis et nostro pascitur imbri.
Atque ibi seu posita respirat cuspide Mavors,

3. Concussitque caput, etc. Virgil. Æneid. X, 115: « totum nutu tremefecit Olympum. » Vide quæ ad hunc locum de tumore Papiniano dicuntur; nost. ed. tom. IV, pag. 18. Conf. etiam Catull. Carm. LXIII, 204 et 205. ED.

4. Proclamatque a. c. Altas. Reg. B, Athlans exhibet. Adici. Pro adjici: et supple, pondus aliquod novum, et sibi intolerabile. Plures ejusmodi defectus sunt in Statio, qui obscuritatem induxerunt. Atlas. Atlas cælum ferre creditus. Vide Theb. I, 99 et notata ad vs. 15 Cæsii Taurini Voti Fortunæ Prænestinæ; Poet. Latin. Min. nost. edit. tom. III, pag. 317. ED.

5. Tegees alumnum. Mercurium Arcadem. Tegea enim urbs Arcadiæ, bello quondam clara, ubi Achæi conventus aliquando egerunt, quum adversus Lacedæmonios bellum gererent. Virg. Georg. I, 18: « Adsis, o Tegeæe favens. » Hod. Moklia vel Palæo-Tripolizza. ED.

6. Medium rapido Borean illabere saltu. Lang. et nonnulli Boreamque elabere saltu; Dan. Petav. Bernartii, Plant. Lindenbrog. et Amstel. Boreamque illabere saltu. Nostram lectionem exhibet optimus Barthianus. Borean (Bo

5

10

reamque) illabere. Codex Buslidianus, duoque optimi: « Borean inlabere. Cæteri quoque fere Borean illabere. Nec mutari hoc verbum patitur rò medium. Bene penitus in Septemtrionem. GRONOV.

7. Bistonias super usque domos. Reg. B, Bistonias puer usque domos habet; Reg. C, nost. lect. ED. Bistonias. Thracias, a Bistonibus Thraciæ populis.

8. Oceano vetitum qua Parrhasis ignem. Reg. B, Pharrasis exhibet; Reg. C, Parrasis. ED. Oceano vetitum. Supple, mergi. Vide quæ diximus ad Theb. III, 684, 685, et inprimis Excursum ad calcem ejusdem tertii libri, præcedent. tom. pagin. 365. ED. - Parrhasis. Ursa, sidus septemtrionale, in quod mutata Calysto Lycaonis filia: quæ Parrhasis dicitur a Parrhasiis populis et oppido Arcadiæ.

9. Nubibus hybernis et nostro pascitur imbri; scil. cælesti liquore, non marino, ut cætera sidera, secundum opinionem quorumdamPhilosophorum, qui affirmabant solem ac sidera aquis Oceani pasci.

10. Atque ibi seu posita. Atque ubi margo ed. Barth. Aldd. Colin. et Basil. · Atque ubi se posita. Pauxilla menda, quam alienam a Poetæ mente sententiam efficit! libri ca

Quanquam invisa quies; seu, quod reor, arma tubasque
Insatiatus habet, caræque in sanguine gentis
Luxuriat; propere monitus iramque parentis
Ede, nihil parcens : nempe olim accendere jussus
Inachias acies, atque omne quod Isthmius umbo
Distinet, et raucæ circumtonat ira Maleæ.
Illi vix muros limenque egressa juventus
Sacra colunt : credas bello rediisse, tot instant
Plausibus, offensique sedent ad justa sepulcri.

lamo exarati: Atque ibi seu posita respirat cuspide Mavors (Quanquam invisa quies) seu quod reor, etc. quod audacter expressi. Bernart.

14. Nempe olim accendere jussus. Hoc vidimus Theb. III, 229, et sequentibus.

'15. Inachias. Argivas. — Isthmius umbo. Fauces enim seu angustia Isthmi multum exsuperant altitudinem maris, unde Isthmius umbo appellatur; aliter Ionium ac Egæum Mare miscerentur. Vide Theb. I, 120, et ibi notata, tom. præced. pag. 30, 31. ED.

16. Distinct, et raucæ, etc. Detinet Aldd. Colin. et Basil. Destinet unus Behot. Distinet alter Behot.

plerique et recentt. Regg. B et C, Destinet exhibent. Ed. — Distinet, dividit ac separat. Virgilius, Eneid. XI, 381: «Dum distinet hostem Agger murorum. » Avienus Orbis Descriptione: «Unus utramque salis fluctus secat, et procul unum Distinet os ambas. » Lucretius De Rerum Nat. V, 204: « Et mare quod late terrarum distinet oras.» Lucanus Phars. IV, 674: « vasti plaga fervida regni Distinet Oceanum. » Ut «transtinet commeatus trans parietem Plauto,

"

IS

Mil. act. II, sc. 5, 58; et continet, hoc est, patet, extenditur, continuatur, et pertinere frequens Cæsari pro extendi, porrigi; sic in contrarium distinere. Nam et ista, licet drips efferantur, tamen dici coepta sunt per intellectum D se. Notavit et Bernartius. GRONOV.

Circumtonat ira Maleæ. Fragorem maris exprimunt sic poetæ. Ovid. Metam. I, 187 : « Qua Nereus totum circumtonat orbem. » Ubi vid. notata, nost. ed. tom. III, p. 72. ED. Avienus Descrip. Orb. Terræ, V. 149: « trina hæc pelagi circumtonat unda. » Vid. Poet. Lat. Min. nost. ed. tom. V, p. 128. Claud. X, de Nupt. Hon. et Mar. 133: « Concha Libycum circumtonat æquor. »

Malea. Vide Thebaid. I, 100, et Excursum ad calcem ejusdem libri tom, præced. pag. 128. ED.

17. Illi vix muros, etc. Illuc vix Behot. 1, Illic vix Venett. Aldd. Colin. et Plant. Illi Behot. 2, Lang. Buslid. plerique et recentt.

18. Sacra colunt. Id est, ludos sacros celebrant.

19. Offensique sedent ad justa sepulcri. Lang. Buslid. Behott. 1, 2, Aldd. et plerique busta sepulcri; Dan. Petav. Lindenbrog. Gruc. et