KRÓTKA WIADOMOŚĆ O ŻYCIU Adama Naruszewicza. Adam Stanisław Naruszewicz urodził się dnia 20. Października 1755 roku, z Jerzego i Pauliny Abrahamowiczównej Naruszewiczów Łowczych Pińskich. Pochodził z familji niebardzo majętnej lecz starożytnej i w dziejach Wielkiego Księztwa Litewskiego wspominanej. Odbywszy początkowe nauki w. Szkołach publicznych Pińskich, w roku 1748, wstąpił do zakonu niegdyś, Jezuitów. — Zdatność i chęć do nauk, któremi się nad innych rówienników odznaczał, zwróciły na niego baczność przełożonych, i wkrótce wysłany został do Lugdunu we Francyi, gdzie było znakomite Jezuitów Kollegium, a poźniej wsparty hojnością Księcia Czartoryskiego Kanclerza Litewskiego, zwiedził Włochy, Francyą i Niemcy. Tam przez lat kilka wydoskonaliwszy się w rozmaitych umiejętnościach, powrócił do Ojczyzny i wkrótce mianowany został professorem Poetyki w Uniwersytecie Wileńskim. Po krótkim piastowaniu tej godności, przeniesiony został do Warszawy gdzie w Kollegium Szlacheckiej Młodzieży Jezuitów, tak szczęśliwym kształ ceniem tejże Młodzieży, jak przyjemnością dowcipu wsławiać się począł. Wielki szacownik nauk Stanisław August Król Polski, poznawszy wartość przymiotów Naruszewicza, zbliżył go do swojej osoby; a gdy w roku 1775, zakon Jezuitów zniesiony został, mianował go Koadjutorem Biskupstwa Smoleńskiego, poźniej Pisarzem Wielkiego Księztwa Litewskiego, Sekre tarzem Rady Nieustającej, Biskupem Smoleńskim, a nakoniec w roku 1790. Biskupem Łuckim; jako też orderami polskiemi obdarzył i medal z twarzą Naruszewicza i Sarbiewskiego bić kazał. Oprócz tych ze strony Króla dowodów szacunku dla Naruszewicza, jeszcze i popiersie Jego ze śpiżu lane umieścił w sali Zamku Warszawskiego w rzędzie Polaków, którzy w rozmaitych czasach stali się sławą narodu swojego. İle Mu tylko obowiązki stanu Jego, wolnego czasu zostawiały, poświęcał go pracom literackim; jakoż mało podobnych Mu znaleźć można, którzyby taką ilością tak użytecznych, i tak powszechnie, nietylko od swoich ale i od obcych szacowanych dzieł, pochlubić się mogli. Dzieła te są następujące: 1 Historya Narodu Polskiego w sześciu tomach, wyszczególniająca panowanie Piastów Królów Polskich), z obszernemi notami, i *) Od r. 962.. aż do r. 1386. czyli wstąpienia na tron Władysława Jagiełły. W r. 1824. staraniem i nakładem byłego Towarzystwa Królewskiego Warszawskiego Przyjaciół Nauk, ogłoszone zostały drukiem, początkowe dzieje Narodu Polskiego, z rękopismów Naruszewicza po śmierci Jego pozostałych, zebrane; i te służą jako Tom I. do Historyi Narodu Polskiego przez A. Naruszewicza. wzmiankowaniem wielkiej liczby Autorów, którzy o Polszcze pisali. 2. Przełożenie na język polski w czterech tomach wszystkich dzieł pozostałych Tacyta.5 Życie Jana Karola Chodkiewicza Hetmana Litewskiego, we dwóch tomach. 4. Opisanie Tauryki, czyli Historya o Tatarach Krymskich. 5. Cztery tomy rozmaitych poezyi własnych, w których znakomite piękności, i duch rymotworczy okazują się. 6: Tłómaczenie na język polski wszystkich Odów Horacyusza. 7: Opisanie podróży Stanisława Augusta w roku 1786. do Kaniowa, w którem znaczna część Historyi Polskiej, a szczególniej wiadomość o początkach Kozaków znajduje się. Oprócz tego zebrał z Metryk koronnych i litewskich, z różnych przywilejów miastom i magistraturom nadanych, z korrespondencyi posłów za granicą będących, z traktatów z różnemi mocarstwami zawieranych, z wielorakich publicznych tranzakcyi, i z archiwów obywatelskich; rękopisma ściągające się do Historyi Polskiej pod panowaniem każdego w szczególności króla ułożone, i z wyrażeniem roku: tych zbiór szacowny i obszerny, zawierał w sobie tomów grubych in folio 360. Z rozkazu króla wydał Naruszewicz wiele pism politycznych, lecz bezimiennie: pisał także równie bezimiennie, rozmaite poezye lekkie i erotyczne, |