cineres chartule, sed criminosorum apud Deum vivent damnationes. Unum tantum proficis, ut posteritas quid decernere in eos debeat, instructa sit timendo.

Et o quan

prophetica auctoritate (a) susceptum, fidei intelli- A vinæ potestatis aboleri? Sequentur te quidem (g) in gentiam continebat. Omne itaque, quod probatum antea est, damnare jubes; quod improbatum semper est, sanctificare compellis. O tu sceleste, qui (b) ludibrium de Ecclesia facis! Soli canes ad vomitum suum redeunt tu sacerdotes Christi resorbere 582 ea quæ exspuerant coegisti. Probare eos id (c) in se confessionibus suis præcipis, quod ante damnaverant in negando reos suos absolvunt, et se ipsos reos reddunt. Omnia in impietatem et in reatum detrusisti: dum omnes reos se esse atque impios, aut ex præsentibus statuunt, aut ex præteritis confitentur. Non recipit mendacium veritas, nec patitur religio impietatem.

27. Ariani mortuis bellum indicunt. tis ad impietatem proficis incrementis! Et cæteri quidem mortales semper cum vivis bella gesserunt, dum homini ad hominem ultra mortem nihil causæ est: tibi vero inimicitiarum nullus est finis. Receptos enim jam in æternam quietem patres 583 nostros lacessis, et in decreta eorum perversus irrumpis. Apostolus communicare nos sanctorum (h) memoriis docuit (Rom. xi, 13): tu eas damnare coegisti. Estne aliquis hodie aut vivus, aut mortuus,

26. Constantii in Orientales et Afros violentia. Christianum te loqueris (d) : sed quam non sis, ipse B cujus tu dicta non rescideris? Episcopatus ipsos, testaris nec professioni tuæ gesta conveniunt. Substravisti enim (e) voluntati tuæ Orientales episcopos; neque solum voluntati tuæ, sed et violentia. Mandas tibi subscriptiones Afrorum, quibus () blasphemiam Ursacii et Valentis codemnaverant, reddi. Renitentibus comminaris, et postremum ad diripiendos mittis. Quid? existimas Christum non nisi per litteram judicare, et ad arguendam voluntatem egere chartula Deum? aut quod semel scriptum est, et per te violenter abreptum, id de conscientia posse ditoris litteræ ad Antiochenos contra Eudoxium scripte, et a Sozomeno lib. iv, c. 14, relatæ, in quibus legere est: Revocate, quæso, in memoriam primos illos sermones, tunc cum de fide inquireremus, quibus demonstrabatur Salvatorem nostrum esse filium Dei, et similem Patri secundum substantiam. Ubi Constantius memorare videtur fidem apud ipsos Antiochenos in Encaniis expositam (quam primam censere solebant, qui respuebant Nicanam), ac respicere in hæc ipsius verba, divinitatis essentiæque (zai ovoias) et virtutis et gloriæ incommutabilem imaginem.

(a) Bad. et Er., susceptam. Mir., Lips. et Par., suscepta. Verius mss. susceptum, puta substantie nomen: quod in Scripturis usitatum probat Phœbadius Agen. et in Filii generationem convenire Propheta docet, cum ait, Ex utero ante luciferum genui te.

(b) Colb. ms. cum Martin., qui delubrum. In cœteris, qui ludibrium : ubi in excusis, quod ludibrium.

(c) In vulgatis desideratur se: quod restituitur anctoritate mss. Vat. bas., Martin. et Colb. Porro illud in se idem est quod adversum se.

(d) Duo mss., loqueris et prædicas: sed quia non sis. Mox in solis edit., nec confessioni tuæ.

(e) Hic versus, voluntati tuæ Orientales episcopos, neque solum, cum in prius vulgatis deesset, revocatur ex miss. Hic notatur violentia Orientalibus qui homæusion defendebant illata, ut Ariminensem blasphemiam susciperent.

(f) Mss. Colb. et Mart., blasphemias.. condemnaverunt. Hanc blasphemiam interpretantur cruditi secundam formulam Sirmiensem lib. de Synod. descriptam. Idque putant ab Afris factum, quod a Gallis: quos Hilarius lib. de Synod. n. 2, testatur, missam e Sirmiensi oppido infidelis fidei impietatem damnasse. Hoc tamen discrimen ponunt, quod Galli eam statim atque edita est, ab ipsismet auctoribus acceperint; Afris autem, cum jam auctores illius puderet, missa sit opera Basilii acerrimi eorum adversarii. Hinc opinantur Basilium apud Sozom. I. Iv, c. 24, ab Acacianis insimulatum esse, quod cum Germinio et Ursacio et Valente communionem se habere scribens, eos tamen apud episcopos Africæ accusasset ; et post

C

D

qui nunc videntur, sustulisti (i) penitus: quia nemo non jam per se damnatus est, et eum, a quo sacerdotium sumpsit, non jam et ipse damnavit. Cui nunc sanctorum memoriæ communicabitur? Anathema tibi trecenti decem et octo convenientes apud Nicæam episcopi sunt: anathema deinde omnes, qui variis exinde expositionibus adfuerunt. Ipse quoque pridem jam mortuus anathema tibi (j) pater tuus est, cui Nicæna synodus fuit curæ, quam tu falsis opinionibus infamatam perturbas, et contra humanum dipauca, quod Illyris, Italis et Afris dissidii et tumullus causa exstitisset. Unde etiam existimant eorum sententiam confirmari, qui formulam Sirmiensem, quæ imperatoris edicto necnon minis ac pœnis de manibus habentium erepta est, non cum Athan., lib. de Syn. p. 914, tertiam, sed cum Socrate, 1. 11, c. 30, et Sozomeno, 1. iv, c. 6, secundam intelligunt. Quamquam non hic ait Hilarius extorta blaspheiniæ Ursacii et Valentis exemplaria, sed tantum subscriptiones quibus illa condemnata fuerat. Et vero potiorem videri Athanasii sententiam, notis in Fragmentum postremum ostendemus.

(g) Abest in a mss. Martin. et Colb.

(h) Modo exstat in latino textu necessitatibus, in graco ταῖς χρείαις. Quamquam Curcellus legit ταῖς veins. Ob reverentiam erga patres catholici episcopi, Frag. viu, n. 2, Arimino rescribunt Constantio, sibi nefas esse a Nicæna fide recedere, quam tot sancti et Confessores et Martyrum successores conscripserunt.

(i) Adjicimus penitus cum omnibus mss. Episcopatus penitus tollit Constantius, cum novam amplectendo fidem, damnat omnes superiorum temporum episcopos; et perinde eos etiam, qui licet ipsi consentiant, ab anathemate tamen episcopatum sumpserunt, hoc est, ab iis quos modo anathemate damnant. Vid. lib. de Synod. n. 91.

(j) Hieronymus in Chronico scribit, Constantinum a baptismo in hæresim lapsum esse. Tradit quoque Lucifer Calarit., 1. de Reg. apost., illum se ad Arianos contulisse, et lib. 1 pro Athanas., ipsi perosum fuisse Athanasium, quod noluerit esse Arianus. In quem locum Tillius, Hinc apparet, inquit, Imperatorem Constantinum Magnum in senectute fuisse Arianum: quod plerique etiam historici narrant. Aliud tamen scriptis suis mandarunt non modo Hilarius, sed et Athanasius ad Solit.; Epiphanius, hær. 69, n. 12; Ambrosius, Or. de obitu Theodosii, n. 40, etc. Imo Ariminensis Concilii catholici patres, Fragm. VII, n. 2, testantur Constantinum, cum fidem Nicanam teneret, baptizatum ad quietem Dei commigrasse.

vinumque judicium cum paucis satellitibus tuis pro- A inenarrabilis doceremur: cum aqua fit vinum, cum fanis (a) impugnas. Sed non licet tibi nunc regno potenti etiam in posterum præjudicare. Exstant enim litteræ, quibus id, quod tu criminosum putas, pie tunc esse susceptum (b) docetur. Audi verborum sanctam intelligentiam, audi Ecclesia imperturbatam constitutionem, audi patris tui professam fidem, audi humanæ spei confidentem securitatem, audi hæreticæ damnationis publicum sensum, et intellige te divinæ religionis hostem, et inimicum memoriis (c) sanctorum, et paternæ pietatis hæredem rebellem. (d)

Additamentum ex libris de Trinitate.

quinque panes, saturatis quinque millibus virorum, excepto sexu et ætate reliqua, replent fragmentis cophinos duodecim. Res cernitur, et nescitur; fit, et non intelligitur; ratio non apprehenditur, effectus ingeritur. Stultum est autem, calumniam in eo inquisitionis intendere, in quo comprehendi id unde quæritur per naturam suam non potest. Ut enim inenarrabilis est Pater in eo quod ingenitus est ; ita enarrari Filius in eo quod unigenitus est non potest; quia ingeniti est imago qui genitus est. Cum enim sensu atque verbis imaginem apprehendimus, necesse est (h) etiam eum cujus imago est consequa mur. Sed invisibilia persequimur, et incomprehensibilia tentamus, quibus intelligentia ad conspica

stultitiæ, non nosmetipsos irreligiositatis arguimus, Dei arcanis, Dei virtutibus calumniantes. Quomodo Filius, et unde Filius, et quo damno Patris, vel ex qua sit portione natus inquirimus. Habueras in exemplo operationum, ut crederes Deum efficere posse, quorum intelligere efficientiam non possis.

28. Ex lib. 11 de Trin., num. 6. Pater est, ex quo omne quod est consistit. Ipse in Christo et per Chri- B biles res et corporeas coarctatur; non erubescimus stum origo omnium. Cæterum (e) esse ejus in sese est non aliunde quod est sumens, sed id quod est, ex se atque in se obtinens; infinitus, quia non ipse in aliquo, sed intra eum omnia; semper extra locum, quia non continetur in loco; semper ante ævum, quia tempus ab eo est. Curre sensu si quid ei putas ultimum esse, eum semper invenies: quia cum semper intendas, semper est quod intendas. Semper autem locum ejus intendere 584 ita tibi est, ut ei esse (f) sine fine est. Sermo in eo deficiet, non natura claudetur. Iterum revolve tempora, esse semper invenies: et cum calculi numerus in sermone defecerit, Deo tamen semper esse non deficit. Intelligentiam commove, et totum mente complectere; nihil tenes. Totum hoc habet reliquum, re- C esset, non impossibile in Deo opinari, quod per vir

liquum autem hoc semper in toto est. Ergo neque totum est, cui reliquum est; neque reliquum est, cui est omne quod totum est. Reliquum enim, portio est; omne vero, quod totum est. Deus autem et ubique est, et totus ubique est. Ita (g) regionem intelligentiæ excedit, extra quem nihil est, et cujus est semper ut semper sit. Hæc veritas est sacramenti Dei, hoc imperspicabilis naturæ nomen in Patre. Deus invisibilis, ineffabilis, infinitus: ad quem et eloquendum sermo sileat, et investigandum sensus hebeat, et complectendum intelligentia coarctetur.

30. Ex num. 19 ejusdem libri. Quæris quomodo secundum Spiritum natus sit Filius: ego te de corporeis rebus interrogo. Non quæro quomodo natus ex virgine sit : an detrimentum sui caro perfectam ex se carnem 585 generans perpessa sit. Et certe non suscepit quod edidit: sed caro carnem sine elementorum nostrorum pudore provexit, et perfectum ipsa de suis non imminuta generavit. Et quidem fas

tutem ejus possibile fuisse in homine cognoscimus.

31. Ex num. 20. Sed te, quisquis es, investigabilia sectantem, et divinorum secretorum atque virtutum gravem arbitrum consulo, ut mihi imperito, et tantum de omnibus Deo ut sunt ab eo dicta credenti, rationem saltem facti istius afferas. Dominum audio, et quia his credo quæ scripta sunt, scio jam post resurrectionem frequenter videndum se in corpore præbuisse multis non credentibus; (i) certe Thomæ non nisi contrectatis ejus vulneribus credituro, sicut ait: Nisi videro in manibus ejus (j) figuram clavorum, et misero digitum meum in locům clavorum, et miltam manum meam in latus ejus, non credam (Joan. xx, 25). Dominus se ad omnem in

29. Ex lib. de Trin., num. 18. Volens itaque Filius hujus nativitatis suæ fidem facere, factorum suorum nobis posuit exempla, ut per inenarrabilium gestorum suorum efficientiam de virtute nativitatis D telligentiæ nostræ imbecillitatem accommodat, et du

perfecto Deo patre unigenitus et perfectus filius Deus natus sit, quia sensum et sermonem humanæ naturæ virtus generationis excedat.

32. Ex num. 24. Et omnia quidem insuper mundi opera adesse nobis in testimonium possent, ne ambigere de Dei rebus atque virtutibus fas crederemus. Sed in ipsam veritatem infidelitas nostra procurrit, et violenti in excidium Dei potestatis irrumpimus. Si liceret, et corpora et manus ad cœlum levaremus, solem astraque cætera annui cursus suis limitibus proturbaremus, permisceremus decessus Oceani et accessus, fluenta etiam fontium inhiberemus, et naturas fluminum referremus, concuteremus fundamenta terræ, et toto in hæc opera Dei parricidio desæviremus. Sed bene est, quod nos intra

bitationi infidelium satisfacturus, arcanum virtutis A invisibilis operatur : facti rationem, quisquis (a) eris cœlestium rerum scrutator, expone. Erant discipuli inclusi, et secreto post passionem Domini conjuncti consederant. Dominus Thomæ fidem propositis conditionibus confirmaturus assistit, palpandi corporis, et contrectandi vulneris obtulit facultatem: et utique qui compunctus recognoscendus sit, necesse est ut corpus in quo est compunctus attulerit. Quaero ergo per quas clausæ domus partes sese corporeus intulerit. Diligenter enim Evangelista expressit, dicens : Venit Jesus januis clausis, et stetit in medio discipulorum (b) suorum (Ibid., 26). An constructa parietum penetrans, solidam lignorum naturam impenetrabilem transcurrit? Stetit namque corporeus, non simulatus aut fallax. Sequantur ergo oculi mentis tuæ B hanc modestia necessitatem natura corporum detipenetrantis ingressum, et cum eo clausam domum intelligentiæ tuæ visus introeat. Integra sunt omnia et obserata: sed ecce assistit medius, cui per virtutem suam universa sunt pervia. Invisibilibus calumniaris ego a te visibilium exposco rationem. Nihil cedit ex solido, neque per naturam suam aliquid tamquam lapsu insensibili ligna et lapides admittunt. Corpus Domini a sese non deficit, ut sese resumat ex nihilo et unde qui assistit in medio est? Cedit ad hæc et sensus et sermo, 586 et extra rationem humanam est veritas facti. Idcirco ergo ut de nativitate (c) fallimus, ita et de ingressu Domini mentiamur. Dicamus factum non fuisse, quia intelligentiam facti non apprehendimus : et cessante sensu nostro, facti ipsius cesset effectus. Sed mendacium nostrum facti fides vincit. Adstitit Dominus clausa domo in medio discipulorum et Filius est natus ex Patre. Noli negare quod steterit, quia per intelligentiæ infirmitatem consistentis non (d) consequaris introitum : noli nescire quod ab ingenito et

C

net. Certe non fallimus, quid, si liceret, essemus acturi namque quia (e) possumus, profana voluntatis audacia naturam veritatis convellimus, et bellum dictis Dei comparamus.

33. Ex lib. de Trin. n. 9. Cesset dolor querelarum. Nam te, quisquis es qui hæc requires, non revoco in excelsum, non in amplitudinem tendo, non deduco in profundum. Nonne æquanimiter ignorabis Creatoris nativitatem, ignorans originem creatura? Hoc saltem requiro, sentisne te genitum, et quæ ex te generentur intelligis? Non quæro, sensum unde hauseris, vitam unde sortitus sis, intelligentiam unde adeptus sis, quale sit quod in te est, odor, sensus, visus, auditus; certe nemo quod facit nescit : quæro unde ista his (f) quos generas indulgeas, qualiter sensum inseras, oculos accendas, cor affigas. Hæe, si potes, enarra. Habes ergo quod nescis, et tribuis quæ non intelligis æquanimiter imperitus in tuis, insolenter in Dei rebus ignarus,

(e) Et hic editi particulam negantem præfigunt; renitentibus mss.

(f) Aliquot mss. quibus retineris: mox Mich. cor affligas, non coraffigas.

ADMONITIO

IN LIBRUM CONTRA AUXENTIUM,

1. Libro hoc, ut cum flieronymo (de Scrip. eccl.) D priorum editionum lectione, qua Auxentius ita scriloquamur, elegante, Hilarius de suis cum Auxentio Mediolani gestis catholicos certiores facit. Illum Constantii tempore, ac proinde ante annum 361, editum esse repugnat; quamvis hoe sonare videantur expendenda suo loco Facundi Hermianensis verba (Facundus, t. ur Spicil., p. 118). Neque magis veritati consentanea est Baronii ac Blondelli sententia, qua cum anno 569 scriptum volunt: cum eo tempore Hilarius, Hieronymo, Sulpicio Severo et Gregorio Turonensi auctoribus, e vivis excessisse comprobetur. Deceptus uterque fuit ex mendosa

bebat num. 42: non oportere 600 episcoporum unitatem post tantos labores ex contentione paucorum hominum refricari ABJECTIS DECRETIS ante annos decem, ut de contemptu Ariminensium decretorum ante annos decem editorum conqueri videretur. Verum ex ea ipsa lectione jam castigala internosci verius potest hujus operis tempus. Cum enim pro abjectis decretis ante annos decem, legendum sit ab abjectis ante annos decem; cumque Auxentius quos illos abjectos intelligat, subinde declaret his postre mis epistolæ suæ verbis: Sic enim cognoscet Sere.

nitas vestra, quia qui jamdudum depositi sunt, hoc A interpellatione suggessit, Auxentium aliter credere,

est, Hilarius et Eusebius, contendunt ubique schismala facere hinc tantum sequitur, scriptam esse Auxentii epistolam, et perinde reliquum opus, decem annos post quam duo illi fortissimi Præsules abjecti fuere. At vero Eusebium a concilio Mediolanensi anni 355, a Biterrensi autem anni 356, Hilarium in exsilium ejectum fuisse nemo ignorat.

II. Præterea ut operis hujus tempus certius dignoscatur, explorare juverit quando Valentinianus Mediolani versatus sit. Hilarii enim cum Auxentio congressum, illo ibi commorante, habitum fuisse manifestum est. Mediolani autem Valentinianum anno 364, identidem versatum esse, fidem faciunt rescripta inde hoc ipso anno data kalendis juniis, 13 kal. Jul., 14 kal. sept., prid. non. novemb., necnon 15 et 7 kal. dec. Neque minus liquet ex variis rescriptis, eum in eadem urbe maximam anni subsequentis partem transegisse. Porro Ammiani (lib. XXVI, c. 6) testimonio ac pluribus aliis monumentis constat, Valentinianum mense novembri anni 365, venisse Parisios, neque annis subsequentibus a Galliis decessisse. Unde cum perspicuum sit, prædictum congressum ante mensem novembrem ann. 365, fuisse habitum; inquirendum dumtaxat restat, habitusne sit anno 365, an 364.-Neutrum quidem certo definire licet postremum tamen, considerata congressus hujus occasione, et rerum in eo gestarum serie explicata, longe probabilius apparebit.

quam rex ipse aut omnes alii existimarent. Hinc congressus, cujus gesta hoc libro narrantur, jussu regis habitus. Et hæc quidem omnia, quæ ex ipsis Hilarii verbis assequi aut certe subodorari est, in id tempus, quo Valentinianus Mediolanum primum pervenit, ac proinde in annum 364, longe magis quam in subsequentem conveniunt.

IV. Nec movere debet, quod Auxentius Eusebium et Hilarium ante annos decem abjectos seu depositos vocet. Ea enim verba hæretici sunt in æstu disputationis, qui quo meliorem causam suam faciat, hyperbolice loquitur: quomodo proxime ante Ariminensis Concilii (quo Sulpicio teste, eique consentiente Athanasio (Sulp. pag. 252, Athanas. de Syn. p. 874, et B epist. ad Afr.), non multi supra quadringentos, imo juxta Maximinum Arianum (apud Augustin. coll. cum eodem Maxim. n. 2) trecenti et triginta dumtaxat convenere) sexcentorum (num. 12) episcoporum unitatem jactitare non erubescit. Sed et hanc synodum, quæ subinde ab omnibus explosa est, haud scio an fidenter adeo anno 365 laudare ausus esset homo fidei simulandæ studiosus.

V. Ad hujus Tractatus complementum desideratur libellus, quem regi sese obtulisse et epistolæ suæ subtexuisse testatur Hilarius (num. 6): desideratur et Ariminensis fides, quam una cum libello suo Auxen tius se Valentiniano tradidisse sub ejusdem libelli finem commemorat.

VI. Neque defuere qui ambigerent, an eam Auxentiana fidei expositionem, cujus exemplum num. 9 promittitur, germanam haberemus. Quamvis enim subjectus ad calcem hujus epistola Auxentii libellus hoc nomine inscribatur; in eo tamen non offendere verba illa ambigua, natum Deum verum filium, quæ in Auxentii expositione fraudulenter ad fallendum composita Hilarius, num. 7, retegit ac reprehendit. Deinde in eodem libello altum illis videtur de Nicaæ in Thracia gestis silentium, quæ tamen, uti ex num. 7 liquet, Auxentius ab ipso sermonis sui exordio sancia

III. Eusebius Vercellensis, Rufino teste, lib. 1 Hist. Eccl., cap. 30, post Alexandrinum concilium anni C 362, in Italiam rediens, Hilarium nostrum ibi nactus est ad restaurandas hujus regionis ecclesias sedulo incumbentem, eique se in idem opus adjunxit. Sicut autem dubium non est, quin duo ili viri id tum maxime adnisi sint, ut Italiam Auxentio tamquam nequissima peste liberarent; ita non est ambigendum, quin hæreticus ille, qui fidem pro tempore simulare noverat, statim atque imperatoris novi opportunitas data est, eos apud illum prævertere conatus sit, a quibus exitium sibi impendere prævidebat. Hinc factum est, ut Hilarium et Eusebium apud imperatorem infamaret (num. 14) uti schismatum auctores, et ecclesia Mediolanensis perturbatores; dum sibi (num. 5), qui una cum Rege Christum Deum vereque Dei filium ante tempora genitum pro- D pellatione nata sit, facile solvitur. Quæ enim Auxen

fiteretur (num. 12), inique apud populum inurebant hæreseos notam. Tum (num. 6) rex pacis studiosus, qui forte sicut ecclesias ab Auxentio occupatas ipso adventu suo per vim ei eripere a clementia sua alienum ducebat, ita censebat regia majestate indignum, ut ipse in angulis religionis suæ cultum exerceret : gratulatus est fidem, ut sibi videbatur, catholicam ab Auxentio asseri, adeoque posse se adventu suo populum hactenus ab episcopo suo abhorrentem in unam communionem reducere. Itaque sine mora edicto (Ibid.) gravi vetuit, ne deinceps a quoquam Mediolanensis ecclesia perturbaretur. Edicto huic non obsequendum ratus Hilariu, etiam importuna

esse testatur.

VII. At prima illa ac præcipua dubitandi ratio jam nulla est, ubi verborum ambiguitas apparet ex antiquissimo codice S. Petri in Vaticano restituta. Altera vero, cum ex diversa unius ejusdemque synodi ap

tius ad extollendam fidei suæ rationem sexcentorum hominum Arimini gesta mendaciter jactitat, ea Hilarius ad eamdem deprimendam Nicææ in Thracia perpaucorum esse prædicat. Re enim vera Ariminensis Concilii non alia fides, nisi quæ Nicææ Bithyniæ edita; nulla proprie gesta, nisi quibus Arii sectatores anathemate feriuntur. Quia tamen formula Nicææ in Thracia cusa, et a paucis subscripta, Arimini tandem per vim inducta est; eam Hilarius, quam antea Nicææ in Thracia dixerat, etiam Ariminensis synodi nuncupari permittit his verbis, Sed de Ariminensi synodo nihil dicamus, quibus cum proxime adjiciat, quæ ab omnibus est religiose dissoluta ea etiam

ratione Auxentii causam nihil juvari satis ostendit. A Auxentium : in quinque aliis : Tractatus vel liber con

IX. Totum hoc opus in antiquo codice Carnutensis ecclesiæ inscribitur : Epistula ad Catholicos de B rint.

593-594 SANCTI HILARII CONTRA ARIANOS,

VEL

AUXENTIUM MEDIOLANENSEM,

LIBER UNUS.

(SCRIPTUS ANNO 364.)

Dilectissimis fratribus in fide paterna manentibus, 2. Antichristi plures.

et Arianam hæresim detestantibus, episcopis, et

omnibus plebibus, Hilarius conservus vester (a) in C ditionis publica, ne cuiquam ignorata sit, non

(b) Mss. summo consensu, habituris; phrasi quidem satis singulari, non omni tamen sensu destituta,

(c) Hoc de se modeste insinuat Hilarius, qui pacem amissam quærere non destitit toto exsilii sui tempore, turbatam post Ariminense concilium composuit, et magna ex parte repertam summo studio tenuit. Sed quæ retro sunt oblitus, quasi nihildum præstitisset, quia hanc Mediolanensi civitati frustra tentasset procurare, sequentia subjicit.

(d) Facundus Hermian., Spicil. t. I, pag. 118, dum hæc ita laudat Sanctus Hilarius episcopus, confessor el doctor egregius, quibusdam episcopis tempore Constantii imperatoris, quo Ariani sub nomine