61. Dulcinistæ [1308] docebant, a tempore S. Sylvestri Romanam Ecclesiam defecisse. 62. Fratres spirituales, aut de vita paupere [1318], contendebant, sub adventum S. Francisci Ecclesiam Romanam factam esse meretricem Babylonicam, Papam vero Antichristum ; Ecclesiam penes se stare paupertate firmatam. 63. Marsilius Patavinus et Joannes de Lauduno [1327], B. Petri primatum et Ecclesiæ potestatem negabant. 64. Wicleffitæ [1377] docebant, Ecclesiam Christi solis constare prædestinatis; Ecclesiam Romanam esse Synagogam Satanæ ; non esse de necessitate salutis credendum, illam esse inter alias Ecclesias supremam ; Papam non esse proximum et immediatum vicarium Christi. 65. Hussitæ (1402) erroribus Wicleffii addebant: non oportere esse unum visibile caput Ecclesiæ; Petrum hujusmodi caput non fuisse; Rom. Pontificem nequaquam Ecclesiæ universalis, imo ne particularis quidem Romanæ Ecclesiæ esse caput, saltem si malus sit aut reprobus. 66. Petrus de Osma et Joannes de Wesalia [1490], circa auctoritatem et infallibilitatem Ecclesiæ errarunt. 67. Janseniani et Quesnelliste docuerunt, Ecclesiam non esse infallibilem in decernendis factis dogmaticis ; Ecclesiam conflari ex solis justis et electis; Pastores Ecclesiæ non habere potestatem excommunicandi nisi ex consensu, saltem præsumpto, totius fidelium corporis. Idem principium statuerat Richerius [1612], docens potestatem fuisse collatam corpori Ecclesiæ, a quo confertur Pastoribus, qui eam nomine populi exercent; sicut visio, aiebat, data est corpori, sed per oculos exercetur. 68. Protestantes rejiciunt auctoritatem Ecclesiæ, et primatum Romani Pontificis ; tollunt hierarchiam omnem divinitus institutam. Dein, Episcopos et presbyteros confundunt sub nomine Seniorum. Hujus erroris præcipui patroni fuerunt Moshemius, Salmasius, Blondellus et Basnagius. Anglicani servarunt hierarchiæ speciem, sed civili potestati mancipatam. Visibilitatem quoque Ecclesiæ Lutherus et Calvinus negarunt, ut ea sublata, facile suos errores promulgarent, qui visibilis Ecclesiæ lumine jam detegi non possent. Lutherus: Quis, ait, Ecclesiam nobis monstrabit? cum sit occulta in spiritu, et solum creditur: Credo Ecclesiam sanctam. Calvinus: Nobis, inquit, 1 Occasione Constitutionis Innoc. XI, 1653, damnantis quinque propositiones desumptas ex libro Jansenii cui titulus Augustinus. 2 De eccles. et politica potestate. 4 Institut. 1. 4, c. 1. - Cum invisibilem, solius Dei oculis conspicuam Ecclesiam credere necesse est. Mutarunt nihilominus Protestantes sententiam suam. In Confessione enim Augustana, quam Melanchton cudit, legitur: Ecclesia est congregatio sanctorum, in qua recte docetur Evangelium, et recte administrantur Sacramenta; ideoque per illa Ecclesiam reddi visibilem affirmatur. vero a Catholicis objiceretur, Lutheranam etCalvinianam sectas, utpote novitias, neque ante Lutheri et Calvini tempora visibiles, esse non posse veram Christi Ecclesiam; Protestantes, ut se a molesta objectione expedirent, asseruerunt, ecclesiam suam primævis temporibus pulcherrime floruisse; per aliquot vero sæcula, Pontificum ac monachorum tyrannide oppressam, latitasse, donec per Lutherum et Calvinum pristina libertati restitueretur. Qua in re veteres hæreticos Donatistas strenue imitati sunt, qui, teste Augustino 2, asserebant, veram Christi Ecclesiam per totum orbem periisse: eamque in sola Africa ita occultam permansisse, ut pluribus annis cognosci non potuerit, usque ad tempora Donati. § VI. Divisio Tractatus. 69. Tractatus dividitur in duo capita, juxta sequentem ratiocinii processum. Generalis propositio Tractatus est: Ecclesia Catholico-Romana est sola vera Christi Ecclesia. - Ad quod probandum ita ratiocinamur: Ecclesia Romana est sola genuina Christi Ecclesia, si Christus Ecclesiam instituit qualitatibus cognitis instructam, et si Ecclesia Romana sola has qualitates habet; atqui hæc duo constant ; ergo. Minor probanda continet duo Tractatus capita: Caput 1, de Ecclesiæ Christi constitutione. Caput II, de Ecclesiæ Christi cum Ecclesia Romana identitate. 1 Art. 7, Cf. Moehler, La Symbolique, c. 5, § 46. 2 Lib. De hæresib. c. 69. CAPUT PRIMUM. DE ECCLESIÆ CHRISTI CONSTITUTIONE. 70. Ut plene quæ ad Ecclesiæ pertinent constitutionem pertractemus, non solum ostendere debemus Ecclesiam a Christo fuisse institutam; sed etiam qualis instituta fuerit, e Scripturis et Christianorum traditionibus aperire. 71. Tota scilicet Ecclesiæ a Christo constitutæ forma delineanda est; et quae sit ejus natura, quæ proprietates ac dotes ejus, et quibus notis fulgeat, demonstrandum. Hæc tribus articulis complectemur. Articulus I, De Ecclesiæ institutione. Articulus III, de ejus proprietatibus et notis. ARTICULUS I. DE ECCLESIÆ INSTITUTIONE. Quæstiones de Ecclesiæ notione. Propositio I, de Ecclesiæ institutione. QUESTIONES. 1. Quid significat ECCLESIE vocabulum? 2° Quæ sunt variæ nominis ECCLESIÆ acceptiones?-3° Quæ est essentialis notio veræ Ecclesiæ Christi ? 4° Quomodo definitur vera Christi Ecclesia? -5° Quomodo differunt hæc tria: fides, religio, Ecclesia? -6° Quibus nominibus Ecclesia in Scriptura designatur ? figuris et parabolis adumbratur ? 7° Quibus 72. QUÆR. 1° Quid significat Ecclesiæ vocabulum? — R. Vox Ecclesiæ, a verbo græco 'Exxaλéw, idem sonat ac evocatio, seu evocatorum cœtus. Differt a voce synagogæ quæ, verbo græco Guvży derivata, congregatio est. Hoc posterius nomen populo Judæo, prius e contra populo christiano designando inservit. Et merito nam juxta S. Augustinum', Judæi, quod carnales essent, pecorum more congregari dicebantur; Christiani vero, quod spirituales sint, more creaturarum ratione præditarum evocari debent. 1 Comment. in Epist. ad Rom. 73. Q. 2° Quæ sunt variæ nominis Ecclesiæ acceptiones? R. Vox. Ecclesia -1) usurpatur, vel tropice, pro loco ubi evocatio fit, ut I Cor. XI, 18: Convenientibus vobis in Ecclesiam, audio esse scissuras; vel proprie, pro cœtu ac multitudine evocatorum. 74. -2) Ecclesia proprie usurpata, accipitur vel in bonam partem, ut Ps. CXLIX: Laus ejus in ecclesia sanctorum; - vel in malam, ut Ps. XXV: Odivi Ecclesiam malignantium; vel in indifferentem, ut Ps. CVI: Exaltent eum in ecclesia plebis. 75. -3) Ecclesia in bonam partem accepta, sumitur vel late vel stricte. Late,pro cœtu colentium Deum: et sic complectitur, tum Ecclesiam triumphantem, tum patientem, tum militantem seu homines viatores in terris. - Stricte pro cætu fidelium, quæ denominatio proprie viatoribus seu Ecclesia militanti convenit. 76. -4) Ecclesia stricte sumpta, accipitur iterum vel communius, vel singulariter. - Communius, pro cœtu credentium præcise Deum verum; unde et Ecclesia Dei dicitur, continetque fideles qui vixerunt a principio mundi, in quovis statu, Naturæ scilicet, Legis et Gratiæ. - Singulariter, pro coetu credentium explicite Christum; unde Ecclesia Christi vocatur, et Christi discipulos, hoc est, per se loquendo, omnes baptizatos complectitur. 77. -5) Ecclesia singulariter dicta, seu Ecclesia Christi, est vel universalis, si accipiatur pro tota Christianorum gente per universum orbem diffusa; vel particularis, si pro parte, hoc est pro Christianis certi temporis, loci vel confessionis usurpetur 1. 78. Eadem iterum est vel vera vel falsa, prout vel Ecclesia genuina est, quam Christus instituit ; et hæc simpliciter et antonomastice Ecclesia dici solet; vel e contra, adulterina et a Christi institutione digressa. 79. Q. 3o Quænam est essentialis notio veræ Christi Ecclesiæ ? R. Ecclesiæ a Christo fundatæ notio essentialis, est notio alicujus societatis: cum Ecclesia quædam institutio sit, ad genus societatum pertinens. Hac enim ratione fundata est, ut sit societas Christi fidelium. 80. Porro societas est coadunatio plurium in communem finem; seu cœtus hominum ad communem finem conjunctis viribus tendentium 2.In qua notione tria implicantur elementa: pluralitas hominum, communis finis, et tendentia coadunata. Essentiæ pars formalis in tertio elemento, in coadunatione nempe tendentiæ, consistit. 4 Cf. Prolegom. c. 2, art. 2, § 3, n. 79. -2 Cf. Taparelli d'Azeglio, Essai théorique de droit naturel basé sur les faits, t. I, liv. 2 chap. 2 et 3, n. 307, 424. Tournai, Casterman. 1857. Item De Decker, Cours de philosophie, t. IV, n. 141. 81. Hujus autem coadunationis conditio est aliquod commune vinculum, quo plures ad communem tendentiam adstringantur. Secus enim, posset quidem eadem esse tendentia plurium, sed non esset conjuncta, nec efficeret ex pluribus unum quoddam unum systema seu corpus morale, quod conceptu societatis in cluditur. 82. Vinculum autem illud adstringens directioni communi, est, in societate humana, morale vinculum legis, vel cujuspiam statutæ obligationis, quæ active sumpta vocatur auctoritas. 83. Hæc porro auctoritas est societatis conditio, seu potius, ejus anima et forma. Hæc a societate est exercenda atque subeunda; unde necessario duæ partes constitutivæ societatis : una imperans, altera obediens. Hinc facile cernitur, quomodo societas a mero coetu,multitudine, vel collegio æqualium, essentialiter differat. 84. His positis, ut ad notionem veræ Christi Ecclesiæ redeamus, hæc genere suo societas esse probabitur; ac proin auctoritatem ut conditionem essentialem includere. 85. Hinc vera Ecclesia Christi non est mera aggregatio, non schola philosophica, classis aut coetus hominum, Christi nomen utcumque profitentium: sed coetus est hierarchicus, vera societas, imo societas omnium humanarum societatum perfectissima 2, habens se ad instar totius, ceu corporis moralis ac personæ viventis, duplici parte, i. e. anima et corpore constantis. Hinc etiam fit ut vel inadæquate, secundum alterutram partem; vel adæquate, secundum utramque spectari possit. 86. Verum notandum est, duplici sensu accipi posse denominationem corporis et animæ Ecclesiæ. Prior est sensus supra indicatus, juxta quem corpus Ecclesiæ significaret multitudinem fidelium, anima vero auctoritatem qua ordinantur. Iste sensus inter Theologos usitatus non est. Posterior sensus est ille juxta quein corpus significat Ecelesiam ut societatem visibilem, præscindendo tamen ab internis gratiæ dotibus; anima vero significat hanc ipsam societatem quatenus præfatis dotibus præditam. Iste sensus, quem statim accurate definiemus, cum sit in Theologia usitatus, a nobis constanter retinebitur, quoties sermo incidet de corpore et anima Ecclesiæ. 87 Q. 4° Quomodo vera Christi Ecclesia definitur?-R.Vera Christi Ecclesia inadæquate, id est, secundum corpus tantum, considerata, est societas baptizatorum,ejusdem fidei christianæ professione,et eorumdem sacramentorum communione, sub uno Christi in terris vicario adunata. Hæc definitio corpus Ecclesiæ integrum complectitur. Potest autem Ecclesiæ corpus Cf. Taparelli, ibid. n. 429.-2 Cf. Taparelli, ibid. n. 369, et tom. 3, 1. 7, cap.1. -3 Cf. S. August. Brevicul. collat., coll. 3 diei, c. 10, n. 20. |