Str. . 166-184 111. Dyaryusz sejmu r. 1597 spisany przez Andrzeja Redera, burmistrza miasta Malborga, posła mniejszych miast pruskich. 10 lutego, str. 166; II lutego, str. 166-107; 13 lutego, str, 167; 22 lutego, str. 178-180; - 27 lutego, str. 25 lutego, str. 180-181; 26 lutego, str. 181-182; 182; I-8 marca, str. 183; 9-10 marca, str. 184. IV. Recessus oder vielmehr diaria dessen, was publice auf dem allgemeinem reichstag zu Warschau... gehandelt worden im 1597 jahre. 10 lutego, str. 423-425; II lut go, str. 425-426; 426; 13 lutego, str. 427-428; 14 lutego, str. 428-429; tego, str. 429-435; 16 lutego, str. 435-436; 17 lutego, str. 430; 19 lutego, str. 437-438; 20 lutego, str. 438440-451; 22 lutego, str. 451-455; 18 lutego, str. 437; 27 lutego, str. 458-400; - 12 lutego, str. 15 lu 24 lu 25 lutego, str. 457; 26 lutego, str. 457-458; 28 lutego, str. 460–461; 3 marca, str. 462-464; 4 marca, str. 464-465; 5 marca, str. 465-468; 6 marca, str. 468-471; 7 marca, str. 471-472; 8 marca, str. 471-473; 9 marca, str. 473-475; IO mar ca, str. 475--478; II marca, str. 478-481; 12 marca, str. 481-487; 423-527 2. Oratio nomine senatus... ad Principem Carobum... 6 octobris 1590 I. Akta poselstwa do Szwecyi, str. 185—239. 1. Literae credentiales legatis in Suetiam euntibus 3. Responsum Ill. Principis Caroli... 23 octobris 1596. 4. Mandata Ser. D. Sigismundi... exposita per Ericum Brahe... 3 octobris. 185-186 187-195 196-208 209-211 5. Apologia decreti Sudercopensis et responsum Ill... Caroli.. 23. octobris 1596 212-237 6. Ill. Principis D. Caroli amicissima quaedam postulata 238-239 II. Akta Komisyi Krakowskiej w sierpniu 1596 r. odbytej, str. 240-322. 1. Mandat królewski zwołujący komisya 2. Instructio pro... consiliariis atque oratoribus Imperatoris. 3. Diarium commissionis 4. Epistola prima legatorum Caesareorum 9 augusti (opis dni 1–9) 240-241 241-247 248-256 257-204 204-205 265 -209 Str. 7. (Alegat do Nr. 6.) Primum a dominis commissariis Polonicis scriptum... 12 augusti 269–274 › Ill. Cardinalis Caietani rescriptum 13 augusti. 8. 9. « « D. Commissariorum Caes. Mtis rescriptum 13 augusti 10. Epistola quarta legatorum Caesareorum 19 augusti (opis dni 18-19) II. (Alegat do Nr. 10.) Secundum D. commissariorum Polonorum rescriptum, 274-275 275-279 279-281 13. Rudolphi II epistola prima ad legatos suos, 20 augusti 287-289 289-290 290- 310 16. (Alegat do Nr. 15; Ill. Cardinalis Caietani secundum rescriptum 21 augusti 310-311 Tertium D. commissariorum Regni rescriptum 22 augusti 312-314 Legatorum Caesareorum rescriptum 22 augusti . 17. > 18. 19. 20. Protestatio D. Commissariorum Regni . 21. Capita reliqua atque responsum... expectandum III. Akta sejmikowe, str. 322--423. 1. Instrukcya królewska na sejmiki. 2. Instrukcya na sejmik generalny Malborski 3. Postulata... województw Poznańskiego i Kaliskiego... a. 1596 in octobre. 4. Artykuły na sejmiku Srzedczkiem 5. Artykuły na sejmiku Szadkowskim 6. Artykuły... województwa Łęczyckiego. 7. Artykuly.. na sejmiku Radziejowskim... podane 8. Artykuły. na sejmiku województwa Płockiego 355-359 9. Artykuły... na sejmiku Czerskim... podane . 359-363 10. Artykuły... na sejmiku ziemi Wiskiej. 363-365 II. Artickel auf dem Rednischen Landtage 365-368 12. Praescriptum mandatorum... terrarum Prussiae datum in conventu generali WSTĘP. Wydawca niniejszego tomu zamierza wydać z czasem dyaryusze wszystkich sejmów od koronacyi Zygmunta III aż do końca XVI wieku, t. j. tych sejmów jedenastu, które zbierały się po kolei w latach: 1588, 1589, 1590 dwukrotnie, 1592, 1593, 1595, 1596, 1597, 1598, 1600. Dyaryusze sejmów tych rozproszone po całym świecie, a odszukanie ich przy stanie naszych bibliotek, z których nawet największe niekiedy nie posiadają wcale katalogów rękopisów, lub też obywają się bardzo niedokładnymi spisami, nastręcza wielkie trudności, wymaga długich i mozolnych poszukiwań, a ostateczne skompletowanie materyału zależy nieraz wprost od przypadku. W tych warunkach niepodobna było nam pomyśleć o ogłaszaniu tych dyaryuszów w porządku chronologicznym, a gdy złożyło się tak, że właśnie dla sejmu z r. 1597 zebrany materyał doszedł do pożądanej i stosunkowo największej obfitości, podczas gdy n. p. do sejmu z roku 1588 li tylko mało, do sejmu zaś z r. 1589 i 1595 nic prawie odszukać się jeszcze nie dało zgłosiliśmy się przed paru laty do krakowskiej Komisyi Historycznej z naszym planem, aby nie krępując się porządkiem chronologicznym, przystąpić najpierw do ogłoszenia dyaryuszów i aktów sejmu z r. 1597, a Komisya zgodziła się na tę propozycyę naszą (zob. Rocznik Akad. Umiejęt. R. 1902/3, str. 102). Wydanie nasze w głównych zarysach wzoruje się też na dawniejszych tego rodzaju wydawnictwach Komisyi Historycznej, różni się od nich tem, że poniekąd rozszerza ramy takiej publikacyi. Nie jest to wprawdzie zupełną innowacyą, że w niniejszej publikacyi obok dyaryuszów ogłaszamy inne akta spraw sejmowych dotyczące, w pierwszym rzędzie instrukcye królewskie na sejmiki i lauda sejmikowe, bo tych kilka wydano już przy dyaryuszach sejmowych z roku 1585; ale tutaj dajemy o wiele więcej jeszcze tych aktów sejmikowych, a nadto akta komisyj sejmowych i poselstw z sejmu wysyłanych. Wychodząc z zasady, że kompletny akt sejmowy składał się z dwóch czynników organicznie ze sobą związanych: sejmików i sejmu, uważamy, że dopiero równorzędne uwzględnienie tych obu czynników może dać pełny i jasny obraz aktu sejmowego, tem bardziej że dyaryusze, produkty roboty prywatnej, są źródłem półautentycznem, akta zaś sejmikowe, jako akta urzędowe, są źródłem ściśle autentycznem. Obok tych dyaryuszów sejmowych i aktów sejmikowych wciągnę liśmy do wydawnictwa także inne rodzaje aktów tyczących się spraw sejmowych jako to: traktaty komisyi sejmowej, akta poselstwa z sejmu wyprawionego, relacye o sejmie, słowem wszystko, co przyczynić się może do rozjaśnienia obrazu obrad sejmowych. Wszystkie te kategorye otoczyliśmy równą pieczą, we wszystkich kierunkach czyniliśmy specyalne poszukiwania, starając się dojść do możliwie największej pełności, co się też w znacznej części udało. Część pierwsza publikacyi niniejszej obejmuje same dy aryusze. Udało się nam odnaleść cztery od sobie zupełnie odrębne, różnego charakteru i utworzone w zupełnie odmiennych warunkach. Pierwszy dyaryusz, najobszerniejszy, zamieszczony na str. I do 124, podaje nam szczegółowy, zupełny dyaryusz obrad sejmowych; nieznany autor przypisał go swemu protektorowi, kasztelanowi krakowskiemu Janowi Ostrogskiemu, który, jak to z dedykacyi wnioskować można, opiekował się nim i łożył na jego wykształcenie. Dowiadujemy się dalej, że (jak to autor dziwacznym stylem wyraża) jest to »pierwszy młodoletnich latorośli owoc ojczystego ćwiczenia«, a więc próby literackie, po ukończeniu nauk i powrocie z zagranicy podjęte. Ta właśnie niewprawność autora, nieobycie się ze sprawami publicznemi, a zatem i brak szybkiego i trafnego oryentowania się, są powodem pewnej rozwlekłości dyaryusza, a nadto i pewnych niedokładności w niektórych szczegółach; słowem, brak tej pracy dobrej perspektywy. Podaje więc autor obszernie, dosłownie, rozwlekłe wota senatorów powtarzających jeden po drugim to samo w kółko, zbywa natomiast pokrótce ważne |