Obrazy na stronie
PDF
ePub

45. Turbarum et seditionum licentia ut aliqua poena coerceatur, constitutioni nuntiorum permissum est.

46. Mortui olim Regis Stephani de hac Rpca optime meriti nepos ex fratre, Stephanus Bathori, pro indigena suscipitur una cum praefecto militum nuncupato Lepszeni.

47. Pactis conventis, nomine R. Mtis ante coronationem per eiusdem oratores cum Regno Poloniae contractis, in omnibus satisfiet1) punctis, quae puncta numerantur duodecim:

I. Primum Esthoniae huic Regno incorporatio in hac summa rerum Sueticarum perturbatione impossibilis; ubi consilio et auxilio Polonorum ad res Sueticas componendas R. Mtas adiuta fuerit, facilius tum demum pactis conventis eandem responsuram et fidem suam eliberaturam.

2. Classis Suetica ad usum et necessitatem Poloniae semper parata.

3. Tormenta iam restituta sunt.

4. Pecuniam a patre suo Regi Augusto datam dimittit et ex illa Rpcam Polonam R. Mtas quietat.

5. Tormenta Suetica, quando opus fuerit, contra Moschum suppeditabuntur.

6. Quinque arces eo in loco, in quo nuntii statuendas iudicaverint, R. Mtas extruere semper parata.

7. Externos in servitiis suis tam publicis, quam privatis R. Mtas non fovet.

8. Custodiam sui corporis indigenis Poloniae committit.

9. Stipendium militi sub interregnum servienti magna in parte iam solutum est, in reliqua parte brevi tempore plenaria fiet solutio. 10. Confoederationem et pacem inter dissidentes in religione R. Mtas iuramento confirmavit. Processus Confoederationis ubi unanimi omnium Palatinatuum consensu adinventus fuerit, R. Mtem ab illius executione non esse alienam.

II. Debita Teciniis, Palatino Sandomiriensi et Maczeiovio, quae
Rpca tempore interregni apud eosdem contraxerat, sunt persoluta.
12. Iura omnia omnibus illaesa R. Mtas servat.
Hucusque pacta conventa.

48. Sal propter fluminum siccitatem commode ex fodinis Istula demitti non potuit; in ubertate fluminis eiusdem salis copia ubertim suppeditabitur.

49. Postulata Palatinatus Masoviae ad futura comitia necessario differi.

1) W RP.: satisfieri.

50. Termini terrestres tam Lublinenses, quam Urzedovienses, extra spatium Tribunalis Regni in illud tempus, quod commodissimum nuntii eiusdem Palatinatus elegerint, transferuntur.

51. Retenta contributionum in eos Palatinatus, qui superiori anno contributiones denegaverunt, ex eorundem libera submissione statuuntur. 52. Reliqua propter brevitatem et angustiam temporis ad imminentes.

conventus reiecta.

Post expeditionem Regni Poloniae postulatorum ad po Lithuaniae stulata Lithuaniae per Magnificum eiusdem Ducapostulatorum tus Cancellarium tali ordine responsum datum

expeditio

fuit 1):

1. Bona Regalia ex contributionibus eximantur, exceptis excipiendis 2. Monstratio Palatinatuum in districtibus dicta okazowanie ad id tempus, quod sibi elegerint, conceditur.

3. Citationes post curiam iuri Lithuanico contrariae abrogantur. 4. Ad dislimitandos Palatinatus commissarii deputantur.

5. Liber transitus in fluviis procurabitur.

6. Libertatio a teloneis revisioni thesauriorum subicitur.

7. Iuxta antiquum usum et consuetudinem incisio arborum in silvis Regalibus non prohibetur.

8. Diluvies stagnorum Regalium cum iniuria fundi terrestris revi sioni subiacebit.

9. Privilegia civitatum super nundinas in statutis Regni locum non habent.

10. Contributiones ad victum nuntiorum in comitia ablegandorum uxta veterem usum approbantur, cui contributioni senatores et ii, qui antiqua consuetudine a solutione eiusdem exempti sunt, non subiacebunt. II. Stipendia militibus ex contributionibus debent solvi. Sic iam tam Regni Poloniae quam Ducatus Lithuaniae exorbitantiarum atque postulatorum absoluta decisione, sub occasum diei Lunae ratione contributionis exorta est ingens inter Palatinatus differentia; qui cum iuxta ordinem suum ea de re sentenDe Contri- tias aperirent suas, in tres partes esse divisi videbantur. Prima butionibus pars contributionem absolute concedebat, altera sub conditione, differentia hac vero praecipua, si commensuratio praesentibus comitiis plenarie statuta fuerit; tertia pars, hoc est i Palatinatus, qui superiore anno eontributionem denegaverant, nihil aliud praeter retenta concedere volebant. Lithuani in quod Regnum Poloniae consenserit, idem se ratione contributionis paratos efficere obtulerunt.

nuntiorum

) Por. dyaryusz pierwszy str. 117.

Talis differentia, cum variis sententiis in magnam noctis partem protracta fuisset, ex consensu acclamationeque multorum nuntiorum Rex comitia ad feriam tertiam Vicecancellarii declaratione prorogavit. Surgente iam Rege atque toto senatu Cracovienses nuntii, quod R. Mti valedicant, neque ulterius possit conventus protrahi, clara Voce protestantur.

Temeraria et levis magni momenti comitiorum

annihilatio

Hac levi protestatiuncula et perniciosa quorundam temeritate comitia ita cum praecedentibus exorbitantiarum decisionibus annihilata sunt, ut patria, quae portum iam tenere videbatur, in multo altius periculosiusque naufragium, quam hucusque in illo versaretur, paucorum turbine impune reiecta non sine bonorum civium lachrymis conspiciatur. Summo enim mane protestantes illorumque socii iter Varsavia arripiunt, reliqui autem, qui supererant nuntii, per suum Marsalcum iniquitatem temporum, quominus comitia ex eorum votis constiterint, tristi peroratione accusantem atque eorum fidem, qui ad clavum et gubernacula Rpcae sunt constituti, tamquam unicam in naufragio Rpcae tabulam nec non unicam spem obtestantem, Regi valedicunt, atque ita accessu ad osculum Regiae manus luctuosa comitia firmaverunt.

DYARYUSZ SEJMU R. 1597

SPISANY PRZEZ ANDRZEJA REDERA, BURMISTRZA MIASTA MALBORGA, POSŁA MNIEJSZYCH MIAST PRUSKICH.

Reichstages anfang 10 februarii.

Ist die messe gehalten worden und wegen mangel der H. Senatorn ferner den tag nichts fürgenommen. Nachmittage ist des Königes von Hispanien gesanter ankommen Franciscus don de Mendoza) Feldthauptman und Marschalck in Nidderlandt, vorher 8 maulesel mit kasten beladen gangen, derselben etzliche wagen gefol get, zwar nicht sonderlich ansehnlich; die königlichen hofleute sindt ihm entkegen geritten sampt zween Senatoren, zwischen welchen der gesante eingeritten, waren H. Lutzeker Bischoff 2) und H. Pommerelsche Woiwod 3).

Die landtboten erweleten sich einen Marschalck Petrum Mysckowsky. Der H. Grosscantzler ist auch den tag eingezogen.

11 februarii.

I. Mtt. mit den Hrn. Senatoren rath gehalten und auf die landtboten gewarten, das sie I. Mtt. handt küssen und die proposition anhören sollen; die landtboten haben sich aber entschuldigen lassen, dass sie noch nicht einig. Der Hr. Cronen Marschalck Nicolaus Zebrzi dowsky hat auss bephel I. Kgl. Mtt. vorbracht, das ein alter löblicher rauch, das man in anfang des reichstages etzliche leges comitiales publicirte, damit friede erhalten könte werden, wollt man auch vorlesen lassen und vorbessern, sehe ehr auch gern. Die H. rethe haben sich semptlich gefallen lassen, das solche artickel und leges publiciret, weil man sehe, das ein mensch das ander so gering schetzet und so viel in den vorgangenen reichstegen umbs leben kommen; man solt aber nicht allein publiciren, sondern auch darüber halten und die vorbrecher straffen, auch den flüchtigen nacheilen und achterfolgen, damit man des tages und des nachtes sicher sein könte, und man von

1) RP. ma: Medzion. ) Bernard Maciejowski. ) Ludwik Mortęski.

frembden nationen nicht vorweiss hetten, das keine straff und ordnung in Polen were. Aufm Tribunal ginge es fein ordentlich zu, das bei tag und bei nachte ein jeder sicher sein könte; geschieht es an dem orte, so sol es viel mehr an I. Kön. Mtt. hoffe geschehen, das würde der Cron einen gutten namen geben, das die execution erginge kegen adel und unadel: hiemit den H. Marschalck seines ampts erinneret, das ehr stile halten und keiner intercession stat geben wolle, und wo de Marschalck zu schwach, sol I. Kön. Mtt. die handt langen. Sonderlich sol auch auf das geschrei und tumult acht gegeben werden, da mancher in seinem voto perturbiret und kaum sein eigen wordt hören kan. Der H. Marschalck sich erkleret, das ehr an dem unordentlichen regiment keinen gefallen, das ehr aber solches so baldt..... 1) können ist nicht müglich gewesen, weil ehr es also gefunden, seine vorfahren hatten mehr schuldt als ehr, wolt aber publiciren lassen, und wo nötig straffen 2).

13 februarii.

Der Hispanische gesante privatim beim Könige gehöret worden, ist mit königlichen ross uud wagen aufgefüret, die fuhrknechte und der ross zeug war vom roten sammet, weil der König von Hispanien zu Ihr. Kön. Mtt. iungen erben Vladislai tauffen gebeten, als hat der gesante zwo stadtliche köstliche clenodien umb den hals zu hengen gebracht und vorehret, ein mit saphir, das ander mit rubin. Sonst hat ehr bei I. Mtt. privatim begeret 4 dinge:

1. das sich I. Kön. Mtt. an die Königin von Engelandt machen wolte, damit sie ihm in seinem erblichen lande Nidderlande nicht hinderlichen were.

2. das die kaufleute ihre wahren in seinen stedten ablegten.

3. das das getreyde zu Dantzick nur seinen kafleuten verkauft würde. 4. das I. Mtt. das polnische ertz im allein wolle zukommen lassen.

15 februarii.

Die landtboten, nachdem sie sich etzliche tage gezancket, haben I. Kön. Mtt. salutiret, und ist auch durch den H. Untercantzler die proposition geschehen.

Summa der proposition.

1. Gratulatio ex incolumitate Rpcae.

2. Exaggeratio der grossen gefahr, so disse Crone vom Türcken

') Wyraz nieczytelny. ) Calego tego ustępu brak w obu poprzednich dyaryuszach.

« PoprzedniaDalej »