Obrazy na stronie
PDF
ePub

charistiae, quàm Extremam unctionem, prius ei confessione de peccatis suis factâ, et absolutione perceptâ minis

tretur.

En el documento que ilustramos, que es del siglo XI, no se llama extrema la santa Uncion de los enfermos, porque este título no se le dió hasta el siglo XIV, para denotar que esta uncion es la última entre las que administra la Iglesia á sus hijos. El primero que usó de esta expresion fue Alano el de Montpeller en su tratado contra los Waldenses (lib. I.): Dicunt....extremam olei Unctionem, tal vez aludiendo á lo que antes de él habia escrito Pedro Lombardo (Sent. lib. IV. dist. XXIII.): Unctio infirmorum.... fit in extremis oleo per episcopum conse

crato.

.

(3) Yel rito que señala para el juicio 6 experimento del agua fria para averiguar la verdad de los delitos ocultos. Este experimento del agua fria era una de las llamadas purgaciones vulgares 6 juicios de Dios, que se introduxéron en las causas eclesiásticas y civiles para averiguar si era verdadero reo el acusado ó sospechoso de delitos graves. En este códice se supone haber establecido esta prueba el papa Eugenio y el emperador Ludovico, aludiendo sin duda á lo que dice de él en los Anales de los Francos (ann. 876.): Ludowicus, Ludowici regis filius, decem homines cum aquâ calidâ, et X. cum ferro calido, et X. cum aquâ frigidâ ad judicium misit coram eis, qui cum illo erant, petentibus omnibus, ut Deus illo judicio declararet, si plus per rectum ille habere deberet portionem de regno, quam pater suis dimisit ex eâ parte, quam cum fratre suo Karolo per consensum illius et per sacramentum accepit: qui omnes inlaesi reperti sunt (V. Aimon lib. V. cap. XXXIV). Merecen leerse las conjeturas de Lindembrogio sobre el orígen de esta práctica

y el modo como se introduxo en algunas naciones cultas, y aun en la misma Iglesia (Lind. Gloss. v. judicium aquae &c.).

Que fuese adoptada en los reynos de España como en otros de Occidente, consta primero del reyno de Aragon por una constitucion del rey D. Jayme I, donde se lee: Per judicium aquae frigidae treugam Domini in sede Sancti Petri emendet. En otra del rey D. Alfonso de Aragon (1187) se lee: Accusatus recipiet judicium aquae frigidae: y en los usáticos de Barcelona (cap. 101): Nisi hoc quod judicaverit, ad verum traxerit per sacramentum et per batayam, vel per judicium aquae frigidae vel calidae. De Castilla consta tambien por un instrumento del rey D. Fernando (era 1081) donde se lee: Propter aliquam calumniam non faciat aliud judicium, ni det quinque homines, qui sint digni aquâ calidâ defendendi. En el fuero de Baeza por el rey D. Alonso se préscribe el ritual del juicio de hierro ardiendo por estas palabras:,, El hierro que por justicia facer fuere fecho » aya quatro pies assi altos, que la que á salvarse oviere, la mano pueda meter de yusso. Aya en longo un pal» mo, y en ancho dos dedos: e quandol tomare, lievel ocho pies, e pongal suavemient en tierra. Mas antel ben» diga el missacantano, e despues e yel juez calienten el » fierro, e mientra calentare, ningun ome non esté cerca » del fuego, que por aventura faga algun mal fecho: c e la » que fierro oviere a tomar, primero confiesse muy bien, »e despues sea escrodinnada, que non tenga algun fecho » escondido, e de si lave las manos ante todos, et las manos alimpiadas prenda el fierro. Mas antes fagan oracion » que Dios demuestre la verdat. E despues quel fierro »oviere levado, luegol cubra el juez la mano con cera, O » sobre la cera pongal estopa o lino, despues atengela

"

39

[ocr errors]

con un panno o lievela el juez a su casa, e acabo de tres dias cate la mano, e si fuere quemada, quemenna."

Sobre el tiempo en que se introduxéron en España estos juicios hay variedad de opiniones; no es cosa bien averiguada. No me detengo en este punto, porque sobre él se está escribiendo una memoria, que confio se publicará luego.

De la época en que se aboliéron estas prácticas y de las causas gravísimas que hubo para ello, tratan nuestro Martin del Rio, Ducange y otros muchos.

Rito observado á mitad del siglo XI en la prueba 6 experimento del agua para descubrir la verdad de los delitos ocultos (a).

Hoc judicium omnipotentis Dei beatus Eugenius papa

et Luduvicus imperator constituere, ut illud faciant homines seu omnis populus. Probatum autem et certum à multis habetur; et ad hoc inventum est, ut non praesumat aliquis fraudulenter, nesciens virtutem sacramenti, in sanctorum reliquiis jurare, et pejerare.

Ad introitum: Judica, Domine, nocentes me. Ps. Effunde frameam.

. Exurge, Domine, et intende. . Effunde frameam. Off. Justitiae Domini.

Com. Erubescant, et revereantur.

Benedictio aquae frigidae.

In primis cùm hominem vis mittere in aquâ ad pro

(a) Copiado de un códice Tortosa, escrito el año 1055que posee la santa iglesia de

bationem veritatis, ista facere debes. Accipe illos homine: quos in voluntate habes mittere ad judicium; educ eos in ecclesiâ, et coram omnibus cantet presbyter missam, et faciat tos offerre ad ipsam missam. Cùm autem ad communionem venerit, antequam communicent, interroget eos sacerdos, et conjurationem istam faciat:,, Adjuro » vos homines per Patrem et Filium, et Spiritum Sanc»tum, et per vestram christianitatem quam suscepistis,

et per sanctum evangelium, et per istas reliquias, quae »in istâ ecclesiâ sunt, ut non praesumatis ullo modo >> communicari neque accedere ad altare, si vos hoc fe» cistis, aut consentientés fuistis, aut scitis quis hoc fe - » cerit. Si autem omnes tacuerint, ut nullus hoc dixe>> rit, accedat sacerdos ad altare, et communicet tam ipse » sacerdos, quàm omnes qui examinandi sunt. Cùm au»tem communicant, dicat sacerdos per singulos: Corpus » Domini nostri J. C. sit tibi hodie ad comprobationem » veritatis, et custodiat animam tuam in vitam aeternam. »Amen. Expletâ missâ faciat sacerdos aquam benedictam, ❤vadat ad illum locum ubi homines probandi sunt, et det omnibus illis bibere de aquâ benedictâ. Cùm autem dederit, dicat ad unumquemque: haec aqua fiat tibi hodie ad probationem veritatis."

[ocr errors]

"

[ocr errors]
[ocr errors]

Conjuratio aquae.

• I.A

Adjuro te, aqua, in nomine Dei Patris omnipoten» tis, qui te in principio creavit et te jussit ministrare hu» manis necessitatibus, qui te jussit segregari ab aquis su perioribus: Adjaro te etiam per ineffabilem nomen Chris» ti Filii Dei omnipotentis, sub cujus pedibus mare, ele»menta aquarum se calcabilia praebuerunt: qui etiam baptizari in aquarum elemento voluit. Adjuro te per

[ocr errors]
[ocr errors]

»Spiritum Sanctum, qui super Dominum baptizatum » descendit. Adjuro per nomen sanctae et individuae Tri»nitatis, et per eum qui israeliticum populuni sicco vestigio mare fecit transire: ad cujus etiam invocationem Heliseus ferrum quod de manubrio exierat, super aquas natare fecit; ut nullo modo suscipias hunc hominem, si in aliquo ex hoc est culpabilis, scilicet, aut per opera, aut per consensum, aut per scientiam, aut per ullum inge»nium; sed fac eum natare super te; et nulla possit esse » contra te causa aliqua facta, aut ulla diabolica operațio,

quae illud possit occultare. Adjuro te, aqua, per nomen » Christi, et praecipio tibi ut nobis per nomen ejus obedias, cui omnis creatura servit, quem cherubim et seraphim conlaudant dicentes: Sanctus, Sanctus, Sanctus, » Dominus Deus exercituum, qui etiam dominatur et regnat Deus per infinita saecula saeculorum. Amen.

"

» Suppliciter deprecamur, te Domine Deus noster, ut » ad laudem et gloriam nominis tui per invocationem sanctitui nominis facias signum tale, ut si culpabilis est hic homo, nullatenus suspiciatur ab aquâ, et cognoscant om»nes quia tu es Dominus Deus noster benedictus, qui cum » Patre &c.

[ocr errors]

Domine Deus omnipotens, qui baptismum in aquâ fieri jussisti, et lavacrum regenerationis humano generi » remissionem peccatorum donare dignatus es; sanctifica » quaesumus hanc fluentem aquam, et justum in ea dis» cerne judicium, qui solus es justus judex et fortis; ita ut » si reus est homo ille (illum depraenominatare), aqua quae in baptismo eum recepit, nunc non recipiat. Si autem inculpabilis sit et innocens, de limo profundi hujus aquae abstrahatur."

« PoprzedniaDalej »