Antoniego Wieniarskiego. Obrazy litewskie, p. Bolesława Rackiewicza. Listy z wycieczek po Wołyniu, p. Tadeusza Steckiego. Pałac w Jabłonnie. Pustelnik. Kościół Panny Maryi w Cwikowie i Grób Chrystusowy w tym kościele, p. Aleksandra Przezdzieckiego. Rafał Józef Czerwiakowski, p. P. Ginsztowta. Nowo otworzona droga żelazna WarszawskoBydgoska. Opole na Szlązku. Wieluń. Wiedzą sąsiedzi jak kto siedzi, przysłowie. Obrazy na szkle przeznaczone dla kościoła świętego Jana w Wilnie. Ratusz Wileński. Przegląd polityki zagranicznėj. Kronika sztuk pięknych. Kronika tygodniowa. Korrespondencye. Rozmaitości. Szachy. Rebusy.

Kmiotek, pismo tygodniowe obrazkowe, pod redakcyą Władysława L. Anczyca, wychodzi raz na tydzień w 4-ce. Warszawa, nakład M. Glücksberga, druk S. Orgelbranda. Rocznie rs. 1 kop. 80. M. styczeń 1863. NN. 1-5, zawierają:

Opowiadania Goralczyka z historyi polskiej. Šty Jan Apostoł i Ewangelista. Czy kmiotek potrzebny. Ciekawa historya o cyganach. Gawędy niedzielne professora szkółki wiejskiej z gromadą. Katedra św. Piotra w Rzymie. Jacenty Kunik ze Strzelbic. Nieszczęśliwy przypadek, p X. Melchiora. Słówko o sadach, p. Kazimierza Goralczyka. Dwaj skąpey. Jak się odbyły wybory gromadzkie we wsi Olchowej. Jeruzalem. Historya o Walentym Wąsie, którego król Stefan Batory zrobił szlachcicem, przez Walentego ze Smolnicy. Głos z Lubelskiego do braci włościan, którzy na zawsze wyrzekli się pijaństwa. Oczyszczenie Najświętszej Panny Maryi d. 2 lutego. Zdarzenie prawdziwe opowiedziane przez naocznego świadka. Pieniądze bez pracy, powieść. Listy. Czytelnia Niedzielna, pod redakcyą Aleksandry Petrow, wychodzi raz na tydzień w 4-ce. Warszawa, druk J. Ungra. Rocznie złp. 12. M. styczeń 1863. NN. 1-4, zawierają:

Powitanie na Nowy Rok. Tryumf króla Sobieskiego pod Wiedniem. Nad Pilicą, powieść. Dla czego Zbawiciel zalecał uczniom swoim, aby się wzajemnie miłowali? Wróble gniazdo, zdarzenie prawdziwe. Wiersze. Różności.

Gazeta Warszawska, pod redakcyą Józefa Keniga, wychodzi codziennie, prócz niedziel i świąt, fol. Warszawa, druk własny. Rocznie złp. 48. M. styczeń 1863. NN. 1–25, zawierają:

Margerita Pusterla, powieść z włoskiego Cezara Cantu, (c. d.). List z ulicy Marszałkowskiej. O instytucyi skup osad włościańskich w Krolestwie Polskiém dokonać mogącej, p. Jana Romualda Willanda. Kolbielska kassa oszczędności. Ustęp z dziejów panowania Augusta IIgo. Kilka słów o pocztach. Korrespondencye krajowe i zagraniczne. Wiadomości bieżące, literackie, artystyczne.

Gazeta Polska, pod redakcyą Leopolda Kronenberga, wychodzi codziennie, prócz niedziel i świąt, fol. Warszawa, druk własny. Rocznie złp. 48. M. styczeń 1863. NN. 1-25, zawierają:

Myśli do zamierzonej reorganizacyi Banku Polskiego, z uwagami co do niektórych pozycyi sprawozdania tegoż Banku z r. 1861, p. Wojciecha Trzetrzewińskiego, (dok.). Historya upadku dynastyi Sobieskich, p. Karola Boromeusza Hoffmanna, (c d.). Uwaga nad projektem do prawa o sprzedażach sądowych. Kronika paryzka, p. Z. W. Słówko o kosztach processowych w Sądach Pokoju, p. A Chodyńskiego. Korrespondencye krajowe i zagraniczne. Wiadomości bieżące, literackie, artystyczne.

Kuryer Warszawski, pod redakcyą Karola Kucza, wychodzi codziennie, prócz niedziel i świąt, w 4-ce. Warszawa, druk własny Rocznie złp. 32. M. styczeń 1863. NN. 1-25.

Kuryer Niedzielny, tygodnik polityczny, literacki i humorystyczny, pod redakcyą Aleksandra Niewiarowskiego, wychodzi raz na tydzień w 4-ce. Warszawa, druk J. Jaworskiego. Rocznie złp. 12. M. styczeń 1863. NN. 1-4, zawierają:

Przegląd polityczny. Przegląd brukowy. Przegląd literacki. Pytania i odpowiedzi.

Dziennik Powszechny, pismo urzędowe, polityczne i naukowe, pod redakcyą Franciszka Maksymiliana Sobieszczańskiego, wychodzi codziennie, prócz niedziel i świąt, fol. Warszawa, druk J. Jaworskiego. Rocznie rs. 8. M. styczeń 1863. NN. 1-25, zawierają:

Protokóły posiedzeń Rady Stanu. O umowach dobrowolnych czynszowych. Sprawa gimnazyum polskiego we Lwowie. Wykonanie prawa o radach powiatowych. O ruchu pocztowym na pocztamcie Warszawskim w m. wrześniu 1862 r. O żegludze krajowej na rzekach spławnych Królestwa. Instrukeya do postępowania przed Radą Stanu w sprawach z oczynszowania. Sprawozdanie z ruchu handlowego w Gdańsku, za wrzesień i październik 1862 r. Kilka uwag o symulaci i środkach jej udowodnienia podług kodeksu cywilnego francuzkiego, p. Ksawerego Krysińskiego. Stan zakładów naukowych w Galicyi. Bibliografia warszawska, rossyjska, francuzka, niemiecka, za m. grudzień 1862 r. Organizm miasta, p. J. A. Miniszewskiego. Prelekeya wstępna Dra Kwieta. Korrespondencya z Krakowa. Wykonanie prawa o oczynsżowaniu włościan z urzędu. O kronikach polsko-łacińskich, p. Wacława Aleksandra Maciejowskiego. Przepisy o zachowaniu porządku w Szkole Głównej i o juryzdykcyi władz tejże szkoły. Ks. Morlot Arcybiskup Paryzki. Niektóre uwagi nad projektem do prawa o przymusowej sprzedaży nieruchomości, p. Jana Dreszer, Uwagi nad projektem do prawa o sprzedażach (nieruchomości) sądowych, p. A. Cz. Opis starożytności znajdujących się w Królestwie l'olskiem, (e. d.). Ustawa o kursach praktycznych prawa. Przegląd teatralny, p. J. A. Miniszewskiego. O podatkach w Polsce, p. F. Goleńskiego. Czynności naukowe wykonane w obserwatoryum astronomiczném Warszawskiem w r. 1862. Kilka uwag o trzeźwości, p. ks. Adama Szelewskiego. Wiadomości bieżące z nauk ścisłych. Jurysprudencya. Wiadomości literackie. Wiadomości rozmaite. Warszawska Gazeta Policyjna, pod redakcyą Józefa Pękalskiego, wychodzi codziennie prócz niedziel i świąt, w 4-ce. Warszawa, druk S Orgelbranda. Rocznie rs. 3 kop. 60. M. styczeń 1863. NN. 1 do 25, zawierają:

Góra świętego Bernarda. Pompeja. Klęska głodu w średnich wiekach
Nowa podróż po Afryce.

Warschauer Zeitung, pod redakcyą Jana Marona, wychodzi codziennie prócz niedziel i świąt, w 4-ce większej. Warszawa, druk A. Liefeldt. Rocznie rs. 6. M. Januar 1863. NN. 1-25, zawierają:

Der Bazar, beim Beginn seines neunten, in 100,000 Exemplaren erscheinenden Jahrganges. General York. Ein naturwissenschaftlicher Erwerbszweig. Zur Omnibusfrage. Der fünfte Theil des Kosmos, Aus dem Pariser Leben.

Unsere Biertempel. Die deutsche Rechtschreibung. Riga. Ein Ehestandsbrief.
Studien am Meeresstrande. Die Einweihung des Lutherdenkmals zu Kegel in
Esthland. Aus den „Dunkeln Häusern Berlin's." Horace Vernet. Amerika-
nische Eisenbahnen. Kirchliches. Litterarisches. Musikalisches. Kirche und
Schule. Handel und Verkehr. Lokalbericht. Vermischtes.

Korrespondent rolniczy, handlowy i przemysłowy, pod redakcyą
Konstantego Pathie, wychodzi dwa razy na tydzień przy Gazecie
Warszawskiej, w 4-ce. Warszawa, druk Gazety Warszawskiej. M.
styczeń 1863. NN. 1-7, zawierają:

Listy rolnika polskiego z podróży agronomicznej. Listy o włościanach francuzkich. Nowiny gospodarskie z okręgu Siennickiego, przez Jana Swienczyca. Kilka myśli o emeryturze dla officyalistów wiejskich, p. T. Choińskiego. Wyrób okowity z gazu do oświetlania. Sposób sycenia czyli warzenia miodu pitnego, p. D. Zemajtysa. Spirytus z gazu i nowe postępowanie w wyrobie cukru z burakow. Uwagi nad projektem ustawy kassy oszczędności i pożyczek na Litwie, p. Jana Romualda Willanda. Wiadomości handlowe. Korrespondencye.

Gazeta Rolnicza, pod redakcyą Adama Mieczyńskiego, wychodzi raz na tydzień w 4-ce. Rok 3ci. Warszawa, druk J. Jaworskiego. Rocznie rs. 4. M. styczeń 1863. NN. 1-4, zawierają:

O płodozmianie czyli wielopolowém gospodarstwie, p. Ignacego Łyskowskiego. Jedwabnictwo jako środek cywilizacyjny dla ludu wiejskiego, p. Wł. G. Maszyna z wystawy londyjskiej do żęcia i orania. Nieco o pszczolnictwie, p. Józefa Znamirowskiego. Ooskop czyli narzędzie do rozpoznawania świeżości jaj. O pożarach leśnych, p. Jana Willanda. O pożytkach z uprawy roślin pastewnych, p. Henryka Sławińskiego. Kasztany ziemne, inaczej Migdał ziemny. O stanie cukrownictwa w Niemczech, p. Juliana Żalińskiego. Kilka słów o uprawie bobiku, p. Adolfa Dobrzańskiego. Słówko w kwestyi wstrzemięźliwości, p. Wincentego Stępowskiego. Korrespondencye gospodarskie. Nowiny i ogłoszenia gospodarskie.

MUZYKALIA.

Kalle Theodore. Une fleur de Lithuanie, valse brillante pour le piano. Nakł. B. Stablewskiego, lit. A. Dzwonkowskiego, str. 6.

Pfanhauser Karol. Marsz, zbudzenie uśpionych, skomponowany na fortepian. Warszawa, lit. A. Dzwonkowskiego i spół., str. 3.

WIADOMOŚCI LITERACKIE.

WARSZAWA.

Luty 1863 r. W kościele PP. Wizytek w Warszawie ustawiono przy pierwszym filarze, na prawo, z tej samej strony, z której stoi posąg Tadeusza Czackiego dłuta Sosnowskiego, nowy posąg dłuta Władysława Oleszczyńskiego, przedstawiający Kazimierza Brodziń

Tom I. Marzec 1863.

75

skiego b. professora uniwersytetu warszawskiego. Pomnik ten wzniósł swym kosztem Eustachy Marylski, Magister obojga praw tegoż uniwersytetu, dziś obywatel z Błońskiego, znany z wielu prac literackich w literaturze naszej. Znakomity nasz artysta pochwycił szczęśliwie smętne a myślące oblicze śpiewaka Wiesława: udrapował go stosownie i dał mu w rękę książkę. Posąg ten, tym którzy bliżéj znali Kazimierza Brodzińskiego, przypomina jego całą postać, pełną prostoty i rzewności. Pierwiastkowo E. Marylski miał go zamiar postawić w dobrach swoich Książenice, w pobliżu Raszyna położonych, w ogrodzie i w tém ustroniu, które było najmilszém dla Brodzińskiego, gdy tu przybywał odetchnąć świeżém powietrzem, i napoić się widokiem wsi, tak przez niego ukochanéj: ale później szanowny obywatel zmienił pierwotną myśl, i postawił w tym kościele, gdzie młode pokolenie uczące się w gimnazyach i Szkole Głównej, składa swe modly.

Pierwszy zeszyt zapowiedzianego pisma Wędrowiec, ukazał się w dniu 19 lutego r. b. Zeszyt ten obejmuje: 1. Wycieczkę do Portugalii Oliwiera Merson'a, z czterema drzeworytami. 2. Wystawę Londyńską z r. 1862, z czterema drzeworytami. 3.. Przegląd literatury zagranicznej. Salambo powieść Gustawa Flauberta. 4. Stalówki z czterema drzeworytami. Odbicie kliszów staranne, papier i druk piękny zalecają to wydanie. W dodaném ogłoszeniu od wydawcy Józefa Ungra czytamy, że opóźnienie wydawnictwa nastąpiło z powodu zawodu w przesyłce drzeworytów z zagranicy, odtąd wszakże bez przerwy Wędrowiec wychodzić będzie regularnie co czwartek, a zaległe numera o ile możności wciągu półrocza dopełnionemi zostaną.

W drukarni Jana Psurskiego wyszła broszurka, złożona z 13 stronnic, p. n. O prawie lennem w Polsce, ważna pod względem swéj treści, a obchodząca tak prawników polskich, jak i badaczy dziejów ojczystych.

Nakładem redakcyi Tygodnika Mód, z drukarni K. Kowalewskiego, wyszła powieść historyczna p. n. Marya Teressa, przełożona przez Sewerynę Pruszakową. Zaleca się zarówno interesem jak i pięknym językiem.

W końcu r. z. wydaną została powieść oryginalna przez Bożennę, p. n. Uprzedzenie, w dwóch tomach. Znane są już prace autorki kryjącej się pod tym pseudonymem, w których jak pokazała talent, tak i biegłe a wprawne pióro.

- J. K. Zupański ukończył tom V szacownego dzieła: Polska i jej rzeczy; wkrótce wyda dzieje Polski od najdawniejszych czasów, do końca panowania Stefana Batorego, które stanowić będzie pomienionego dzieła tom VIII.

W trzech numerach Zwiastuna Ewangelicznego, wychodzącego pod redakcyą pastora Leopolda Otto, z artykułów więcej obcho

dzących ogół, wymienimy następne: 1. Jędrzej Frycz Modrzewski. 2. Doktor Liwingstone, opowiadacz Ewangelii między Betszuanami w południowej Afryce. 3. Towarzystwa Biblijne. 4. Obrzędy ślubne Słowaków wyznania luterskiego.

Podaliśmy w zeszłym zeszycie ogloszenie konkursu, za najlepszą rozprawę, najskuteczniejsze środki ukrócenia pijaństwa wskazującą; teraz umieszczamy nad tymże konkursem uwagi, jakie Gazeta Warszawska ogłosiła:

„Nagroda za tę rozprawę, w kwocie złp. 4,000, wyznaczoną została przez hrabiów Jana i Stanisława Zamojskich; warunki zaś ułożyła i ogłosiła przez wszystkie prawie pisma warszawskie, redakcya Roczników gospodarstwa krajowego.

O tych czynach publicznych poważam się otworzyć moje zdanie, w tém jedynie przekonaniu i zamiarze, że takowe na korzyść podjętej sprawy oddziałać może.

Najprzód widzę się w obowiązku obywatelskim, złożyć hołd wdzięczności hr. Zamojskim, jaka im się należy za okazaną szczerą chęć ukrócenia pijaństwa i wyniszczenia nałogu opilstwa, pomiędzy wspólbraćmi rozkrzewionego. Wyznaczenie zaś nagrody za napisanie rozprawy, któraby wskazała najskuteczniejsze środki wykorzenienia tego nałoga, uznajemy za nader szczęśliwy pomysł.

To początkowanie w tej potrzebie nie dla tego tak wysoko cenię, że popiera nasze starania, ale dla tego, że jest wymowném świadectwem: iż odwrócenie tej plagi od naszego spółeczeństwa za konieczne uznaném zostalo. Tym albowiem środkiem pozyskać kraj może wskazanie, jakich ma użyć jednostajnych sposobów, któremi zdoła mieszkańców swych wytrzeźwić, umoralnić i do poczucia obowiązków spółeczeńskich doprowadzić. Potrzebę takiego donośnego wskazania czuje kraj cały, nie wiedząc obecnie, jakich się może i powinien chwycić środków, aby złemu tamę położyć; a nawzajem właściciele dóbr ziemskich nie mogą się odważyć na utratę części lub całości dochodów z propinacyi trunków, nie będąc dostatecznie dotychczas przekonani: że bez tych ofiar z ich strony wyniszczenie pijaństwa nie może nastąpić.

Z kolei rzeczy widzę potrzebném a nawet konieczném rozebrać warunki przez rzeczoną redakcyą ułożone, któremi wskazała treść rozprawy i jej dążności, nagrodę za nią i sposób onéj przyznania oznaczyła, do czego w tém samém następstwie przystępuję.

We wstępie widzimy szczere uznanie Szanownej Redakcyi, że je dną z boleśniejszych plag kraju naszego jest zakorzeniony w ludziach nałóg pijaństwa i poniekąd jest idealem jego szczęścia na ziemi; na co zgoda.

Lecz żałujemy, że obok wyrzeczenia: iż u nas plaga pijaństwa przez obywateli ziemskich wziętą została za stan normalny, nie widzimy tego wyznania: że są u nas i tacy właściciele, którzy uważają sobie za przemysł legalny wyzyskiwanie ciemnego ludu, za pośrednictwem wódki i różnych do jój picia pobudek.