imo innuere videtur quod non sit ibi repugnantia intellectuum; unde dicit, de Platonicis loquens: « Id quomodo intelligant viderint, non esse hoc videlicet temporis, sed substitutionis initium. Sicut enim, inquiunt, si pes semper ex aeternitate fuisset in pulvere, semper ei subesset vestigium; quod tamen vestigium ex calcante factum nemo dubitaret; nec alterum altero prius esset, quamvis alterum ab altero factum esset. Sic, inquiunt, et mundus et dii in illo creati semper fuerunt, semper existente eo qui fecit, et tamen facti sunt (1) Nec unquam dicit hoc non posse intelligi, sed alio modo procedit contra eos. Item dicit: « Qui autem a Deo quidem factum mundum fatentur, non tamen eum temporis volunt habere, sed suae creationis initium, ut modo quodam vix intelligibili semper sit factus; dicunt quidem aliquid, unde sibi Deum videntur velut a fortuita temeritate defendere (2). Causa autem quare vix est intelligibilis tacta est prima ratione. Mirum est etiam quomodo nobilissimi philosophorum hanc repugnantiam non viderunt. Dicit enim Augustinus, contra illos loquens de quibus, in praecedenti auctoritate, facta est mentio: Cum his enim agimus qui et Deum incorporeum et omnium naturarum, quae non sunt quod ipse, creatorem nobiscum sentiunt »; de quibus postea subdit: << Isti philosophi caeteros nobilitate atque auctoritate vicerunt (3). Et hoc etiam patet diligenter consideranti dictum eorum qui posuerunt mundum semper fuisse, quia nihilominus ponunt eum a Deo factum, nihil de hac repugnantia intellectuum sentientes. Ergo illi qui tam subtiliter eam percipiunt soli sunt homines, et cum eis oritur sapientia. >> Sed, quia quaedam auctoritates videntur pro eis (1) De Civit. Dei, l. 10, c. 31. (2) Ibid., 1. 11, c. 4. (5) Ibid., 1. 11, c. 5. facere, ideo ostendendum est quod praestant eis debile fundamentum. Dicit enim Damascerrus: « Non aptum natum est quod ex non ente ad esse deducitur coaeternum esse ei quod sine principio est et semper est » (1). Item, Hugo de Sancto Victore dicit: Ineffabilis omnipotentiae virtus non potuit aliquid praeter se habere coaeternum, quo in faciendo juvaretur (2). Sed harum auctoritatum et similium intellectus per hoc patet quod Boetius dicit: Non recte quidam, cum audiunt visum Platoni mundum hunc nec habuisse initium temporis nec habiturum esse defectum, hoc modo conditori conditum mundum fieri coaeternum putant. Aliud est enim per interminabilem duci vitam, quod mundo Plato tribuit; aliud interminabilis vitae totam pariter complexam esse praesentiam, quod divinae mentis proprium esse manifestum est» (de Consol., 1. 5, p. 349). Unde patet quod etiam non sequitur quod quidam objiciunt, scilicet quod creatura aequaretur Deo in duratione, et quod per hunc modum dicatur quod nullo modo potest esse aliquid coaeternum Deo, quia nihil scilicet potest esse immutabile nisi solus Deus, quod patet per hoc quod dicit Augustinus: « Tempus, quoniam mutabilitate transcurrit, aeternitati immutabili non potest esse coaeternum. Ac per hoc etiam, si immortalitas Angelorum non transit in tempore nec praeterita est quasi jam non sit nec futura quasi nondum sit, tamen eorum motus, quibus tempora peraguntur, ex futuro in praeterituin transeunt. Et ideo creatori, in cujus motu dicendum non est vel fuisse quod jam non sit vel futurum esse quod nondum sit, coaeterni esse non possunt (3). Similiter etiam dicit: Quia omnino immutabilis est illa natura (1) Lib., 4, c. 8. (2) Lib. De Sacramentis, init. Trinitatis, ob hoc ita aeterna est ut ei aliquid coaeternum esse non possit (1). Et similia verba dicit in undecimo libro Confessionum. Adducunt etiam pro se rationes quas etiam philosophi tetigerunt, et eas solverunt; inter quas illa est difficilior quae est de infinitate animarum; quia, si mundus semper fuit, necesse est modo infinitas animas esse. Sed haec ratio non est ad propositum; quia Deus mundum facere potuit sine hominibus et animabus, vel tunc etiam potuit hominem facere quando fecit, si etiam totum alium mundum fecisset ab aeterno; et sic non remanerent post corpora animae infinitae; et praeterea, adhuc non est demonstratum quod Deus non possit facere ut sint infinita actu. Aliae etiam rationes sunt a quarum responsione supersedeo ad praesens, tum quia eis alibi responsum est, tum quia quaedam earum sunt ita debiles quod sua debilitate contrariae parti videntur probabilitatem afferre. (1) Super Gen. ad litt., 8. FINIS. Cap. 3. Quod Filius Dei sit Deus. Cap. 4. Quod sit generatio, paternitas et filiatio Quid opinatus sit Photinus de Filio Dei, Opinio Sabellii de Filio Dei, et ejus De opinione Arii circa Filium Dei. Solutio ad auctoritates quas Arius pro 27 19 34 Solutio ad auetoritates Photini et Sabellii. 19 46 48 Quomodo accipienda sit generatio in di- Quomodo Filius Dei dicatur Dei sapientia." De Spiritu Sancto, quod sit in divinis Cap. 17. Quod Spiritus Sanctus sit verus Deus. pag. Cap. 18. Cap. 19. Cap. 20. Cap. 21. Cap. 22. Cap. 25. Cap. 24. Quomodo intelligenda sunt quae de Spi- De effectibus attributis Spiritui Sancto in De effectibus attributis Spiritui Sancto, Quod Spiritus Sanctus procedat a Filio. Cap. 26. Quod non sunt nisi tres personae in di- 83 DE INCARNATIONE DEI. 27. De incarnatione Verbi, secundum tradi- Cap. 28. Cap. 29. De errore Photini circa incarnationem . tionem Cap. 30. De errore Valentini circa incarnationem. Cap. 33. De errore Apollinaris dicentis animam 126 Cap. 34. De errore Macarii antiocheni ponentis unam 163 160 |