τῶν ̓Αγγέλων, Ἰησοῦν δὲ, ὡς πᾶσαν νόσον καὶ πᾶσαν 1) μαλακίαν ἰώμενον, Χριστὸν δὲ, ὡς χρισθέντα τῇ σαρκί. Κατελθεῖν δὲ ἄνωθεν καὶ εἰσρυῆναι διὰ τοῦ δεξιοῦ ὠτὸς τῆς παρθένου, καὶ περιθέσθαι σάρκα, τῷ φαινομένῳ μὲν ὑλι κὴν καὶ ὁμοίαν ἀνθρώπου σώματι, τῇ δὲ ἀληθείᾳ ἄϋλον καὶ θεοπρεπῆ, καὶ ἐξελθεῖν αὖθις, ὅθεν εἰσῆλθε, τῆς παρθένου μήτε τὴν εἴσοδον αὐτοῦ γνούσης, μήτε τὴν ἔξοδον, ἀλλ ̓ ἁπλῶς εὑρούσης αὐτὸν ἐν τῷ σπηλαίῳ κείμενον ἐσπαργανωμένον. Καὶ τελέσαι τὴν ἔνσαρκον οἰκονομίαν, καὶ ποιῆσαι καὶ διδάξαι τὰ ἐν τοῖς Εὐαγ γελίοις ἀναταττόμενα, πλὴν ἐν φαντασίᾳ τοῖς ἀνθρωποπρεπέσιν ὑποκείμενον πάθεσι, σταυρωθέντα δὲ καὶ ἀποθανεῖν, καὶ ἀναστῆναι, δόξαντα λῦσαι τὴν σκη νὴν καὶ γυμνῶσαι τὸ δρᾶμα, καὶ ἀποθέμενον τὸ προσωπεῖον συσχεῖν τὸν ἀποστάτην, καὶ παχεῖ καὶ βαρεῖ κλοιῷ καταδῆσαι καὶ ἐγκλεῖσαι τῷ ταρτάρῳ, περιελόντα καὶ ἐκ τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ τὸ ἦλ, ὡς ἀγγελικόν. Σαταναὴλ γὰρ καλούμενον Σατανᾶν ἀφῆκεν ὀνομάζεσθαι. Καὶ λοιπὸν πληρώσαντα τὴν 2) ἐγχειρισθεῖσαν διακονίαν ἀναδραμεῖν εἰς τὸν Πατέρα, καὶ καθίσαι ἐν δεξιᾷ εἰς τὸν θρό νον τοῦ ἀποῤῥιφέντος Σαταναὴλ, εἶτα εἰσελθεῖν, ὅθεν ἐξῆλθε, καὶ ἀναλυθῆναι πάλιν εἰς τὸν Πατέρα, εἰς ὃν ἐν ἀρχῇ ἦν 3), τῇ γαστρὶ τούτου συγκεκλεισμένος. ̓Αλλ ̓ ἰτέον ἡμῖν πρὸς τὸν ἔλεγχον. τῶν ἐν τοῖς ἤδη ῥηθεῖσιν ἀτοπημάτων. Πρώτ τον μὲν οὐ πάντες οἱ μνημονευθέντες ἐν ταῖς γενεαλογίαις τῶν Εὐαγγελιστῶν, τοῦτε Ματθαίου καὶ τοῦ Λουκᾶ, θεοφιλεῖς ἦσαν, ἀλλὰ πλὴν ὀλίγων οἱ λοιποὶ παντάπασιν ἀδόκιμοι καὶ δυσσεβεῖς καὶ παράνομοι. αἳ τοὺς βίους αὐτῶν ἀναγράπτους ἔχουσιν. καὶ τοῦτο δῆλον ἀπὸ τῶν βίβλων, Εἰ γὰρ καὶ ἀθετοῦσι ταύτας οἱ Βο 1) πᾶσαν om. Tergov. 2) Terg. om. τὴν. 3) Terg. om. ἦν. quod Angelis omnibus antecellat, Jesum autem, quod omnem morbum, omnemque dolorem curet, Christum vero, quod unctus sit carne. Descendisse de coelis, et per aurem virginis dexteram influxisse, carnem induisse quae adspectu quidem videatur ex materia constare, et humani corporis esse similis, cum tamen revera materiae sit expers ac divina. Rursum autem egressum esse per illam partem, per quam introierat, virgine nec introitum ipsius nec exitum sentiente: simpliciter enim eum in spelunca jacentem et pannis involutum reperisse. Ac dispensationem quidem in carne peregisse, fecisseque et docuisse ea, quae in Evangeliis continentur, specie tamen et opinione duntaxat fuisse humanis affectionibus obnoxium, et cum videretur crucifigi, et mori, et resurgere, scenam solvisse, et fabulam patefecisse, depositaque persona confudisse desertorem, et crassa gravique catena vinctum in Tartaro inclusisse, ademisseque illius nomini syllabam el, quae est angelica, permisisseque, ut non Satanaël, sed Satana nominaretur. Expleto autem ministerio, propter quod venerat, ad Patrem revertisse, et ad illius dexteram assidere in solio, ex quo Satanaël fuerat ejectus. Deinde illuc introisse, unde exierat, et in Patrem iterum fuisse resolutum, quo quidem Patre initio erat, utero ipsius conclusus. Sed jam nobis accedendum est ad istorum ineptias confutandas. Primum non omnes, qui commemorantur in genealogiis Matthaei et Lucae Evangelistarum, grati fuerunt Deo, quin etiam multi omnino improbi, et injusti, atque impii, ut ex libris, qui vitas eorum continent, intelligi potest. Quos quidem libros licet rejiciant Bogomili, non in γόμιλοι, ἀλλ ̓ οὐκ ἂν ἔχοιεν εἰπεῖν, ὅτι ἀφ' ἑτέρων οἱ Εὐαγγελισταὶ τὰς τούτων ἐποιήσαντο μνήμας. Καὶ πῶς, ὧν ἦν ὁ βίος ἀνάξιος καὶ τῆς γῆς, εἰς τὸν οὐρανὸν ἀναβάντες τοὺς τόπους ἐκληρώσαντο τῶν ἀποπεσόντων ἀγγέλων; Πῶς δὲ καὶ ὀψέ ποτε συνῆκε κατασοφισθεὶς ὑπὸ τοῦ Σαταναὴλ ὁ πάντα εἰδὼς πρὶν γενέσεως αὐτῶν; Ἵνα δὲ καὶ ἐφεξῆς παραδράμωμεν μικρὰ ἢ οὐδὲν λυμαινόμενα τῇ ἀληθείᾳ, εἰ ἐν τῷ πεντακισχιλιοστῷ πεντακοσιοστῷ ἔτει τὸν Λόγον καὶ Υἱὸν ἐγέν νησεν ὁ Πατὴρ 1) κατὰ τὴν θείαν καὶ ἀπόῤῥητον γέννησιν, πῶς ὁ ̓Απόστολος Ιωάννης κέκραγεν· ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος, καὶ ὁ Λόγος ἦν πρὸς τὸν Θεὸν, καὶ Θεὸς ἦν ὁ Λόγος α); Πῶς δὲ καὶ· πάντα δι' αὐτοῦ ἐγένετο, καὶ χωρὶς αὐτοῦ ἐγένετο οὐδὲ ἓν, ὃ γέγονεν 5), ὡς ὁ αὐτὸς πάλιν φησί; Πῶς δὲ καὶ ὁ Ἀπόστο λος Παῦλος ἔλεγεν, ὅτι δι ̓ αὐτοῦ καὶ τοὺς αἰῶνας ἐποίησεν c) ὁ Πατήρ; Εκπλήττομαι δὲ καὶ τὸ ὑπερβάλλον τῆς ἐφεξῆς ἀνοίας αὐτῶν. Πῶς οὐκ ἐρυθριῶσι λέγειν τὸν ̓Αρχάγγελον Μιχαὴλ φύσει υἱὸν τοῦ Θεοῦ, καὶ τοῦτον εἶναι τὸν ἐναν θρωπήσαντα Κύριον, τὸν καὶ τὴν τῶν ἀνθρώπων ἐργασάμενον σωτηρίαν; Εἰ γὰρ ὁ ̓Αρχάγγελος Μιχαὴλ κτιστὸς 2) καὶ δοῦλος, ὥσπερ καὶ πᾶσαι αἱ οὐράνιαι δυνάμεις, πῶς φύσει υἱὸς καὶ τῷ Πατρὶ ὁμοούσιος; εἰ μὴ καὶ τὸν Πατέρα κτι στὸν εἴποιεν καὶ ἑαυτοῦ δοῦλον, ὃ καὶ παράδοξον καὶ μαχόμενον. Ονομάζεται δὲ μεγάλης βουλῆς ̓Αγγελος ὁ φύσει Υἱὸς, ἤγουν ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς, ὅτι ὥσπερ ὁ ἀνθρώπινος λόγος ὁ προφορικὸς ἐξαγγέλλει τὰ τοῦ γεννήσαντος αὐτὸν νοῦ κινήματα, οὕτω καὶ οὗτος ἀπήγγειλε τοῖς μαθηταῖς τὴν μεγάλην τοῦ Πατρὸς αὐτοῦ βουλὴν, ἤτοι τὶ τῆς ἐνανθρωπήσεως αὐτοῦ μυστήριον, καὶ τὰς εὐαγγελι 1) Wolf. p. 65. perperam πῶς ὁ πατὴρ 2) Wolf. p. 65 perperam κτιστής. a) Jo. 1, 1. b) Jo 1, 3. c) Hebr. 1, 2. tamen possunt dicere, Evangelistas aliis ex libris ipsorum nomina depromsisse. Quomodo igitur quorum vita vel ipsa terra fuit indigna, ii in coelum adscendentes ea sortiti sunt loca, ex quibus Angeli deciderant? Praeterea quomodo is, qui omnia novit, non nisi sero se a Satanaële decipi animadvertit? Ac ne singula, et quae nihil aut parum officiunt veritati subtilius persequamur, si anno quinquies millesimo quingentesimo Verbum et Filium divina et arcana generatione Pater genuit, quomodo Joannes Apostolus clamat: in principio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum? Item quomodo omnia per ipsum facta sunt, et sine ipso ne unum quidem factum est, ut idem ait? Cur et Apostolus Paulus per ipsum dixit et saecula Patrem fecisse? Nam quod Michaëlem Archangelum natura dicunt esse filium Dei et dominum, qui homo factus salutem humanam executus est, incredibilem ipsorum impudentiam admiror. Si enim Michaël Archangelus creatus est et servus, ut reliquae item omnes coelestes potestates, quomodo natura filius et ejusdem essentiae cum Patre? Nisi forte Patrem quoque creatum, et sui ipsius servum esse dicant, quod quidem absurdum est sibique repugnans. Appellatur autem magni consilii Angelus ipse Filius naturalis et Dominus noster Jesus Christus, quoniam, quemadmodum hominis verbum, quod ore profertur, mentis, unde profectum est, motus enunciat, sic et Verbum Dei discipulis suis magnum Patris consilium, sive humanitatis a se καὶ κὰς ἐντολὰς, καὶ τὴν δι ̓ αὐτῶν σωτηρίαν τῶν πιστευόντων. Διὸ καὶ ἔλεγεν, ὅτι ἀπ ̓ ἐμαυτοῦ λαλῶ οὐδὲν, ἀλλ ̓ ὅσα ἂν ἤκουσα παρὰ τοῦ Πατρὸς, ταῦτα ἀπαγγέλλω ὑμῖν 9). ̓Αποδειχθέντος δὲ λοιπὸν, ὅτι δοῦλος μὲν ὁ ̓Αρχάγγελος Μιχαὴλ, δεσπότης δὲ ὁ φύσει Υἱὸς, ὁ ἐνανθρωπήσας, ἐσχόλασαν καὶ αἱ προσαφθεῖσαι τῷ ̓Αρχαγγέλῳ Μιχαὴλ κλήσεις, ἥτε τοῦ Ἰησοῦ καὶ ἡ τοῦ Χριστοῦ, καὶ παραδρομη τέον 1) αὐτάς. Ἡ δὲ περίθεσις 2) τῆς ἀΰλου σαρκὸς καὶ ὅσα τῆς φαντασιώδους ἀκολουθίας, καὶ τῆς ἀληθινῆς ἐκ παρθένου γεννήσεως αναιρετικά, ἐκ τῆς Μα νιχαϊκῆς αὐτοῖς ἐνεσπάρη παραφροσύνης, καὶ τῶν πρὸ αὐτῆς 3) τοιούτων αἱρέΑνάγνωθι δὲ ἐν τῷ κατὰ ̓Αρμενίων τίτλῳ τὸ ἕβδομον κεφάλαιον, κατάβηθι, ἐφ ̓ ἃ τοῦτο παραπέμπει, καὶ οὐκ ἀγεννεῖς 4) εὑρήσεις παρατροπάς. Γελοῖον δὲ καὶ τὸ περιελεῖν τὸ ηλ τοῦ Σαταναὴλ, καὶ οὐκ ἀξιόλογον. Καὶ γὰρ καὶ πρὸ τοῦ καθελεῖν τὴν τυραννίδα τούτου ἔλεγεν ὁ ἐνανθρωπήσας θεὸς 5)· ἐθε ώρουν τὸν Σατανᾶν ὡς ἀστραπὴν ἐκ τοῦ οὐρανοῦ πεσόντα b), μήπω κατ ̓ αὐτοὺς τοῦ ηλ περιαιρεθέντος. Περιττὸν δὲ καὶ τὸ ἀντειπεῖν πρὸς τὴν ἀνάληψιν ἐν δεξιᾷ καθέδραν 6) τοῦ σαρκωθέντος, τὴν ἐπὶ τοῦ θρόνου τοῦ Σαταναήλ. Προαποδέδεικται γάρ, ὅτι οὔτε φύσει υἱὸς ἦν ἐκεῖνος, οὔτε πρωτότοκος, οὔτε θρόνον εἶχεν, οὔτε ἐν δεξιᾷ ποτε τοῦ Πατρὸς ἐκάθισε. σεων. Θ. Λέγουσι, τοὺς ἀποπεσόντας ̓Αγγέλους, ἀκούσαντας, ὅτι ὁ Σαταναὴλ 1) Wolf. p. 66. perperam παραδραματέον. 2) Tergov. πρόθεσις. 3) Apogr. Fell. ap. Wolf. p. 66. perperam αὐτοῦ. 4) Terg. ἀγενεῖς. 5) Ita Terg: et Zinus. Wolf. p. 66 υἱὸς. 6) Ita Tergov. et Wolfius p. 66. Scripserim πρὸς τὴν ἐν δεξιᾷ καθε έδραν, quum librarius alterum πρὸς τὴν facile omittere potuerit. susceptae mysterium, et Evangelica praecepta, et salutem credentium ex ipsis proficiscentem enuntiavit. Quamobrem dicebat: α me ipso nihil loquor, sed quaecunque audivi a Patre meo, ea vobis nuntio. Cum igitur Michaël Archangelus servus sit, Dominus autem is, qui natura Filius est, et humanitatem assumpsit, inanes esse constat appellationes, quas Archangelo tribuunt Michaëli, cum illum vel Jesum, vel Christum vocant: itaque silentio praetereatur. Quod autem dicunt, eum carnem materiae expertem induisse, et quae veram ex virgine tollunt generationem, ex Manichaeorum insania deprompta sunt, et ex illis haeresibus, quae ante ipsam extiterunt. In eo igitur Titulo, qui adversus Armenios scriptus est, lege septimum caput, et ad ea progredere, ad quae inde rejiceris, et strenuas invenies confutationes. Jam illud ridiculum et absurdum est, quod ex nomine Satanaël syllabam el ademptam dicunt. Etenim etiam antequam tyrannidem ejus evertisset, videbam, inquit Deus homo factus, Satanam tanquam fulgur e coelo cadentem, cum nondum el syllaba fuisset sublata. Supervacaneum est etiam ostendere 1), eum post ascensionem suam in solio Satanaëlis ad dexteram Patris consedisse. Satanaël enim, ut demonstravimus, neque natura filius fuit, neque primogenitus, nec solium habuit, nec ad dexteram Patris unquam assedit. ΙΧ. Dicunt, Angelos, qui ceciderant, cum intellexissent, Satanaëlem 1) Recte: refellere. ὑπέσχετο τῷ Πατρὶ πληροῦσθαι τοὺς ἐν οὐρανῷ τόπους αὐτῶν ἀπὸ τοῦ γένους τῶν ἀνθρώπων, ἰδεῖν ἀσελγῶς τὰς θυγατέρας τῶν ἀνθρώπων, καὶ λαβεῖν αὐτὰς εἰς γυναῖκας, ἵνα τὰ σπέρματα αὐτῶν εἰς τὸν οὐρανὸν ἀνέλθωσιν, εἰς τοὺς τό πους τῶν πατέρων αὐτῶν. Ιδόντες γάρ, φησιν 1), οἱ υἱοὶ τοῦ Θεοῦ τὰς θυ γατέρας τῶν ἀνθρώπων, ὅτι καλαί εἰσιν, ἔλαβον ἑαυτοῖς γυναῖκας 4). Υἱοὺς δὲ τοῦ Θεοῦ τούτους ὀνομάζουσιν, ὡς καὶ αὐτοὺς ἀπ ̓ ἐκείνου γεγονότας. Ἐκ δὲ τῆς συνουσίας αὐτῶν ἀπογεννηθῆναι τοὺς γιγάντας, οὓς ἀντιστῆναι τῷ Σαταναὴλ καὶ θριαμβεῦσαι τοῖς ἀνθρώποις τὴν ἀποστασίαν αὐτοῦ. Τὸν δὲ θυμωθέντα ἐπαγαγεῖν αὐτοῖς τὸν κατακλυσμὸν, καὶ διαφθεῖραι σὺν αὐτοῖς πᾶσαν ζῶσαν σάρκα, μόνον δὲ τὸν Νῶε θυγατέρα μὴ κεκτημένον ἀγνοῆσαι τὴν ἀποστασίαν τοῦ Σαταναὴλ, καὶ διαμεῖναι θεραπεύοντα τοῦτον. Οὗ τῇ λατρεία τὸν Σαταναὴλ ἀρεσκόμενον ὑποθέσθαι τὰ περὶ τῆς κιβωτοῦ, καὶ διασῶσαι τοῦτον μόνον μετὰ τῶν ἐν αὐτῇ. Ταῦτα μὲν ἐκείνων τὰ ληρήματα. Λέγομεν δὲ περὶ τῆς ἀσελγούς συν ουσίας καὶ παιδογονίας τῶν ἀποπεσόντων τούτων Αγγέλων, ὅσαπερ ἀνωτέρω καὶ περὶ τῆς τοῦ Σαταναὴλ ἀκολάστου πρὸς τὴν Εὔαν συνουσίας καὶ τεκνογονίας εἰς ρήκαμεν. Υἱοὺς μὲν οὖν τοῦ Θεοῦ λαβόντας γυναῖκας ὠνόμασεν ἡ γραφὴ τοὺς ἀπογόνους τοῦ Σὴθ, ὃς ἐπωνομάσθη θεὸς διὰ τὸν θεομίμητον αὐτοῦ βίον καὶ τὸ τῆς πολιτείας ἀνεπίληπτον, θυγατέρας δὲ ἀνθρώπων τὰς ἀπὸ τοῦ γένους τοῦ Καϊν, καὶ τῶν 2) ἐξ αὐτοῦ καταγομένας. Τὸν μὲν οὖν κατακλυσμὸν ἐπήγαγεν οὐχ ὁ Σαταναὴλ, ἀλλ ̓ ὁ Θεὸς τοῖς κατακλυσθεῖσιν, ὃν καὶ ὁ Νῶς Θεὸν ἐγίνωσκέ τε καὶ προσεκύνει, καὶ ὑφ ̓ οὗ τὴν τῆς κιβωτοῦ κατασκευὴν ἐπετράπη. Οὗτος 1) Wolf. p. 81 φασιν. 2) Wolf. p. 83 τάς. - Porro Solum Patri esse pollicitum, loca ipsorum ex hominum genere completum iri, filias hominum impudice conspexisse, casque in uxores accepisse, quo semen ipsorum in coelum reverteretur ad loca patrum suorum. Videntes enim, inquiunt, filii Dei filias hominum, quod essent pulchrae, acceperunt sibi ipsis uxores. Dei filios appellant hos, quemadmodum et se ab illo genitos. Ex horum autem conjunctione gigantes fuisse dicunt procreatos, qui cum Satanaële pugnaverint, et pro hominibus de illo triumphum reportarint. Quapropter illum indignatum diluvium intulisse, et una cum ipsis omnem carnem viventem delevisse. autem Noë, qui filiam non habebat, defectionem Satanaëlis ignorasse, et in illius observantia permansisse, cujus quidem cultu Satanaëlem placatum permisisse, ut arcam construeret, seque solum servaret cum illis, qui in ea erant. Istiusmodi sunt corum nugae. Nos autem quantum pertinet ad impudicam Angelorum cum foeminis consuetudinem, et liberorum procreationem, id respondemus, quod superius diximus, cum de impudica Satanaëlis cum Eva consuetudine et liberorum procreatione loqueremur. Scriptura autem Dei filios, qui mulieres uxores acceperint, vocat filios Seth, qui propter divinam vitam ́et`innocentiam appellatus est Deus. Filias autem hominum cas vocat, quae ex genere Cain et posteris ejus descenderunt. Diluvium igitur intulit non Satanaël, sed ipse Deus, quem quidem Deum et Noë cognoscebat et adorabat, et ab co mandatum accepe δὲ ἦν ὁ τῆς παλαιᾶς διαθήκης νομοθέτης. Ὅτι δὲ κυρίως καὶ ἀληθῶς οὗτος Θεὸς, προαποδέδεικται σαφῶς ἐν τῷ κατὰ τῶν Παυλικιάνων Τίτλῳ, ἐν τοῖς κεφαλαίοις δηλονότι, οἷς ἐπιγέγραπται, ὅτι τοῦ ἀγαθοῦ Θεοῦ 1) εἰσιν ἥτε παλαιὰ νομοθεσία καὶ οἱ ἐν αὐτῇ 2) λάμψαντες, ἔτι δὲ καὶ ἐν τοῖς ἐφεξῆς τούτων κεφαλαίοις. Τ Ι ́. Λέγουσι, τὸν Μωϋσῆν πλανηθέντα παρὰ τοῦ Σαταναὴλ ἀπελθεῖν εἰς Αἴγυπτον αὖθις, καὶ ἀπατῆσαι τὸν λαὸν τῶν Ἰουδαίων, καὶ ἐξαγαγεῖν αὐτοὺς ποιήσαντα τέρατα καὶ σημεῖα διὰ τῆς ἐνεργείας τοῦ Σαταναὴλ, καὶ ἀνελθεῖν εἰς τὸ ὄρος τὸ 3) Σινᾶ, καὶ λαβεῖν τὸν νόμον ὑφηγηθέντα παρὰ τοῦ Σαταναὴλ, καὶ ἀπολέσαι δι ̓ αὐτοῦ μυριάδας αναριθμήτους. Καὶ μαρτυρεῖν περὶ τούτου τὸν Απόστολον, λέγοντα· τὴν ἁμαρτίαν οὐκ ἔγνων, εἰ μὴ διὰ νόμου 4), καὶ αὖθις· ἐλθούσης δὲ τῆς ἐντολῆς ἡ ἁμαρτία ἀνέζησεν b). Αλλ ̓, ὦ σοφισταὶ τῆς κακίας, τί τὸ ἑξῆς κακοήθως ὑπεκρατήσατε; γέγραπται γὰρ εὐθὺς, ὅτι ὁ νόμος ἅγιος, καὶ ἡ ἐντολὴ ἁγία, καὶ δικαία, καὶ ἀγαθή ε). Εἰ δὲ κατὰ τὴν τοῦ Αποστόλου μαρτυρίαν ὁ νόμος ἅγιος, καὶ ἡ ἐντολὴ ἁγία, καὶ δικαία, καὶ ἀγαθὴ, οὐκ ἄρα τοῦ ἀνάγνου, καὶ ἀδίκου, καὶ πονηροῦ Σαταναὴλ εἶεν ἂν ταῦτα νομοθεσίαι καὶ ἐντάλματα 4). Σαπροῦ μὲν γὰρ δένδρου σαπρὸς ἔσται καρπὸς, ὁ δὲ καλὸς πάντως καλοῦ, καθὼς καὶ ὁ Κύριος ἀπεφήνατο. Ἵνα δὲ καὶ τὰ δη λωθέντα τοῦ ̓Αποστόλου σαφηνισθείη ῥητά, προσεκτέον, ὅτι οὐ ποιητικὸν τῆς ἁμαρτίας εἴρηκε τὸν νόμον, ἀλλὰ γνωστικὸν αὐτῆς, ὡς ὑποδεικνύοντα ταύτην καὶ προστάττοντα φεύγειν αὐτὴν ὡς φθοροποιόν. Μήπω γὰρ δοθέντος τοῦ γραπτοῦ rat, ut arcam exaedificaret. Hic fuit auctor antiqui testamenti, quem proprie et vere Deum esse, perspicue in Titulo adversus Paulicianos conscripto demonstravimus in illis capitibus, in quibus ostendimus, boni Dei esse testamentum vetus, et qui in eo illustres extiterunt, et in illis item capitibus, quae subsequuntur. X. Dicunt, Mosem a Satanaële deceptum in Aegyptum revertisse, et Judacorum populum decepisse, et eos eduxisse portentis et signis, quae virtute Satanaëlis efficiebat, et montem Sinai conscendisse, et legem a Satanaële traditam accepisse, per illamque innumerabilia hominum millia perdidisse. Atque hujusce rei testem esse Paulum, qui concupiscentiam, inquit, nesciebam, nisi per legem, et rursum: adveniente autem mandato peccatum revixit. Verum, o fraudis artifices, cur id quod sequitur omisistis? Nempe : lex sancta, mandatum sanctum, et justum, et bonum. Quod si lex Apostoli testimonio est sancta, et mandatum sanctum et bonum ; non est impuri,, et injusti, et improbi Satanaëlis. Malae enim arboris malus est fructus, bonus autem fructus est arboris bonae, quemadmodum et Dominus ait. Sed ut clarius etiam illa Apostoli verba intelligantur, notandum est, eum non dixisse, legem esse peccati effectricem, sed indicem, quippe quae ipsum ostendit, et praecipit ut evitetur, tanquam interitus causa. |