et Suetonius referunt. 13 Josephus vero Judæus, qui A conditam censuerunt. Jure enim idem honos ul tioni passionis Domini impensus est, qui etiam nativitati fuerat attributus. Tunc deinde sine ullis bellorum tumultibus in immensum respublica Romana provebitur: 7 siquidem Achaia, Lycia, Rhodus, Byzantium, Samos, Thracia, Cilicia, 8 Commagene, tum primum redactæ in provincias, Romanis judicibus, legibusque paruerunt. Nono autem imperii ejus anno tres civitates Cypri terræmotu corruerunt, et Romæ magna pestilentia fuit. Vespasianus autem in villa propria circa Sabinos nono anno principatus sui profluvio ventris mortuus est. 9 Anno ab Urbe condita octingentesimo vigesimo octavo, Titus segregatis a numero principum Othone et Vitellio, ab Augusto octavus, biennio post Vespasianum regna ei tunc bello præfuit, et aped Vespasianum propter prædictum imperium veniam gratiamque meruerat, 19 scribit undecies centena millia gladio et fame perisse reliquias vero Judæorum 30 diversis actas conditionibus toto orbe dispersas: quarum numerus ad 21 nonaginta millia hominum fuisse narratur. Vespasianus et Titus imperatores, magnificum agentes de Judæis triumphum, Urbem ingressi sunt. Pulchrum et ignotum antea cunctis mortalibus inter trecentos viginti triumphos, qui 481 a conditione Urbis, usque in id tempus acti erant, hoc spectaculum fuit, patrem et filium uno triumphali curru vectos, gloriosissimam ab his qui patrem et filium offenderant, victoriam reporlasse. Qui continuo omnibus bellis 25 ac tumultibus B vit. Cujus tanta tranquillitas in imperio fuit, ut nuldomi forisque compressis, pacem totius orbis pronuntiaverunt, et Janum geminum obseratis cohiberi claustris, sexto demum ipsi post Urbem 482 26 23 lius omnino sanguinem in republica administranda fudisse referatur. Et tamen tunc Romæ orto repente incendio, plurimæ ædes publicæ concremata 23. Usque in id tempus. Ed. Aug. et mss. aliquot, C saubonus, quem vide ad Sueton. in Augusto cap. 22. maluni, usque ad id tempus. 24. Spectaculum fuit. Abest vox ultima ab ed. August. 25. Ac tumultibus. Non invenitur in cod. Perizon. 26. Sexto demum. Proprie septimo, sed Neronem non computat, quia sine causa clausit, ut ait Ca 27. Siquidem Achaia, etc. Eadem Eutropius lib. vII, Sueton. in Vespas. cap. 8. FABR. 29. Anno ab u. c. Titi vitam scribunt copiose Xiphil. et Suetonius, breviter Eutropius et Sex. Aurelius. FABR. sunt. Abruptum tunc etiam 30 Vesuvii montis verti- A verem, nisi Cornelius Tacitus, qui hane historiam cem magna profudisse incendia 1 ferunt, torrentibusque flammarum 32 vicina regionis cum urbibus hominibusque delesse. Titus cum ingenti omnium luctu in eadem villa, qua pater ejus, morbo absumplus est. 483 CAPUT X. De Flavii Domitiani Cæsaris imperio, rebus gestis et facinoribus. 2 Anno ab Urbe condita DCCCXXX, 1 Domitianus Titi frater, ab Augusto nonus, fratri successit in regnum. Qui per annos quindecim ad hoc paulatim per omnes scelerum gradus crevit, ut confirmatissimam toto orbe Christi Ecclesiam, datis ubique crudelissimæ persecutionis edictis, convellere auderet. Is in tantam superbiam prolapsus fuit, ut dominum sese ac deum vocari, scribi, colique jusserit. Nobilissimos e senatu, invidiæ simul ac prædæ causa, alios palam interfecit, alios in exsilium trusit, ibique trucidari imperavit. Libidinis intemperantia quidquid cogitari potest, fecit. Plurimas urbis ædes, destructis populi Romani rebus, exstruxit. Bellum adversum Germanos et Dacos per legatos gessit pari reipublicæ pernicie; cum et in Urbe ipse senatum populumque laniaret, et foris male circumactum exercitum assidua hostes cæde conficerent. Nam quanta fuerint 8 Diurpanei, Dacorum regis, cum Fusco duce pralia, quantæque Romanorum clades, longo textu evol 4 6 7 diligentissime contexuit, de reticendo interfectorum numero, et Sallustium Crispum, et alios auctores quamplurimos sanxisse et seipsum idem potissimum elegisse dixisset. Domitianus tamen pravissima elatus jactantia, sub nomine superatorum hostium de exstinctis legionibus 484 triumphavit; idemque efferatus superbia, qua se deum coli vellet, persecutionem in Christianos agi, secundus a Nerone, imperavit. Quo tempore etiam beatissimus Joannes apostolus in Pathmum insulam relegatus fuit. Inter Judæos quoque acerbitate tormentorum et cruentissimæ quæstionis exquiri genus David atque interfici præceptum est, dum prophetis sanctis et invidetur, et creditur, quasi adhuc futurus esset ex semine DaB vid, qui regnum posset adipisci. Continuo tamen Domitianus crudeliter in palatio a suis interfectus est cujus cadaver populari sanda pila per vespillones exportatum, atque ignominiosissime sepultum CAPUT XI. est. HAVERCAMPI NOTE. 30. Vesuvii. Incendium Vesuvii montis lege apud C nitur hexastylum cum inscriptione KтZzwv Eш TiXiphilinum in Tito, meminit Suetonius in Tito cap. 8. et Plin. in Epist. FABR. 31. Ferunt. Ed. August., fertur. 32. Vicina regionis. Coll. Gronov. vicinas regiones. CAP. X. 1. Domitianus. De Domitiano Xiphilinus, Suetonius, Eutrop., et Aurelius Victor. FABR. 2. Ad hoc. In uno ex Lugd. Bat. deletur, in alio legitur modestus ad hoc. Aliquanto post, pro trusit, ed. Aug. miserabiliter trusit. 3. Cogitari potest. Lugd. Bat. tert. cum Coll. Gron. excogitari. 4. Plurimas urbis ædes. Florentt. duo, plurima urbis, sed destructis, etc. 5. Diurpanei. In Gualth. libro est Diurpanis, Xiphilinus Dacorum regem Decebalum nominat. Eum lege, quando Tacitus, cujus Orosius meminit, ad nos non pervenit. FABR. 6. Secundus a Nerone. Confer Tertulliani Apolog. et Notas ad eumdem p. 60. 7. Beatissimus Joannes. Sophronius scribit, Joannem apostolum in exsilium relegatum anno 15 imperii Domitiani. Idem est in Eusebii Chron. FABR. 8. Crudeliter. Cod. Periz., justissime. CAP. XI.-1. Quamvis Eutropius. Eutropius initio libri VIII. FABR. 2. Nerva. De Nerva lege Xiphilinum, Eutropium et Aurelium. FABR. 3. Interfectore Domitiani. Florent. sec., interfecto Domitiano. 4. Trajanum, etc. Exstant nummi hujus adoptionis testes jam ab antiquariis vulgati. Quare malo ineditum et Græcum (qui inter rariores hujus imperatoris est) hic proferre. Circa caput Nervæ laureatum legi. tur ΑΥΤΟΚΡΑΤΩΡ ΝΕΡΟΥΑ ΚΑΙΣΑΡ ΣΕΒΑΣτος. Ιmperator Nerva Cæsar Augustus. Ab altera parte templum cer D του ΠΟΜΠΩΝΙΟΥ ΑΝθυπάτου, Β. Cyzicenorum, sub Tito Pomponio proconsule anno secundo. Nummus hic, cum alias, tum propter proconsulis titulum nomenque ejusdem appositum, notabilis est. Exstat in museo Hermanui Horstii. 5. Afflictæ reipublicæ. Amplius hoc, quod a manu Orosii alienum non videtur, addit præstantissima edit. Augustana, ad felicitatem afflictæ reipublicæ, et reliqua legit, divina provisione consuluit. Recte autem scribit afflicta reipublicae consultum divina provisione per Trajanum principem fuisse. Nervæ enim, ut senis imperatoris, brevi imperio recreata quidem fuit respublica, sed sub Trajano, ejusque longo satis imperio, lacertos movit, barbaros non modo repulit, sel et universum fere Orientem domuit, unde sibi visa fuit Roma ad æternita'em, quo adulationis utebantur titulo, ut ex insigni hoc medallione, qui inter Numismata Pisana exstat, patet, aspirare. 6 luit. flic primo edicto suo cunctos exsules revoca- A insignia sumpsit imperii mox Germaniam trans vit: unde et Joannes apostolus hac generali indulgentia liberatus, Ephesum rediit : emensoque anno imperii sui Nerva, confectus morbo, diem obiit. 486 CAPUT XII. Ulpii Trajani Cæsaris Augusti imperium et res gesta. Anno ab Urbe condita DCCCXLVII, Trajanus, genere Hispanus, undecimus ab Augusto, reipublicæ gubernacula Nerva tradente suscepit, ac 1 per annos decem et novem tenuit. Apud Agrippinam, Galliæ urbem, Rhenum in pristinum statum reduxit: trans Danubium multas gentes subegit. Regiones autem trans Euphratem et Tigrim sitas provincias fecit. Seleuciam et Ctesiphonten et Babylonem occupavit. In persequendis sane Christianis errore deceptus, tertius a Nerone, cum passim repertos cogi ad sacrificandum idolis, 487 ac detrectantes interfici præcepisset, plurimique interficerentur, Plinii Secundi, qui inter cæteros judices persecutor datus fuerat, relatu admonitus, cos homines præter confessionem Chri HAVERCAMPI NOTÆ. 3 6. Hic primo edicto suo, etc. Confer quæ notavi- B citis insistens quadrigis, dextra, ut pingi solet, elemus ad Tertulliani Apologeticum pag. 61. CAP. XII. — 1. Per annos 19. His Xiphilinus ex Dione addit menses 6 (Cassiodorus 4 habet), dies 15 FABR. 2. Trans Danubium multas gentes subegit. Ingens omnis generis nummorum est numerus, qui victorias et tropea Trajani celebrant. Unum tantum ex Num. Pisanis quo adventus in Urbem et reditus ex bello Dacico celebratur appingam, alterum Græcum et ineditum. A nummi Græci parte priore cernitur bustum Trajani, capite laureato; pectus atque humeri lorica et argide armantur, exsculpto in thorace equestris expeditionis typo, cum inscriptione in ambitu nummi Αυτοκράτωρ Καίσαρ ΤΡΑΙΑΝΟς ΣΕΒΑστος ΓΕΡΜάνικος ΔΑκΙκος. Imperator Casar Trajanus Augustus Germanicus, Dacicus. Ab altera parte insignis est victoriæ in Oriente typus. Cernitur enim Oriens, ex pallio, sceptro et corona radiata facile cognitus, BANG CERDA vata; advolante supra equorum capita Victoria cum tropeo. Apponitur infra annus imperii Avxabάvtos 15 decimus sextus. CPM TR SPOROPTPRINCIPL 3. Plinii Secundi. Epistola Plinii ad Trajanum de Christianis exstat lib. x. FABR. 8 dria autem commisso prælio victi et attriti sunt. In Mesopotamia quoque rebellantibus jussu imperatoris bellum illatum est. Itaque multa millia eorum vasta cæde deleta sunt. 10 Sane Salaminam, urbem Cypri, interfectis omnibus accolis deleverunt. Trajanus, ut quidam ferunt, 11 apud Seleuciam Isauriæ urbem profluvio ventris exstinctus est. CAPUT XIII. sti honestaque conventicula nihil contrarium Roma- A baida cruentis seditionibus turbaverunt. In Alexannis legibus facere, fiducia sane innocentis confessionis nemini mortem gravem ac formidolosam videri, rescriptis illico lenioribus temperavit edictum. Verumtamen continuo Romæ aurea domus a Nerone, lotis privatis publicisque rebus impensis, condita, repentino conflagravit incendio, ut intelligeretur missa etiam ab alio persecutio in ipsius potissime monumentis, a quo primum exorta esset, atque in ipso auctore puniri. Terræmota quatuor urbes Asia subversæ, & Helea, Myrina, Pitane, Syme, et Græciæ civitates duæ, Opuntiorum et Oritorum. Tres Galatiæ civitates eodem terræmotu dirutæ. Pantheon Romæ fulmine concrematum. Terræmotus Antiochiam pene totam subruit civitatem. Incredibili deinde motu sub uno tempore Judæi, quasi B Aristidem Atheniensem, virum fide sapientiaque rabie efferati, per diversas terrarum partes exarserunt. Nam et per totam Libyam adversus incolas atrocissima bella gesserunt: que adeo tunc interfectis cultoribus desolata 488 est, ut nisi postea Hadrianus imperator collectas aliunde colonias illuc deduxisset, vacua penitus terra, abraso habitatore, mansisset. Ægyptum vero totam et Cyrenem et The Elius Hadrianus Cæsar, ejusque imperium. Anno ab Urbe condita DCCCLXVII, Hadrianus, 2 consobrini Trajani filius, duodecimus ab Augusto principatum adeptus, uno et viginti annis imperavit. 3 Hic per Quadratum discipulum apostolorum, et plenum, et per Serenum Granium legatum, libris de Christiana religione compositis, instructus atque eruditus, præcepit per epistolam, ad Minucium Fundanum proconsulem Asia datam, 489 ut nemini liceret Christianos sine objectu criminis aut probatione damnare. Idem quoque continuo pater patriæ in senatu ultra morem majorum 6 HAVERCAMPI NOTE. 4. Temperavit edictum. Vide Notas ad Tertulliani Apologeticum, pag. 59. 5. Totis privatis. Edd. vett. quædam, tot privalis, etc. 6. Auctore. Abest ab ed. August. 7. Terræmotu. De hoc terræmotu Eusebius in Chron. De Antiochiæ terræmotu Xiphilinus in Trajano. FABR. 8. Helea. Mesopotamiæ oppidum, non longe a Carrhis, Ammiano Marcellino Hileia, Ptolemæo Eleia aut Iliia vocatur. 9. Antiochiam. Coll. Gronov., Antiochiæ. Sed ed. August., ms. Florent. sec. et Perizon., cum Ultr., in Antiochia, quo videtur quoque inclinare Florent. sec. scribens in Anthioniciam. 10. Sane Salaminam. Abest a quibusdam mss. Vox sane, et forte ulceris aliquod in ea latet. 11. Apud Seleuciam. Sic Eutropius, Eusebius et Cassiodorus. At Xiphilin. ita, xai és Σevovтa Kideκίας ἐλθὼν, ἣν δὴ καὶ Τραϊανόπολιν καλοῦμεν, ἐξαίφνης C ἀπέψυξε. ΡΑΒΒ. 5 AVG HIPP Quamvis autem senatus stalim patris patriæ nomen novo imperatori detulerit, recusantis tamen specie assumpsisse innuit Spartian. in Vita ejus cap. 6: Patris patriæ nomen sibi delatum statim et iterum postea distulit: quod hoc nomen Augustus sero meruisset. HAD 8 tia, Christianis tantum civitate permissa: quam appellatur, et uxor ejus Augusta. Hadrianus em- A ne cui Judaro introeundi Hierosolymam esset licen publicam justissimis legibus ordinavit, bellum contra Sauromatas gessit 490 et vicit. Judæos sane, perturbatione scelerum suorum exagitatos, et Palæstinam, provinciam quondam suam, depopulantes, ultima cæde perdomuit: ultusque est Christianos, quos illi, Cotheba duce, quod sibi adversus Romanos non assentarentur, excruciabant; præcepitque, HAVERCAMPI 7. Et uxor ejus Augusta. Merito, ejus enim favore ejusdemque per Plotinam factione ad imperium pervenit. Confer Spartian.cap. 2 et 4. Sabine Augustæ Antonini Pii Cæsaris imperium. 1 Anno ab Urbe condita DCCCLXXXVIII, Antoninus, insignis medallio invenitur inter nummos Cæsareos, 8. Judæos sanel, perturbatione. De hoc bello Xi- B Imperator Cæsar Titus Elius Adrianus. Ab altera philinus, qui scribit Hadrianum, colonia Hierosolymam deducta, urbem Eliam Capitolinam appellasse. parte imperator stans in curru bijugo Faustinam uxorem, ut novam nuptam, flammeo velatam, manu dextra tenet, læva hastam. Quo veluti Bacchi et Ariadnes typo, imperatori adulantur Smyrnæi, ut patet ex inscriptione, quæ hæc est..... OCCAIANOC puto esse legendum AIAIOC AIAIANOC CTPATnyos ΑΝΕΘΗΚΕ ΣΜΥΡΝΑΙΟΣ ΝΕΩκόροις. Alius Elianus strategus posuit Smyrnæis neocoris. IMP |