phista, tam absurda sunt, certæque historiæ ecclesiasticæ tam manifeste repugnantia, ut, si vel mica sani judicii et candoris in ipso esset, omnino inde agnovisset, hypothesin illam falsam esse, ut est revera falsissima. 11. Eandem tamen cum hoc scriptore insaniam insanivit authort libelli, cui titulus Vera et antiqua Fides de Divinitate Christi, asserta contra D.D. G. Bulli Judicium Ecclesiæ &c. Hæc enim apud illum legas p. 178, 179, 180. "Atque hic ro 66 gandus est lector, ut animum advertat, periisse li"bros omnes apostolicorum discipulorum, quicunque "in Platonismum non irruerent præcipites. Inter "alios vel casu perditos, vel industria deletos, etiam "Christianorum qui erant ex circumcisione libros lugemus, quos inter Hegesippus fama notissimus 66 66 66 66 primorum temporum historiam ecclesiasticam con"texuerat; eique a Platonizantibus Christianis qui "imputantur errores in causa sunt, quod historia "desideratissima privemur. Juxta mecum sentit "Valesius, qui in Euseb. Hist. Eccles. V. 11. hanc "habet animadversionem; Qui libri (Clementis Alex. Hypotyposes) ob errores, quibus scatebant, negligentius habiti tandem perierunt. Nec alia, meo quidem judicio, causa est, cur Papiæ et Hegesippi, aliorumque veterum libri interciderint. His "etiam accenset historiam Hegesippi, et quos erra"verit errores Hegesippus, non est difficilis admo"dum conjectura; quoniam qui a Platone aut olim "steterint, aut jam nunc stant, quales quales sint "Christiani, errorem esse aiunt quicquid suæ hy"pothesi de Deo Logo, genito non facto, minus con 66 t * [Gilbertus Clerke. Vid. Vita Bulli, p. 428.] 17 66 66 66 "veniat. Erat Hegesippus natione Judæus, eorum "unus, quos invidiæ, odiis, atque injuriis objicere, propter præexistentiæ errorem, unice laborarent pagano-proselyti. Et non dubium est, quin errores, de quibus postularetur, communes essent illi "cum Christianis Nazarenis; et quod per virginem ecclesiam, de qua loquitur apud Eusebium, intel"lexerit illam ex circumcisione, a Platonismo longe “abhorrentem; ut et per seductionem erroris, Tra 66 66 jano vel Adriano regnante suborti, Platonis philo"sophiam indigitaverit, quæ tunc temporis in eccle"siam introferebatur, philosophiam ita comparatam, "ut religionem Christianam indigne adulteraverit, "fœde immutaverit, et immutando tantum non peni“tus perdiderit; quod et ab ipsis apostolis prædic"tum legimus, quodque verum adeo atque mani"festum est, ut ipsum Valesium video in Eusebii "locum modo allegatum" annotasse, hunc Patrem "indulsisse significationem justo latiorem verbis Hegesippi; quodque Hegesippus de virginitate eccle"siæ duntaxat Hierosolymitanæ dixerat, ad univer66 sam Christianorum ecclesiam accommodasse. 66 66 "Jam hæc magni momenti res est, et notatu dig"nissima; per illam utique Hegesippus fatalem epo"chen designat, quando episcopi Christiani, qui non "ita pridem ethnici philosophi Nazarenis episcopis "successerint, et consequenter, quando Platonismus puræ et simplicis veritatis, quam Jacobi successores "prædicaverant, in locum subiverit. Atque hoc ac"cidit sub ipso Adriani imperio, i. e. quum Judæi "universi una cum Christianis circumcisis abacti "essent ex Judæa. Sulpitius Severus, II. 45. non "sine causa dixit, fidem Christianam, i. e. (juxta u In Euseb. Hist. III. 32. 66 66 66 66 opinionem suam,) fidem Platonicam, lucrum fecisse "non exiguum ex illa dispersione; quippe quod "tunc temporis, quum Platonismo viam obstruere "non poterat fides primitiva, quam Nazareni integ"ram et illibatam servassent, fatale malum longe lateque se diffuderit." Et paulo post," Hoc ip"sum est de quo conqueruntur Artemonis discipuli apud Eusebium Hist. V. 28. viz. Priscos quidem "omnes, et ipsos apostolos, ea quæ ab ipsis nunc "dicuntur, et accepisse et docuisse; ac prædica"tionis quidem veritatem esse custoditam usque ab "Victoris tempora, qui tertius decimus a Petro Ro"manæ urbis episcopus fuit; a Zephyrini autem temporibus, qui Victori successit, adulteratam fuisse "veritatem." Hoc autem peculiare est authori illi, quod Sulpitii Severi authoritate vel imperitissime, vel certe impudenter abutitur ad somnia sua confirmandum; "Sulpitius Severus," inquit, "lib. II. 45. "fidem Christianam, i. e. (juxta opinionem suam,) "fidem Platonicam, lucrum non exiguum fecisse ex "illa dispersione," (nempe Christianorum ex circumcisione sub Adriano,) " quippe quod tunc tempo"ris quum Platonismo viam obstruere non poterat "fides primitiva, quam Nazareni integram et illiba"tam servassent, fatale malum longe lateque se diffu"derit." Atqui Sulpitius in loco citato expresse dicit, Christianos Hierosolymitanos, qui ex circumcisione erant, ante dispersionem sub Adriano, " Chris"tum Deum credidisse." Nec minus expresse dicit, lucrum, quod ex dispersione illa fides Christiana fecit, in eo situm fuisse, quod hac occasione "legis servi"tus a libertate fidei et ecclesiæ tolleretur." De Platonismo, hac data porta, in ecclesiam irruente ne somniavit quidem ille. 12. Cæterum nemini mirum videri potest, scriptorem hunc ita ineptiisse, qui observaverit, quæ paradoxa ausus ipse fuerit coram Christiano orbe palam edere ac defendere. Nam p. 152, 153. sic scribit: “Quum igitur primævi Christiani de Jesu Christo, "tanquam merum hominem longe præcellenti, ser"monem instituerent, vel ut de Logo præexistente, qui ab initio apud Deum esset, plane designabant Spiritum illum Sanctum, Virtutem illam divinam "quæ mundum creaverit, et Jesu Christi corpus for"maverit, formatum incoluerit, atque habuerit quasi pro templo, exinde Dei oracula propalam relatu 66 66 66 rus. 66 "Hæc illorum vera erat et genuina sententia circa "articulum jam disceptatum; quæ quidem postea "aliquanto immutari cœperit, eo quod horum homi"num discipuli, Platonicæ Trinitatis præjudiciis la"borantes, inter Logum et Spiritum distinguerent, " atque ita synonymas dictiones in diversas res male" feriato Platonistarum acumine dispertirent." Hanc fuisse genuinam sententiam Ignatii et Irenæi aliorumque antiquissimorum Patrum, acriter contendit; atque passim in illo scripto affirmat, juxta Scripturas et primævos Patres summam excellentiam Servatoris nostri, propter quam ut Deus celebratur, minime in eo consistere, quod ante omnia sæcula extiterit, perque ipsum omnia condita fuerint, sed in hoc tantum, quod ex Virgine per Spiritum Sanctum mirabili modo conceptus fuerit, ante conceptionem illam neutiquam existens. Verum qui post lectos primævos Patres hæc affirmare potest, eum vel conscientia, vel certe ratio ac judicium omne prorsus destituit. Nam 1. Certissimum est, primævos Patres per Tov λóyov, qui ante conditum mundum extitit, ac per quem mundus conditus fuit, minime intellexisse virtutem aliquam Dei avvпóσтaтov, sed "Verbum vivens ac "subsistens," quod personam appellare solemus. 2. Eque certum est, primævos illos Patres To λÓYOU habuisse pro persona a Deo Patre et Spiritu Sancto distincta. 3. Denique evidentissimum est, ipsos summam excellentiam ac dignitatem personæ Servatoris nostri minime statuisse in admiranda ejus ex B. Virgine per Spiritum Sanctum conceptione, sed e contrario nativitatem ejus ex Virgine ad stupendam 18 ipsius συγκατάβασιν, atque ad οἰκονομίαν illam, quam ex immensa sua erga humanum genus misericordia et charitate obire sustinuerit, omnino retulisse. Hanc esse veram et antiquam ecclesiæ fidem norunt omnes, qui veritatem amant, atque in primæva antiquitate vel modice versati sunt. Vide quæ scripsimus Jud. Eccl. Cath. V. 5. prope finem, [p. 107.] et ejusdem capitis §. 9. [p. 125.] 13. Verum a nugatoribus istis revertamur ad Sanctos Patres, Hegesippum et Irenæum, duos certe traditionis primitivæ et apostolicæ testes locupletissimos. Ad Hegesippum enim quod attinet, fuit ille apostolicorum temporum vicinus, scripsitque historiam ecclesiæ a passione Domini usque ad suam ætatem. Ad quam historiam adornandam dubio procul monumenta, quæ tum temporis extabant plurima, apostolici ævi et diadoxns proxime sequentis consuluit. Erat præterea, teste Hieronymo, primævæ pietatis sectator, virque sanctæ simplicitatis atque integritatis eximiæ, ac proinde historicus fide dignissimus. Hic ipse Hegesippus testatur, doctrinam a Christo et apostolis ejus primitus traditam in omnibus ecclesiis sua ætate (qua tamen dogma de Christo |