Obrazy na stronie
PDF
ePub

VITA METRICA S. LEODEGARII

EPISCOPI ET MARTYRIS,

Walafrido Strabo a nonnullis adscripta a.

I. Prologus.

Carmina plura nitent, studio florente peracta,
Quæ ingenio clari composuere viri.
Dulcifluo hæc pascunt dociles modulamine mentes,
Infundunt plectris dulcia mella suis.
Materiem ut libuit sumebat quisque magister,
Proferat ut purum hinc opus egregium.
Hic Evangelii historiam, resonante camæna
Dulci, texebat; carmina vera dedit.
Hic vetus atque novum mira promiscuit arte,
Floribus ornatum, composuitque librum.
Alter apostolicos depromserat ore labores,

Expressitque actus versibus egregios.
Nec minus et patrum vitalia gesta peracta
Christicolæ eloquio composuere pio
Occidui tantum quantum pars distat (ab ortu ?) a,
Ut stellas (præstat?) Phoebus et ignicomas,
Fago vel humiles gliscunt superante genistæ,
Excellit densos fraxinus et corylos;
Vers. 18.

[blocks in formation]

A

B

a

[blocks in formation]

procul a Jurensi aut Vosegi tractu ; immo eum invisisse putem Luxovii coenobium, quippe cui sedulo c quasi graphice describende totus sit; floruisse demum eumdem inter Sangallenses innuit unicus qui hactenus repertus fuerit codex Sangallensis sæc. circiter IX. Cf. Mabill. Vet. Anal. IV, 639.

His et præcedentibus alludit auctor tum Evangelica historia Juvenci tum, Paschali carmini Sedullii, tum metricis Apostolorum Actibus Aratoris, tum demum variis Prudentii. Paulini, et Fortunati in sanetorum gesta carminibus.

d Eo loci et quoties deficit textus vel inhiat, pro modulo haud nostro, semper incolumi latinitate, metrove aut Minerva, supplevimus.

• Insuavidam, forte his avidam.

f Annali pro annuali.

[blocks in formation]

LIBER PRIMUS.

VITA LEODEGARII MARTYRIS.

II. De ecclesiastici anni vicibus a, Tempora temporibus cedunt b, vadit rota sæculi (Turbinibus) rapidis, nec ullum ferre recursum, More fluentis aquæ, novit, quæ currit eundo In præceps raptim, vasta crepitante ruina. Annuus ordo meat, rector quem flectit habenis Currum per volucrem, varia radiante figura ; Partibus inseritur paribus huic apta corona, Haud unquam tardant duodenis mensibus anni. Tempora bis bina: bis miscentur brumaque verque, Gurribus æquatis autumnus currit et æstas. Ver tellure novo vernantia lilia promit ; Vers. 47.

• Ficibus, ob annuam S. Leodegarii circa Idus octobris festivitatem.

b Cædunt cod.

e Turbinibus abest in apographo nostro.

d Imus cod.

[merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small]

III. S. Leodegarii laus, ac pia vatis adprecatio. Annua vota refert autumnus, martyris almi Incipiente die, primam post luce secunda, Octimbris medium mensis qui dividit illum, Egregium victor fletum quo reddidit astris. Quem colimus læti, meritis qui fulget ubique, Quo mare protendit, seu quidquid cingitur undis Oceani, una omnes clarum testantur alumnum Pro Domino proprium plebes fudisse cruorem. Nunc igitur Dominus coeli mea copta secundet; Tempus adest aptum dari quo facta retexam Martyris egregii. Linguæ clustella resolve, Qui Verbum Genitoris ades; da munera linguæ, Linguam qui dederas, dederasque exordia vitæ ; Barbara sed reboet a quamvis compressa labellis, Namque potes; poteras quondam qui guttura aselli Humanis formans labiis similare loquendo. Mens mea jam gestit tanti depromere laudes Vatis; sed graciles vires torpore tepescunt. Non adeo sum desperans, quin omnia possis ; Gnaro nam memini scriptum pandente propheta : Ora dehisce libens, ego donis illa replebo.

b

[merged small][ocr errors]

Progeniem claram clari genuere parentes,
Francorum procerum magna de gente creati :
Hunc LEUDEGARUM vocitavit cura parentum,
Tempore quo regni Francorum sceptra tenebat
Hlotharus rex, dives opum, qui fidus et armis.
Dum primævus adhuc tenero pubesceret ævo,
Jungitur obsequiis duri parere tyranni,
Vultibus utque frequens possit consistere coram.
At rex ingenio docilem commisit alendum
Tum puerum vati, ante alios qui dogmate claro
Pollebat; juvenis tandem nil jussa moratus,
Divinasque docendus, adit sine fraude palestras.
Hic vates juvenis memoratur avunculus esse.
Adfuit et tenero extemplo sapientia Christi,
Cordis et hospitium replevit lumine claro;
Ingenio eloquiisque piis fulgescere cœpit,
Maturos postquam doctus pervenit ad annos.
Ut fertur, fuerat prestanti corpore pollens,
Doctiloquus, prudens, castæ virtutis amator,
Cujus in aspectu species radiavit amona;
Cujus haud unquam fuscavit spurca libido
Membra, sed innocuus permansit virgo per ævum.
Virginibus junctus, sequitur nunc candidus Agnum,
Agnus et hunc rexit ducendo ad amœna vireta ©,
Quæ paradisus alit, florente sorte beata.

V. S. Leodegarius archidiaconus et abbas.
Da, Deus, ut possim tantas proferre loquela
Virtutes, mea fecundis arentia donis
Corda riga, vatis ne tanta fluenta restringat
Haustus exiguus veniens de paupere lympha.
Accessere dies, ætas advolvitur annis

Bis denis, rapido jam jam remeante recursu.
Interea levita pias defertur ad aras;
Jura ministerii sacri tractanda replentur;
Continuo sancto spiramine crescere cœpit.
Laudibus almificis cunctos jam fama respersit;
Emicat et subito populis dum lichinus dardens,
Mentibus ex multis depellens nocte tenebras.
Effectus levita pius, tum jussa facessit
Pontificis Pictavensis, qui culmina rexit
Ecclesiæ sacræ; per plebem sic semina spargit,
Vers. 120.

[blocks in formation]

e

A Squallida rura means, spinis mundavit ademtis,
Messis ut esse queat Domini, ne gramina sæva
Urant culta pio cultro plantata novella.
Quæ loca jure sibi vates commissa tenebat
Impiger, et celeri gressu super cuncta cucurrit ;
Solatur mæstos, curam quoque gessit egentum;
Erigit hic humiles imis, mersatque superbos:
Blanda piis prestare parat, sed et aspera pravis.
Omnibus ipse pater cupiens medicamine blanda,
Diruta restaurans melius, renovatque vetusta;
Quæ neglecta prius, purgata sorde, nitescunt.
Ibat opima viri redolens jam fama per omnes;
Hæc lampas furvis tenebris ne mersa tepescat,
Ignicomas jaculat flammas. Sed ad ætheris alta
Ipse etiam, meritis crescentibus, archiminister
Efficitur; populis fulget jam clara lucerna.
Sed dum forte pater quidam suprema tulisset,
Atque diem solitum clausisset sorte suprema,
Qui quondam tenuit fratrum rexitque catervam,
Ne deserta diu auxilio rectoris egeret

B

C

Ipsa cohors, melius monitis sed cresceret aucta,
Illius regimen, claro mandante magistro,
Suscepit levita pius : quam rexerat annis
Bis ternis caste, atque opibus ditavit opimis.

VI. Leodegarius a palatio ad sedem Augusto-
dunensem evehitur.

Tum magis atque magis late respersit odorem
Fama pium; populus preconia sancta frequentat.
Nec minus interea regis defertur ad aures
Rumor dulcifluus, puro de fonte redundans,
Jura dabat populis celsus qui tempore in illo .
Tum pariter proceres, et jam sine nomine vulgus,
Obsequiis illum meritis adsistere regis

Dignum collaudant. Complentur vota petentum;
Protinus adductus, celso mandante tyranno,
Sistitur, atque suo vultu parere minister

Jussus, adest; dudum remeavit pignus amoris :
Denique sic altis Leudegar jungitur aulis.

A cunctis colitur miris affectibus illic;

Illum quisque patrem gaudens et quisque magistrum Gestit habere pium, pariter juvenesque senesque. Urbs fuit antiquo gentis de more vocata, Edua, dives opum, necnon insignis et armis, Etas quam junior vocitavit, nomine verso, Augustidunam, cecidit quo pastor ab oris Supremis. Subito proceres dum calle citato Undique conveniunt, regique hæc pectore promunt : Præsul ut esse queat Leudegar, clarus alumnus, Rex jubeat celsus. Post hæc, nil vota morantur, Sed citius, cunctis miro dilectus amore, Ecclesiæ Christi præsul præfertur ovanti, Edua quam gestit nutrix sinuamine pulchro. Horrentem veluti mundat dum cultor agellum, Aptus ut esse queat segeti, silvasque nocentes Abscidit, suleis committens dulcia farra, Accumulata queat culmis ut surgere messis; D Haud aliter vates, divini cultor agelli, Judicio placidus, largus, vultuque serenus Pastor ovans, rectus, nulli pietate secundus, Quemque supervacuis radicibus orta rescindit Christicolæ plebis peccamina falce loquelæ; Virtitutes nutrit, nutrimina prava coercet; Centenos capiunt coelestia moenia fructus, Dum tonat ore pio Biblorum dogmata vates. Vers. 182.

[blocks in formation]

VII. Hildericus rex, curante Leodegario, in solium A Christicolis crevit; simul amplificantur honore
sublimatur, ac Ebroinus exsulat Luxovii: qui
locus perinde describitur.

His pollens præsul, decimus jam fluxerat annus :
Luctifico interea crepitavit buccina cantu,
Hlotharum subito regem decedere vita

Pandit, et exstinctum tristi celebrariera urna :
His gestis, dubiis pendebat machina rebus,
Et titubans status regni. Tunc undique lecti
Conveniunt socii, veloci calle viantes.
Ocius et vates notam repedavit ad aulam ;
Congregat ac socios similes, quibus hæc ait ore
Armipotens miles, regni qui sceptra tenebat,
« Occubat en vester : citius succurrite, dixit.
O socii, fessis nunc nunc succurrite rebus;
Præcipitate moras regni qui sceptra gubernet
Jam subeat. » Bini forsan mansere relicti
Fratres, nam senior Theothrich, junior quoque

Hiltrich,

Regules nati. Titubans dum turba remansit,"
Pars certat sceptris seniorem, parsque minorem
Jungere; pars vincit quam fulsit episcopus almus.
Irrita pars remanet, tandem quam schismatis auctor
Duxit in adversum, tenuit qui culmina regni,
Princeps qui procerum fuerat, qui a rege secundus :
Ebroinus enim tandem dispectus habetur.

Sed quid agat? trepidus partes se versat in omnes ;
Coram nam genibus regis prosternitur, arvis
Ora quatit lacrymans, plantis et basia figit
Singultans, supplex artus vitamque precatur,
Et petit ut monachi ficeat sibi sumere formam.
Intercessor adest præsul. Tum protinus ille
Luxoviense petit rapidis sub gressibus agmen,
Agminibus socius humilis conjungitur illis,
Atque comam capitis citius deponere certat.
Hocque monasterium dudum de lumine dictum
Luxovium fertur, lucens quod pascit ovile;
Undique quod tegitur silvis frondentibus altis,
Passim per gyrum, vernantum flore venusto,
Pratorum species spectantum mulcet ocellos.
Per medium fluvius rupido torrente susurrat
Lignifer, et gestans squanimosos gurgite pisces.
At sterili tellus quam viscum cespite degat,
Sed latices tamen ardentes de faucibus imis
Eructat, quæ membra lavant, præstantque medelam.
Christicola hic jugiter Domino famulantur ovantes,
Angelicis clarum juncti coucentibus hymnum
Ore sonant læti dulci modulamine fratres.

VIII. Leodegarius regni gubernacula capessit.
Tunc apicem regni, firmatis undique rebus,
Sortitur Hiltrich, regali ac stemmate fulget.
Germanus Theotrichi cauto custode tenetur .
Alternis vicibus remeat fortuna duorum:
Alter enim pollet lætis successibus, alter
Decrescit vates sublimis in arce locatur,
Princeps et procerum Francorum more vocatur;
Quippe Domus Major penitus, rectorque creatus,
Antistes meritis suscepit jura regenda
Aulæ post regem. Populus tum lætus ubique
Laudibus et regem claris vatemque frequentat;
Exsultant tales sibimet meruisse patronos,
Sceptrorum regni sapiens quod flectat habenas,
Rex pariter præsulque palatia celsa gubernet.
Regimine suscepto, vates, rogitante senatu,
Nititur ad statum regnum revocare priorem.
Pax patriæ, pietas plebi, cultusque decorus
Vers. 243.

Celebrarier, pro celebrari, ex more priscorum poetarum frequentissimo. Cf. infra v. 249, 305, 336.

b Vester, forsan legendum Neuster vel Auster, quibus designetur regnum Francorum.

Tuetur cod.

Suscepto, imo, metri gratia, lege: accepto.

B

C

Fines imperii; veterum monimenta patescunt. Prudentes proceres, quorum mens conscia recti Pollebat, tentans numquam quos vana cupido Delusit patriæ fines, qui regna tueri

Sunt soliti, semper salagens imitariere heros.
IX. Præsul in suam civitatem cum rege reverti-
tur vitæque periculum obit.

His rebus regni penitus feliciter actis,
Annorum remeat terris jam tertius ordo:
Nec poterat spectare oculis aut cernere vultu học
Dæmon jam dudum pavitantia corda volutans '.
Namque dolos reparans antiquos mente maligna,
Atque duos inter sparsit, vatemque ducemque,
Infausti lolii maculantia semina pacem,

Tales et fraudes trux mentis in arma vocavit.
Forte dies aderat paschalis pulcher, ab omni
Qui colitur populo, mundus quo sanguine Christi
Ereptus vates regi depromsit ab ore

Has voces: « Jubeat (supplex tua jura reposco,
O rex), paschalem celebrare diem tua namque
Clara potestas, Augustiduno. » Citius rex
Verba petentis agit. Post hæc, nil vota morantur,
Sed pariter læti, magna comitante caterva,
Urbem perveniunt quam rexit episcopus almus;
Illic et statuunt festas celebrare serenas.
Has medias inter sævo mittente inimico.
Vir malus accessit dubio sic infit ab ore :

Est opus, antistes, cauta te sorte tueri.
Rex mediis tenebris, dulci dum pectore somnum
Captabis, jugulis sævis te tradere gestit,
Membris perfossis, animam quo sanguine fundas.
Tu ne verba putes vacuas volitare per auras.
Nocte meis dictis certus jam terminus instat. »
His dictis, vates tenuit suppressa dolore
Corda morens, quid agat, curas sub pectore versat
Ingentes, tacitus singultis viscera pulsat.

Huc animum celerem spargit, seu dividit illuc ;
Nec sibi valde timens, sed regis turpia facta
Horrescit, potius cautus cui parcere curat,
Crimine ne tanto festi fædaret honorem.

Hæc secum vultum populis monstrabat alacrem,
Donec cuncta Deo solemnia rite peregit.

His gestis, Dominum supplex in vota vocavit :

[ocr errors]

Da, Deus, ut possim soli tibi solvere vota, Nec tenear mundi fallentis imagine captus; Sed liceat nocuos sæcli disrumpere nexus. » Hæc fatus, famulos fidos delegit ab omni Conventu, quibus hæc vates ex ordine pandit : « Maturate fugam, chari, ne perfidus ille, Inquit, pontificem truncet, fundatque cruorem, Pontificis maculet nece maxima festa quotannis. >> X. Invidiæ locum cedens, Leodegarius se Luxovii recepit, ac paulo post in urbem suam revocatur. Deseruit tandem mundi retinacula cuncta. Per noctis spatium properans volat axe citato ; D Donec lux tenebras furvas umbramque fugavit, Pallentis Phobi roseis cum curribus arva Perflabat. Nimium tristis rex ipse remansit, Illius abscessu querelis et tecta replevit :

[ocr errors]

Quid facimus? properate, viri: cur linquitis? finquit ;

Arma viri sumant, juvenum vis tela capessat :
Hunc equites cernent, celeres armate maniplos.
Currite post vatem : quæ nos dementia cepit ? »
Undique turba ruit, properant revocare magistrum.
Vers. 304.

* Imitarier, Cf. v. 186.

Volutans, necesse visum est hunc versum ferme ex integro refingere. Quem enim non tæderet codicis hæc insulsa referentis:

Dæmonia dudum pavitantia corda volutatis.

Ipse tamen precibus supplex absolvier 2 orat;
Luxoviense petit rapidus sub gressibus agmen.
Clericus hic equidem jam Ebroinus in ordine mansit
Sacro; tum pariter pacem, veniamque petentes,
Et lacrymis faciem largis profundit uterque,
Inque vicem peccatorum sic vincula rumpunt.
Quos pater egregius monitis instruxit amicis,
Qui sacrum studio monachorum rexerat agmen,
Et docuit Domini quæ sint mandata tenenda;
Quos tamen ad tempus disjunxerat ordine certo,
Dum penitus mentes discordes pax pia jungat,
Sic demum monuit jungant ut corpora secum.
Qui patris egregii studiose jussa facessunt,
Ac tandem formam monachi sumsere benignam.
Tempore non alio produxerat ultima metam
Hora ducis vitæ Hiltrici funera sæva

Plebs celebrat ; furvis conduntur membra sepulcris.
Theodricus tandem populorum jura capessit,
E claustris missus strictis, quibus ante manebat.
Ecce autem populus, diversa parte propinquans,
Regem adit [Oramus] humiles ne sperne petentes,
Ut reduces jubeas nostros remeare patronos. »
Ardor inest cunctis amborum cernere vultum,
Sedibus ut priscis lætus reddatur uterque,
Ebroinus enim necnon et episcopus alinus
Leudegar. Placidus contra sic orsa respondit :
a Ite, viris claris citius mea dicta referte:
Sit fas ad proprias sedes remeasse patronos. 1
Confestim proceres, veloci calle viantes,
Usque, monasterium tali cum voce recurrunt:
« Redde, pater, nolos patres nunc redde, rogamus,
Queis b sine pertæsum est supera jam vescier aura.
Cerne fatigatos, imus per longa viarum

Huc spatia. His dictis, mansit pater obstupefactus.
« Ne me, ne ad tales constringite causas,
Dixerat, ut cogam famulos remeare retrorsum
Christicolas. Tandem spatium concessit eundi
Invitus precibus rogitantum, sed magis illi
Inviti cessere loco. Benedixit euntes
Attamen egregius: «Pax vos nunc summa sequatur:
Concordes animos jugiterque tenere necesse est :
Cordibus in vestris exsultet pax pia semper. »
XI. Dum cives Leodegarium ovantes excipiunt. Ebroi-
nus novas fraudes molitus, palatium repetit.
Progressi pariter pergunt, urbique propinquant,
Quam quondam monitis clarus sacraverat almis.
Nec mora, fama citat populos, ruit undique turba,
Urbs populosa sonat, jaculatur clamor Olympo:
Pergit in occursum, magno comitante triumpho :
Plebs; pariter properat lætus majorque minorque,
Patres ac juvenes, pueri, innuptæque puellæ,
Matres conjunctæ, matrumque sub ubere nati;
Ætas cuncta volat, lætis resonantibus hymnis,
Suscipit egregium patrem, quem planxerat olim,
Abscessum sua de sede, quievit ab isto
Actu turba; dehinc socii incubuere serenis
Jam dapibus, pariter convivia læta frequentant;
Instructas epulas certant circumdare mensas :
Sicque diem lætum ducunt, dum vesper Olympum
Clausit; suadebantque cadentia sidera somnum.
At ferus ista tuens Ebroinus mente sinistra,
Livida corda premit diris infecta venenis.
Haud poterat placida per hæc consistere mente,
Aut membris solitam noctis præstare quietem.
Quin potius fraudem celaverat ore sereno :
Donec obtectus tenebris aufugit iniquis,
Incomitatus abit, magno fraudatus honore.
Vers. 369.

[blocks in formation]

A Quem voluit vates censu donare benigno,
Edibus et propriis comitatu reddere lætum :
-Cur mediis tacitus tenebris te tollis et aufers?
Ergo, age, dic, sodes, dederas nec membra quieti :
Paulisper satius fuerat per lucis amœna
Pergere; latrones noctis sed tempora quærunt :
Filius ast lucis devitat noctis opaca.

An fraudes tractas, fugiendo mente maligna?
Redditus at propriis Ebroinus, foedera pacis
His mandat primum tenuit quos ante inimicos,
Offensis tandem sic se sociavit amicum.
Hæc sed cuncta gerit simulator corde sinistro:
Hoc probat et finis; nam post hæc, ipse malignos
Congessit socios regi; se præbuit ultro,
Inque priore gradu, magno mandante tyranno,
Susceptus, Majorque domus dehinc ipse creatur,
Princeps et procerum, firmatur rege secundus.
XII. Ebroinus per cuncta nefanda tyrannice grassa-
tur, et Leodegarium opprimendum statuit.
B
Mox furibundus agit stimulos sub pectore nigro,
Ut lupus infestus, siccis dum faucibus aret,
Molle pecus vastans avidus manditque trahitque
Territat imbellesque feras leo vocibus atris,
Irarum plenus, trepidantia colla fatigans
Erigit, aut aliter furiis jactatus et ira,
Cædibus insistens diris, funditque cruorem
Innocuum homines prostrantur more
duelli.
Nam plures procerum vita spoliavit et armis,
Finibus et patriis multos depellere certat,
Divitiis alios proceres proscripsit amatis.
Tale scelus patrans, actu bacchatur iniquo.
Interea vates residens, urbemque gubernans
Commissam sibi, seu monitis sacraverat almis.
Confestim infelix Ebroinus, pectore torvo,
Sedibus et propriis tractat detrudere vatem.
« Ille meis, inquit, palmis illæsus abibit,
Qui toties contra mecum conflixit eundo,
Ut non percipiat meritis quæ gesserat olim ?
Percipiet potius, vindictam sentiet ille!
Illum propter, compulsus sum perdere crinem,
Depulsus reguo, monachalem sumere formam.
Conjugis amplexus dulces et basia liqui,
Oscula nec prolis collo suspensa tenebam.
O mihi si quisquam fidus hanc vindicet iram!
Huc ades, o quisquis cernens injuria qualis.
Talia tractanti astabant duo mente nefanda,
His tristem blandis dictis mulcere feruntur :
<< Nunc miseras voces, princeps, jactare per auras
Desine, pande libens quæ sit sententia cordis :
Dic, age, nos dictis ultro paremus ovantes;
Ecce sumus jamjam famuli complere quod oplas.
Diddo unus dictus, necnon Wegemarus et alter:

C

[ocr errors]

« Ecce meos, dilecta manus, miserati dolores;
Semper vos firmos tenui. Nunc ite, parate
Insidias, dixit; vatem depellite sede. »

XIII. Augustodunum armis obsidetur.
DOcius ast illi certant implere jubentis
Imperium sævum, velox ruit undique turba,
Ferro armante minax duro, vel fustibus atris.
Pars lituo resonat vacuo, pars vocibus altis;
Pars clipeis cnerata ruit post terga rotundis
Ast alii palmis gestant hastilia lata :
Pars levibus plantis fidit, pars flectere colla
Alipedum, feretrisque cavis et spicula trudit.
Tantis turba furens armis ac bella lacessens,
That per campos, urbemque tenebat.
Vers. 432.

qui, dum exsularet, vicem suam gerebant. Quidni melius legendum cestu, ut v. 398 ?

e More, an legendum morte.

f Actu forsan œstu?

Wegemarus, alibi, waimerus, Vaimirus, Vagemar. Cf. v. 609.

b

Hortantur semet socii: « Circumdate muros
Vallo, seu scalis altis nunc scandite tecta.
Pars quatiat subtus crebro fundamina muri
Ariete; pars etiam nervis jactata a sagittas:
Qui melior jaculis, adsit; date fortia tela.
Nunc opus est cœpti, juvenes : concurrite cuncti. »
Senserat ista Dei famulus. Tum congregat omnem
Cum crucibus cunctum cereis lampadibus atq e
Clerum Ferte cruces, claras ornate lucernas ;
Ducite reliquias sanctas, cineresque priorum.
Exemplum Domini splendens imitemur ovantes :
Obvius ipse prior turbis processerat, et nos
Intrepidi citius turbas properemus ad istas. »
Dixerat. Innocuos voluit servare bidentes,
Martyrii ad palmam lætus se præbuit ultro.

XIV. Leodegarius, dire excæcatus, iterum in monas-
terio per biennium includitur.

At non carnificis muero tunc præbuit ictum,
Tempore quo voluit cœlestem carpere sertum :
Martyrii dilata est, non subtracta corona.
Attamen infausta! spreta reverentia Christi,
Factio perniciosa manus injecerat illi,
Atque oculos claros nimium sub fronte serena
Eruit ac strictim telo terebravit acuto.
Ille igitur laudes Domino gratesque rependit.
Nam fertur precibus summum laudasse Tonantem:
Sit tibi, magne, salus, virtus et gratia, Christe,
Glorificare hodie tantum qui me voluisti. »><
Cumque forent vacuæ patula sub fronte fenestræ,
Lux tamen interior micuit clarissima semper.
Sæva manus penitus carnales clausit ocellos,
Summa manus cordis rutilos reseravit ocellos.
Vir humilis, patiens, orator, cultor, amator
Permansit jugiter, palmam quo carperet almam.
Rebus, heu! nimium sceleratis his ita gestis,
Cauto coenobio quodam custode tenetur
Vates, dum binis arcum sol volvitur annis :
Hic latuit patiens, multis exempla ministrans.
XV. S. Garinus, Leodegarii frater, lapidibus obru-
tus, martyrii gemmis decoratur.

Huic germanus erat, Garinus nomine dictus,
Quique metu propriis fuerat depulsus ab oris,
Huc profugusque illuc, incertis passibus errans.
Interea profugi propriis remeare jubentur,
Servitiisque sui solitis insistere regis
Quos inter pariter Garinus jussus adesse.
Nec minus et vates post hæc adhibetur ad aulam.
Quosque tuens princeps Ebroinus mente maligna,
Blasphemiis fratrem variis irrisit utrumque :

En meritis, dixit, vestris adsistite turpes. »
His motus dictis fertur dixisse beatus,
Longa trahens tacitus mentis suspiria, vates :
« Nostris hæc meritis patimur, quia crimina multa
Gessimus ante Deum, quorum nunc damna luemus,
Major adest istis semper clementia Christi,
Nos qui dignatur vita donare perenni.
Infelix Ebroine, tuis jam desine factis :
Ecce, neci multos stricto mucrone parasti;
Tu, potius, miserande, subis tormenta severa :
En tibi porta patet subtus ferventis averni,
Flammarum socii flentes et parta gehenna,
Factis ni citius veniam mercaris ab istis. »
His, magis, auditis, furiis incensus et ira,
Mox Ebroinus ait : « Quæ vos dementia fallit?
Hinc procul ite citi; citius propellite tales;
Tales desistant sermones ferre per auras :
Colloquiis vanis pariter verbisque fruuntur.
Garinus citius plectatur grandine saxi.
Vers. 496.

a Jactata, forsan Jactate?

b Laudibus, cod.

c Insistere. Mendose scripserat notarius, insiste.

d Finis Vix inconcinnum hunc textum restitues, quin sæpe in solæcismos impingas. Scripserat co loci notarius,

A Festinate, viri, tandem damnate superbum;
Adstrictum sudibus duris lorisque ligate. »
Cernens hoc vates, promens has pectore voces :
« O decus, o germane mihi lectissime semper
Huc aurem monitis paucis adverte, docebo;
Chare mihi, frater, firmum nunc pectus habeto.
Est opus, ista brevis currens vehit omnia finis d;
Nos quia mortis rmara tenet sententia, constat
Suppliciis Christi pro nomine subdere corpus.
Nos tamen exspectat celerum in culmine clara
Vita manens, quæ fine caret, quæ permanet alma.
Ne timeas; quo regnemus, properemus ovantes. »
Nec mora per ventos certant effundere vestes,
Impia turba ruit, pedibus vix ultima tangit;
Aera per tenuem, subductis acta lacertis
Saxa volant: subito nubes densatur acerba,
Saxea grando cadit; furor impius arma ministrat ;
Et roseo duri sparguntur sanguine cautes.
Ille inter Dominum crepitantia saxa precatur,
B Palmis expansis: « Qui me dignaris ab ista
Auferri vita, cruciatum martyris instar,

O Deus, perpetuæ vitæ mihi redde coronam. >>
Optat et ipse simul vates cum fratre coronam
Percipere, et fragilis vitæ jam claudere metam,
Ut simul in cœlis fruerentur civibus almis.
XVI. Leodegarias variis tormentis afficitur, ac
Waningo custodiendus traditur.
Distulit infelix Ebroinus martyris almi
Accelerare diem; voluit differre coronam
Partam, blasphemis Dominum quo carperet acris,
Neu possit meritis sanctorum æqualis haberi :
Quam Dominus famulo devoto servat habendam,
Impietas hnmana cupit subducere quantum
Altis e sedibus fratres, pietas tamen illos
Cum cœlis sociat tantum divina per ævum.
Ergo putat demens divinam fleciere, more
Humano, mentem: sed non Deus flectitur ulla
Fraude, pia a servis qui numquam avertitur aure.
C Inde, ubi conspexit vatis præcordia firma,
Ingemuit, nigro stimulos sub pectore versans
Mens infecta malis; ardens furor addidit iram.
Tum mitem, humilem, patientem, corde venusto,
Piscinam quamdam nudis incedere plantis
Jussit (que vasta sub gurgite gestat acutos
In morein, lapides, clavorum) figere gressus.
Quo jussus, nudis pedibus calcaverat amnem,
Dum cruor horrendus scissa de pelle cucurrit,
Et roseis rivis bibulam perfudit arenam.
Jem fatigatus pedibus vel corpore fessus,
Substitit, et trepidos crebris quatit ictibus artus.
Compulsus latis tandem prosternitur arvis,
Dum labia abscidi ferro vel lingua jubentur:
Ablatis oculis, lingua geminisque labellis,
Gressibus ille fatigatis, seu corpore toto,
Officiis solitis summum laudare Tonantem
Nequivit; laudes Domino sed mente gerebat
Supplex, atque pias Christi direxit ad aures.
Sed, cum præsidium humanum sibi crevit abesse,
Auxilium Christi sibi constans optat adesse.
Tunc, pietate carens Ebroinus, corda veneno
Plena gerens, sensu vacuus, ferus, asper, amarus,
Accersit quemdam citius; cui denique dixit :

D

« Cernebas quondam, tumida cape mente superbum,
Arctis hune claustris vinclorum necte, Waninge.
Parcere nec cures; veniet mea jussio, quæ illum
Poenali meritis damnabit sorte suprema.
Perge citus. Pergit velox, qui jussa facessens,
Usque monasterium caute perducere certat,
Olim Fiscamnum constat quod nomine dictum;
Virgineum examen mansit quo matre sub una,
Vers. 564.

sine ullo sensu Est opus ista brevis currens vehit omam
finis; utcumque resarcire textum, haud salva latinitate,
ausi sumus.

e quo jussus, forsan jussu aut qui jussus?

« PoprzedniaDalej »