gum legis portare, et ejus consueverat verba ruminare : in asino autem exprimit populum gentium, qui sordibus idololatriæ semper manebat immundus. Et quo utroque populo plurimi ad Evangelii gratiam conversi, et possessorem a quo creati sunt, cognoverunt, et cœlestibus ejus quærebant alimoniis ad perpetuam crescere salutem. Quorum primitias ei consecratas accipimus in pastoribus illis merito venerandis, qui natum eum primi, angelo nuntiante, videre et prædicare meruerunt; et in Magis qui ad ejus cunabula de Oriente cum muneribus et precibus, stella duce, venerunt. Hi namque de Judæis ad Dominum, illi venere de gentilibus. Verum de Magis die sancto Epiphaniæ ipso ad quem venere, Domino propitiante, plenius audiemus: interim de pastoribus, qui primi ad eum venientes prioris populi fideles designant, quæ sint gesta videamus. Sequitur:

Et pastores erant in regione eadem vigilantes, et custodientes vigilias noctis super gregem suum. Et ecce, angelus Domini stetit juxta illos, et claritas Domini circumfulsit illos.] Apte autem satis hoc superna est providentia dispositum, ut nascente Domino, pastores in vicinia civitatis ejusdem vigilarent, suosque greges a timore nocturno vigilando protegerent. Oportebat namque, ut cum magnus pastor ovium, hoc est, animarum nutritor fidelium in mundo natus est, testimonium ejus nativitati vigilantes super gregem suum pastores darent. Ipse est enim qui ait [Joan. 10.]: Oves meæ vocem meam audiunt, et ego cognosco eas, et sequuntur me,

et

ego vitam eternam do eis. Nam et futurum jam tunc erat, ut per orbem universum electi pastores, id est, prædicatores sancti, mitterentur, qui ad ovile Dominicum, videlicet sanctam ecclesiam, populos credentium cogerent: quorum primo, hoc est beato Petro, cum se Dominum amare profiteretur, idem Dominus ac princeps pastorum ad comprobandum eundem amorem præcepit, dicens [Joan. 21.]: Pasce oves meas. Quia nimirum

solus ille conditorem perfecte diligit, qui et proximis curam puri amoris impendit.

Et ecce, inquit, angelus Domini stetit juxta illos, et claritas Dei circumfulsit illos, et timuerunt timore magno.] Quid est quod, apparente angelo, divinæ quoque claritatis eos splendor circumdedit, quod nunquam in tota testamenti veteris serie reperimus, cum tam innumeris vicibus angeli prophetis et justis apparuerunt, nusquam eos fulgore divinæ lucis homines circumdedisse legimus, nisi quod hoc privilegium recte hujus temporis dignitati servatum est? Cum enim vera lux mundi nascebatur in mundo, dignum profecto fuit, ut præco nativitatis illius etiam corporales hominum visus novitate cœlestis perfunderet lucis. Dicit namque de illius nativitate Propheta [Psal. 112.]: Exortum est in tenebris lumen rectis corde. Et quasi quæreremus quod esset lumen de quo diceret, continuo subdit [Ibidem]: Misericors, et miserator et justus Dominus. Cum ergo misericors et justus conditor ac Redemptor generis humani mundum gloria novæ nativitatis illustrare dignatus est, decebat omnimodis, ut ipsam etiam in qua natus est regionem claritas lucis novæ compleret. Apparens ergo cum claritate quid angelus pastoribus dicat, audiamus.

Nolite timere. Ecce enim evangelizo vobis gaudium magnum, quod erit omni populo.] Vere gaudium magnum, quia gaudium cœleste, gaudium eternum, gaudium quod nulla tristitia interveniente turbatur, quo cum solis civibus cœlestis patriæ frui donatur.

Quod erit omni populo.] Non omni populo Judæorum, neque omni populo gentium, sed omni populo credentium, qui vel de Judæis vel de gentibus orbis totius ad unam Christi confessionem aggregatur, ab una eademque mysteriorum Christi perceptione Christianus vocatur, de quo dicit Propheta [Esaia 9.]: Populus qui ambulabat in tenebris, vidit lucem magnam.

Quia natus est vobis hodie Salvator, qui est Christus

Dominus, in civitate David.] Bene dixit, Hodie natus Non dixit, Hac nocte: quia videlicet cum luce cœlesti apparuit, qui diem natum evangelizabat his qui vigilias noctis agebant, illum videlicet de quo Psalmista præcinit, dicens [Psal. 95.]: Bene nuntiate diem ex die salutare ejus. Salutaris quippe Dei, id est, Dominus Jesus, dies est ex die: quia qui temporaliter in civitate David homo ex virgine matre apparuit, ipse ante omnia tempora non localiter lumen de lumine, Deus verus de Deo vero natus est. Quia ergo habitantibus nobis in regione umbræ mortis lux orta est vitæ, apte nuntius ortus ejusdem dicit, Quia natus est nobis hodie Salvator: ut hoc quoque verbo admoniti, semper recordemur, quia nox præcessit antiquæ cæcitatis, dies autem appropinquavit eternæ salutis: et ipsi abjiciamus opera tenebrarum, et ut filii lucis ambulemus. Fructus enim lucis est, sicut idem Apostolus ait [Ephes. 5.], in omni justitia, et bonitate et sanctitate.

Et hoc vobis signum: invenietis infantem pannis involutum, et positum in præsepio.] Hoc nobis signum nati in carne Salvatoris semper animo retinere condecet, ut semper ejus beneficiis gratias rependere bene vivendo discamus: quia ita voluit habitum nostræ fragilitatis assumere, ut paupertatis quoque generalis statum non refugeret. Est enim indicium assumptæ infirmitatis, quod infans et pannis involutus est: et paupertatis, quod non in stratu, sed in præsepio positus invenitur. Misericordias ergo Domini in eternum cantemus, quia ut nos perpetuo beate vivamus, ipse abjectionis ac mortalitatis nostræ socius fieri non abnuit. Annuntiante autem angelo uno gaudium Dominicæ nativitatis, repente multitudo militiæ cœlestis adfuit, quæ eidem nato Domino obsequium suæ devotionis redderet: et quem in cœlo semper glorificare consueverat, nunc solita hymnorum laude apparente in terra concelebraret. Ubi nos quoque sua laudatione cœli cives instituunt, qualiter

hujus sacratissimæ sollennitatis gaudia celebrare, quantas verbo Dei laudes dicere debeamus [Joan. 1.], quod in ea caro factum est, et habitavit in nobis, ut nos ad suæ gloriæ visionem sublevaret, nobis participium gratiæ et veritatis, qua ipsum plenum est, donaret. Laudant ergo Deum, et dicunt:

Gloria in altissimis Deo, et in terra pax hominibus, bonæ voluntatis.] Et aperte gloriam Deo dicunt, pacem prædicant hominibus, quia illum, in cujus nativitate lætantur, mediatorem Dei et hominum, hoc est, Deum esse verum et hominem norunt. Gloriam in excelsis Deo cantant: quia jam venisse tempus illud exultant, quo mundus abjectis diis, qui ab hominibus facti sunt, conditorem suum qui est in cœlis, cognosceret. Pacem optant hominibus: quia quos ejectos prius ab eterna felicitate merito peccati despexerant, jam nunc redimente Domino in ejusdem supernæ habitationis gaudiis secum futuros intelligunt. Pacem hominibus mandant, quos in cœlesti Hierusalem, hoc est, in visione perpetuæ pacis, socios habere desiderant: ut ipsos quoque homines admoneant per observantiam pacis ad suum debere pervenire consortium. Et bene cum dicerent, Et in terra pax hominibus, adjungunt, Bonæ voluntatis: quia cum illis societatem pacis angelici spiritus habere festinant, quorum mentibus puritatem bonæ voluntatis inesse considerant. Illos secum post absolutionem carnis ad contemplationem veræ pacis subvehere lætantur, quos in carne commorantes omnia quæ agunt aut loquuntur, de radice bonæ voluntatis proferre conspiciunt. Tales namque et si infirmitas forte aliquando vel ignorantia, a perficiendo ea quam cupiunt, bona actione retardat, ante interni tamen arbitri oculos integritas, quam corde tenent, bonæ voluntatis excusat. Bona autem voluntas est conditorem nostrum ex toto corde, tota anima, tota virtute, diligere et proximos tanquam nosipsos, atque ejusdem dilectionis in nobis vigorem indiciis quibus va

lemus, piæ actionis ostendere. Quod cum omnibus horis ac momentis facere debeamus, quanto magis cum nativitatem Domini ac Salvatoris nostri, vel annua festivitate colimus, vel frequentiori devotione recolimus: in qua specialiter angelica exhortatione docemur dona ei bonæ voluntatis offerre, in qua cives patriæ cœlestis eidem bonæ voluntati nostræ consortium suæ pacis promittunt, in qua ipsi quoque eundem hymnum angelici concentus Deo dicere solemus. Sit igitur nobis, fratres carissimi, communis ista sollennitas, sit terrestribus cum cœlestibus nec tantum ista sollennitas, sed et omnis nostra conversatio sit supernorum civium apta consortio. Meditemur interim in via quod habere desideramus in patria, concordemus etiam nos quantum valemus, vitæ illi mundissimæ beatorum spirituum, cui tunc associari speramus interna puritate mutuæ dilectionis: si divinæ laudationis dona, quibus in futuro vacare cupimus, etiam in præsenti sectemur, discamus cum Apostolo dicere [Philip. 3.]: Nostra conversatio in cœlis est, ut hoc quoque, quod sequitur, cum fiducia possimus addere, Unde etiam Salvatorem expectamus Dominum nostrum Jesum Christum. Illi namque Salvatorem ad judicium venientem cum gaudio expectant, qui se ad ejus voluntatem cœlestem in terris vitam egisse meminerunt. Dat autem etiam fragilibus nobis ac minus perfectis magnam spem percipiendæ salutis ipse conditor et Salvator noster, qui pro nostra confirmatione fragilis apparens, mox ore consono militiæ cœlestis bonæ nostræ voluntati dona suæ perpetuæ pacis promisit Jesus Christus Deus et Dominus noster, qui vivit et regnat cum patre in unitate spiritus sancti, per omnia secula seculorum, Amen.