Obrazy na stronie
PDF
ePub
[blocks in formation]

bulg. gorski div, samudiv; diva bösartige Fee. Divi (sing. Divi (sing. diva) sind den Vingaer Bulgaren weibliche Genien von grosser Schönheit; Wiesen, Kreuzwege sind ihr Aufenthalt; sie wandeln singend umher: wer sie stört, an dem rächen sie sich, indem sie ihn mit Krankheiten und anderem Ungemach heimsuchen; ihre Macht entfalten sie besonders an den grossen Feiertagen, Kinder dürfen daher zu Pfingsten die Wiesen nicht besuchen, um Sauerampfer (ćiselec) zu sammeln. serb. div Riese petr. 3. 3. filip. kurd. dev. nordt. diu Dämon ostroum. Z. 448. 2. Vergl. russ. Divovna kir. 2. 52. divan pers. Hof, Rath, Versammlung.

bulg. divan. divan stoješe stand ehrfurchtsvoll (wie vor dem Divan) bezs. 1. 56: türk. divan durmak serb. divan. divanana Altane. divan-kabanica Rathsmantel juk. 159. petr. 1.474. herc. 167. divan divaniti, divaniti reden: vergl. zboriti. russ. divano. pol. dywan. rum. divan. alb. divan. griech. dißáv. vtßáv für xpttýptov Mich. kurd. divan. Z. 448. 3.

divan pers. Zollamt, Douane.
serb. divona Blau 11. sp. aduana.
sp. aduana. it. dogana. fz. douane.
divané pers. närrisch.

ar. ad-divan Dozy 47.

serb. divanija ein halber Narr. kuman. divana stultus 329. kurd. divane. Z. 449. 1.

[blocks in formation]

bulg. serb. divit. kuman. duet 330. kurd. devid. Z. 435. 3; 449. 2.

[blocks in formation]

bulg. diz Knieschiene genouillère bog. dizlik dasselbe bezs. 1. 60. dizija jarretière bog. Z. 446. 2.

diz jo pers. Schloss. los dizdar.

دزدار

serb. dizdar, čuvar grada Commandant einer Festung juk. 351. 353. 618. dizdarka. kurd. dizdar. Z. 428. 1.

dizgino tizkin t. Zügel.

u ruki

bulg. dizgin. serb. dizgen, dizgin Riemen am Zügel, kaiš od uzde, što se drži juk. 618. dizgun 301. dizgum 217. 312. 433. dobrim konjem pustiše diždume Kačić 1. 189. bojali dizgine petr. 3. 165. rum. dizgin. alb. tisgjin Zügel, gestreckter Lauf. kurd. dizgin. nordt. tezgen, povodь uzdy ostroum. kuman. tixgin 287. Z. 332. 2.

dizmék a t. reihen, anreihen. dizi Reihe, Schnur.

serb. dizija (dukata) für niz, nizija Schnur (Perlen usw.) Blau 222. sitni zubi dizija bisera petr. 1. 252. dizah trijest, a trista dukata juk. 220. Z. 446. 3.

dogan, dugan t. Falke.

bulg. dogan bezs. 1. 238. dugan bog. kurd. dogan. Hind. 234. 317. Z. 223. 2; 440. 3; 608. 2.

dogri, dogru, t. gerade, direct.

bulg. dur gerade. alb. dogri J. nordt. dogru Radl. 118. turę ostroum. Z. 608. 3. dojum, t. Beute, Ueberfluss.

دویوم

Vergl. russ. duvano Theilung der Beute, das Reiff 269. mit divan zusammenstellt. Z. 444. 2.

dolab, pers. Brunnenrad, Drehlade, Drehschrank, Wandschrank.

bulg. dulap, dolap. serb. dolap. dolaf, orman herc. 357. juk. 618. pak se maši na rafe dolafu 154. sakrila ga srgom u dolafe 200. rum. dulap. alb. dolap Wandschrank. griech. ντουλάπι. mgriech. δουλάππι» colus DC. kuman. dulab 90. kurd. dolab roue d'eau. Z. 442. 1.

dolama x, t. doloman, doliman Ceremonienkleid der Janitscharen. bulg. dolama: mor dolama mil. 458. serb. dolama: meleviš dolama juk. 167. po dolami toke kolalije petr. 1. 439. russ. dolomano, dolimano, dolmans; doloma azbuk. klruss. dołoman. poln. doloma, dolman, dołoman. rum. dulamę. griech. dovλapās, vτovλapās pass. δουλαμᾶς, ντουλαμᾶς magy. dolmány. slk. doloman. nslov. dolama. Z. 442. 2; 611. 1.

.t. betrigen دو لاندرمق طولاند رمق dolandermak

[ocr errors]

griech. vtohavτpico. Hind. 236. Z. 610. 3.

dolanmakt. die Runde machen, umgeben.

alb. dalendi Unruhe. danlendis, tantis beunruhigen. griech. vtaλvtilo turbor. Vergl. bulg. kopile daldisalo mil. 234. Hind. 236. Z. 610. 3.

dolma, t. Füllsel.

serb. dolma Füllsel. mrum. dulme Art Kürbis.

Z. 442. 3; 611. 2.

griech. ντολμᾶς. Hind. 237.

dolu t. voll. dolusen ičdük wir tranken seine Gesundheit.

serb. dolija Zutrinkbecher: on okreće sofrom i dolijom petr. 1. 70. naša slava i naša dolija 478. sofre i dolije 3. 66. dolibaša, der den ersten Sitz an der Tafel einnimmt 70. 478. herc. 226. 349. Z. 611. 3.

don ton Kleidungsstück, das den Körper unmittelbar bedeckt, Unterhosen, Bekleidung überhaupt.

bulg. donove plur. kač. 395. 568. kuman. ton vestimentum 288. Hind. 319. Z. 327. 3. donanma xil,b, xli, t. Schmuck, Lustbarkeit.

bulg. zaigrala je donanna u Carigrada golema mil. 86. ta da storiš golema donamba 131. griech. vtoovavuãs classis pass. vτouvapas. Hind. 237. Z. 443. 2; 612. 2. doru, dorę, t. braun, rothbraun. dorę at.

دورو

bulg. dorjan kač. 218. dorijan 221. doralija 496. dorušan 103. dorienče. dorest per.-spis. 1. 164. konja doria mil. 38. doriega 40. serb. dora, doro. dorat aus dorę at. doratast.

[blocks in formation]

bulg. dost. serb. dost, dos. dostluk, dosluk. nordt. dos, dost ostroum. Z. 439. 3. dögént. Dreschflegel.

bulg. dikanja Dreschflegel bog. Art Dreschmaschine Morse. kurd. dugen, duven. Hind. 227. Z. 333. 3; 432. 2; 441. 3. Man vergl. griech. toxávy.

du'a les ar. Gebet.

serb. dova: kod boga joj haer dova bila juk. 150. alb. duva: ba duva beten J. Z. 429. 2.

dubaré, pers. zweimahl, Doppelwurf im Würfelspiel, Hinterlist. dubaradžę. rum. dubara List. Z. 437. 1.

dud,, dut, tut t. Maulbeere.

serb. dud.

russ. tut. tutovoe derevo. tjutina mat. 329. rum. dud. dude: vergl. agud Cihac und dudeu Schierlingstengel. alb. dudę. kurd. tou. Z. 318. 3; 605. 1.

dudak, t. Lippe.

bulg. dudaklija: crыn arapin dudaklija mil. 246. Z. 437. 3.

dudu,, t. armenische oder griechische Dame, älteste Tochter.

bulg. dudum meine Liebe bezs. 1. 3. rum. dudukę Fräulein. Z. 437. 3.

duyan lo ar. Rauch, Rauchtabak.

serb. duhan, duvan. s pašine duvan-ćese volksl. klruss. dochan, duchan. alb. duhan. kurd. dukhan. magy. dohány. Z. 424. 1.

dukkan, dukan s ar. Laden. dukandžę.

bulg. dukjan, djukjan, djugen, dogen, digen bezs. 2. 23. dutjan kač. 568. digindžija. dukjandžiče mil. 162. serb. dućan. dućandžija, dućančija juk. 617. rum. dugjanę. dugenalb. dukjan t., dükjan g. dugaj J. nordt. dukan Radl. 250. kuman. tugan 289. kurd. dukan. magy. dogány Fleischbank; daraus serb. doganja. Z. 430. 3.

džiu.

duman, Nebel, Rauch.

russ. tumano. kurd. duman. Hind. 319. Z. 443. 1.

duračak, t. wohl ein Stehender'. durędžę.

alb. duradžak Dreifuss. Z. 607. 3.

durmak, t. stehen, stehen bleiben. durma unaufhörlich.

دورمق

bulg. durdisvam. serb. dur, dura! halt! juk. 618. dur, djogate 586. durbak! steh und sieh! joktur! nichts da! durma unaufhörlich. alb. dura, dur! halt! Hahn 3. 59. Blau 45. nordt. tur. Z. 607. 2.

duvak,◊ tuvak t. Brautschleier.

bulg. dulak: i si go farli dulak ot gla a mil. 93. 520. duvak vê. serb. duvak. al-duvak herc. 50. Z. 328. 1; 437. 1.

düdük Jɔ, t. Pfeife, Flöte. bulg. duduk.

serb. duduk. duda. dudaljka Rad 41. 4. 6. russ. duda Schalmei. klruss. dudyty. nslov. duda Dudelsack. oserb. duda. magy. duda. dudás közlem. 116.

Z. 437. 3.

düjmé, dögmé, dujmé, tüjmé, tükmé ×5,0, dujum „S, Knoten, Knopf.

bulg. dugme kač. 568. serb. dugme Knopf. sedamnaest dugma petr. 1. 486. dugmeta. dugmetah juk. 257. 389. dugma plur. gen. petr. 3. 127. dugmali mit Knöpfen versehen. dugnali marjan. 156. kurd. dugmah. Hind. 235. Z. 305. 1; 328. 3; 441. 2; 441. 3.

dülbénds tülbénd pers. Nesseltuch, feine Leinwand, Turban.

serb. tulbenta Art Kopfbedeckung der Frauen. rum. tulpan, tulban Kopftuch der Frauen. kurd. dulbend. Auf dülbend beruht, abgesehen von turban (russ. tjurbano), it. tulipano, bulg. tjulpan, serb. tulipan (daneben lala), russ. tjulipano, deutsch Tulpe Cihac 625. Hehn 444. Hind. 228. Z. 433. 3.

dülgér♪ dürger t. Zimmermann. dülgerlik.

bulg. djulgerin Morse. dulger, djulger, delgerin, delger, dunger. serb. dundjer, dundjerin. dundjerluk. dundjerisati zimmern. rum. dulger. dulgerie. dulgerlęk. Z. 326. 2; 442. 3.

Denkschriften der phil.-hist. Cl. XXXIV. Bd.

37

dümbélék s tümbék t. Schellentrommel, Pauke.

bulg. tjumbelek Pauke. rum. tumbelek. griech. tovμлeλéxt. Hind. 230. 311. Z. 327. 3; 436. 1.

dümén, Steuerruder. düméndži Steuermann.

دومن

bulg. djumen; demen bezs. 2. 113. serb. dumen. dumenisati. dumendžija. alb. dümen. griech. tuóv pass. Türk. dumén ist it. timone.

dünja s ar. Welt.

mrum. duniája (duńája). alb. düña, duñaja. durñā J. griech. vτouvás. kuman. dunia 330. nordt. dönja ostroum. Hind. 231. Z. 435. 2.

dürbin, dürbün, pers. weitsichtig, Fernrohr.

bulg. durbisna binocle kač. 568. serb. durbin für zurma Perspectiv juk. 618. srčali durbina 169. 532. petr. 1. 204. alb. dürbi, düljbi. Z. 438. 1.

dürpü, dörpü, dörpi, t. grobe Feile.

serb. turpija Holzfeile. turpijati, turpeisati. kurd. durpi. Hind. 232. Z. 425. 1. düšék, döšék A, t. Bett, Matratze.

bulg. djušek, dušek. šareni dušeci mil. 240. dušeče couchette. djušeklik, tik coutil. serb. dušek Matratze. dušekluk Bettkasten. alb. düšek. dušeklek. Vergl. russ. tjufjako Matratze. kurd. dušek. Z. 440. 1.

düšémé, döšémé go t. Teppich, Diele, Fussboden.

rum. dušamea, dušumea, dušmea. alb. düšeme. Hind. 234. Z. 440. 2.

düšman, düšmén pers. Feind.

bulg. dušmanin, dušman. dušmanka. dušmanski, dušmanče mil. 85. dušmanin Vinga. serb. dusmanin, dušman. klruss. dusman Despot. dušmanka pisk. rum. dušman. dušmęnesk. dušmenos. dusmenie. dusmeni vb. alb. düsme Untreue. kuman. tusmen hostis. duzmanlar hostes 290. 291. kurd. dušmin. nordt. došman ostroum. Z. 429. 2. Nicht von dem urverwandten griech. δυσμενής.

düz j, t. eben, flach, Fläche.

serb. dizija niedriger Ort. Damit stellt Rösler 604. rum. tiz gleichnamig zusammen, das jedoch slav. Ursprungs ist: asl. tezь, tьzь. Z. 439. 1.

düzmék dej, t. ordnen.

bulg. duzdisam mil. 29. Hind. 233. Z. 439. 1.

džaddét, džadé 85↳ ar. Landstrasse.

serb. džada Weg, Strasse juk. 618. sve je moje džade zatvorio 536. alb. džade J. Z. 339. 2.

džaizar. erlaubt.

serb. gjaiz für pristojno juk. 618. nije gjaiz 59. kurd. dzaiz. Z. 347. 2.

džam↳ pers. Glas, Becher.

bulg. džam. džamli. džamlija. šareni odai, uba'i džamo'i mil. 428. serb. džam. sa džamli pendžera petr. 1. 198. Dunkel ist mir: zatrova je džamom i sičanom 3. 19. rum. džeam. džeamerie. džamdžiu. alb. džam. griech. vtcauí, tapi. kurd. džam. Z. 344. 3.

džamʼadan de džémdan, džamédan ar. Kleiderkasten, Mantelsack.

جمعدان

bulg. džamadan mil. 456. žemadan, čemadan. čemodan. žemandanče bog. serb. džamadan Weste. russ. čemodano. rum. džeamandan, džemandan. alb. džamadan giacchetta R. griech. tapavoaç. kurd. čämadan frontal. Z. 345. 1; 366. 1. Matzen. 137, 385.

džamégi ol Stück Zeug zu einem Kleide.

griech. toáμxo Kleid pass. Z. 345. 1.

جامع 'dzami

ar. sammelnd, Sammler, grosse, öffentliche Moschee.

bulg. serb. džamija. alb. džamii R. džamī J. griech. τζαμή, ντζαμί Atacta V.

1. 191. kurd. džama'. Z. 344. 3.

džan pers. Seele. džanem! meine Seele!

bulg. džan. džanęm! Dozon. džanim mil. 394. serb. džanum, džanom drago! herc. 107. kurd. džan. Z. 345. 2.

džanbaz Seiltänzer. at džambazę Pferdekenner maquignon.

bulg. žambazin Seiltänzer bog. serb. džambas Pferdekenner. poln. dzambas Unterhändler. rum. džambaš. alb. džambas ciarlone R. griech. taurάons bateleur. kurd. džanbaz. Hind. 178. Z. 344. 3.

džéba, džaba, la t. Geschenk, unentgeltlich.

serb. džaba, djaba unentgeltlich. In der Redensart: džaba ti to t. j. na čast ti to ich schenke dir's; der an alle Gäste in einem türkischen Kaffeehause von einem geschenkte Kaffee; doch auch to je vama džaba od mehane volksl. petr. 3. 189. džabaisati schenken. rum. džaba, dędžaba umsonst. Z. 347. 3.

džébé pers. Harnisch, Kürass, Helm. Ja džebéli geharnischt.

serb. džeba, džebe Platte an der Weste vorn an der Kehle. sinuše mu toke i džebeta juk. 247. po njoj meće toke i džebeta 257. opremi za se džebeliju petr. 3. 634. Hind. 179. Z. 349. 2.

.dzebeyane Pulvermagazin به خانه بخانه dzébyané

bulg. džefana copia bellica bog. serb. džebehana, džebana Munition, Kriegsvorrath. hazna i džebana petr. 1. 344. 551. do džebane i kraljeve kule 549. džefana bogiš. alb. džepan R. griech. tosμnуavés pass. Z. 348. 2; 349. 2.

džébré

جبره

t. Beutel von Ziegenhaar, um Pferde oder Badende zu reiben. bulg. gebre torchenez. serb. djebra. rum. gebre torchon. Unverwandt ist rum. džuvrea mit Gold und Seide durch wirktes Tuch; ebenso bulg. dževre gesticktes Tuch Dozon. Z. fehlt.

džéhénnémi ar. Hölle.

serb. sebe u džeenem sprema petr. 3. 505. nek te pravo u džeenem svuče 3. 207. rum. dženune. alb. džehenem R. džehnem J. nordt. džähännäm Radl. 204. Z. 377. 1. džéjb, džéb, t. Tasche.

[ocr errors]

bulg. džeb, džep, džob. kujun džepove mil. 235. džeb bulg.-lab. 92. b. žep. pa dukate u zadžepak spremi juk. 158. russ. zepь; džeba mat. 86. 323.

žebenja. alb. džep; džab J. griech. τζέπη. kurd. dzib.

Z. 347. 2; 377. 3.

džėjran čéjran, čéjlan t. röthlich, Gazelle.

Vergl. russ. zerena mat. 86. Z. 378. 1.

serb. džep,

klruss. žeb,

magy. zseb:

nslov. žep.

« PoprzedniaDalej »