Obrazy na stronie
PDF
ePub

tyris basilicam.Prosecutus est Pelagius reparationes A sacrorum cœmeteriorum a Joanne II susceptas, quemadmodum in notis ad ejus Vitam ostendimus. $. Hermetis cœmeterium via Salaria intra primum ab Urbe lapidem celebratur scriptis veterum media ætatis et recentiorum. Ex veteribus Martyrologiis in prolegomenis (t. CXXVII, col. 123-124), ubi dicitur etiam Basillæ,et ex descriptione Urbis sub Carolo Magno ibi pariter a nobis data in proleg (col.365 ejusd. tom.). In via Pinciana extra civitatem Proti et Hiacinthi, in dextera sancti...... et sancti Hermetis. Ex scriptis mediæ ætatis produxi Malmesmuriensis historiam circa finem sæculi xi,opusculo in eisdem prolegomensis inserto (col. 315-316 ejusd., tom.) Quarta porta, et via Salaria, quæ modo sancti Silvestri dicitur. Ibi juxta viam sanctus Hermes requiescit et sancta vasella (h. e. Basilla) et Protus et Hyacinthus, » etc. Ex recentioribus denique, præter Baronium in Martyrologio, et Annalibus, vivendi Aringhius et Boldettus, ejusdem cœmeterii ichonographiam et lapides ibi repertos exhibentes. Vide etiam quæ a nobis de illo cœmeterio prolata sunt in notis ad S. Alexandrum.

[ocr errors]

De basilica S. Laurentii extra muros supra illius venerandum corpus et cœmeterium Cyriaca a Constantino primum ædificata,deinde a fundamentis restituta per hunc Pelagium, videndus Ciampinus tum in libr.de sacr.Ed.a Constantino Magno constructis cap, 6, tum tomo II veterum Moniment. Ecclesiæ Rom.cap.13.Ostendit a Pelagio II fuisse restitutam a fundamentis servato veteri vestigio et aspectu frontis ad orientem converso qui postea ab Adriano papa I et ab Honorio III ad occidentalem plagam constitutus fuit versus urbis muros in nova constructione per ipsos curata et refecta. Producit etiam Ciampinus figuram musivi operis a Pelagio in sua reparatione additi supra arcum triumphalem presbyterii,ubi nunc etiam visitur superstes cum effigie ac nomine ejusdem Pelagii.Eamdem a Ciampino incidi jussamiconem, ut suis musivis insereret, beneficentia eminentissimi principis Alexandri Albani (cujus in Museo Ciampiniani operis æne tabellæ ab hæredibus pretio comparatæ hodie asservantur) impetravimus hic inserendam, ut hic etiam tomus editionis nostræ tertius (a), qui a Silvestro cœpit, ejusque imaginem et epocham in basilica patriarchali $ Pauli ætate Leonis Magni depictam una cum successoribus compluribus indicavit, ostendat etiam in calce operis imaginem et epigraphen Pelagii II, pariter dedicatam et asservatam ætate nostra in Superstite musivo patriarchalis basilicæ S.Laurentii extra muros ad quem pontificem deducta series feliciter sistitur, ut tomi quarti et postremi post

B

C

hunc secuturi frontem aperiat Magnus Gregorius, suo etiam nomine et epocha initii decoraturus hunc tertium, quem absolvimus. In fine enim numeri Pelagii secundi codices Anastasiani hanc periocham exhibent.

«< A morte sancti Silvestri usque ad hunc primum Gregorium fuerunt anni 246. »

Papebrochius in Conatu Chronico Historico ad catalogum pontificum Romanorum pag. 88, n. 3 hæc scribit.

«Baronius, qui successores Vigilii justo citius inducendo in apostolicam sedem annos duos amiserat, videbatque Pelagium hunc omnino vixisse usque ad annum 590 ipsos eidem adjunxit, repugnantibus omnibus exemplaribus Anastasianis cum

nostro ms. »

Viderat ante Papebrochium Norisius complures tum Baronio, tum Ricciolio (et huic quidem per in chronologia ætatis Pelagii II et Gregorii Magni solidum quadriennium pag. 93), lapsus contigisse, medicæ manus indigos, quam ipse scilicet admovit. Sequitur deinde Papebrochius, observans in catalogo Palatino pontificum Rom.et appendice abjecta codici primum Petaviano, deinde Christina reginæ, demum Alexandrino Vaticano per Schelestratium edito Antiquit. Eccl. tom. I, legi post Pelagium II hanc clausulam:A beato Petro usque nunc fiunt anni 444 et menses 1, dies 60, excepto intervallo eqiscopatus (quam tamen ad Felicem IV, in quo catalogus desinit, potius quam ad appendicem pertinuisse puto) et ejus numeros componi nequaquam posse cum intervallo a martyrio B. Petri ad Pelagium II recte statuit. Convenit vero quam proxime (decisis a summa intervalli temporibus vacationis sedis) si ad Felicis IV tempora referatur.Denique Pápebrochius convertitur ad aliam clausulam Pelagio subnexam in omnibus codicibus Anastasianis, quam hic retulimus.

« A morte S. Silvestri usque ad hunc Grogorium fuerunt anni 246. Hoc enim, inquit, verissimum est; cum obierit Silvester anno 335 exeunte, et Gregorius sit ordinatus anno 590 ultra dimidium provecto. »

Contestibus igitur tam illustribus chronologiæ et documentorum veterum hujus tomi signaculi loco apponemus musivum a Pelagio II constructum, et nostræ ætati præservatum in basilica Laurentiana: ut gesta pontificum hoc Intervallo recensita illustrentur constanter monimentis æqualibus eorumdem temporum perductorum a S. Silvestro ad S. Gregorium Magnum.

(e) Temus noster complectitur tomos tertium et quartum editionis Vaticanæ. EDIT. PATROL.

643

[graphic][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][ocr errors][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed]

PAGII.

Linea 1. Sedit annos 10, etc. Benedicto papa mortuo, sedes vacavit, non menses tres, dies decem, ut legitur in Anastasio, sed menses quatuor; quod facile est demonstrare. Cum enim constet Pelagium II Benedicti successorem mortuum esse die octava Februarii anni 590, postquam ultra annos 11, menses 2, et dies 10 sedisset, ejus ordinatio necessario trahenda est ad diem trigesimam Novembris anni 578 juxta nostram opinionem, vel anni 579 juxa eos qui volunt eum sedisse tantum annos 10. Sed hoc ultimo dici non potest; nam in synodo Gradensi, de qua mox, eodem anno 579 die Nonarum Novembrium celebrata, lecta est epistola Pelagii II, die decima octava Februarii data, ex quo consequens est ejus ordinationem die 30 Novembris anni 578 peractam, ideoque et juxta Anastasium vacationem sedis post mortem Benedicti fuisse quatuor mensium, cum ipsemet asserat Benedictum obiisse die 30 Julii, et Pelagium die octava Februarii. Pelagius itaque hujus nominis II, natione Romanus, ex Patre Vinigildo, ordinatus est Romanus pontifex die trigesima mensis Novembris sancto Andreæ apostolo sacra, anno quingentesimo septuagesimo octavo. Ordinatus est autem absque jussione principis, inquit idem Anastasius, eo quod Longobardi obsiderent civitatem Romanam, et multa vastatio ab eis in Italia fieret. Quare aliquando contigit, ut Romani pontifices, necessitate urgente, non exspectabo imperatoris consensu, aut exarchæ, consecrati fuerint.

A

B

SOMMIER.

Linea 2.- « Ea quod Longobardi obsiderent civitatem Romanam, et multa vastatio ab is in Italia fieret, etc. Quæ mala consequerentur ex dominatu Langobardorum per Italiam in causa schismatis Aquileiensis, hic a Bibliothecario nominatim non recensentur; sed tantum generatim multa vastatio ab illis facta indicatur. Reperies diligenter inquisita et in seriem narrationis digesta ab eminentissimo card. Norisio in celebri dissert de Synodo v œcumenica unde collegerunt scriptores proximi, et ex nostris auctoribus notarum Pagius ac Sommier.

« Perinde fuerit unum aut alterum ex his consulere, cum ex eodem fonte Norisiano gestorum seriem nobis exhibeant in compendium contractam. D. arch. Sommier lib. vi suæ Hist. dogm., cap. 39, ita exorditur a concessione per Pelagium facta tranleiana ad oppidum Gradense.» sferendi metropolim Aquileiensem ex urbe Aqui

Clerus Aquileiensis, qui hanc urbem deseruerat moventibus contra ipsam copias Longobardis, secesserat in oppidum Gradense; et archiepiscopus Elias petebat a Pelagio papa, ut eo transferret metropolim. Pelagius, ut animum illius moliret, et cum sectatoribus alliceret ad unitatem Ecclesiæ reintegrandam receptione quinti concilii generalis, hujusmodi petitioni clementer annuit.

Octodecim suffraganei episcopi Aquileiensis concilium celebrarunt in nova metropoli: ubi lecta fuit bulla Pelagii papæ castrum Gradense decernens a se constitui totius Venetia et Istria Metropolim, etc. Vide in notis Pagii ex 2 ad 9.

LXVI. SANCTUS GREGORIUS.
ANNO CHRISTI 590, MAURITII 5.

113 Gregorius, natione Romanus, ex patre Gordiano, sedit annos tredecim, menses sex, dies decem (a). Hic exposuit homilias Evangeliorum quadraginta; Job (b) libri XXXV; super Ezechielem libri xxII; Dialogorum libros Iv, et Pastoralem; et multa bona alia, quæ enumerare non possumus (c). Eodem tempore venit Romanus patricius et 5 exar hus Romam, et dum reverteretur Ravennam, retinuit civitates quas Longobardi tenebant, id est Sutrium, Polimartium, Hortas, Tudertum, Ameriam, Perusiam, Luceolis et alias multas (d). Eodem tempore beatissimus Gregorius misit servos Dei, Mellitum, Augustinum et Joannem, et alios plures cum eis monachos timentes Deum, in prædicationem (e) Anglorum, ut eos converterent ad Dominum Jesum Christum. Hic augmen10 tavit in precatione (f) Canonis: Diesque nostros in tua pace disponas, et cætera. Hic fecit beato Petro apostolo ciborium eum columnis suis quatuor ex argento puro. Hic fecit super corpus beati Petri et beati Pauli apostoli missæ celebrarentur. Eodem tempore dedicavit ecclesiam Gothorum, quæ fuit in Saburra, in nomine beatæ Agathæ martyris. Hic domum suam constituit monasterium. Qui mortuus est et sepultus in ba15 silica beati Petri apostoli ante sacrarium (g), die 12 mensis Martii. Hic fecit ordinationes duas, unam in Quadragesima et aliam in mense Septembris (h); presbyteros triginta novem (?), diaconos quinque, episcopos per diversa loca 62; et cessavit episcopatus menses 5, dies 18 (j).

NOTULE MARGINALES FABROTTI.

(a) B, novem d. (b)* super Job. (c) Vide Baron tom VIII, ad ann 595. (d) Vide Baron ad ann. Domini 601, pag 147. (e) ad gentem. (f) præfatione. (g) Secretarium. (h) C. septimo. (i) C. 38. (j) C 16.

[blocks in formation]

Num. 113, linea 2, hic exposuit homenas numero XL. Job. Ezechielum. Pastoralem, Dialogorum, et multa bona alia quæ enumerare non possumus.lin 5, et exarchus Romæ etc. retenuit civitates, quas a Langobardis retenebantur. Sutrio... lin 9, timentes Deum, misit eos in prædicationem ad gentem Anglorum etc. hic augmentabit in prædicatione canonis d. n. i. t. p. dispone et cætera. lin 12, Apostolo ciburium. lin 13, super corpus beati Petri missas (missæ) celebrarentur. Item in ecclesia beati Pauli apostoli eadem fecit. lin 16, ante secretarium. Lin 17 una in Quadragesima, et alia in mense Septembrio. Ex codice bibliothecæ Vallicellanæ congregationis Oratorii, exstante in pluteo C, numero 79. Linea 2, dies decem. Hic fuit temporibus Tiberii, Mauritii, et Foce Augustorum. Hic, lin 2, n. 40, super Job libros xxxv, super Iliezechielem homilias xxII. in 4. et multa alia, quæ numerare non B possumus. lin 6, cœpit civitates, quæ a Longobardis. tenebantur. Sutrium. lin 7, Tuder. lin ead.; eo tempore misit beatus Gregorius. lin 11, in prædicationem ad gentem Anglorum. lin 13, fecit ad beatum Petrum apostolum. lin ead., puro. Ilic jussit supra corpora beatorum Petri et Pauli missas celebrare [lege celebrari]. lin 14, in Subura. Lin 15 vox beatæ deest. ibid. Hic instituit domum suam monasterium, et mortuus est, lin 16, ante secretarium XII die. lin 18, aliam mense Septembri. lin 20, dies xvIII.

Apud Fabrottum ex codice Freheri.

Lin 11. AB, dispone. lin 12, B, apostolo super altare tegurium. lin 14, AB, quæ fuit, lin 17, ÀB, ante secretarium. lin 20 dies 19.

BALDINI.

Ex codice Regio Mazarino et Thuano.

Lin 2, mens 5 (mens 6) ib. Hic_fuit temporibus Mauricii et Phoca Augustorum. Hic expl. omelias evang num 40; super Job lib 35. super Êzech omelias 20, D. lib 4, Pastoralem et multa alia, quæ num nen p. lin 5, Ravenn cepit civitates, quæ a Longobardis tenebantur. lin 7. Tuder ibid. Eo tempore misit B. Gregorius servos Dei Mellitum, Augustum (M Augustinum). lin 9, in prædicatione ad gentem A. lin 11, in præfatione C. lin 12, hic fecit ad B. P. M. ad S. P. lin 13, hic jussit supra corpora beatorum Petri et Pauli missas celebrari (M, celebrare) E. lin 15, hic instituit domum suam monast et mortuus est et sepultus in B. P. A. ante secretarium 12 die. lin 18, et al. m. Sept presbyt 39, diac 5, episc per diversa loca 62 (M, 70). lin ult, dies 19.

Ex codice Thuano altero.

ci. quæ a Longobardis tenebantur. lin 9 et 10, Lin 3, in Job 35, in Ezech 20. lin 6, tenuit ad gentes Anglorum. lin 11, dispone. lin 12, P. A. super altare ciborium ex argento purissimo. lin 13, hic præcepit ut supra beati Petri apost m. c. Item in ecclesia B Pauli ap. eadem fecit. lin 14, quæ est. lin 16, et sepultus est ad B. P. ap. ante secretarium d. lin 18, mensis septimi. lin 19 et 20, episc dies 19.

Apud Peniam ex codice Cavensi.

Lin 3, libr. xxxv, Ezechielem. lin 6, Polimarium. lin 7, Tuder. lin 9, tim Deum. Misit eos in prædic ad gentem Anglor ut eos converteret. lin 11, in prædicationem. lin cad, dispone. lin 12, cyburium. lin 15, Subora. lin 17, secretarium.

NOTE VARIORUM.

C contra Viminalem posita, parva licet, ab ipso tamen Ariano ornata catholico more, etenim ejus absidem marmorum crustis et imaginibus sacris Salvatoris ac duodecim apostolorum ex musivo egregie nobilitavit; permansit opus usque ad tempora nostra, cum nimia vetustate fatiscens absis ipsa ante quinquennium improvisa ruina collapsa funditus periit.

Linea 14. Eodem tempore dedicavit Ecclesiam Gothorum, quæ fuit in Suburra, in nomine beatæ Agatha martyris. Quo proprie loco sita fuerit Suburra, dissentiunt antiquarii. Eorum sententias recitat Martinellus in libello Romæ edito anno 1638, in quo diaconiam S. Agathe in Suburra describit et illustrat; quibus in medium allatis suam in re obscura quasi divinans sententiam proponit, scilicet ante amplificatum pomarium Suburram tenuisse eam planitiem quæ extenditur sub colle Palatino ad amphitheatrum Titi; aucta dein Urbe prolatam fuisse ad Forum Nervæ, indeque per vallem positam Viminalem inter Quirinalem et Exquilinum colles excurrise. In hac valle Sylvani templum fuisse opinatur Marlianus, templumque Sylvani conversum fuisse in ecclesiam S. Agathæ dicatam tradit Fabritius in Roma antiq his verbis:«< Templum Sylvani nunc D. Agathæ, sub Viminali, in via Suburrana. » Hanc ecclesiam B. Agatha sacram Gothi, Rici- D mere patritiatum tenente, occupaverant, idemque Ricimer pluribus ornamentis auxerat, præsertim abside marmorea, cujus fastigio ex musivo insculpi jusserat epigraphen :

FL. RICIMER V. I. MAGISTER UTRIUSQUE MILITIE
PATRICIUS ET EXCONSUL ORD. PRO VOTO SUO
ADORNAVIT.

Hanc legit Cæsar Baronius antequam absis ipsa vetustate fatiscens improvisa ruina collaberetur. Præstat hæc audire ab eodem card Baronio ad annum Christi 472 Hic ille sacrilegus Arianus (Ricimer), qui cum tantam sibi in Romanam imperium usurpasset auctoritatem, invitis licet ipsis Romanæ Ecclesiæ pontificibus, barbarica tamen auctoritate in Urbe sibi ecclesiam vindicaret, in qua cum suis Arianis Gothis militibus conveniret. Fuit illa quidem titulo S. Agatha ad radices Quirinalis montis

Verum anno Christi 591 B. Gregorius ecclesiam Ariana superstitione pollutam catholico ritu sacravit. Factum narrat Baronius his verbis: «< Hoc item anno B. Gregorius papa dedicavit ecclesiam sanctæ Agatha Romæ positam. quam Gothi Ariani sibi usurpaverant, quæ licet, illis ex Urbe Italiaque penitus ejectis et profligatis, relicta libera fuisset, tamen quod fermento Ariano videretur esse polluta, ac proinde non amplius sacra, sed exsecrabilis haberetur, Gregorius divinitus inspiratus adjecit animum ut eamdem sacris ritibus expiatam sacro cultui idoneam redderet Deoque sacraret. Id quidem hoc anno factum esse ex iis quæ ipse scribit in Dialogis, anno quarto sui pontificatus elaboratis, satis expresse patet, cum ante biennium id contigisse dicat, hoc ipso videlicet anno. Quæ autem tunc acciderint admiratione digna, ipse sic narrat Dial lib III, c. 30:«< Sed neque hoc sileam quod ad ejusdem «Arianæ hæreseos damnationem in hac quoque << urbe ante biennium pietas superna monstravit. Ex «< his quippe quæ narro, aliud populus agnovit, « aliud autem sacerdos et custodes ecclesiæ se au<< disse et vidisse testantur. Arianorum ecclesia in regione urbis illa quæ Suburra dicitur, cum clausa « usque ante biennium remanisset, placuit ut in <«< fide catholica, introductis illuc beati Stephani et « sanctæ Marthæ martyrum reliquiis, dicari debuis«set, quod factum est. Nam cum magna populi «< multitudine venientes, atque omnipotenti Domino << laudes canentes eamdem ecclesiam ingressi su

[ocr errors]

་་

[ocr errors]

«<mus, cumque in ea jam missarum solemnia ce- A lebrarentur, et præ ejusdem loci angustia populi « se turba comprimeret, quidam ex iis qui extra sa«< crarium stabant, porcum subito intra suos pedes huc illucque discurrere senserunt; quem dum « unusquisque sentiret, et juxta se stantibus indi« caret, idem porcus ecclesiæ januas petiit, et om« nes per quos transiit, in admirationem commovit, « sed videri a nullo potuit, quamvis sentiri potuis« set: quod idcirco divina pietas ostendit, ut cun«ctis patesceret, quia de loco eodem immundus « habitator exiret. Peracta igitur, celebratione mis«sarum recessimus. Sed adhuc nocte eadem magnus in ejusdem ecclesiæ tectis strepitus factus <«< est, ac si in eis aliquis errando discurreret. Se«quenti autem nocte gravior sonitus excrevit, ac « subito tanto terrore insonuit, ac si omnis illa ec«clesia a fundamentis fuisset eversa, et protinus recessit, et nulla illuc ulterius inquietudo antiqui <«<hostis apparuit; sed per terroris sonitum, quem B <«< fecit, innotuit, quod ab eo loco, quem diu tenue<«< rat, coactus exibat. Post paucos vero dies in ma« gna serenitate aeris super altare ejusdem ecclesiæ «< nubes cœlitus descendit, suoque illud velamine operuit, omnemque ecclesiam tanto terrore ac << suavitatis odore replevit, ut patentibus januis «< nullus illuc præsumeret intrare. Sacerdos quoque «<et custos, et hi qui ad celebranda missarum so«lemnia venerant, rem videbant, ingredi minime « poterant, et suavitatem mirifici odoris trahebant. << Die vero alia cum in ea lampades sine lumine dependerent, emisso divinitus lumine sunt accensæ. «Post paucos iterum dies cum expletis missarum << solemniis exstinctis lampadibus custos ex eadem « ecclesia egressus fuisset, post paululum intravit, « et lampades, quas exstinctas reliquerat, lucentes reperit, quas negligenter exstinxisse se credens, «eas jam sollicitus exstinxit, et exiens ecclesiam « clausit; sed post horarum trium spatium regres«sus, lampades quas exstinxerat iterum accensas «< invenit, ut videlicet ex ipso lumine aperte clare«<sceret, quia locus ille à tenebris in lucem ve« nisset. >>

[ocr errors]
[ocr errors]

Hæc Baronius partim ex se, partim ex B. Gregorio refert; in qua tamen narratione duo videntur minus accurate conscripta, primum a Ricimere Ariano ecclesiam S. Agathæ catholico more exornatam fuisse abside Salvatoris atque apostolorum sacris imaginibus ex musivo opere nobilitata; alterum, a beato pontifice Gregorio in eamdem ecclesiam inductas fuisse reliquias S. Stephani et S. Martha. Si enim diligentius animum intendisset ad ea, quæ Adrianus papa scribit Carolo Magno in epistola ad eum data, cujus hæc sunt verba :« Ecclesiam Arianorum, cujus ipse S. Gregorius in Dialogis meminit, placuit eidem S. Gregorio ut in fide catholica, introductis illic B. Sebastiani et B. Agathæ martyrum reliquiis, dedicare debuisset, quod et factum est, et diversis ipse B. Gregorius pingi feeit eam tam in musivo, quam in coloribus, et venerandas imagines illic erexit, et a tunc usque hactenus venerantur, »> non ea sibi excidere passus fuisset. Per hoc enim testimonium clare ostenditur sacras illas imagines Salvatoris et apostolorum absidi illi ex musivo adjectas, quas ante ejusdem absidis ruinam Baronius conspexerat, a sancto pontifice collocatas fuisse, non ab homine Ariano, neque iis temporibus quibus in Ecclesiis rarus adhuc imaginum usus; atque etiam palam fit reliquias a B. Gregorio illatas eidem ecclesiæ fuisse SS. Sebastiani et Agathæ, ut meliores etiam codices Dialogorum habent, et non SS. Stephani et Marthæ, ut ex corrupto aliquo exemplari Baronius exscripsit.

BENCINI.

Linea 2.- Hic exposuit homilias Evangeliorum. Veteri consuetudine receptum fuit ut homiliæ istius

PATROL. CXXVIII.

C

D

modi in ecclesiis legerentur. Idcirco inter oblata ecclesiis donaria, infra in Stephano IV oblatum legimus librum XI Homiliarum. Interdum quoque liber sermonum oblatus dicitur, in quo scilicet sermones Patrum describi consueverant, atque iidem coram plebe in missarum solemnibus ad instar explanationis ad Evangelium lectitari. Liber Homiliarius audit apud Patres Turonensis synodi anni 813, can. 17; Moguntinæ, ann. 847, can. 2, aliarumque sæpius. Atque in iis describendis majorem exposcebat solertiam B. Augustinus in epist. 77 :« Ut jubeas singulos, quos volueris, sermones seorsim conscriptos, et emendatos mitti nobis.» Confer ad hæc Beletum, c. 59; et Durandum lib. vi Ration., c. 1, n. 32.

Linea 3.- Et Pastoralem. Agnellus in lib. II Pontific., par. 11, pag. 129, tom II Scrip. Rer. Italic., ubi Vitam describit Mariniani, episcopi Ravennatensis, causæ meminit ob quam pontifex Librum Pastoralem ediderit :« A beatissimo Gregorio Romæ consecratus, et ab eo hic missus est; et cum voluisset ex hac cathedra evadere, ne pontifex, dicebat, se tanti honoris pondera implere non posse. Tunc beatissimus papa Gregorius cœpit consolatoria verba reficere, dicens: Ego propter te unum parvulum librum faciam. Tene eum quotidie præ manibus tuis; semper in ipsum intende; observa verba illius libri, et esto securus ab omni formidine.» Et scribens Librum Pastoralem misit. In vulgata tamen editione Liber Pastoralis a S. Gregorio Joanni Ravennatensi, prædecessori Mariniani, inscribitur. Qua de re videsis Bacchinium ibid. in notis.

Linea 4. Eodem tempore. Anastasius hæc verba descripsit pro more suo ex Paulo Diac. 1. Iv, c. 8: «Hac etiam tempestate Romanus patricius et exarchus Ravenna Romam properavit. Qui dum Ravennam revertitur, recepit civitates quæ a Langobardis tenebantur, quarum ista sunt nomina: Sutrium, Polimartium, Hortam, Tudertum, Ameria, Perusia, Luceolis, et alias quasdam civitates. Quod factum cum regi Agilulpho nuntiatum esset, statim Ticino egressus cum valido exercitu civitatem Perusium petiit, ibique per dies aliquot Maurisionem ducem Langobardorum, qui se Romanorum partibus tradiderat, obsedit, et sine mora captum vita privavit. Hujus regis adventu intantum beatus Gregorius papa exteritus est, ut ab expositione templi de quo in Ezechiele legitur, desisteret, sicut ipse quoque in suis homiliis re

fert. »

Linea 7.- Eodem tempore. Quæ hoc loco refert Anastasius de missione apostolica in Angliam instituta, eadem Paulus cap. 26 hisce verbis enarrat. «Hoc tempore idem beatus Gregorius Augustinum et Mellitum, et Joannem cum aliis pluribus monachis timentibus Dominum, in Britanniam misit, eorumque prædicatione ad Christum Anglos convertit.» Gemina sunt quæ noster edisserit. Quanquam dum hasce lacinias ad verbum ex Paulo Diac. in

Gesta pontificum transcribit, ordinem temporum nullo loco habuit, tenuique delectu hinc et inde acta consarcinans, tenebras plusquam Cimmerias chronologiæ offudit. Sed de his postea fusius.

BINII ET LABBEI.

Linea 1. Gregorius anno Domini 590, postquam sedes sex mensibus, et 26 diebus vacasset, factus est pontifex S. Gregorius, qui natus atavo Felice papa ejus nominis tertio, non quarto, ut vult Joannes Diaconus, patrem habuit Gordianum, matrem nomine Silviam inter sanctos relatam. Tarsillam atque Emilianam Deo dicatas virgines, homil. 38 patris sorores fuisse scribit. Institutus fuit optimis moribus et bonis litteris; Græcæ tamen linguæ ignarus exstitit. Juris quoque consultum fuisse declarat ipse epist. 54, lib. ii. Præclarissima hujus pontificis gesta per singulos annos sui pontificatus videre est tom. V Concil.

21

« PoprzedniaDalej »