tus, ibi nova fundatione Simmachi amplificatam A plusquam trecentos triginta episcopos catholicos Linea 6. · Item ad sanctam Mariam oratorium sanctorum Cosme et Damiani. De hoc edem in Leone Tertio loquitur num. 405, uti monet sæpe laudatus Martinellus, cum ait: In monasterio SS. Cosma et Damiani,quod ponitur juxta Præsepe, fecit canistrum ex argento, etc. Addit Martinellus, hoc oratorium deinde cognomentum sumpsisse a S.Luca patrono pictoriæ artis,donec sub Sixto V dirueretur. Situm enuntiatur a Grimaldo in Clivi Exquilini radicibus.Paulus de Angelis lib. v, cap. 2 de basilica Liberiana, sacellum fuisse putat in eadem basilica erectum,sed jejune admodum de illo loquitur; cum indicet hunc tantum locum Bibliothecarii,præterito altero testimonio, quod in Leone Tertio ex num.405 scite protulit Martinellus. Cui narranti ædiculam fuisse proximam basilicæ sub Sixto V dirutam suffragatur Octavius Pancirolius in Hist.ecclesiæ S.Martinæ,ad quam Pictorum societas translata fuit; ita scribens: Contigit anno 1588 ut Sixtus papa V Urbcm ornaturus splendidis ædificiis æquaverit solo ecclesiam S. Lucæ proximam basilica S.Mariæ Majoris, que Pictorum collegio erat attributa, eique collegio contulerit loco prioris disjectæ hanc ædem sanctæ Martinæ, cui eadem societas sancti evangelista patroni sui titulum curavit reddi communem. Num. 81, linea 1. Hic constituit ut omni die Dominico, vel natalitiis martyrum hymnus diceretur angelicus. Card. Bona rerum Liturg. lib 11, cap. 4, n. 4 et 5, ostendit hymnum angelicum Gloria in excelsis Deo esse antiquiorem Symmacho; cum beatus Athanasius in libro de Virginitate versus finem illum verbatim referat. Legitur Græce scriptus quarto Christi sæculo in codice Alexandrino quod Thecla nuncupant,una cum symbolo ejusdem Athanasii in bibliotheca regia Londinensi. Quare tam card. Bona, quam recentiores scriptores de rebus liturgicis originem primam concinendi evangelica verba hujus hymai in die Nativitatis Dominicæ tribuunt Telesphoro, reliquum autem contextum hymni referunt cum quarto concilio Toletano ad ecclesiasticos doctores quarti circiter sæculi Hilarium ex Latinis. Athanasium ex Græcis. Illius vero integre decantandi ritum attribuunt decretis Symmachi diebus tantum Dominicis, et in martyrum natalitiis, Stephano autem Quarto acceptum referunt ex Anastasio num. 284 « ut omni die Dominico a septem episcopis cardinalibus hebdomadariis,qui in ecclesia Salvatoris observant missarum solemnia 1 super altare beati Petri celebraretur, et Gloria in excelsis diceretur,» quia scilicet a Symmacho fuerat uni episcopo id reservatum, non secus ac pacis annuntiandæ ritus in prima populi salutatione per verba Pax vobis. Vide Card Bona loco indicato. Linea 3. Hic omni anno per Africam vel Sardıniam ad episcopos qui exsilio erant retrusi, etc. Totidem ferme verbis Chronicon vetus, opus sexti sæculi, a R. P. Ruinart editum hist. Vandalicæ parte 1, fol. 115, de Symmacho papa refert. « Omni anno per Africam vel Sardiniam episcopis, qui in exsilio erant, pecunias et vestes ministrabat.»> Cur autem,et quomodo relegati fuissent in persecutione Genserici,et succesorum regum partim in Africam, partim in Corsicam, et Sardiniam episcopi confessores, oh catholicam fidem strenue et constanter assertam, docet Victor episcopus Vitensis in Hist. persec. Vandalicæ lib. iv, n. 4, apud eumdem Ruinartium pag. 71. Chronicon indicatum numerat in exsilium pulsos ab Hunnerico et ducentos viginti a Transamundo in Sardiniam relegatos pag. 115, proxime ante pontificatum Symmachi.Illorum nómina singillatim recenset vetus catalogus ibidem impressus fol. 123. Sub Symmacho papa fervebat in Africa persecutio Transamundi regis. Quare, ut observat Ruinartius, idem Pontifex « accepto tam sævæ adversus Ecclesiam catholicam tempestatis nuntio, sui esse muneris ratus confirmare fratres suos in tribulationibus et ærumnis positos, egregiam ad eos epistolam conscripsit, » quam ex Ennodio lib. 1, epist 14, describit pag,579, addens pag. 582 ea quæ sequuntur. « At vero Symmachus pontifex, cujus epistolam consolatoriam supra retulimus,non voce solummodo aut calamo Christi confessoribus, sed re etiam et opere opem tulit. Exempla nempe præcessorum suorum secutus, sanctorum Christi confessorum passionibus communicabat, eis, quæ ad victum aut vestitum necessaria erant, suppeditando. «Hic, inquit Anastasius, omni anno per Africam vel Sardiniam episcopis, qui in exsilio erant retrusi, pecunias et vestes ministrabat.» Quæ eadem verba habentur in brevi Chronico, quod ad calcem Victoris Vitensis supra edidimus pag. 112. Habemus et tertium hujus rei testem, auctorem nempe Vitæ sancti Aviti Viennensis episcopi,quam e veteri manuscripti codice eruit eruditus vir Philippus Labbeus tomo I Bibliothecæ novæ pag. 693, ubi hæc leguntur: «Hujus (beati Aviti) temporibus gravissima persecutio Vandalorum, cæterarumque gentium in Africa excanduit, et Symmachus pontifex per Africam et Sardiniam episcopis, qui in exsilio erant, quingentis quinquaginta pecunias et vestes ministravit. Eisdem beatum Symmachum quotidiana subsidia ministrare non destitisse,» scribit auctor historiæ miscellæ sub nomme Pauli Diaconi lib XVII. » Omitto Adonem in Chronico, Hermannum contractum, aliosque ævi posterioris scriptores, qui antiquos exscripsere. CIACONII. Num. 76, lin 3. Hic sub contentione ordinatus est uno die cum Lnurentio.Faustus namque legatus Anastasii imperatoris,ut præstaret quod clanculum imperatori pollicitus fuerat, suadere Romano pontifici ut subscriberet Zenonis Henotico, seu concordiæ cum Romam venisset, et Anastasium episcopum mortuum reperisset, et de hoc agendo `cum Anastasio jamjam defuncto spes omnino intercidisset, operam dedit, ut successor crearetur, qui ad id præstandum suaderi facile possit, et ejus votis annueret. Multis pecunia corruptis, id perfecit, ut præter consuetudinem episcopus quidam eligeretur Romanus natione, nomine Laurentius. Num. 79, linea 1. Hic fecit basilicam S. Andreæ,etc.Admiratione plane dignum tanta potuisse præstari a Romano pontifice sub barbaro rege, sub quo Urbs ipsa quodammodo videbatur teneri captiva, præsertim cum idem Symmachus pastorali munificentia, in redimendis captivis, et alendis ducentis et viginti episcopis Africanis in Sardinia relegatis a Trasamundo Wandalorum rege, non defuerit, sed abunde cuncta suppeditarit. SOMMIER. Num. 76, linea 3. Hic sub contentione, etc. Theodoricus Ostrogothorum rex, qui, profligato ac cæso Odoacre Herulorum rege, Italiam redegerat in suam potestatem, administro utebatur apud aulam Orientalis imperii senatore Romano:cui nomen erat Festus. Hic ut gratiam captaret imperatoris Anastasii,promiserat se effecturum ut Zenonis Henoticon a Romano pontifice reciperetur, et subscriberetur. Redux ex itinere Constantinopolitano in Urbem reperit sedem Romanam pastore viduatam. Hanc ille occasionem præ cæteris opportunam duxit perficiendi ea quæ in se receperat.« Multis igitur pecu 463 ANASTASII BIBLIOTHECARII. nia corruptis (uti scribit Theodorus Lector lib. 11 A chum pertinere (qui dicebatur impetitus) neque antis- Necessitas impulit utrumque competitorem ad regulas transiliendas, et hujus negotii judicium deferendum suasit ad regem, eumque Arianum; licet requireret causæ natura,ut in concilio pertractaretur. Uterque igitur contendit Rayennam, ubi Theodoricus sedem sui regni statuerat: coram quo productis juribus,æquitatis sententia emanavit, ut ille sederet episcopus, qui fuisset prior ordinatus, aut pluribus suffragiis electus. Quæ cum de Symmacho invenirentur, ipse factus est præsul. Exordium sui regiminis Symmachus duxit a congregatione concilii,cui ipse præsedit: in quo roga- B tus ab universis Patribus, ut quæ ad ecclesiasticas libertates, ac totius Ecclesia pacem et concordiam pertinerent dignaretur ordinare, ila respondit : « Concilium dilectionis vestræ, neglecta hyemis asperitate sollicitudo nostra pro ecclesiastica indemmitate specialiter congregavit, ut episcopalem ambitum, et confusionis incertum, vel popularem tumultum,quem per subreptionem diaboli usurpatione aliquorum tempore ordinationis meæ constat exortum, communicato pariter tractatu in futurum possimus robuste ac vivaciter amputare... sancientes quid circa Romani episcopi ordinationem debeat custodiri.» Synod, Rom. 1 sub Symm.Hæc igitur in concilio decreta sunt: I «10Ut si quis, papa superstite, pro Romano pontificatu cuique quolibet modo favorem præstare convincitur, loci sui ordine privetur. 2o Si in unum totius inclinaverit ecclesiastici ordinis electio, consecretur electus episcopus. Si autem studia copcrint esse diversa eorum de quibus certamen emerserit, vincat plurimorum sententia. 3° Si quis ad ecclesiasticam pertulerint notitiam consilia eorum, qui contra hanc synodum de pontificali egerint ambitu, et rationabili probatione convicerit, particeps actionis hujusmodi non solum purgatus ab omni culpa sit,sed etiam remuneratione,quæ non indigna sit, sublevetur.Cælius Symmachus episcopus sanctæ Ecclesiæ catholicæ urbis Romæ, his synodalibus constitutis a me probatis atque firmatis consentiens subscripsi. Consensi synodalibus constitutis, atque in hac profiteor me manere sententia.Cælius archipresbyter tituli sanctæ Præxedis, his subscripsi, et consensi,» etc. C Num. 77, lin 2. Post annos vero quatuor, etc. Nonnulli ex clero, et aliquot ex senatu, præ cæteris autem Festus et Probinus accusarunt Symmachum, confictis de illo criminibus, et clanculum accito Laurentio,schisma renovarunt. Festi ac Probini astus eo progressus est, ut impetraverint a rege Theodorico D dari visitatorem sedis apostolicæ, seu commissarium ad hæc in actis redigenda Petrum Altini episcopum, qui Laurentio intruso favebat. Hic vero faciens de sacerdotis voto regis imperium uti Ennodius scribit in libello pro Symmacho, schismaticis ita aperte adhæsit, ut auxerit turbas. Symmachus,convocata synodo centum quindecim episcoporum, providendum esse duxit unitati ac libertati Ecclesiæ a schismaticis adeo impudenter violatæ. Præmissa igitur in synodo voluntaria purgatione criminum quæ sibi objiciebantur,damnationis sententiam protulit contra apostolicæ sedis invasorem Laurentium Nucerinum,et contra Petrum Altinensem ejusdem factionis administrum. Suam quidem auctoritatem inierposucrat rex Theodoricus,ut synodus haberetur. Verum ab ipsis episcopis quos convocabat serio admonitus, uti legimus in actis synodi,convocandi concilii munus ad ipsum Symma titem Petrisedis subjacere minorum judicio, dehis,inquam,admonitus,respondit, ipsum quoque papam in colligenda synodo voluntatem suam litteris demonstrasse.In prima autem sessione sanctus papa Symmachus auctoritatem ordinis corrigendi se dare professus est, ea tamen lege, ut ante omnia visitator seu commissarius regius extra concilium ageretur,donec Symmachus tanti loci præsul, statui pristino redditus, permitteret ista tractari, non ante veniret ad causam: quod omnino justum Patribus visum fuit. Novis autem difficultatibus ad Theodoricum perlatis rex significavit : « In synodali esse arbitrio in tanto negotio sequenda præscribere, nec aliquid ad se præter reverentiam de ecclesiasticis negotiis pertinere, ut sive propositum vellent audire negotium, sive nollent,quod magis putarent magis utile deliberarent, dummodo venerandi provisione concilii pax in civitate Romana Christianis omnibus redderetur.» Concilii Patres cum intelligerent,« Non esse ovium lupi insidias prævidere,sed pastoris...cœlesti inspiratione perpensis omnibus quæ in causa erant secretis, decreverunt: Ut Symmachus papa sedis apostolicæ præsul ab hujusmodi propositionibus impetitus quantum ad homines respicit (quia causis obsistentibus superius designatis constat arbitrio divino fuisse dimissum) sit immunis,et liber,et Christianæ plebi sine aliqua de object is oblatione in omnibus ecclesiis suis ad jus sedis suæ pertinentibus tradat divina mysteria; quia eum ob impugnatorum suorum impetitionem ob superius designatas causas obligari non potuisse cognovimus.. totamque causam Dei judicio reservantes, universos hortamur,ut sacram communionem,sicut res postulat,ab ipso percipiant,et Dei,et animarum suarum meminerint. » In synod. Rom. sub Symm. Idem Patres in epistola synodica ad Theodoricum regem declarant : « Nova est res pontificem sedis ipsius (Romanæ) apud nos audiri : nullum constat exemplum. » Ad ealcem ejusdem synodicæ. Spiritus schismatis,cujus character est, non secus ac hæreseos, obstinatio et superbia,libellum edidit, cui titutulus fuit: Adversus synodum absolutionis incongruæ. In isto arguebantur Patres, quod inter cætera declarassent, non pertinere ad sæculares pote states jus convocandi concilii, sed tantummodo ad pontificiam; necnon quod pronun tiassent Romanum pontificem non subjacere judicio aliorum episcoporum,ut pote ipsi inferiorem; cum schismatici contenderent, idem esse hujusmodi privilegium asserere a Christo Domino collatum Petro ejusque suc cessoribus, ac dicere impune peccandi facultatem ipsis divinitus attributam. Convocata iterum synodus deputavit Ennodium ad hujus libelli commenta refutanda : quod ille præstitit in suo Apologetico.Docet in illo,auctoritatem convocandi concilii« prærogativam esse sanctæ Sedi divinitus ascriptam... An forte aliud putatis fuisse quod dictum est, ipsum debuisse synodum convocare, cujus opus erat officio, ut vos videlicet per pontificale examen divina sententia percelleret, quos a capitis sui compage in salutis detrimento in sanus furor absciderat... Dico latorem juris diffinitionis suæ,nisi velit, terminis non includi...Aliorum forte hominum causas Deus voluit homines terminare; sed sedis illius præsulis suo sine quæstione reservavit arbitrio. Volnit beati Petri successores cœlo tantum debere innocentiam, et subtilissimi discussoris indagini inviolatam exhibere conscientiam, Nolite æstimare eas animas de inquisitoribus non habere formidinem, quas Deus præ cæteris suo reservavit examini. Non habet apud illum reus de allegationis nitore subsidium, quando ipsorum factorum utitur eo teste, quo Judice » etc. Ibid. D.Dupin nunquam non intentus occasionibus derogandi privilegiis ac juribus Romana sedis. Enno dii dicta recenset inter paradoxa, quando scilicet A Verum, quidquid asserat neotericus iste criticus, Longius etiam a veritate digreditur, quando ait unicum Ennodii medium excogitatum ad liberandos pontifices a jurisdictione concilii esse indicatam impeccabilitatem. At Ennodius aperte dicit legislatorem, licet legi a se latæ non sit subjectum, habere tamen legem internam probitatis ac mentis, quæ viventem sine lege castiget. Addit quoque, reservatum sibi a Deo fuisse judicium Romani pontificis; licet eumdem nolit more cæterorum hominum ab homine judicari. Denique concilium ipsum, quod apologiæ illius conscribendæ munus Ennodio demandaverat,eidem scripto approbationem ita plenam attribuit, ut cadem firmitate roboret, qua gesta synodalia munivit : Hic libellus integerrime synodaliter ab omnibus teneatur, atque inter quartæ et quintæ synodorum nostrarum actiones interponatur, et ita sicut harum synodorum decreta habeatur, quia in synodali auctoritate conscriptus est, et roboratus.» Synod. Rom. y sub Symm. Jam declaratum fuerat in concilio præcedenti (nempe 1 sub Symm.) principatum S. Petri, legem Domini, et conciliorum auctoritatem Romanæ ejus sedi potestatem singularem attribuisse supra omnes Ecclésias, nec antedictæ sedis antistitem minorum subjacuisse judicio, et idcirco Dei tantum judicio illius causas reservari, neque in concilio teneri adversariorum accusationibus respondere. Suppetebant igitur causæ complures, præter impeccabilitatis assertam Ennodii opinionem quæ producerentur, imo quæ productæ fuerunt, et leguntur in gestis concilii ad asserendam Romani pontificis exemptionem a judicio concilii. dem nullatenus accepta fuit Anastasio imperatori. Festus promiserat eidem principi sese effecturum, ut Zenonis Henoticum a Romano pontifice subsignaretur: quæ spes sublata jam fuerat, cum artes et conatus Festi pro antipapa Laurentio incassum cessissent. Noluit igitur Anastasius ad Symmachum papam super ejus assumptione ad Petri sedem litteras dare, quod erat in more positum apud Christianos principes. Nec tamen destitit Symmachus ad eumdem Augustum perscribere. Quin imo eadem occasione utendum ratus est ad revocandum principem ad saniora consilia, removendumque a protetectione et communione hæreticorum. Imperator non modo pastoris vocem pronis auribus non excepit, neque illi obtemperavit, sed acrioribus stimulis ad impietatem excitatus in omnes imperii provincias militarem manum direxit,ut ubique catholici cogerentur cum hæreticis communicare. Attendens igitur Symmachus papa gesta principis in deterius quotidie prolapsi, seque omnino dedentis excommunicatis qui se devoverant memoriæ Acacii, atque hostibus sacri concilii Chalcedonensis, ad ipsius excommunicationem processit, urgente etiam Romano senatu. Id vero mirum in modum incendit animum principis,adeo ut scripto contra pontificem edito eumdem infamare conatus sit omnium criminum imputatione. Quam laudabiliter ex evangelica perfectionis præscripto responderit pontifex, argui potest ex spicilegio quod subdimus dictorum apostolico viro dignorum, quorum messem epistola cum contineat, hæc pauca inde libamus. «Ego quidem, inquit, Dominicis et apostolicis eruditionibus institutus benedictionem studeo tuis, imperator, referre maledictis, contumeliis honorificentiam reddere, et odiis redhibere charitatem. Vide, quæso, ne ab co qui ait, Mihi vindicta, et ego retribuam, quantum a me dimittitur, tantum a te cumulatius exigatur... contumeliis igitur, imperator, quas in meam proferendum putas esse personam, Cutinam quam mihi gloriosæ sunt, ita te gravare non possent! Domino meo dictum est a quibusdam : Dæmonium habes, vorator, de fornicatione natus. Et putas quia ego debeam mihi dolere... An quia imperator es, nullum Dei putas judicium? Taceo quod imperatorem accusatorem esse non convenit... Dicis esse me Manichæum. Nunquid Eutychianus sum, vel Eutychianos defendo, quorum furor maxime Manichæorum suffragatur errori? » Symm. PP. adv. Anast. imp. apolog. seu epist. VI. Ad hæc Avitus Viennensis in illa epistola ad Faustum et Symmachum senatores urbis,quam nomine omnium per Gallias episcoporum perscripsit, asserit, hujusmodi concilii agendi modum fuisse plurimum improbandum; si Patres, loco solatii principi sacer- D dotum præstandi, judicium intentassent. « Intelligimus, inquit, sanctum Symmachum papam, si sæculo primum fuerat accusatus, consacerdotum suorum solatium potius, quam recipere debuisse judicium... Non facile datur intelligi, qua vel ratione, vel lege ab inferioribus eminentior judicetur. Quod synodus ipsa prospiciens causam, quam pene temere susceperat, inquirendam divino potius servavit examini... In sacerdotibus cæteris potest, si quid forte nutaverit, reformari at si papà Urbis vocatur in dubium, episcopatus videbitur, non episcopus vacillare. Reddet rationem qui ovili Dominico præest: cæterum non est gregis pastorem proprium terrere, sed judicis. » Num. 78, linea 12. — Invenit Manichæos, etc., quorum omnia simulacra, vel codices ante fores basilicæ Constantinianæ incendio concremavit. Notæ ex cap. 16. Exaltatio Symmachi ad Romanam se «Me quidem ista non sauciant: sed te palam, aperteque demonstrant meum cogitasse honorem repellere, quem interventu suo B. Petrus imposuit. An quia imperator es, contra Petri niteris potestatem? Et qui Petrum Alexandrinum recipis, B. Petrum apostolum in suo qualicunque vicario calcare contendis? Conferamus autem honorem imperatoris cum honore pontificis inter quos tantum distat, quantum ille rerum humanarum curam gerit, iste divinarum... Fortasse dicturus es scriptum esse, omni potestati subditos nos esse debere. Nos quidem potestates humanas suo loco suscipimus, donec contra Deum suas non erigunt voluntates. Cæterum si omnis potestas a Deo est; magis ergo que rebus est præstitura divinis... Dicis quod, mecum conspirante senatu, excommunicaverim te. Ista quidem ego, sed rationabiliter factum a decessoribus meis sine dubio subsequor.» (Ibid.) <«< Te rerum humanarum princeps, qualiscunque sedis apostolicæ vicarius contestari mea voce non desino, ut te memineris hominem, quantalibet sis mundi potestate subnixus: circumspiciasque cunctos, qui ab initio dogmatis Christi catholicam fidem diverso proposito persequi, vel affligere sunt conati, ipsi qui intulerint ista prævalendo defecerint; et orthodoxa veritas prævaluerit magis, quo putaretur oppressa, quæ sicut sub insecutoribus suis crevisse monstratur, sic obtrivisse cognoscitur insequentes.. 467 ANASTASII BIBLIOTHECARII Quid interest utrum paganus, aut, quod est deterius, A fecit beato Petro apostolo ciborium cum columnis sub nomine Christiano veram sinceramque traditionem apostolicæ regulæ conetur infringere, atque in hanc prorumpere cætitatem, ut cum in illís regionibus cunctæ prorsus hæreses opiniones suas habeant publice licentiam profitendi, sola catholicæ communionis libertas putetur ab eis qui se religiosos existimant subruenda?Quæ si putaturerror(quod non licet) cum cæteris quibus illic facultas est agere sinatur erroribus. Sin integritas æstimatur; sequenda potius fuerat,quam violenta persecutione vastanda.» (Ibid.) « Sic recessit ab humanis mentibus Deus, ut obstinate contra ejus voluntatem non aspiciant : et post hujus vitæ cursum, illi se tremendo non defuturos examini, sub quo perniciosorum studia modis omnibus actionum discussa patefiant, et patefacta puniantur: nisi qui hæc omnino non credunt, quive illa se perpetrasse impune confidunt...Omnes catholici principes, sive cum imperii gubernacula susceperunt, sive cum apostolicæ sedi novos agnoverunt præsules institutos, ad eam protinus sua scripta miserunt, ut se docerent esse ejus consortes. Itaque qui hoc non fecerunt ab eadem seipsos profitentur alienos quod chartis quoque tuis apud te etiam possimus astruerc... non mirum, si in orihodoxos sæviant, quibus potest cum cunctis hæresibus convenire et universis erroribus amici, non possint ni solis esse non errantibus inimici. » (Ibid.) : Linea 12.-B. Symmachus invenit Manichæos in urbe Roma, quorum omnium simulacra, etc. Pontifex Symmachus ita erat alienus et expers criminis Machæismi per calumniam illi imputati, ut historia Bibliothecarii memoret, Manichæorum codices et simulacra ante fores basilica Constantinianæ eodem jubente fuisse concremata, ipsosque Manichæos in exsilium pulsos. ALTASERRA. Tunc Festus et Probinus seNum. 77, linea 7. natores miserunt relationem regi, et cœperunt agere ut visitatorem daret rex sedi apostolicæ. Tunc rex dedit Petrum Altinæ civitatis episcopum. Instaurato schismate inter Symmachum et Laurentium, Petrus Altinus episcopus a Theodorico rege Gothorum visitator sedis apostolicæ datus, postulantibus duobus senatoribus contra canones. Idem narrat Sigebert. ad ann.Chr.496: « Aliqui Romanorum subornatis falsis testibus, incriminantes Symmachum papam, latenter Laurentium in papatum subintroduxerent, pro quo schismate dirimendo, rex Theodoricus episcopum Petrum,contra canones visitatorem sedis apostolicæ instituit, id est ut pulso utroque sedem te neret. » B Num. 79. Linea 1. Hic fecit basilicam sancti Andrex apostoli, apud beatum Petrum apostolum, ubi fecit ciborium ex argento, et confessionem pensantem libras cntum ex viginti. Altari basilicæ imponitur ciborium, ut infr. eod.:« Intra civitatem Romanam basilicam sanctorum Silvestri et Martini a funda- D mento construxit, juxta Thermas Trajanas, ubi et super altare ciborium argenteum fecit pensantem libras centum et viginti.» Anastas. in Gregor. II :«< Et altare a novo fecit, et ciborium argenteum quod fuerat ruina quassatum.» Leo Ostiens. lib. 1 Chron. Cass. cap. 20« Super altare autem S. Benedicti, argenteum illud auro et smaltis simul exornans. » Quod erat cooperculum argenteum quod imponebatur altari ornatus causa. Joannes Chrysostom. in Act. apostolor. cap. 19, in illa verba, Faber argentarius qui faciebat delubra argentea : Καί πᾶς ἔνι ναούς ἀργυροῦς γένεται, ἴσως ὡς κιβώρια μικρά; et quomodo possibile erat fieri delubra argentea, forte ædiculas et coopercula quæ ciboria vocant? » Eodem modo sepulcris apostolorum et martyrum imponebatur ciborium ut sepulcro apostolorum a Gregorio I impositum ciborium, quod sustineretur quatuor columnis argenteis. Anastas. in Gregorio: « Ilic suis quatuor ex argento puro. » Hujus meminit Gregor. Tur. de Mirac., martyr. lib. 1, cap. 28, de basilica Petri « Habet ctiam quatuor columans in altari, quæ sunt simul centum præter illas, quæ ciborium sepulcri sustentant. » Et inf. eod.: « Sunt ibi et columnæ miræ elegantiæ candore niveo quatuor numero quæ ciborium sepulcri sustinere dicuntur.» Sepulcro B. Agnetis martyris impositum ciborium ab Honorio. Anastas. in ejus Vit.:« Ornavit autem sepulcrum ejus ex argento, posuit et desuper ciborium æreum deauratum miræ magnitudinis. Fecit autem oratoria duo sancti Joannis Baptistæ, et sancti Joannis Evangelistæ : quæ cubicula omni a fundamento perfecta construxit. Cubiculum idem quod sacellum vel oratorium, ut hoc loco quæ prius dicta sunt oratoria, mox dicuntur cubicula. Anast. in Marcellino«<< Hic sepultus est in comiterio Priscillæ, in cubiculo claro, quod patet usque in hodiernum diem.» Idem in Leone III :«< Cubicula vero juxta ecclesiam beati Petri apostolorum principis in meliorem statum erexit. »Inde cubicularii dicti clerici, qui ministrabant in prædictis oratoriis. Gradus vero ante fores basilicæ beati Petri ampliavit. Ad basilicam Petri gradibus ascenditur. Ea est forma veterum ædium sacrarum, ut gradibus ad eas ascendatur. Anastas. infr. eod. de basilica B. Pauli : « Et ante fores basilicæ gradus fecit in atrio, et cantharum. » Idem in Stephano IV : « Quem ad gradus ecclesiæ beati Petri comprehendentes custodes Longobardorum ad suum deduxerunt regem.» Idem in Adriano : « Carolus rex omnes gradus sigillatim ejusdem sacratissimæ beati Petri Ecclesiæ deosculatus est, et ita usque ad prænominatum pervenit pontificem, ubi in atrio super gradus juxta fores ecclesiæ assistebat. » Ad templa etiam grandibus ascendebatur: Ammian. lib. xxIII :« Namque Kalendis ipsis Januariis ascendente eo gradile Genii templum. » M. Tull. ad Atticum ep. 1. « Cum venissem ad portam Capenam gradus templorum ab infima plebe completi erant. >> Linea 23. Eodem tempore fecit basilicam beati Pancratii, ubi et fecit arcum argenteum, qui pensabat libras quindecim. Arcus argentei erant ornamenta ædium sacrarum, ut hic et infr. eod. « Arcus argenteos duodecim, qui pensabant singuli libras decem.» Et rursus:« Ñam ad archangelum Michaelem basilieam ampliavit, et gradus fecit. Basilica S. Pancratii fuit titulus cardinalis episcopi Albanensis.» Anastas. infr. in Leone III, Prioratus S. Pancratii de Lewes in Anglia est unus e majoribus priorati bus ordinis Cluniacensis, quem fundavit Willelmiscomes Warennæ. W. Malmesb. lib. 11, de Gest. pontific. Angl. Matth. Westm. ad. ann. 1078, de quo cap. Sacrosancta de elect. Linea 25.-Et cameram fecit,et matronæum, et super confessionem imaginem argenteam cum Salvatore. In ædibus sacris erat pars matronarum seu feminarum tabulato distincta a parte virorum, quæ matronæum dicebatur. Præter hunc locum Anastas, in Gregor. IV :<«< Cui ex septentrionali plaga lapidibus circa septum matronæum apposuit.» Inde emendandus locus Anastasii in Leone III :« Matronam vero ipsius Lateranensis patriaschi quæ extenditur a >> ut legatur campo, et ultra imagines apostolorum; matronæum quasi partem matronarum. Male vulgo legitur matronam. Htc constituit ut omni die Num. 81, linea 1. Dominico vel natalibus martyrum, hymnus diceretur angelicus, id est, Gloria in excelsis Deo. Telesphorus primus instituit hymnum angelicum decantari in missa,quæ celebraretur sub mediam noctem Natalis Domini: postea hoc adjectum est a Symmacho, ut hymnus angelicus decantaretur in omnibus missis quæ celebrarentur in Die Dominico,vel natalibus martyrum. Sigebert ad annum 493 « Hic Symmachus constituit,omni die Dominico vel natalitio mar tyrum, Gloria in excelsis Deo, ad missas cantari: A bis : « Cum de apostolici consecratione pontificis quem hymnum Telesphorus, septimus a Petro papa, nocte tantum Natalis Domini ad missas a se in ipsa nocte institutas cantari instituit, et in eo ad angelorum verba, quæ sequuntur, adjecit. » Natalitia seu natales martyrum sunt dies passionis martyrum: inde dicti quod per martyrium martvres Christo renascuntur, et melioris vitæ lucem nanciscuntur, Augustin in psalm.xxxIx: « Mortes in quas Pagani sævierunt, in illis hodie reficimur, natalem martyrum celebramus,exempla martyrum nobis proponimus. » Idem in psalm. LXIII: « Nam et martyres noudum surrexerunt,et tamen illi nondum profecerunt, nondum resurgentium natalitia celebremus.» Idem iu psalm. cxvIII: « Purpurata est universa terra sanguine martyrum, floret cœlum coronis martyrum, ornatæ sunt ecclesiæ memoriis martyrum, insignita sunt tempora natalibus martyrum.»> Idemque, homil xxx : « Attende animo tot martyrum millia cur euim se natalitia eorum conviviis B turpibus celebrare delectat, et eorum vitam sequi honestis moribus non delectat? » Anastas in Vigilio « Anthemius Scribo veniens Romam,invenit eum in ecclcsia sanctæ Cæciliæ x. Kalend Decembris erat enim natalis ejus dies. >> Num. 77, linea 1. Congregavit synodum. Plurimas synodos celebravit pontifex harum seriem, tempora, et discrimina accurate in crit.Baronii exposuit Pagius, easque annis singulas aptavit. Num. 79, linea 25. Imaginem argenteam cum Salvatore, et duodecim apostolis posuit. Hæc expressio illustrat modum constructæ imaginis a Valentiniano, de qua supra in Sixto, quæ duodecim portas habebat cum apostolis. Hæ enim imagines per orbem alias continebant, quæ velut ornamentà erant primariæ in medio collocata. Num. 80, linea 10. Pauperibus habitacula constituit.Commodiora majorisque molis: cujus operis faciendi ea fuit occasio, quià Theodoricus Romam adveniens, annuos pro pauperum indigentiis sublevandis redditus assignavit.Anonymus à Valesio vulgatus de gestis Theodorici, coævus, vel proximior ad hæc tempora, sic habet:« Eodem tempore intentio orta est in urbe Roma inter Symmachum et Laurentium; consecrati enim fuerunt ambo: ordinante Deo, qui eo dignus fuit, superavit Symmachus. Post facta pace in Urbe, Ecclesiæ, ambulavit rex Theodoricus Romam, et occurrit beato Petro devotissimus, ac si catholicus. Cui papa Symmachns, et cunctus senatus, vel populus Romanus communi gaudio extra Urbem occurrentee: deinde veniens ingressus Urbem ad senatum, et ad Palmam populo allocutus est omnia, Deo juvante, quod retro principes Romani ordinaverant,inviolabiliter servaturum promittit. Per triennalem triumphans populo ingressus palatium, exhibens Romanis ludos circensium. Donavitque populo Romano,ac pauperibus annonas singulis annis centum viginti millia modios, et ad restaurationem palatii,seu vel recuperationem moniæ civilatis singulis annis libras ducentas de arca vinaria dari præcepit.» Valesianus anonymus coœvus censetur a Valerio, et in ipso iu sequentium pontificum gestisplura additionum auctorinseruit.Etenim illa verba: Eodem tempore intentio orta est: totidem verbis reperitur in quibusdam Anastasii codicibus. Formula Romæ hoc tempore adhibita. Unde Hormisdas in indiculo dato legatis ad synodum Heracleensem proficiscentibus, inter alia habet de Macedonio a Constantinopolitana sede expulso, et Timotheo eam invadente; de duabus personis est intentio, seu disceptatio. Pariter apud coævum scriptorem Cassiodorum in epistola Athalarici ad Joannem II, quæ est adversus simoniacos ambitus in electione pontificis admitti consuctos, ubi intentio et altercatio unum ct idem esse explicatur his ver C D intentio fortasse pervenerit, et ad palatium nostrum - : Num. 77, linea 1. Congregavit synodum, etc. Acta synodi habent: «Post consulatum Paulini V.C. Kalendis Martii in basilica beati Petri apostoli, synodo præsidente beatissimo papa Symmacho,» etc. Consulatus autem Paulini incidit in annum 498. Quare synodus celebrata est Kal. Martii 499. Linea, 2. Post annos vero quatuor, etc. Anno Christi quingentesimo Symmachus secundum Romæ synodum coegit, cujus Acta ad nos non pervenere. Hæc Laurentium schismaticum, ut Ecclesiam turbare desineret, Nuceriæ episcopum renuntiavit; nam Theodorus Lector laudatus scribit: «Cum hujusmodi perturbatio tres continuos annos in urbe Roma perseverasset (ab anno scilicet 498.) Theodoricus Afer, qui tum Romæ regnabat, quamvis secta esset Arianus,collecta tamen synodo, Symmacho quidem episcopatum urbis Romæ confirmavit; Laurentium vero cujusdam urbis,quæ Nuceria dicitur,episcopum constituit.» In textu tamen Græco Theodori non dicitur, perturbationem tres continuos annos durasse, sed tantum fuisse trium annorum. Neque enim toto illo triennio Laurentius turbas excitavit, cum subscripserit priori synodo Romanæ, ut jam diximus. Porro hanc secundam synodum Romanam,cum anno quingentesimo, accurate connectit Hermannus Contractus sx editione Canisii, licet quota ordine fuerit, non exprimat. Annis quingentesimo primo, et quingentesimo secundo, omnia Romæ tranquilla fuere, quia Laurentius schismaticus, qui anno quingentesimo intuitu misericordiæ, ut loquitur aucior libri Pontificalis, Nucerinus episcopus creatus fuerat, ante annum quingentesimum tertium, Romanam sedem iterum nou invasit. Anno tamen quingentesimo secundo Symmachus celebravit tertiam Romæ synodum, que vulgo Palmaris appellatur, licet ut mox dicctur synodus Palmaris, anno tantum quingentesimo tertio celebrata fuerit. Exstat hæc synodus Romana |