Obrazy na stronie
PDF
ePub

1188. Heinricus prius dux, non recepto ducatu, A costes (Mai. 27) hora matutina exortus est ignis in gratiam redit 63.

1208. Hoc anno 11. Kal. Julii rex Philippus in Babenberc occiditur.

1237. Hoc anno factus est terrc motus magnus, ita ut concuterentur templa et structura lapidæ 16. Kal. Octobris in die sanctorum martirum Luciani et Gemelliane post diluculum ante primam missam.

1241. Hoc anno factæ sunt tenebre Nonis Octobris, die dominico post meridiem, Fidis (183) virginis.

1246. Hoc anno matrimonium inter domnum Conradum Romanorum in regem electum, et filiam ducis Bawarie contractum est.

Hoc anno Nonis Augusti, die videlicet sancti Oswaldi regis illustris, Conradus Romanorum in regem electus cum domno Heinrico lantgravio Thuringiæ, ordinatis et instructis utrimque aciebus, prope Frankenfurt bello congressus, in fugam cum suis versus est; et sequenti anno

64

1247. predictus lantgravius Thuringiæ mortuus est. Post cujus obitum domnus Wilhelmus comes Hollandic in regem electus est. Siboto 4 Augustanus episcopus episcopatum resignavit, succedente (184) sibi filio comitis de Dilingen.

1256. Hoc anno Ludowicus dux Bawarie occidit uxorem suam Mariam, filiam ducis Brabentie, die Antonii 16. Kal. Febr.

sevissimus ex domo institoris juxta vicum Stezenbach, de quo plurime domus trans Licum purum et omnes intermedie domus tam intra muros quam in suburbio harene cremabantur, et non solum structure lignee, verum etiam octo domus lapidee sunt exuste, in quibus homines promiscui sexus plures quam centum perierunt, quorum alii suffocati, alii omnino combusti reperiebantur. Eodem anno tanta fuit habundantia frugum, quod modius siliginis pro 4 solidis Augustensibus vendebatur.

1285. Hoc anno Tartari Ungariam invaserunt circa purificationem, et terram per totam quadragesimam potenter occupantes, infinitos populos occidunt. Tandem a principibus Hungarie quasi totus eorum exercitus interimitur. Pestilentia pecudum B solito major per totam estatem duravit, ita ut in Augusta non decima pars vaccarum remaneret viva. Eodem etiam anno cesar (185) in Wetfelaria combustus est Nonas Julii sabbato in die Willibaldi. Judei quoque in Monako tempore autumpnali pro occisione cujusdam pueri promiscui sexus 132 combu

Valde 65 negligens est clerus hujus ecclesie, qui acta imperatorum et principum in præsenti genealogia sic vacare permittit, predecessorum vestigia in procedendo nullatenus inmitando, quis usque modo C satis eleganter et diserte scripserunt.

1271. Hoc anno venerabili domino Hartmanno comite de Diligen regente episcopatum Augustensem, et ecclesia Romana post decessum Clementis pape quarti carente tunc anno quarto pontifice, in Suevia et per omnes circumjacentes provintias tanta fames invaluit, ut in eadem civitate modius tritici pro 4 libris, modius siguli pro 3 libris et 4 solidis, medius ordei pro 35 solidis, modius avene pro 24 solidis denariorum Augustensium venderentur, et plurimi pauperes famis angustiati miseria quasi exanimes, et plures inveniebantur mortui in plateis.

1278 Hoc anno feria sexta septimo Kalend. Septembris facta est pugna inter dominum Ruodolfum D de Habsburk regem Romanorum ex una, et dominum Otacrum regem Bohemie ex altera parte, juxta civitatem Marchegge, occisusque est rex Bohemiæ et ceciderunt cum eo. . . . . milia.

....

1279. Hoc anno feria septima ebdomade pente

runtur.

1288. Hoc anno domnus Wolfhardus electus ecclesie Augustensis, vacante sede Moguntina per domnum Hugonem filium comitis silvestris et domnum Wernherum de Lewenstein canonicos, transmissos ex parte capituli Moguntinensis ecclesie, in monasterio sancte Marie Augustensis cum magna sollempnitate in episcopum confirmatur 15. Kal. Septembris.

1296. Hoc anno 6. Kal. Maii fraudulenter obsessum est castrum quod dicitur Mergatau (186) a Baveris, scilicet a C. de Haldenberch. Qui eodem anno patruum suum dictum de Losbach fraudulenter occidit in Lausperch.

1298. Hoc anno Adolfus Romanorum rex per domnum Albertum ducem Austrie in bello cum multis aliis interemptus est juxta Wormaciam, in campo qui dicitur Haselbuhel secunda die mensis Julii. Idem etiam Albertus mox in regem electus, 10 annis cum magna potestate regnavit, ac demum interfe. ctus crudeli morte decessit.

1302. Eclipsis lune universalis Felicis in Januario die dominico (Jan. 14.) ad noctem sub matutinis fratrum.

1308. Hoc anno Albertus rex Romanorum per Johannem fratuelem suum tribus vulneribus transfixus, morte subitanea et improvisa vitam finivitin die apostolorum Philippi et Jacobi (Mai. 1.)

1310. Eclipsis solis valida in fine Januarii quod est VARIE LECTIONES.

63 hucusque secundo manus. 64 vocem supplevi. 65 hæc leguntur in fine paginæ annos 1220 usque 1257 exhibentis; scripta suut manu coœva.

NOTE.

(183) D. 6. Octobris quæ a. 1241 in Dominicam incidit.

(184) Hartmanno, filio Hartmanni.

(185) Fridericus impostor.

(186) Hodie Mergenthau ad Paar fluvium, quinde. cim millibus passuum ab Augusta.

in vigilia Brigide (187), circa horam vespertinam, A magna fuit. In tempore messis vendebatur modius die sabbati.

siliginis in Augusta pro 26 solidis. Et post messem cepit crescere pretium annone de septimana in septimanam, ita quod circa festum Michahelis modius siguli dabatur pro 42 solidis denariorum.

1312. Eclipsis solis particularis sexta die Julii, quod est in octava apostolorum Petri et Pauli, ante horam prandii, feria quinta.

1311. Anno Domini 1311 in die Egidii (Sept. 1. hora vespertina venit grando super Augustam, et ceciderunt lapides globosi et magni quasi vitella ovorum, ex quorum impetu fracta fuerunt pro magna parte omnia tecta domorum de scindulis facta. Et vitra in fenestris ecclesiarum versus aquilonem totaliter comminuta fuerunt. Fructus arborum percussi et excussi quasi omnes. Item in ortis gramina et olera omnino destructa, et capita caulium usque ad magudarim amputata. Mira dico: quidam civis invenit in pomario suo sub arbore quadam 30 passeres percussos et mortuos. Similiter in agris bene 100 grues inventi sunt mortui, qui portabantur in B vix 18 annos complevit. foro Perlaici ad vendendum. Eodem anno karistia

1321. Eclipsis solis universalis et tenebre super faciem terre per totam Alemanniam in Junio in die Johannis et Pauli, sub missa magna, feria sexta (Jun. 26).

1457. Intoxicatus est dulcissimus rex Ladizlaus, Ungarie et Bohemie rex, in Praga innocenter; qui

(187) Cujus festum Kal. Februariis et a. 1310 die dominica celebrabatur.

ANNO DOMINI MCXLI

GUALTERUS

ÇLUNIACENSIS MONACHUS

DE MIRACULIS BEATE VIRGINIS MARIÆ.
(LABBE, Bibliotheca nova mnauscript., t. I, p. 650.)

PROLOGUS.

Fratri venerando et in Christi visceribus plurimum complectendo Sancti Venantii monacho GUAlteRUS, Cluniacensis monachus, usque ad finem pondus diei et æstus constanter portare.

Petitionis vestræ nostræque promissionis non immemor, miracula sanctissimæ Dei genitricis et semper Virginis Mariæ quæ coram vobis retuli ad ædificationem legentium litteris mandavi, non præsumptionis causa, sed ut simplices quique hæc simplici stylo conscripta facile intelligant, et per ea ad supradictæ et semper dicendæ Virginis Mariæ venerationem commoveantur ; et ne quis ista velut vana et frivola rejicienda putet, scias me nequaquam oculis propriis hæc aspexisse, sed ab uno [ƒ. a viro] venerabili Goffrido, Carnotensi episcopo et apostolicæ sedis legato, in conventu nobilium personarum referente, cognovisse. Nunc ergo quæ ad laudem gloriosæ Dei Matris audivimus, tibi et cæteris sibi similibus in Christo parvulis, qualium est regnum cœlorum, notificabimus.

CAPUT PRIMUM.

In Galliis, vico qui dicitur Dormientium, habetur imago Matris Domini tanta venustate et formositate depicta, ut supra nihil. Ad hanc videndam et vene

[ocr errors]

C randam ex diversis provinciis fideles quique veniunt, vota solventes et auxilium illius implorantes. Mater vero totius misericordiæ se adesse miraculis frequentibus probat, ex quibus pauca quæ ad nos venerunt, referemus. Cum divina providentia anno ab Incarnatione Domini 1133 peccatis nostris exigentibus, ad correctionem multorum sacro igne quo. rumdam corpora depasci permitteret, supra dicta ecclesia tanta divinæ largitatis gratia redundabat, ut quicunque patiens hanc infirmitatem coram beatæ Virginis vultu adveniret, statim superna gratia visitatus ardoris sui refrigerium sentiret : ea propter et [f. ita] languentibus ecclesia illa replebatur, ut vix in ea consistere posset advenientium turba. Accidit autem ut cujusdam rustici ad jus ecclesiæ pertinentis uxor satis apud suos habens honestatis, pavenda et horribili ultione in ipso vultu percuteretur. Adducitur ad communem salutis portum, etia supradictam ecclesiam manibus filiorum et parentum introducitur. Coram sanctissimæ Virginis imagine gemebunda prosternitur, et multis lacrymis et suspiriis Matrem misericordiæ evocat, et ut sui misereatur flebilis et miseranda deprecatur. Conventus virginum sacrarum in eadem ecclesia Reginæ virginum servientium accurrunt, et pro devota sibi

В

et confessionis emittens, clamore valido totam sui hospitii turbat familiam; accenduntur luminaria plurima, accurrunt vicini, vident fulgenti facie sedere,quam paulo ante viderant horribili deformitate fetere, interrogant quomodo factum sit, narrat mulier visionem quam viderat, per quam sanata fuerat. Reducitur ad ecclesiam mulier, et coram imagine sanctissimæ Dei Genitris prosternitur, curatrici suæ flexis genibus et ejulans gratias refert, admirante et congaudente populo, et in Virginis beatæ laudes acclamante. Videres ibi populum certatim concurrentem ad mulieris osculandam faciem,quam Mater Domini propria manu formaverat. Tradidit autem seipsam mulier in perpetuam ancillam eidem ecclesiæ ad laudem et gloriam ncminis Jesu Christi, qui cum Patre, etc.

CAPUT II.

supplicant ancilla, quam miserabili languoris ge- A gorem: certa facta de miraculo mulier voces laudis nere teneri conspiciunt ; pervigilem ducunt noctem psalmis et orationibus cum lacrymis et cordis contritione Dei misericordiam et B. Virginis auxilium invocantes. Fit inuadita rerum mutatio, misericordia obduratur; quasi preces Virginis respuuntur, nec ad ullum perducuntur effectum : manet infelix mulier, et adhuc exspectat Matrem misericordiæ ut sui misereatur. Furit iterum infirmitas et totum vultum mulieris occupat; fetor invisus ab infelicis facie consurgit, omnemque replet ecclesiam. Tædio laboreque gravatus recedit maritus, fili filiaque illius vigilis fetore, deprecatione lassantur. Mulier invelata faciem indecoram impudenter coram populo erigit, et jam ipsa desperata post x dierum exspectationem ante imaginem Virginis prosternitur, B et lacrymis suffusa, miseranda facie hujusmodi verbis quasi præsentem Dei Matrem compellat : « 0 Domina, inquit, quam totius misericordiæ Matrem et pietatis fontem, et portum credidi miserorum, video te mihi in crudelem versam, et frustra tuam expectare misericordiam. Omnes alienigenas huc advenientes et undique concurrentes pristinæ sanitati restituis,me autem,quæ propria ancilla tua sum despicis, nec ullum invenio consilium a te mihi collatum. Recedam ergo ab ecclesia tua, nec faciam cæteris amplius felorem, aut terrorem meæ inauditæ deformitatis. » Hæc dicens mulier ab ecclesia egreditur et omni collacrymanti turba spectantium, voces miserandas et lacrymosa suspiria trahens pedetentim, ut poterat, egreditur a toto vico, meante et stupente omni populo; fit terrori mulier omni occurrenti, non enim vultum præferebathominis, sed informis monstri imaginem protendebat. Carebat omni naso cum labio inferiori, utriusque genis infirmitatis violentia conjunctis, et jam ab oculis profluente multitudine concremati sanguinis, tandem incumbente jam die fatigata nimis infelix mulier ad domum cujusdam pervenitrustici, hospitiumque ab illo quæsivit; qui misericordia motus in parte secretiori domus suæ lectulum in stramine illi composuit et ad quiescendum in eo mulierem collocavit monuit illam ut aliquantulum cibi sumeret, et illa non acquievit ; tenebrescente autem nocte mulier prædio et labore visa est obdormisse; et in eodem sommo videt B. Virginem Dei Domini Matrem cum consueta claritate assistere, sibique D comminari, seque increpantem cur ab ecclesia recessisset; illa autem pedibus ejus provoluta misericordiam [precabatur : Beata itaque Dei Genitrix manu propria mulierem erigit et coram se stare præcipit : manu benigna vultum attrectat, et omni effugato dolore pristinæ eam sanitati sub momento restituit, ita ut nec etiam cicatrix aut signum aliquod vulneris alicujus remaneret, benedictaque muliere, visio gloriosa disparuit. Illa ad semetipsam revera, sanitatis suæ incerta, visionem suam ad memoriam reducit, vultum suaviter manu tangit, integram faciem invenit, et prorsus fugatum lan

Alio autem tempore in eodem vico manebat quidam plebeiæ multitudinis vir, qui uxore propria derelicta, quamdam puellam devirginaverat, quam loco pellicis in proprios usus tenebat. Mulier autem illius graviter et iniquo animo hujusmodi disjunctionem ferens quotidie coram B. Virgine prosternebatur clamorum faciens de muliercula illa. Dicebat autem hæc verba quotidie : « Sancto Maria Mater Domini, fac mihi justitiam de meretrice illa, quæ mihi virum meum incantationibus aufert. » Peccatrix autem mulier quotidie procedebat ad ecclesiam et ante imaginem Matris Domini hæc proferebat : «< Ave Maria, » etc., illa clamabat, hæc salutabat, C donec sic agendo annum peregerunt. Illuscescente autem die Dominicæ Resurrectionis appparuit Dei genitrix, et semper virgo Maria mulieri quæ clamorem faciebat, et dixit ei: «< Mulier, quære alium qui tibi justitiam faciat de muliercula illa, quia ego nullo modo facere possum eam tibi. » Illa vero, ut sibi videbatur, respondebat illi dicens: 0 Domina, quæ potestatem obtines super omnes cœlorum virtutes, et quæ mundanam superbiam semper, cum tibi placuerit, humilias, nec non dæmonum crudelitatem potestate comprimis, quomodo dicis, Domina, te mihi non posse justitiam facere de misera muliercula quæ peccat in filium tuum et in te auferendo mihi maritum meum? Ad hæc mulieris verba respondit Regina virginum dicens : « Verum dicis, mulier, quia mihi data est potestas omnium quæ in cœlo sunt et in terra, et in dæmones facio justitiam ; sed peccatrix illa quotidie mihi reducit in memoriam gaudium majus quod unquam habui in præsenti sæculo, proferens mihi salutationem angelicam, quæ fuit gaudium restaurationis humani generis; et ideo non possum pati ut aliquot infortunium illi contigat. Hæc dicens visio astantis et colloquentis disparuit. Mulier vero cum mane surrexisset recolens visionem quam viderat,ad ecclesiam quidem processit ; sed coram beatæ Domini Genitricis imagine intime se præsentavit, nec solitum clamorem apud eam fecit; æstimabat enim

[ocr errors]

1383

GUALTFRUS CLUNIAC. MON.

-

DE MIRAC. B. MARIÆ.

1384

se perincantationem esse delusam et et malitia supra- A retineatur in ecclesia usque in tertiam diem, ut vi

dictæ pellicis Dei Matrem, quod dictu quoque nefas
est, ad hæc dicenda contractam. Mansit autem diu
in Ecclesia stupens, et nesciens quo se verteret vel
quid agere deberet; post hæc egreditur ab ecclesia,
et in porta habet obviam illam de qua loquimur
pelliceam, in cujus aspectu commota mulier, velut
amens exclamat; «O infelix mulier, cur tu hanc
ecclesiam præsumis ingredi, quæ mihi legitimum
tulisti maritum, et ipsam Dei matrem præcantatio-
nibus tuis adeo seduxisti, ut mihi dixerit hac nocte
sic salutationibus tuis delectari, ut de te nullam
possit facere vindictam. » Peccatrix autem mulier,
coram multitudine virorum ac mulierum sic provo-
cata,nihil mali procaci respondit mulieri, sed tan-
tum in turba declinare eam volens, in medio populi B
sese ingerebat: at contra mulier alia pene furibunda
et vix ab ea continens manus, vociferans inseque-
batur eam populo contra renitente. Turbati presby-
teri et clerici accurrunt, causas clamoris inquirunt
refert mulier omnia sicut narravimus et visionem
quam viderat sicut eam supra retulimus : inquirunt;
clerici a peccatrice cujusmodi salutationem B. Vir-
gini proferret; refert illa, agnoscunt salutationem
angelicam quam Gabriel archangelus ei protulit,
cum Dominum ex ea nasciturum prædixit. Ubi vero
peccatrix mulier se exauditam comperit, ante supra-
dictam imaginem genua flectens, audiente populo,
perpetuam continentiam devovit, seque sanctimo-
nialem fieri postulavit, quod consecuta cellulam
juxta eamdem ecclesiam ædificans, in ea se conclusit,
etin eodem proposito permansit usque ad tumulum
fideliter.

CAPUT III.

C

Accidit autem ut quædam pauper mulier cum parvulo filio quem in ulnis ferebat sola supradictam ecclesiam ingrederetur nemine in ecclesia consistente; quod ubi mulier conspexit, coram Dei Genitricis imagine genua ponens orationem propriam cœpit dicere, et ut sibi dignaretur adesse, supplex orare. Forte parvulus quem mulier in brachiis tenebat frustum panis dentibus adhuc infirmis ruminabat; qui intuens puerum quem beata Virgo in manibus tenebat, partem panis sui fregit et imagini Filii Virginis porrexit balbutiendo dicens : « Infans. comede; » quod dum sæpius iteraret et pueri similitudo, utpote insensibilis, minime responderet, cœpit D infans mulieris flere quia videbat alium puerum de pane sicco nolle comedere. Nunquam obliviscenda clementia Salvatoris ! Imago pueri illius per virtutem sancti Spiritus locuta dixit puero flenti: «Usque tertiam diem tecum epulabor. » Stupefacta mulier quæ filium tenebat in ulnis, cum audivisset imaginem loquentem ad filium, exclamavit præ timore. Sanctimoniales mox adveniunt, causam clamoris inquirunt, narrat mulier tremens quomodo pueri sanctissimi imago locuta sit ad filium suum,et quid ei dixerit. Audito miraculo tanto, accurrunt omnes tam clerici quam laici, dantque consilium ut infans

derent quid ei accideret. Quod cum placuisset omnibus, mater cum puero in ecclesia mansit usque in diem tertium. Tertia autem die facies pueri ultra solitum resplenduit, et in ipso splendore sine angustia spiritum exhalavit, complevitque ei Dominus quod promiserat, dans ei panem angelorum quo nutriuntur omnes ordines cœlestium virtutum ; corpusculum autem sancti pueri intra eamdem ecclesiam sepelierunt ad laudem et gloriam Domini Jesu Christi, etc.

CAPUT IV.

In quodam monasterio erat imago Viginis supradictæ satis honeste depicta: in eodem autem monasterio erat quidam monacus qui jacebat in ecclesia sacrosanctæ curam habens horarum sonandarum, Qui cum vitiis deserviret plurimis, carnis fluxui deditus, quaque nocte monasterium egressus cum meretrice, quam propriam tenebat, dum alii dormirent illicito concubitu defluebat abominabilis Deo et hominibus. Dum itaque antiquus sic eum deluderet hostis et nullum sui criminis haberet conscium, pia Domini Mater hujusmodi miraculum manifestavit super illum. Erat juxta sepradictam ecclesiam stagnum, per quod in parva navicula quaque nocte transibat ad domum infelicis mulierculæ monachus infelicior; cum autem illuc pergere vellet,obseratis undique portis, et ante imaginem B. Virginis transsiens veniam coram ea petebat, animam et corpusin ejus ponens custodia, et sic per quoddam egrediebatur ostiolum. Accidit autem ut nocte quadam cum ad opus nefarium properaret, petita venia coram imagine, ut navicula submergeretur in stagno, et infelix monachus aquis immersus suffocaretur, Adfuit illico dæmonum turbo infelicem trahens animam ad tormentorum loca: quibus occurrens B. Dei Genitrix eripuit miseram animam de pœnis illorum, dicens : «Omiseri, nec miserandi ! utquid præsumpsistis invadere animam monachi hujus, qui licet ad peccandum pergeret, sub mea tamen custodia se posuit. » Audientes hæc dæmones exclamant:

Judicemur ante Dominum. » Cumque coram Deo venissent, ait Mater misericordiæ: « Animam hanc, charissime Fili, sub mea positam custodia invaserunt dæmones, et nisi citius occurrissem, ad sua secum tormenta pertraxissent. Cumque judicium vestrum quæsissent, ecce coram vobis assistens oro ut revocetur ad corpus suum, et deinceps vivat ut monachus nec illusionibus et deceptionibus dæmonum amplius acquiescat, ne deterius in fine illi contingat. » Benignissimus autem Judex ait Matri suæ: « Quomodo non licet, Mater veneranda, me tibi aliquid negare, sicut petisti, redeat monachus ad ordinem suum, et agat pœnitentiam, ne gravius in die ultima judicetur. « Sic anima dimissa a superis ad sæculum reversa est, Dum hæc circa animam sic aguntur, nox transierat, monachique fratrem defunctum esse nescientes quærebant nec invenire poterant. Cum vero circa stagnum quidam

illorum deambularent, viderunt eum ex aquæ pro A surgens, impetrato silentio, omnia manifestat sicut

fundo surgere, et ad littus natando venire conantem. Quod cum vidissent, intrantes in naviculam perrexerunt ei obviam, et eum foras eduxerunt. Ille vero cursu concito pervenit ad ecclesiam vociferando dicens : « Convenite huc ad, me qui Dominum timetis, et Matrem misericordiæ veneramini. »>< Currens itaque pervenit coram imagine Genitricis Dei, et cadens in faciem suam cum multis lacrymis et gemitu valido se peccasse, se reum esse...Aderat turba mirantium, tam monachorum quam laicorum et quid hæc sibi vellent penitus nescientium. Post longa autem suspiria tandem monachus ab oratione

supra exposuimus, et quomodo per misericordiæ Matrem e diaboli faucibus abstractus et saluti suæ restitutus. Videres populum pie collacrymari et compatiendo pectora tundere, cordibusque ac vocibus gloriosam collaudare. Ecce quæ de B. Maria audivimus, prout potuimus litteris mandavimus:veniant itaque ad eam pœnitantes cum interno gemitu rea pectora tundentes, sine dubio, si vere pœniteant, meritis hujus sanctissimæ Virginis recuperaturi gratiam benignissimi Filii et Domini nostri Jesu Christi qui vivit, etc.

ANNO DOMINI MCXLII

GILO TUSCULANUS EPISCOPUS

NOTITIA

(Histoire littéraire de la France, t. XII, p. 81.)

Gilon, surnommé, de Paris, à cause du long séjour qu'il fit en cette ville, naquit à Touci dans le comté d'Auxerre. Moreri, qui le confond avec Gilles de Paris, plus récent que lui d'un siècle, avance, par suite de cette méprise, qu'il enseigna les belles-lettres dans la capitale. Il est mieux fondé à dire que Gilon entra dans le clergé de Paris, quoiqu'il ajoute sans preuve qu'il y reçut le diaconat. Ce qui est certain, c'est qu'après y avoir brillé par ses talents, il en sortit l'an 1119 pour se retirer à Cluni. S'il fuyait l'éclat en se continant dans ce monastère, il ne rencontra pas ce qu'il y cherchait. Le pape Calixte II, dans un voyage qu'il fit à Cluni, eut occasion de le connaître, l'emmena peu après à Rome, et le créa en même temps cardinal et évêque de Tusculum (1). Honoré II, successeur de Calixte, hérita de son estime pour Gilon, et lui en donna diverses preuves. L'an 1127 il le revêtit du titre de légat, en l'envoyant à la terre sainte pour pacifier les troubles qui s'y étaient élevés parmi le clergé, Nous avons les lettres de ce pape à Bernard, patriarche d'Antioche (2), le principal auteur de la division, lettres par lesquelles il lui enjoint de rendre au légat Gilon l'honneur et l'obéissance dus à son caractère. Cette légation ayant eu tout le succès qu'on s'en était promis, Gilon à son retour se vit chargé du même ministère pour la Pologne. Quoiqu'on ne sache ni l'ob jet, ni le détail de ses opérations en ce royaume, il est à présumer qu'il y soutint la haute idée qu'il avait donnée jusqu'alors de sa prudence et de sa capacité.

La mort d'Honoré fut le terme des services que notre prélat rendit au saint-siège. Loin de lui être utile depuis, il en devint le fléau par le parti qu'il prit dans le schisme d'Innocent et d'Anaclet, concurrents pour la papauté. Gilon tint pour le dernier et le moins légitime avec une opiniâtreté qui survécut même à la mort de cet antipape. On le voit en 1134 exercer au nom de celui-ci des fonctions de légat en Aquitaine, de concert avec le fameux Gérard, évêque d'Angoulême (3). En vain Fierre le Vénérable essaya-t-il de le ramener au parti d'Innocent, par deux lettres très-pressantes, dont la première fut écrite du vivant d'Anaclet, et la seconde lorsqu'il n'était plus : il ne paraît pas qu'elles aient fait aucune impression sur son esprit. S'il est vrai toutefois qu'il vécut jusqu'en 1142, comme le pense un habile critique (4), on aura peine à se persuader qu'il ne soit pas venu à resipiscence, d'autant plus qu'alors il ne subsistait plus aucune étincelle de schisme. Dom Mabillon n'hésite pas même à l'assurer (5), et rapporte à saint Bernard, d'après Ughelli (6), l'honneur de cette conversion. Mais ni l'un ni l'autre écrivains ne donnent aucune preuve positive de ce fait.

Le public possède, mais non dans leur intégrité, deux écrits de Gilon, dont l'un est un poëme historique de la première croisade, en six livres, l'autre une Vie de S. Hugues, abbé de Cluni. La première de ces productions, tirée de l'obscurité par les soins d'André Duchesne, se trouve à la fin du IVe tome de son Recueil des historiens de France. Elle y forme les quatre derniers livres d'une Histoire totale de cette expédition, comprise en sept, dont les trois premiers appartiennent à un nommé Foulque. Le travail de celui-ci n'étant représenté dans cette edition que sur un munuscrit plein de lacunes, Dom Martène a jugé à propos de le faire reparaitre dans le troisième tome de ses Anecdotes, d'après un exemplaire beaucoup mieux conditioné de l'abbaye Saint-Germain des Prés. Cette seconde édition n'est pas néanmoins tellement complète, qu'elle ne laisse encore plusieurs vides à remplir. Dom Martène reconnaît lui-même

(1) Duches. Hist. des card. fr. t. I, p. 98.

(2) Will. Tyr. Hist. 1. LXXIII, c. 23.

Helinand. p. 187 ; Bibl. PP. Cist. t. VII.
PATROL. CLXXIII.

(4) Mab. Ann. t. VI, 1. LXXVI, no. 137.

(5) Ibid. no 4.

(6) Ital. sacra, t. I, p. 264.

44

« PoprzedniaDalej »