Dioscoro in fuga mulierum. Omni modo memoriam et praesentiam (a) earum fugiendam dicens. Beatus Franciscus nullam cognoscebat in facie et ipsarum consortia fugienda mandavit tam in Regula, quam in Legenda Maiori parte V (b). — Ammonio in plenitudine gratiarum; omnium enim possessor esse videbatur. Beatus Franciscus quam gratiarum plenitudinem et sufficientiam habuit, et in iam dictis con- 5 formitatibus ostendunt praenarrata, et specialiter praesens, dum similem cunctis sanctis et donis declarat et gratiis. Evagrio in spirituum malignorum cognitione ; habuit enim gratiam singularem discernendorum spirituum malignorum. Beatus Franciscus spiritus malignos et cognovit et eorum tentationes circa multos discrevit. Fratri maximam patienti tentationem et praedixit ac eum ab ipsa liberavit. Quen- 40 dam alium a diabolo tentatum de observantia silentii nimia et agnovit et ostendit ". Fratrem Thomam de Spoleto a diabolo decipi et percepit et ab ordine exiturum declaravit 7. Sic et fratrem Rutinum a diabolo tentari comprehendit et liberavit 8; et sic de aliis pluribus, ut in superioribus est dictum. Macario Aegyptio in solitudinis dilectione; fugit enim totis viribus homines. Beatus Franciscus loca solita- 15 ria valde dilexit; patet de locis quae ipse accepit, de Monte Alvernae, Compatrum 10 Grecii (c) ", Sancti Urbani 12, et sic de aliis locis solitariis. Multa enim adhuc hodie sunt in pluribus provinciis; et causa quare beatus Franciscus capiebat, erat ut Deo liberius vacaret. Ammoni alio ac prius dicto in castitate, qui praedicatione sua suam convertit coniugem, quando simul esse debebant 13. Beatus Franciscus castissimus 20 fuit et purissimus, ut statim dicetur. - Piammoni in humilitate, qui humilitate singulari praefulsit 14. Beatus Franciscus quod fuerit vere humilis superiora ostendunt, scilicet conformitas V huius II libri 15. Hor fuit similis in agnitione et scientia; possedit enim divinitus scientiam et non humanitus 16. Sic et beatus Franciscus ut dicit pars XI Legendae Maioris ".- Ammoni in poenitentia. Iste Ammon praefuit monasterio Ta- 25 bennesiotarum (d), qui magnam exercebant poenitentiam 18. De poenitentia beati Francisci habetur supra conformitate VII huius II libri 19. Beno in mansuetudine. Hic Be (e) omnes homines in mansuetudine excedebat 20. Sic beatus Franciscus benignissimus et mansuetissimus fuit, quod animalia volatilia et natatilia ac homines attestata sunt, prout VIII pars Maioris Legendae declarat 21. 17 30 Theoni in silentio, qui triginta annis clausus intra cellam silentii continentiam (f) habuit 22. Beatus Franciscus et silentium tenuit et servandum fratribus indixit, ut dicit V pars Legendae Maioris 23. Frontonio in suae fiduciae in Deum positione et suae providentiae commissione. Hie Frontonius, ad eremum cum suis fratribus accedens, divinae providentiae (g) se totaliter committens, ei Dominus omnia 35 et suis fratribus transmisit copiose 24. Beatus Franciscus, ut dictum est conformitate (a) Al memoria praesentia consortia ear. fugienda dixit. (b) As, Edd. in Leg. parte V, scilicet Legendae Maioris. (c) Al Compare Gerchii. (d) Al Labenositarum; As Labeniosorum; Edd. La(e) Al, Edd. Beno; As Benus. (f) Edd. continuam custodiam. — (g) As, Edd. voluntati. benosinorum. praecedenti1, in capitulo Assisii, ubi fuerunt ultra quinque milia fratrum et multoties divinae providentiae se committens, a Domino de necessariis affluenter est sibi et fratribus suis et aliis provisum. Revertenti de Hispania et infirmo, Deus avem coctam, prout optarat, transmisit 2. Arsenio in luctu. Semper beatus Arsenius plo5 ravit in vita sua, et sie fecit in morte 3. Beatus Franciscus ex fletu lumen oculorum amisit. Martiano (a) in vestis superfluae vitatione; noluit enim a sorore recipere. Beatus Franciscus duplicibus dimissis et non cogitando de crastino, omnia superflua a se resecavit. - Pastori in vanagloriae fuga. Vitabat enim miracula facere, hac de causa 5. Beatus Franciscus detestator fuit omnis vanagloriae et amator 10 omnis opprobrii et contumeliae, ut dictum est conformitate VII huius II libri *. Poemeni in parentum contemptu. Nolebat enim hic abbas aliquem videre parentem '. Et beatus Franciscus patri renuntiavit coram episcopo Assisii, patrem qui in caelis est eligendo. Pachon in superatione carnalis voluptatis. Hic magno tempore tentatus fuit, et gratia Dei superavit. Beatus Franciscus apud eremum de Sarthiano 45 tentatus vehementer, se nudando et in foveam nive et glacie plenam volutando tentationem effugavit 10. Ammonio in fugiendo status ambitionem (6). Noluit enim esse Episcopus ". Beatus Franciscus noluit esse praelatus, immo officium generalatus renuntiavit. Pambo (c) in despectu divitiarum. Contempsit enim divitias 12. Beatus Franciscus nec per se nec per interpositam personam habere aliquid voluit. — Be20 niamin in patientia; fuit enim hydropicus 13. Sic et beatus Franciscus hydrophicus et patientissimus, ut dicit XIV pars Legendae Maioris 14. — Nathanael in propositi firmitate. Ut non exiret de cella proposuit et servavit 15. Sic beatus Franciscus in sancto proposito omnium semper permansit. Eulogio leprosis serviendo 16: ille uni; beatus autem Franciscus pluribus servivit. Beato Benedicto abbati, se ad instar beati 25 Benedicti absentibus praesentando ". Benedictus fratribus de nocte; Franciscus de die in ostio capituli in remotis exsistendo 18. Pachomio, qui primus, ut dicit Ioachim in Libro Concordiae 19, instituit regulam monachorum. Sic beatus Franciscus primus instituit regulam fratrum Minorum. Beato Papae Gregorio (d) in pauperum subventione. Ille enim omnibus subveniebat 20; et beatus Franciscus omnia, quae po30 terat habere et habebat, pauperibus erogabat. Beato Martino, pacem procurando ". Beatus Franciscus pacem primus mundo praedicando, a Deo praemonitus de hoc specialiter. Beato Bernardo in devotione ad Virginem gloriosam 22. Virginis gloriosae beatus Franciscus devotissimus fuit et ipsam esse sui ordinis advocatam impetravit a Christo et obtinuit 23. Sic ergo praefatis apparet quomodo beatus Franci35 scus fuit similis sanctis confessoribus et conformis. 17 19 Dialog. I. c. 231 sqq. Joachim, Liber concordiae novi ac veteris Testamenti, (Venetiis 1519) fol. 48 sqq. 20 Acta SS. 18 Supra p. 293, 1. 37 sqq. mart. II, 131 sqq. 21 Sulp. Severus, Vila S. Martini, P. L. 20, 166. 22 Acta SS. aug. IV, Septimo, beatus Franciscus fuit similis Doctoribus, verbum Dei praedicando ubique. Ad hoc enim missus est a Domino, et de hoc mandatum a Papa Innocentio accepit, quod explevit efficacissime, castra, civitates, provincias et villas circuiendo, ac praedicatione, vita et signis multos a salute longinquos ad Dominum convertit, ut in I libro VIII, IX et XII conformitatibus patet. 5 4. Octavo et ultimo fuit similis beatus Franciscus sacris Virginibus, et hoc in corporis sui puritate. Nam virgo fuit purissimus, quod claruit. Primo ex visione fratris Leonis socii sui. Fuit enim eidem divinitus revelatum quod beatus Franciscus fuit virgo purissimus. Vidit enim beatum Franciscum in monte altissimo positum in medio arborum viridissimarum, liliorum et rosarum. Et erant ibi aves dulcissime can- 10 tantes, et beatus Franciscus habebat in utraque manu rosas et lilia; et dictum est fratri Leoni, quod mons ille erat altissima virginitas. Et beatus Franciscus in utraque manu habebat rosas et lilia, quia erat virgo et mente et corpore 2. Secundo patet hoe, quia frater Leo praedictus confessor fuit beati Francisci; nec audivit unquam ipsum beatum Franciscum de hoc se inculpare 3. — Tertio hoc apparuit quod fuerit virgo, quia 45 se nudavit coram Episcopo Assisii et aliis, et femoralia ipsa patri dedit *; quod utique non fecisset sine magno rubore, si pollutus fuisset. Quarto hoc arguit stigmatizatio beato Francisco facta in eius carne. Decebat enim, quod non in corpore aliquando polluto, sed incontaminato illa beata stigmata imprimerentur. Et non solum beatus Franciscus dilexit in se et habere voluit hanc puritatem, sed et fratres (a) habere 20 voluit, vitando mulierum colloquia et consortia. Requisitus ad facinus per mulierem saracenam, eam, ut dictum est 5, miraculo magno ad fidem convertit. Similiter et aliam mulierem in palatio Federici Imperatoris studiose cum ipso clausam, convertit ad bonum, super prunas nudatus et illaesus iacendo ". Fratres ad monasteria omnino prohibebat accedere ; et fratri, qui ad monasteria accessit, ignorans quod beato 25 Francisco displiceret, mandavit propter talem accessum, quod per multa milliaria nudus iret in nivium frigore; quod et fecit . Sic ergo in puritate mentis et corporis beatus Franciscus sanctis virginibus exstitit similatus. Sic ergo iam omnibus dictis apparet evidenter, quod beatus Franciscus fuit. operator virtuosissimus; quia omnibus sanctis similis et conformis in praecipuis eorum 30 virtutibus et virtuosis operibus; et consequenter, quod eum similem fecit in gloria sanctorum, prout in sermone prologi huius operis est dictum 10. Et sie claret quod vita beati Francisci ad instar vitae Domini nostri Iesu Christi spectabilis et ab omnibus acceptanda et sequenda est, prout dicit secunda pars huius conformitatis, videlicet: Franciscus operator; scilicet virtuosus; et sic dietae secundae partis patet 35 expositio. (a) As, Edd. fratres suos praecipiendo vitare mulierum. 2 Ct. Leggenda antica, c. 42. 3 L. C. 7 1 AF IV, 175 sqq. 369 sqq., 580 sqq. Mai. c. 2. n. 4. 5 Opuscula, 73. Regula II, c. 9; bio bibliogr. d. 10 AF IV, 3. FRUCTUS ET CONFORMITAS DECIMA QUARTA ET IN ORDINE VIGESIMA SEXTA : Iesus Candor Signabilis. Franciscus Indagator. Expositio primae partis, videlicet: Iesus candor signabilis. 1. Salvatoris nostri Divinitas etsi attestata fuerit, primo a supercaelestibus, utpote 5 a Deo Patre, qui: primo, ipso Iesu baptizato, inclamavit e caelo dicens, Matth. 3, 171: Hic est Filius meus dilectus, in quo mihi bene complacui; secundo in transfiguratione in monte, Matth. 17, 5, dicens coram tribus testibus, scilicet apostolis Petro, Iacobo et Ioanne: Hic est Filius meus dilectus etc., ipsum audite; tertio circa tempora passionis, post Lazari suscitationem, ipso Iesu dicente Patri: Pater, clarifica Filium tuum, et vox Patris audita est di10 cens: Et clarificavi et iterum clarificabo, Ioan. 12, 28. Attestatus est Pater etiam divinitatem Christi, ipsi tradendo potestatem omnium: nam Pater omnia dedit ei in manibus, Ioan. 13, 3; quare ipse Christus dixit Iudaeis, Ioan. 5, 36: Opera, quae ego facio in nomine Patris mei, ipsa perhibent testimonium de me. Attestatus est Spiritus Sanctus, tertia in Trinitate persona, Christi divinitatem, quando ipso Christo baptizato, descendit super cum corporali 45 specie sicut columba, ut Ioannes Baptista vidit et testimonium perhibuit, Ioan. 1, 32. Spiritus Sanctus etiam testimonium dedit Christi Divinitati sanctos Apostolos se replendo; quo repleti per totum mundum praedicaverunt Christum verum Deum esse. Secundo Iesu deitas (a) declarata fuit a caelestibus, utpote a sanctis angelis, videlicet: primo ab angelo Gabriele, qui missus ad beatam Mariam inquit, Lucae 1, 31 sq.: Conci20 pies et paries filium et vocabis nomen eius Iesum; et sequitur: Quod enim ex te nascetur sanctum, vocabitur Filius Dei. Secundo ab angelo praemonente Ioseph, Matth. 1, 20 sq., ut acciperet Mariam coniugem suam: Quod enim in ea natum est, de Spiritu Sancto est; et sequitur: Pariet filium et vocabis nomen eius Iesum; ipse enim salvum faciet populum suum a peccatis eorum; quare et Deus. Tertio ab angelo eius ortum pastoribus nuntiando, di 25 cente, Lucae 2, 10 sq.: Annuntio vobis gaudium magnum, quod erit omni populo, quia natus est vobis hodie Salvator etc. Quarto ab angelo et angelis in eius ortu gloriam Deo, scilicet ipsi Christo, Patri et Spiritui Sancto in altissimis decantantibus, Lucae, 2, 14. Quinto ab Angelis, qui post ieiunium quadraginta dierum accesserunt et ministrabant ei, Matth. 4, 11: ostenderunt enim Christum esse veracissimum, aliter enim ad ipsum non ac30 cessissent. Et cum Christus, qui est veritas, dicat Ioan. 10, 30: Ego et Pater unum sumus; quare propositum. Angeli etiam perhibendo Christum vere a mortuis resurrexisse, quia virtute eius divinitatis est factum, hic testimonium eius dant deitati. Tertio affirmata est Iesu Christi Deitas a rationabilibus, videlicet mundi hominibus; et in generali, videlicet in eum credendo. Quaelibet enim natio in eum credidit Aposto35 lorum praedicatione et aliorum, et Deum est professa. Indi per Thomam et Bartholomaeum, Aethiopes per Matthaeum, Persae per Simonem et Thaddaeum, Syri per Philippum, Graeci per Ioannem Evangelistam et Paulum, Italici per Petrum et Paulum, Iudaei per omnes Apostolos et specialiter per Iacobum Minorem et Simonem, eis in episcopos Hierosolymorum datos, Aegypti per Marcum, et sic de aliis mundi nationibus; iuxta enim Psalm. 2: In omnem 40 terram exivit sonus eorum et in fines orbis terrae verba eorum. Quare praedicatione eorum factum est, ut omnis natio Christum crederet Deum, etsi non omnes nationes. Sed in speciali, quia ante Christi ortum totus mundus in duas gentes dividebatur, videlicet in Iudaeos, et alios Israelitas qui Deum verum colebant, et gentiles qui idolis per cultum serviebant Dominus noster Iesus Christus habuit de sua deitate testimonium, primo a Iudaeis, secundo a Gentilibus et Paganis. - Primo dico, quod Christus habuit de sua Deitate testimonium ab Israelitis et Iu- 5 daeis. Primo scilicet a sanctis prophetis, qui praedixerunt venturum Messiam, scilicet Christum, fore Deum et hominem; et hoc verbis expressis, ut patet per Isaiam 9, 6, dicentem: Parvulus natus est nobis et filius datus est nobis, ecce humanitas; sequitur: Vocabitur nomen eius Deus, Fortis etc. Translatio chaldaica: Vocabitur Deus fortis, permanens in saecula, Messias; ecce Deitas. Per Ieremiam 23, 5 sq.: Ecce dies veniunt, dicit Dominus, et su- 10 scitabo David germen iustum. Translatio chaldaica: Statuam Messiam iustum; ecce humani tas. Et sequitur: Et vocabunt eum Dominus iustus noster. In hebraeo ponitur nomen Dei tetragrammaton, quod est nomen solam essentiam Dei significans, secundum Rabbi Salomonem. Per Baruch 3, 36 sq.: Hic est Deus noster et non aestimabitur alius ad eum, ecce Deitas. Post hoc in terris visus est et cum hominibus conversatus est; ecce humanitas. Per Mi- 15 chaeam 5, 2: Tu Bethlehem, terra Ephrata, et sequitur: Ex te exiet dux; ecce humanitas. Et egressus eius a diebus aeternitatis, ecce Deitas. Per Danielem 9, 24 sq.: Cum venerit sanctus sanctorum, et sequitur: Post hoc interficietur Christus etc. In sacro Eloquio multi ponunt Deitatem Messiae et humanitatem, declarantes de ipsis prophetis. Sancti etiam prophetae praedixerunt de singulis actibus vitae Messiae, ut dictum est fructu et conformitate I, 20 libri I1, ac etiam tempus determinate sui adventus posuerunt, sicut patet per prophetiam Iacob, Gen. 49, 10: Non auferetur sceptrum de Iuda etc., donec veniat, qui mittendus est; et ipse erit exspectatio gentium. Per Danielem 9, 24: Post septuaginta hebdomadas annorum etc. Prophetia Iacob impleta fuit tempore Herodis Ascalonitae, qui fuit rex Iudaeorum, sed non fuit Iudaeus sed Idumaeus. Secunda (a) prophetia Danielis impleta est decimo octavo Tiberii Impe- 25 ratoris anno; ergo Messias illo tempore venire debebat. Ad propositum, cum nullus possit dari temporibus praefatis alius Messias quam Iesus, Mariae filius, quem verum fuisse Messiam multa probant, ut dicetur, ac omnia quae sunt dicta de Messia, impleta sunt ad litteram in Christo, ut dictum est conformitate I libri I; quare concluditur, quod sancti prophetae de Christo praedixerunt eum Deum et hominem futurum et per consequens de eius Deitate perhibent 30 testimonium. Secundo a sanctis regibus, scilicet David, qui Psal. 71, qui incipit: Deus, iudicium tuum regi da etc. et Psalm. 109, qui incipit: Dixit Dominus Domino meo, clarissime ostendit et humanitatem Christi et Deitatem. - A (b) Salomone, Sap. 2, 20, qui de deitate Christi ponit, et de humanitate inquit; Morte turpissima condemnemus eum etc. Tertio a sanctis et iustis hominibus, videlicet: Primo a sancto Zacharia, patre Ioannis Baptistae, qui 35 in Psalmo quem edidit: Benedictus Dominus Deus Israel, etc. et habetur Lucae 1, 68 sqq., ibidem et humanitatem ponit et deitatem expresse, ut patet intuenti. Secundo a Ioanne Baptista, qui eius agnita incarnatione et adventu, Maria matre eum ferente in utero quando ascendit montana cum festinatione, clausus in utero exaltavit (c) in gaudio; qui Ioannes perhibuit testimonium videndo Spiritum Sanctum super Christum, quem baptizavit, descen- 40 dentem dicens, quoniam hic est Filius Dei, Ioan. 1, 34. Qui etiam testimonium perhibuit Christo de incarnatione et Deitate, ut habetur Io. 1, 6 sqq. et 3, 27 sqq. Tertio a sancta Elisabeth, Ioannis Baptistae matre, quae salutata a Maria, Lucae 1, 42, statim agnovit deitatem et humanitatem filii Mariae et exclamans dixit: Benedicta tu in mulieribus et benedictus fructus ventris tui. Et unde hoc mihi, ut mater Domini mei veniat ad me? etc. Quarto a sanctis (d) pastoribus, qui, ut habetur Lucae 2, 16, ab angelo de ortu Dei in (a) As, Edd. om. Secunda. (b) As Edd. om. A Salomone eum etc. (c) Al exclamavit in 45 |