morati in custodiam escamque porcorum indignam, A lumine in tenebris ardentibus æstuantes (c) refrigequod nefas est, deducamur '.

Amandi Burdegalensis presbyteri precibus animam sui fratris et seipsum commendat. Successit postea Amandus ille in Burdegalensi episcopatu S. Delphino, et inter sanctos ipse quoque recensetur in Romano Martyrologio 14 kalend. Julii.

Sancto et merito venerabili, ac dilectissimo AMANDO, PAULINUS.

1. Dulcissimum oris vestri gustum in brevi sanctitatis vestræ sermone libavimus. Nam sicut mellis gutta idem sapit quod totus favus, sic et in uno licet verbo stillicidium linguæ vestræ totum sanctæ animæ vestræ saporem refert: quia quidquid de bono thesauro promitur, bo:um atque pretiosum est . Nec ideo margarita vilis est, quia exigua; sed ideo magis pretiosa, quia et in exiguo modo magnum pretium habet, ita ut, sicut Evangelica quoque testatur autoritas b, profligatis etiam comparanda-patrimoniis appetatur'. Sed et granum sinapis, quod minimum videtur in semine, maximum tamen exstat in olere. Cujus seminis verbum quia in vobis satum est, et in corde vestro viget, unde cor ardens habetis in via Domini, ideo etiam brevis sermo vester dulcedinem simul ac vigorem verbi cœlestis tenet, et nobis ministrat, ut nos etiam vestræ prudentiæ sale condiamur d.

remur.

3. Ora et pro nobis, ne in peccatis nostris moriamur; notum faciat nobis Dominus finem nostrum, ut sciamus quid desit nobis b, et properemus adimplere quod restat; ut non revolvamur in medio dierum inanium, texentes operibus vacuis araneæ telam i, sed dies pleni inveniantur in nobis'; ut simus pueri centum annorum morientes ',id est, malitia parvuli, et sensibus perfecti m; Ita (d) fiat, ut mortui superstitibus exemplo bono salubrem pœnitentiam relinquamus neque septem dies luctus noster excedat ", si consentiamus in hujus vitæ via adversario nostro", id est, spiritui ac verbo Dei, quod nobis pec cantibus adversatur. Nam et Spiritus arguit mundum B de peccato P; et sermo Dei, ut Dominus in Evangelio contestatur, si ei non pareamus, accusator noster erit, et tradet nos judici Verbo 4, qui rationem talenti sui usque ad novissimum quadrantem exiget; et, nisi exercitio pietatis, qux ad omnia utilis estTM, duplicatum pecuniæ suæ fenus receperit, otiose fidei partem cum infidelibus ponet : quia proximus infideli est, qui mortuam sine operibus fidem vacuo Christiani nomine gerit ". Et hie est insipiens, cujus luctus omnis temporis est, quia timorem Domini non habens, caput sapientiæ non tenuit. Et factus in cauda est, quia non habitat in medio domus, qui diligens iniquitatem odit animam suam 1, et traditus ministro inferni carceris, mittitar in tenebras exteriores 2, quia secundum exteriorem hominem vixerit. Propterea hic sine fine lugendus est, quia 222 in ignem damnandus æternum sine fine morietur.

2. Et ideo nos quoque imitabimur in hac epistola parcimoniam sermonis vestri, etsi plenitudinem sens's vestri non (a) valeamus imitari; hoc tantum res pondentes, quod præcipue cum hæc scriberemus, curæ nobis erat ex recenti dolore fraternæ divul- C sionis quem etiamsi temporaliter ab hoc seculo sciamus assumtum 3, in illo nobis cito eonsequendum, tamen ea verius causa 221 obisse lugemus, quia ex his quæ gesta ab ipso, (b) in finem ejus vel ordinata sunt, peccatis magis nostris quam votis con. grua egisse perspeximus, ut mallet ad Dominum debitor transire quam liber. Ob hoc impense rogamus, ut quasi frater, quod nobis in Domino esse dignaris, unanimos fratres juvans e, et hanc meritis fidei tuxe mercedem accumules, ut pro eo infirmitati nostræ compatiaris, et orandi labore conspires; ut misericors et miserator Deus, qui facit omnia in cœlo et in terra, et in mari, et abyssis 1, refrigeret animam ejus stillicidiis misericordiæ suæ per orationes vestras. Quia sicut ignis accensus ab eo ardebit usque ad inferos deorsum, ita proculdubio etiam ros indulgen tiæ ejus inferna penetrabit, ut roscido pietatis ejus

6

t 5

4. Pacem ergo habeamus ad Dominum aa, pacem non hujus mundi bb,quæ amica peccatis Deo dissidet; sed pacein Christi, quæ cum Deo conserit, et nos Christo conformat, si adhæreat Verbo Dei anima nostra er, ut efficiamur unum cum Deo per interventum mediatoris, qui est pax nostra ; quia fecit utraque unum da, naturas discordes Dei et hominis in se copulans; et in nobis duo unum faciens, id est, carnem animæ spiritali consentientem; et tunc ignis in medio nostrum manebit, seu harum in nobis duarum vel (e) eum spirituum (V. not. 179) trium consensus invitet, ut faciat in corde nostro sibi placitam cum Patre et Spiritu mansionem ee, et vicissim nos ubi ipse est ducat, dicens: Intrate in gaudium Domini ve stri [↑ (f).

a Matth. XII, 35; Luc. vi, 45. b Matth. XII, 46; Matth. XHI, 32. Luc. XXI, 32. d Col. iv, 6. e Prov. XVIII, 19. f Psal. cxxxiv, 6. 8 Deut. XXXII, 22. b Psal. xxxvII, 5. i Psal. CI, 25. i Job, v, 14. Psal. LXXXIX, 9, et LXXI, 10. 1 Isai. LXV, 20. m 1 Cor. xiv, 20. n Eccl. xx, 13. Matth. v, 25. P Johan. XVI, 8, et xv, 22. q Matth. v, 25. r I Tim. IV, 8. s Matth. XXIV, 51, et xxv, 27. 1 Luc. XIX, 23. u Jacob. I, 17. Eccli. xxII, 15. * Deut. xxvi, 44. y Psal. c1, 7, et x, 6. z Matth. xx, 13. aa Rom. v, 1. bb Johan. XIV, 27. ce I Cor. vi, 17. ea Epl. I,

ad.

14. ee Johan. XIV, 23.

ff Matth. XXV,

Alias 20; quæ autem 36 erat, nunc 43. Scripta anno 403, et missa cum superiore. (a) Ita mss. codices. Editi, valemus.

(b) Sic manuscripti cod.!. Reg. et Vien. Editi,

(c) Edit. Rosv., refrigerentur.

(d) Ia mss. et Reg. Vien. et editi codices quatuor. E lit. Rosv., fiel.

(e) Sic emendavimus ex ms. codice Viennensi.

21.

Edit. Rosv., seu horum in nobis duorum vel conspirituum trium. Sacchinus, cum spiritu trium. Vide not. 176.

(f) Editi codices Grin. et Rosv. addunt in fine, Opio ut valeas : quæ verba cum a manuscriptis et tribus editis codicibus abessent, expunximus.

EPISTOLA XXXVII.

Dolet per sua peccata factum ut Victricius, cum Romam venisset, ad se non pervenerit. Laudat hominem de apostolico evangelizandi munere, deque toleratis adversariarum vexationibus. Postremo eum ad constantiam recta doctrinæ et omnium virtutum hortatur.

VICTRICIO (a) unanimo fratri PAULINUS.

A circa infirmitatem nostram facie et manu tua comminus visitandam, verbum illud Domini salutaris implesses, quia non est opus medico sanis, sed male habentibus". Nolo te enim, benedicte vir (e) Domino, ita securum esse de nobis, ut putes jam sanatos esse omnes languores animæ nostræ, in quibus Domino peccavimus et peccamus: quamlibet ipse summus unguentarius, qui ad remedia salutis nostræ conficit varias unguentorum salutarium atque virtutum suavitates, medicamentum vitæ nostræ non solum de effusione spiritus sui, sed etiam de corporis nostri assumtione confecerit; factus, ut scriptum est, pre nobis peccatum per similitudinem carnis peccati in veritate carnis nostræ, ut de peccato damnaret peccatum i hoc est, radicem peccati nostri ipse peccati li

1. Sicut aqua frigida sitienti, et bonus nuntius de
terra longinqua a, ita nobis refrigerio et refectioni fuit
eloquium sanctitatis tuæ, quod per epistolam 1, bre-
vem quidem verbis, sed caritate prolixam, in manu
carissimi portitoris accepimus, hoc est, filii nostri
Candidiani; cujus gratiæ congratulati sumus, quia
propter verba labiorum sanctorum prompto spiritu
impigrum carnis infirma jumentum angariavit in vias
duras b, non virtute, sed fide fretus. Et sine dubio B ber de materia prius peccatrice damnaret, delens il-

per orationes tuas, quasi pennas columbæ aut pedes
cervi ad implendum caritatis ministerium robora-
tus accepit, et inde in parvo corpore quasi gigas fa-
ctus, exsultavit ad currendam viam ; et replevit ani-
mam nostram benedictione dulcedinis, afferens 'no-
bis epistolas desiderabiles super aurum et lapidem
pretiosum nimis, et super mel3 et favum dulces *. Qui-
bus mentem nostram de peccatis amaram, quasi
(b) merram illam (c) in manu Moysi per lignum myste-
rii',ita beatitudinis 223 tuæ sanctus et dulcis affla-
tus in dulcedinem lætitiæ spiritali suavitate mutavit.
Nam et inde tristati amaritudinem duxeramus, quod
cx Urbe ad nos, sicut sperabamus, brevi itinere non
veneras, qui ad Urbem per tanta terrarum spatia
perveneras. Fateor enim me hujus boni damno non C
solum contristatum, sed et confusum fuisse : num-
quam enim magis mihi ipsi, ne dicam aliis, mani-
festata fuerant peccata mea, quam quod mihi de tam
proximo vultus tui lunien inviderant. Numquid enim
Dei manus, quæ tam longe te perduxerat, prope non
valuisset adducere? Sed peccata nostra grandi muro
desideriis nostris opposita, inter nos et te separave-
runt 8. Væ mihi misero peccatori immunda labia ha-
benti, qui audeo dicere te prope nos, vel nos prope
te fuisse cum, etiam si ad nos usque venisses, æque
tamen a sanctitate tua longe fuissemus: neque enim
locis potuisset æquari aut conjungi tanta virtutum
distantia et longinquitas meritorum.

k

lud quod adversum nos erat mortalis edicti chirographum per sanguinem passionis sux, et inimicitiam, qua separabamur a Deo peccatis intervenientibus, (f) interfecit in semetipso, et triumphavit potestates adversarias (forte add. in) carne sua, dans nobis exemplum vivendi atque vincendi in nobismetipsis spiritales et invisibiles inimicos spiritali et invisibili prælio, quod geritur inter legem mentis et legem carnis captivare nos nitentem in legem peccati ".

3. Sed ora Deum, et exora, ut apprehendat 224 arma et scutum, et exsurgat in adjutorium nobis, et dicat animæ nostræ : Salus tua ego sum "; ne fiat via nostra tenebræ et lubricum, et operiat nos umbra mortis, et dicat inimicus: Prævalui adversus eos °. Te vero (g) tende te pro nobis arcum orationis, non convertemur. in arcum perversum. Exsurgat in nobis Deus, ut dissipentur inimici nostri P; quia propter miseriam inopum et gemitum pauperum 4, quorum participes sumus, exsurrexit Dominus, ut a. erteret mala nostra inimicis nostris, et salvos faceret peccatores, quorum præcipui sumus *, sicut infimi 8 servorum Christi; qui nec ea quae debemus, facere possumus '; cum et supra debitum legis aliquod voluntarium munus adjicere debeamus de affectu nostro, ut Magister ipse fecit, cujus tu imitator es; qui potestatem habens de Evangelio vivendi, noluit tamen uti potestate sua, et (h) abutens licito, hanc occasionem sibi cumulande apud Christum mercedis invenit, ut Evangelium sine sumtu poneret ".

2. Verumtamen fructibus sanctitatis tuæ opus istius pietatis (d) accesserat (forte leg. accessisset), et merD 4. Tua vero sanctitas non solum de abusione licices in cœlo tua de tam pio labore crevisset, si et torum et abstinentia commodorum visibilium Chria Prov. xxv, 25. b Psal. xvi, 4 e Psal. LIV, 7, et xvi, 34. Psal. xvm, 6. e Psal. xvi, 11. ! Exod. XV, 25. Isai. vi, 5, ex versione LXX. b Matth. IX, 12. i II Cor. v, 21. j Rom. vii, 3. * Col. II, 14. ! Ephes. 11, 16. in Rom. vii, 23. " Psal. XXXIV, 2 et 3. Psal. XII, 5. P Psal. LXXVI, 57, et LXVи, "I Cor. ix, 18, et iv, 12; 1 Thes. 11,

2.

9 Psal. x1, 6. r Psal. LIII, 7. * I Tim. 1, 45. Luc. XVII, 10. 9; II Thess. L, 8.

Alias 27; quæ autem 57 erat, nunc 13. Scripta anno 404 exeunte.

(a) Ms. Vien., Sancto et merilo venerabili, ac dilectissimo fratri Victricio, Paulinus.

(b) Codices omnes, myrrham. Emendavimus merram ex ms. Germ. ad carm. 17 de reditu Nicete, v. 52. Sic mss. codices apud Augustinum, quæst. 56 in Exodum. Vide not. 244.

(c) Ms. codex. Vien., illam manus Moysi. (d) Ms. Vien., accederet; forte leg. accessisset. e Ms. Vatic., in Domino. Utrumque usitatum Paulino et scriptoribus sanctis..

(f) Ms. Vien. codex, interfecerit..... et triumpha

veril.

(g) Mss. Vatic. et Reg., intendente.

(h) Abutens licito; id est non utens. Eodem sensu mox, abusione licitorum; et epist. 49 ad Macarium, num. 14, non abutendum. Item epist. 12 ad Amandum, num. 7, Est sancta superbia quæ huic mundo superbit,.... omnibusque magnis ejus et dulcibus ac speciosis abutitur.

stianæ paupertatis divitem gloriam tenet; sed, sicut A rator Patris. Per ipsum enim omnia facta sunt, et sine

comperi, etiam de multitudine adversantium, et tolerantia teatationumn; quoniam insurrexerunt in te testes iniqui, et mentita est iniquitas sibi a. Sed nodus in scirpo et nævas in lumine non potuit inveniri: non enim sub modio latebat lucerna tua, quæ eminet et splendide fulget supra candelabrum sanctum, ut luceat omnibus qui in domo sunt b; et multis Domino accendendis luminaribus fomes existat. Et ideo inconcussum et stabile permansit candelabrum tuum, quia manibus humanis impellebatur ut caderet. Non autem merebaris ut illius manu in ruinam commoveretur, qui habet septem stellas, et ambulat inter septem candelabra aurea, habens in ore gladium bis acutum e, quo armavit dexteram mentis tuæ, ut utriusque Testamenti (a) face candentia inimici jacula victor exstinguas det cadant a latere tuo mille, et dena millia a dextris tuis e, tibi autem non appropinquent; (b) quem inexpugnabili scuto teget veritas Dei, ut arcus eorum infirmentur, qui in te dicuntur acuisse linguarum machæras. Sed ut sagittæ parvulorum, ita infirmati sunt (c) ictus eorum f; nec potuerunt in corpore armis Dei potentibus septo locum vulneris invenire; Dominus enim protecio tua %, et Dominus illuminatio cordis tui, qui te in spiritu veritatis instruxit, ut in 225 doctrina Pauli magister sis gentium, cum fide et veritate, non in inflatione scientia, neque in sublimitate sermonis (d) annuntias mysterium Christi, sed nihil te judicans scire inter homines, nisi Christum Jesum, et ipsum crucifixum ↳.

ipso factum est nihil k. Et hoc Verbum, pietatis immensæ mysterio, caro factum est 11, et habitavit in nobis. Non autem caro tantum corporis nostri, sed homo totus, et corporis nostri et animæ assumtione: animæ autem rationalis, quæ juxta naturale opificium Dei habet insitam mentem: alioquin " in tenebris Apollinaris (g) errabimus, si hominem assumtum Deo animam mentis humanæ vacuam, qualis est pecorum et jumentorum, dicamus habuisse; et eum hominem quem suscepit Dei Filius; qui necesse est ea veritate, qua veritas est, et qua creavit hominem, totum susceperit, ut opus suum plena salute renovaret. Nulla est autem salus nostra, nisi plena est; quia non hominem, sed aliud nescio quod (h) irrationabilis creaturæ animal suscepit Dei Filius, si mentem suam B propriam hominis assumti anima non habuit, et contra naturam generis humani ille potissimum primogenitus omnis creature homo in formam perfectionis humanæ assumtus in tantum mente sua indiguit, ut non de humano, sed de divino 226 spiritu mentem habuisse dicatur. Quod illorum ore dicitur 13, in quorum corde concipitur hoc venenum, ut et Veritas mentita sit. Sed prope te et in te est verbum veritatis et veritas Dei. Neque indiges Spiritu sancto, qui Dominum Jesum Dei Filium, Deum in gloria Dei Patris, et ad dexteram virtutis, Regem regum manere, et ex resurrectione mortuorum judicem vivis et mortuis adfore confiteris, et credis, et prædicas.

5. Cum ergo fides et confessio tua, ut credimus C atque confidimus coæternam Trinitatem unius Divinitatis et substantia, et operis et regni esse testetur;

cumque Patrem Deum, et Filium Deum, et Spiritum sanctum Deum, ut es, qui est, et erat, et venturus est 1, qui misit te sicut Moysem et (e) apostolos evangelizare gentibus bona Domini: quod ita, ut ipse a Deo doctus es, doces, unitatem Trinitatis sine confusione jungens, et Trinitatem ipsius unitatis sine separatione distinguens, ita ut nulla alteri persona conveniat, et in omni persona trium 10 Deus unus eluceat; et tantus quidem Filius, quantus et Pater, quantus et Spiritus sanctus; sed semper quisque sui nominis proprietate distinctus, individuam retinet in virtutis et gloriæ æqualitate concordiam.

7. Memento nostri, et gloriare secundum Apostolun, quia hæc in brevi tentatio in æternum tibi gloriæ pondus operata est, et reposuit tibi coronam justitiæ, quam accipies de manu Doinini m: et in victoriæ materiam tibi bellum excitari permissum est; ut et tibi secundum beatum Pauluin doctorem tuum liceat gloriari in passionibus tuis ", et dilatato super inimicos tuos ore, dicere quomodo laboraveris in longanimitate, in Spiritu sancto, in caritate non ficla, in verbo veritatis, in virtute Dei, per arma justitiæ a dextris et a sinistris, per gloriam et ignobilitatem, per infamiam et bonam famam, ut seductor, et verax ; sicut ignotus, et ecce agnitus; quasi castigatus, et non mortificatus; quasi tristis, semper autem gaudens; sicut egens, multos autem locupletans . Nam hæc ipsa tentatio sanctitatis tuæ multis in profectum Evangelii venit P: quia nemo in te confusus est, elucente gratia Christi et veritate fidei tuæ non solum in directione doctrinæ tuæ, sed etiam in virtute conversationis que in cœlis est 9. Non est enim, inquit, regnum Dei ix sermone, sed in virtute. Quid ergo (i) quæritur, cum in te id, quod et verbo (j) præstat, emineat? Luc. x1, 33. Apoc. I, 1, et 1, 16. d Eph. vi, 16. II Tim. 1, 11. Cor. n, 1. i Apoc. 1, 4. j Exod. v Joh. 1, 3, et 14. 1 II Cor. iv, 17. m II Tim. IV, 8, ¶ Philip. I, 20. r I Cor. iv, 20.

6. Certi autem sumus quod et Filium Dei ita præ- D dicas, ut eumdem et Filiun hominis confiteri non erubescas; tam vere hominem in nostra natura, quam vere Deum in sua; sed Filium Dei ante secula, quia ipse est Dei Verbum Deus, qui erat in principio apud Deum, æque Deus (f) coomnipotens et coopea Psal. XXVI, 12. Matth. v, 15; Marc. iv, 21; e Psal. xc, 7. f Psal. LXIII, 4 et 9. & Psal. xxvi, 2; VÍ, VH, VIII, IX, x; Matth. xxvui, 49; Actor. I, 8. "II Cor. XII, 9. II Cor. VI, 6. P Philip. I, 12. (a) Ms. Reg., facie. Ms. Vien., acie.

(b) Ms. Vien. codex, cum te... tegat. Ms. Vatic.,

sum teget.... le.

(c) Manuscriptus codex Vaticanus, jactus. (d) Ms. Vien. et ed. Schot., annuntians.

e) Ms. codex Vien., Apostolum.

() Ita mss. Reg. et Vien. ac editi quinque. Ed.

Quis enim dubitet in ejus spiritu fidem veritatis ha- A dæorum vel philosophorum sapientia inflatur, abjebitare, in cujus vita vidét fidei exstare virtutem?

a Psal. cxxi, 1. Gen. m, 19. Eccli. x, 9. e Psal. CXXI, 2. d Gen. xv, 27. e Psal. cxxvII, 2. Matth. XVI, 17. Phil. u, 10. Baruch, III, 36, sec. LXX. ¡ Rom. 1, 3. il Cor. xv, 20. * II Cor. XIII, 3. I Cor. vii, 40. m 1 Cor. 11, 1. n Philip. I, 8. • 1 Cor. 11, 2. P Colos. 11, 3. q I Cor. 1, 20. ! I Cor. iv, 7. s Matth. XI, 25. t Johan. XV, 19. u Johan. xv, 18. Y Johan. I, 13. Johan. xv, 16. y Psal. CXXXVI, 21 et 22.

12

quoque similiter ante jam dixerat: Vos tacebitis, et Dominus pugnabit pro vobis v. Igitur qui confidunt in virtute aut sapientia sua, quique in abundantia divitiarum suarum gloriantur 2, exacuant ut volunt adversum nos arma dentium, et verborum sagittas, venena thesauri mali vipereis vomant 1a linguis; habent pro nobis respondentem sibi Domiuum. Tacui, numquid semper tacebo an? (V. epist. 5, n. 7.) Nos aures nostras spinis, ut scriptum est bb, sepiamus, id est, Dei verbo et fide verbi; quæ vitæ nostræ segetem firmissima innocentiæ atque patientiæ sepe defendunt ec, et diabolo dolis suis aditus in præcordia nostra captanti, quasi furibus 13 spina resistunt; et viscera inimicorum regis; id est, amatores hostiuma

æque ut solebant et diligerent te, et venerarentur. A quia non vobis est hæc pugna, sed Domino *. Moyses Gaude igitur et exsulta, ecce enim merces tua copiosa in cælis ". Non enim te, sed illum (a) qui in te esse cœpit, oderunt; cujus opus est in te et humilitas quam contemnunt, et castitas quam detestantur, in quo te bono prophetarum esse apostolorumque participem lætus agnosce et in propheta, cum dicit: Detrahebant mihi quia (b) subsecutus sum justitiam. b; et in Apostolo dicente: Facti sumus omnium peripsema c; et iterum eodem contestante: Quia positi sumus in hoc mundo spectaculum omnibus angelis et hominibus a. Ab initio seculorum Christus in omnibus suis patitur. Ipse est enim initium et finis *, qui in lege velatur, in Evangelio revelatur, mirabilis semper et patiens, et triumphans in sanctis suis Dominus ; in Abel occisus a fratre 5, in Noe irrisus a filio h, in B Christi, hos videlicet Christianorum obtrectatores,

8

Abraham peregrinatus, in Isaac oblatus, in Jacob
famulatus, in Joseph venditus, in Moyse exposi-
tus et fugatus, in prophetis lapidatus et sectus m,
in apostolis terra marique jactatus", et multis ac
variis beatorum martyrum crucibus frequenter occi-
sus. Idem igitur etiam nunc infirmitates nostras et
ægritudinem portans r; quia ipse est homo semper
pro nobis in plaga positus, et sciens ferre infirmita-
tem 4, quam nos sine ipso nec possumus ferre, nec
novimus. Ipse, inquam, nunc quoque pro nobis et 9
in nobis sustinens mundum, ut perferendo destruat,
et virtutem in infirmitate perficiat. Ipse et in te pa-
titur opprobria, et ipsum in te odit hic mundus. Sed
gratias ípsi, quia vincit cum judicatur r; et, ut scri-
plum tenes, triumphat in nobis per speciem servitutis C
Dominus, servis suis gratiam libertatis acquirens,
idque agens hoc pietatis suæ mysterio, quo formam
servi induit, et pro nobis humiliare se dignatus est 10
usque ad mortem crucis, ut humilitate visibili invi-
sibilem illam nobis in cœlestibus sublimitatem intus
operetur. Vide enim ab initio unde ceciderimus, et
intelliges quod divinæ "sapientiæ pietatisque consi-
lio reformemur ad vitam ". In Adam quippe super-
bia ruimus, atque ideo humiliamur in Christo, ut
peccatum sceleris antiqui contrariæ virtutis obsequio
diluamus; et qui superbiendo offendimus, serviendo
placemus.

vitæ nostræ atque constantiæ contemplatione compungunt. Nos igitur taceamus istis, loquentes ad Dominum silentio humilitatis et voce patientiæ; et tunc ipse qui invictus est, pugnabit pro nobis da, et vincet in nobis. Tunc princeps harum tenebrarun (c) mittetur foras; ee qui utique non ab hoc mundo, sed ab homine foras mittitur, cum a nobis fide introeunte discluditur, et dat locum Christo, cujus habitatio peccatum foras mittit, et pulsi ** serpentis exsilium est.

16

5. Ia hujusmodi autem passione quid facere debeamus propheta nos docet, dicens: Ego autem cuni mihi molesti essent, induebum me cilicium 15, et humiliabam in jejunio animam meam ¤, videlicet ut obtrectatores nostros ea ipsa qua commoventur humilitatis specie destruamus; tantoque magis confundantur coram Domino in antiquæ adhuc superbiæ crimine permanentes, quanto magis nos ipsi gloriamur, in quo confunduntur in nobis. Inconfusibilem enim operarium sicut hilarem datorem diligit Deus 88. Proinde stabiles in fide veritatis, et operatione justitiæ kb, talium vel odia vel convicia vivendo melius quam loquendo arguimus; quia rejiciet sermones tuos post se qui odit disciplinam ii; et qui insipientem arguit, ut tenes scriptum, sumit sibi contumeliam ¡¡ ̧

6. Sibi habeant litteras suas oratores, sibi sapientiam suam philosophi, sibi divitias suas divites ( V. ep. 23, n. 4. Exsultemus itaque et gloriemur in ipso, qui nos 41), sibi regna sua reges: nobis gloria, et possessio, et et pugnam et victoriam suam fecit, dicens: Constan- regnum Christus est, nobis sapientia in stultitia præles estole, quia ego vici mundum v. 230 Et in Re- D dicationis kk, nobis virtus in infirmitate carnis 11, nognorum libro similiter audio prophetam dicentem bis gloria 231 in crucis scandalo mm, quo mihi munregi Josaphat, cum ingenti mole belli, et magna ho- dus occiditur, et ego mundo nn; ut vivam Deo, non austium multitudine terreretur. Hæc dicit Dominus: Ne tem jam ego, sed in me Christus co; cui consepulti sutimeatis neque expavescatis a facie multitudinis hujus, mus PP, in quo nunc abscondimur hujus mundi oculis, "Matth. v, 12 b Psal. xxxvII, 21, sec. Psalt. Rom. 1 Cor. iv, 13. d I Cor. iv, 9. Apoc. 1, 8. ↑ Psal. LXVII, 36. Gen. iv, 8. ↳ Gen. ix, 22. Gen. xi, 10. i Gen. xxvu, 43. * Gen. xxxv, 28. Exod. 11, 3. m | Par. 24, 21. " Act. vi, 57. • Heb. xi, 37. P Isai. Lan, 4. 9 II Cor. xu, 9. r Psal. L, 6. Rom. HI, 4. s II Cor. 11, 14. Philip. 1, 7. u Gen. i, 5. v Johan. xv, 35. x II Par. xx, 15, sec. LXX. y Exod. * Psal. XLVIII, 7, sec. Psalt. Rom. et vetus. ая a Isai. XLII, 14. bb Eccli. XXVIII, 28. ce Eccli. XXXVI, ad Exod. XIV, 14. ee Joban. XII, 31. ft Psal. xxxiv, 15, scc. Psalter. Rom. 85 II Tim. 11, 45; II Cor. hh I Cor. xv, 58. ii I Pet. n. 15; Psal. XLIX, 17. ́¡¡ Prov. tx, 7. kk 1 Cor. 1, 21. II Cor. x, 9. mm I Cor. 1, 23. un Gal. vi, 14. oo Gal. n. 20. PP Rom. vi, 4; Coloss. 11, 12.

XIV, 14. 27. IX, 7.

(a) Ms. Vatic., qui in te est, odisse cœperunt. (b) Ita S. Ambrosius ac Psalterium Romanum. LXX vero, Psalterium vetus et S. Augustinus, persecutus sum justitiam. Cum hac lectione conveniunt Psalteria

Arabicum et Æthiopicum, ac Metaphrasis Apollinaris.
Vulgata autem habet sequebar bonitatem.
(c) Ms. Reg., mittitur.