ille de regibus dedit, in a Epitomen redegit et ju- A bentes usque ad annum 408 aut 409 Therasiam et cundissimum poema composuit. Intercidit autem ilJud Suetonii Tranquilli 6 opus de regibus, unaque cum eo Paulini Epitome, si Pauliniani carminis paucos versus exceperis, quos Ausonius in epistola 19 ad eumdem laudat et mirifice extollit. Ausonio insuper miserat poema b aliud castigandum, quod se facturum recepit, quamvis, inquit, per te manus summa contigerit. Ausonius vicissim carmen arte sua compositum heroico metro ad eum misit.

Therasiam in matrimonium ducit Paulinus. Consulatu et amplissimis honoribus decoratur. Cum plurimis amicitiam constituit.

1. Paulinus Therasiam similem sibi sortitus est conjugem, quæ ingentia ei contulit prædia. Virtuti et studio ejus proxime accessit, neque a viri proposito de fugiendo seculo discrepans, transcriptis in aliorum jura suis prædiis, virum in Nolæ secessum fortiter secuta est; et exiguo illic contenta cespite, C solabatur sese caritatis, simplicitatis et religionis obsequiis. Sicque conjux, non ut Eva quondam i dux ad mollitiem viro suo, sed ad fortitudinem redux in ossa viri sui, cordis et voluntatis unitate redacta et reddita, spiritualibus ei tanto firmioribus, quanto castioribus nexibus copulata, illus in Deum amoris sanctissiini facta est particeps; ita ut in uso matrimonio sexus uterque calcandæ superbiæ secularis, et non desperandæ Christianæ perfectionis exempla inveniret. Hieronymus Therasiam sanctam Paulini sororem vocat, eo sane quod cum eo in solitudine continentem ageret vitam. Studiose admodum S. Hieronymi consiliis illa paruit, matronarum declinans consortia; et inter gemmas circumsedentium feminarum et sericas vestes, pauperes induisse cultus D nusquam erubuit; tum quia nobilium feminarum contubernia fugiebat, tum quia alterum propositi pœnitentiam, alterum jactantiæ et superbiæ seminarium esse probe sciebat. Eapropter Paulinus etiam ad episcopos scribens ejus nomen in epistolarum titulis inscribebat, et ex sua partem episcopi rescri

Paulinum salutabant. Jam vero ad virtutem, et a seculo ad Deum conversionem Paulino fuisse " adjumento Therasiam conjugem ex gloriosa Ausonii contumelia conjicere est; qui Paulinum carpens tamquam in amicitia parum constantem, causam in eam velut abducentem confert Tanaquilam appellans, que 7 sapientia et religionum peritia sese præferret, imperitaretque viro, et cam ob rem timeretur a Paulino; sic enim latrat :

Si prodi, Pauline, times, nostræ ue vereris Cimen amicitiæ: Tanaquil tua nesciat stud P. At Paulinus conjugem suam non Tanaquilam, sed Lucretiam esse a rescribit. Et sane divina illius matronæ sapientia et virilis constantia inde fit manifesta, quod in pauperem ac duram vitam viro alacriter consensit, et quidquid sive dotalium sive aliarum habuit facultatum vendidit, et in egentes pretium erogavit. Nomine Therasiæ ad Bassulam Severi socrum particulam de ligno divinæ crucis misit Paulinus, quam Melania ab Hierusalem anno 402 attulerat. Quædam occasio Therasiam viro minus fidelem demonstravit, si Gregorio Turonensi sit habenda fides, quià 1 Idatius, qui demortui Honorii anno 423 illam etiamnum vitam agere supponit, eam meritis et pietate a viro non discedere ibidem docet. " Anno 426 vita functam ex infra allatis patebit. Post longa vota soboles tandem virilis illis in Hispania agentibus obtigit; sed vitalis non fuit, sub octavum enim ab ortů diem raptus puer vitam expedivit, et Compluti sepultus est. An alios filios procrearint non compertuin.

ν

1

2. Paulinus primo in fori strepitu et secularibus rebus occupatus a primis annis amplissimos dignitatis et honoris gradus adeptus est. Anno 372 Novæ Epiro seu Albaniæ præfectus fuit quidam Paulinus : si noster novemdecim, aut ad summum viginti annos erat natus. Ante Ausonium eum consulem fuisse constat, id est ante annum 379. At cum illius consulatus in Fastis inscriptus non habeatur, & eum Valenti anno 378 vita functo, aut cuipiam alteri consuli suffectum dicere necesse est, non autem ordinarium. Quod enim Ausonius bb nomen Paulini Fastorum titulo honoratum dixerit, nemo miretur : suffectos siquidem ordinariis consules in fastis scribi in usu fuit, cujus exempla supersunt: quod ee Baronium profecto movere non debuit, ut consulem ordinarium anno 375 eum assereret, cum ipsomet anno, Hieronymo teste, nullus creatus sit consul: idque Baronius ee ibidem asserit et negat. Anno 380 Paulinum Romæ præfectum legimus: 88 quod de nostro interpretari pronum est. Veterum ejus honorum largitorem se dicit bh Ausonius, cujus apud imperatorem Gratiaa Auson. ep. 19. b Ibid. e Paulin. ep. 28, n. 5. d Paulin. carm. 17, v. 193. e Hieron. ep. 155. f Paulin. ep. 46, n. 2. Ibid. Greg. Tur. de gl. Confes., c. 107. i Ambros. ep. 30. i August. ep. 27, Paulin. ep. 3, 4, 6, 7, 26, 39, 40, 43, 44, 45. m August. 31, 95. Sach. Vit. r Ep. 51, n. 1. s Vide infra cap.

dd

n. 2. Hieron. ep. 13.
Paulin., p. 662. Auson. ep. 24. P Ibid. q Paulin. carm. 10, v. 192.

8, n. 2. t Idat. Chronic. u Vide cap. 52, n. 2. ▾ Paulin. carm. 32, v. 600 et seqq. x Paulin. ep. 5, y Cod. Theod. Gothofred. t. V, p. 365, 366. z Auson. ep. 20, 23, 25. aa Paulin. Chiffl. p. 131 et 136.

n. 4.

bb Auson. ep. 20. ce Baron. an. 394, § 81. dd Hieron. Chron. ee Baron. an. 375, § 1. fl Ofg. t. V, p. 365, 366. 88 Baron. an. 394, § 82; et Chiffl. p. 131. Lb Aus. ep. 21 et 24.

num magnam fuisse gratiam atque autoritatem ex eo A graviora scelera non arguant nec deprimant. Sed ea

constat quod eum docuerit et educarit. Paulinus

• vero honores et dignitates Ausonio se debere ultro fatetur; quem et amasse, et coluisse, et colere, et eum quo se æterno fœdere junctum contestatur.

3. Nec solum cum Ausonio, sed et cum plurimis in seculo amicitia conjunctus est, in quorum numero fuit imprimis Sulpicius Severus, de quo alibi fusius. In infideli via fideliter et mutuo se dilexerant, et tam religiosus erat utriusque amor, ut ad eorum dilectionem nulla adjici posset affectio, nisi caritas Christi, quæ sola omnem sensum affectumque supereminet. In seculo etiam e Sanctum noverat Paulinus ac dilexerat; et ex tunc processerat ejus quæ cum Jovio et Apro intervenit necessitudo.

CAPUT IV.

Quomodo in seculo conversatus Paulinus. Variis laboribus et ærumnis, S. Felicis quoque et aliorum sanctorum precibus ad Deum convertitur.

quæ Paulino lux Dei affulgebat, qua tam humiliter de se sentiret, aliud revelabat. Seculum dilexerat, satis erat ei ut usque ad ultimum vitæ spiritum lugeret : quod soli Deo debitum tradiderat diabolo, cujus servitutem declinare ex seipso non valebat. Et ¶ Lanta fortunæ commoda et humanæ prosperitatis blandimenta, quo majora ac plura erant, eo fortioribus atque tenacioribus illum sibi devinctum catenis seculi vanitas detinebat. Hæc tamen vincula, Christo ju vante, disrupit; et inde Christi gloria tanto illustrius triumphavit, ejusdemque vis gratiæ potentior apparuit, cum tantus senator universa illa quæ alii ut supremum spectabant bonum, pro detmento duxit, et arbitratus est ut stercora, quo Christum lucrifaB ceret.

81. Non mirum si vir adeo mirabilis, tam eruditus, tam dives, tot dignitatibus honoratus, tam egregia indole præditus, perindeque amabilis, tot ac tantis assectatorum turbis coleretur, tantum apud proceres existimationis, apud multitudinem favoris ac plausus haberet. Hæc enim prudentia, hæc honestas morum, illa eloquii venustas, et amicitiæ fides in eo paulo post conversionem laudata, jam ante inerant. Inde Ausonius animi illius celsitudinem laudat et liberalitatem, qua mallet amicis gratificari quam genio indulgere suo, et ↳ inveteratæ ac mutuæ dilectionis suavitatem, et consummatæ amicitiæ spe- C cimen in eo commendat. Mitis fuit et benignus, etiam cum in superbia seculi versaretur. Singularem hanc humanitatem suavissimosque mores spirant illius epistolæ. Se in seculo i bene moratum ab hominibus habitum innuere videtur. Et quidem si crimen aliquod in vita admisisset, sæpe sæpius lugens commemorasset in scriptis suis, in quibus tot exstant ejus humilitatis argumenta. Consumtam în peccatis ætatem, et in seculo se volutatum dolet, in quo inter inimicos, ut ait, inveteraverat, ac sub1 magno honore peccatorem etiamque veteranum se in numero peecatorum, in m fluctibus seculi se multa subiisse nauragia gemens fatetur, et Dei judicia tremens formidat; " in infideli via ambulasse, mortis pabula vixisse, et stulta Deo sapuisse ingemit et ex his grandem D captat humilitatis materiam. Veteranus r, inquit, in numero peccatorum, sapientiam mundi miser hucusque miratus sum, et per inutiles litteras reprobatamque prudentiam Deo stultus et mutus fui. At nihil sceleris nominatim designat. Itaque illum in seculo eam traduxisse vitam credere par est, qua vivunt tot mortaies, qui irreprehensibiles sese existimantes, de salute quidem sua minime dubitant, quod eos sensibilia et

a Paulin. carm. 10, v. 9. b Carm. 11. Hieron. ep. 103. Auson. ep. 21. 40, n. 6. Ep. 4, n. 2, ct ep. 27, n. 3. Sachin. Vit. Paulin., p. 660. Carm. 13, v. 10. * Ep. 5, n. 4. dd Sulpic. Vit. Mart. c. 21.

n. 2.
n. 9.
32, v. 33.

diu

2. Cum æærumuis sæpe Deus soleat gratiæ suæ effi caciam et virtutem obtegere, his mediis usus est, ut Paulinum ad se converteret. Is enim, ut ipse testatur, in laboribus et 9 ærumnis fuit frequenter exercitus. Et forte, Gratiano vita functo, multas peregrinationes suscipiendi necessitas ei fuit, ut rerum inquietantium malitiam declinaret, quibus ut videtur, anno 387 ad Valentiniani aulam accedere compulsus est, cum Alypio fuerit eo tempore cognitus, quo * Mediolani baptismo initiatus est Alypius. Fundis commoratus fuit Paulinus, quod oppidum sibi familiare et usitatius habuit. Curis seculi adhuc implicitus Vienne SS. episcopos Martinum Turonensem et Victrieium Rotomagensem vidit. Labores multos ▾ terra marique expertus, facilius procliviusque ad contemtum mundi comitatumque Christi, subducto a secularibus turbis animo præceptisque cœlestibus aecommodato, quasi de finitima huic proposito via demigravit. Præterea corpus infirmius et decoctior caro obterebat studia voluptatum. IHius uxor, ut 7 superius diximus, ad pietatem eum hortabatur.

3. Ad hæc adfuit illi sanctorum, quorum consuetudine utebatur, ingens numerus : inter quos S. Am. brosius a, cujus dilectione ad fidem nutritus est et fotus, quem suspiciendum patrem et omnis boni sui meriti autorem appellat. Cum S. Delphino Burdegalensi episcopo, a quo Burdigala baptizatus est, et cum ipsius Delphini successore S. Amando, a quo salubribus religionis Christianæ disciplinis fuerat informatus, adhuc in seculo agens singulari amicitia junctus erat Paulinus, ut ex aliis patebit. S. Martinum bb beatum patrem nominat, et ubique de eo honorifice scripsit, et summos eidem detulit honores: a quo ec se amatum commemorat et lætatur. Et profecto Paulinum singulari veneratione eum prosequi par erat; cum enim dd oculo graviter doleret Paulinus, et jam pupillam ejus erassior nubes superducta texisset, oculum ei Martinus peniculo contigit, pristinamque e Paulin. ep. 11, n. 5 et n. 1. d Ibid., n. 5. Ep. 40, n. 2. Auson. ep. 23. i Uran. § 5. i Paulin. carm. 10, v. 133. k Ep. m Ep. 4, n. 4. Ep. 11, n. 5. • Carm. 10, v. 135. P Ep. Paulin. ep. 5, n. 4. Ep. 3, n. 4. Ep. 32, n. 17. u Ep. 18, y Ibid. z Cap. 3, n. 1. Ep. 3, n. 4. bb Ep. 18, n. 9. Ep.

aa

cc

pus anni 394 sicque illuc accessisse anno 389 aut 390.

n

illi sanitatem, sublato omni dolore, restituit. Evan- A lini secessus in Hispania contigisse videtur, ubi qua gelica paupertatis tam illustre exemplum nondum tuor saltem annos transegit 1 usque ad vernum terdederat Paulinus, quod cum rescivisset Martinus tantopere commendavit. Ubi terrarum illud miraculum evenerit, non compertum est. Vienne Martinuin et Victricium vidisse Paulinum abunde constat, et b superius demonstravimus. Jam tunc ex gloriosissimo e Confessore episcopus fuerat effectus Victricius : quapropter gaudebat Paulinus quod hoc saltem gloriari sibi liceret, quia faciem illius in carne vidisset; aliunde vero lugebat infelicitatis suæ negligentiam, quod occasionem tanti boni ignarus amisisset, contenebrantibus eum, ut ait, illo tempore non solum peccatis quibus premebatur, sed et curis seculi: quanta tamen licuit copia eum veneratus est, et se ac suos in æternum precibus ejus commendavit.

2. Hucusque de Paulini baptismo nullam fecimus mentionem, quia nihil de illius ætate constat. A Delphino Burdegalensi episcopo baptismo initiatus est Burdigalæ; nec solummodo salutis sacramentum ab eo se recepisse insinuat Paulinus, sed et patris, et Petri, et piscatoris munere functum Delphinum prædicat, qui miserit hamum, ut de profundis et amaris hujus seculi fluctibus ipsum extraheret, ut captura salutis efficerctur; et cui vivebat, naturæ moreretur, ul cui mortuus erat, viveret Domino, IIæc quidem verba Paulinum cum sacramento Baptismi gratia et effectu donatum satis aperte indicant, et sub idem, quo reB natus est, tempus eum seculo renuntiasse; sicque paulo ante secessum in Hispaniam per vitales undas renatum admodum probabile est. At si omnia peccata sua in Baptismo absorpta credidisset, cur in scriptis suis tam sæpe de peccatis et præterita in seculo vita sermonem haberet? Cum autem mutatorum in inelius morum rationes, Ausonio expendit, sanctioris vitæ institutum baptismo non tribuit. Idcirco P Chiffletius eum jam divina ablutione fenovatum ponit anno 379 seu 380, cum S. Felici se totum dicavit. Nec quis objiciat hoc posito peccata a Baptismo suscepto admissa illum a presbyteratus seu epi scopatus gradu reddidisse alienum, siquidem aliqua eum canonica culpa irretitum nullibi reperire est, et quadriennali secessu et bonorum abdicatione profanam et secularem vitam eam piasse nemo negabit. Utut sit, Paulinum jam ante Baptismo initiatum, quam in Hispaniam recederet, perinde 11 constat, quod ibidem quatuor annos commoratus absens a patria, hoc quadriennio prædia vendidit, et bona pauperibus erogavit, atque evangelicam paupertatem professus est: quod in Hispania factum negabit nullus. Nec facile quis sibi suadebit hæc eum fecisse antequam spiritali lavacro fuerit innovatus: et quod asserit se a Delphino 9 de amaris hujus seculi fluctibus extractum, haud parum repugnat. Hoc quadriennio Barcinone ad Ausonium scripsit, et ibidem laicus, et postea presbyter creatus ad Sulpicium Severum binas epistolas dedit. Prima intercidit in altera admonet ne prophanis velit suscepti instituti rationem Dreddere, eum ad constantiam hortatur ad seque invitat. Nullus igitur conjecturæ locus eum, abdicatis bonis et dignitatibus, Burdegalam patriam suam accessisse, antequam presbyteratu fuerit initiatus. Paulinis frater a Delphino pariter baptizatus fuerat, að et ipse Paulinus qui extunc sanctissimum episcopum Delphinum dominum et patrem summa cum laude et reverentia nominat. In datis ad eum " epistolis filii erga parentem pietas et reverentia ita elucent,

4. At præcipuum habuit patronum S. Felicem Nolánæ Ecclesie presbyterum, qui temporibus Decii glorioso confessoris titulo illustris effectus, multo illustrior erat miraculis, quæ ad ejus tumulum creberrime fiebant, et cujus nomen in Ecclesia latissime celebrabatur: nec tamen hodie nisi ex ipsius S. Paulini scriptis innotescit. d Hujusce sancti servitio jam a primis annis se a Christo mancipatum dicit Paulinus: unde conjecturæ locus est illum extunc Christo nomen dedisse, id est ab infantia, si his vocibus, primis ab annis, id voluit designare. Quod profecto non a veritate alienum quis 10 suspicabitur, si ejus e parentes Christianos fuisse meminerit: quos in catechumenorum numero adscribi Paulinum curavisse, omnino probabile est. Posset tamen et ad illud re- C ferri quod dicit, nempe anno 394 ante quindecim annos, id est circa vigesimum septimum ætatis annum, Christi autem 379, cum Nolam ad tumulum S. Felicis accessisset, se in omnibus terra marique toleratis laboribus, cor et vota dicavisse; at nusquam per id tempus & Paulino licuit illius sancti celebrare Nola festum diem 14 Januarii, et pia coram reddere vota in agro enim had quingentos ab urbe Nola passus ossa beati Felicis quiescebant hodieque servantur. Hisce quindecim annis i diversas peregrinationes suscepit Paulinus, variis ærumnis confectus est, et vocatus in pericula multa.

CAPUT V.

In Hispaniam secedit Paulinus, ut mundo abrenuntiet.
Quo tempore fuerit baptismo initiatus.

1. Tandem i ut a calumniis et peregrinationibus requiem capere visus est, nec rebus publicis occupatus, et a fori strepitu remotus, ruris otium, et Ecclesie cultum, placita in secretis domesticis tranquillitate, celebravit : ut paulatim subducto a secularibus turbis animo præceptisque cœlestibus accommodato, proclivius ad contemtum mundi comitatumque Christi, jam quasi de finitima huic proposito via demigravit. Primus Pau

V. 5.

a Sulpic. Vit. Mart. c. 26. b N. 2. c Paulin. ep. 8, n. 9. d Carm. 29, e Vid. supra cap. 1, n. 3. Paulin. mart. 13, v. 7. Carm. 12, v. 13. Sacch. Vit. Paulin. p. 681. i Paulin. carm. 13, v. 10. Sacch. Vit. Paulin. p. 167 et 677. 1 Chiffl. p. 163, n. 4. m Paulin. ep. 3, n.4; et • Ibid. r Chiffl. p. 140. q Ep. 20, n. 6. Ep. 1, n. 10; Paulin. ep. 1, n. 1ữ, Ep. 17, n. 3." Ep. 19, n. 1.

i Paulin. ep. 5, n. 4. 10, n. 1. Ep. 20, n. 6. et n. 2 et seqq.

Ep. 35.

ut nihil gratius, nihil modestius possit excogitari. A raphrasis evangelica, se non ita pridera ad attentioDe Amando et per Amanduma se in Christo natum rem religionis cultum addixisse, et arctiorem instirecognoscit; illiusque opprobrium futurum, si tanto tuisse vitam innuere videtur; cum að historica simpatre sit indignus; aut gaudium, si ex fructibus bonis plicitate paululum digressus, ad narrationis ordinem ejus arboris ramus esse noscatur; illius b fidei inter- revertitur, et addit: ventu, per gratiæ baptismalis sacramentum, Dominum in naviculam cordis sui fuisse impositum, et se ejus in Christo plantationem dicit. Unde colligere est e Amanduin tunc temporis fuisse Burdegalensis Ecclesiæ presbyterum, nec mediocrem ei deberi conversionis Paulini gratiam, cum eum Christianæ religionis elementis imbuerit, et forsan de sacro fonte levaverit.

B

C

D

b Ep. 2, n. 4. Ep. 9, n. 2 et 5. © Chifflet. p. 177. Cap. 5, 1. 2. e Sacchin. Vit. Paulin. p. 667. lin. carm. 10, v. 182 et 216. 8 Ibid., v. 164. b Ibid., v. 178. i Id est, placuisse. i Carm. 4, v. 18. k Ibid., v. 17. 1 Carm. 5. m Ibid., v. 66. n Carm. 6. Ibid., v. 175. P Carm. 7. 4 Carm. 32, v. 599. Ibid., v. 605. s Ibid., v. 602. Ibid., 606. " Ibid., v. 601. ▾ Carm. 5, v. 67. x Ambros. ep. 30. Paulin. carm. 32, v. 601. z Sacch. Vit. Paulin. p. 668. an Greg. Tur. de gl. Confess., c. 107.

nit, in qua vir beatus cœlesti Domino serviebat; cum- A gere m abjectus et ultimus in domo Domini; ardenter

que vidisset eum statim projiciens se solo, et pedes sancti amplectens ait: HIC EST BEATUS PAULINUS TOTO VULGATUS ORBE, qui multum a suis civibus quæsitus, prorsus non potuit inveniri; et narrante co omnes actiones ejus, obstupuerunt hæc audientes.

CAPUT VII.

Paulinus totum se Deo dicat et consecrat, ac monasticam vitam amplectitur.

n enim optabat jugo Christi colla subdere, ad tumulum S. Felicis Deo servire, fores ecclesia aperire, mane limina munditie curare, nocte eam sacris excubiis 'servare, et in isto munere vitam claudere: etenim saltem ab æditui nomine et officio optabat sacram incipere servitutem. Statuit insuper ? animam castitate et continentia firmare, quam etiam carnales athletæ diligenter tuentur ; quam impensiore studio sibi servandam existimavit pro illa immarcessibili corona luctanti, cum etiam pro temporali et fragili corona decernentibus excolatur. Itaque Therasia 9 ex conjuge illius facta est soror. Paulinus vero musis et poeticis fabulis nuntium omnino remisit; cum enim cor Christo dicasset, et uni Deo totus servire vellet,

putabat. Ita enim ad Ausonium scribit :

Quid abdicatas in meam curam, Pater,
Redire musas præcipis?

Negant Cæmonis, nec patent Apollini
Dicata Christo pectora.....

1. Jam superius Paulinum in Hispaniam secessisse observavimus, ut paulatim subducto a secularibus turbis animo, præceptisque cœlestibus accommodato, proclivius faciliusque ad contemtum mundi comitatumque Christi demigraret. Fidelis Deus quærentibus se, et qui eis ultro adest, eam quam famulo suo ipse inspiraverat bonam voluntatem benedixit et B nequaquam vanis et fabulosis vacare litteris sibi licere coronavit. Postquam, bait Paulinus, inveteravi inter inimicos meos, et evanui in cogitationibus meis, levavi oculos meos in montes ad præcepta legis, et gratiæ dona suscipiens, unde mihi auxilium venit a Domino; qui non secundum iniquitates retribuens, illuminavit cæcum, solvit compeditum, humiliavit erectum male, ut erigeret humiliatum pie. Vitam priorem quam in seculo egerat omnino mutavit, in quo tamen perversus non habebatur: etd hæc vere mutatio dexteræ Excelsi, quam solus Deus operari poterat. Extremi et terribilis judicii metus cor illius pervaserat : quamobrem ad Ausonium scribens ait, Deum se timere judicem, supremæ illius tubæ cieri terrore; id providere ne imparatum mors opprimat, et ut hunc recognitionis diem securo sibi liceat animo exspectare.

Hujus e in adventum trepidis mibi credula fibris
Corda tremunt, gestitque anima, id jam cauta futuri,
Præmetuens, ne vincta ægris pro corpore curis,
Ponderibusque gravis rerum, si forte recluso
Increpitet tuba vas'a polo, non possit in auras
Regis ad occursum levibus se tollere pennis .....
Hic metus est, labor iste, dies ne me ultimus atris
Sopitum tenebris sterili deprendat in actu 8.

Sed et illud de gratia Christi totum immutante hominem ostendit, quam ipsum sibi Paulinum penitus vendicasset:

Hic ergo nostris ut suum præcordiis
Vibraverit cœlo jubar,

Abstergit ægrum corporis pigri stum,
Habitumque mentis innovat:

Exhaurit omne quod juvabat antea

Castæ voluptatis vice:

Totusque nostra jure Domini vendicat

Et corda, et ora, et tempora :

Se cogitari, intelligi, credi, legi,

Se vult timeri et diligi h

C

Vacare vanis olio aut negotio,

Et fat ulosis litteris,

Vetat (Deus) suis ut pareamus legibus,
Lucemque cernamus suam $.

Et quidem post abdicatas musas carmina quæ scripsit, et sine studio, et ex evangelica simplicitate et pietate condidit; poetarum adeo oblitus, ut ne eos quidem nominare auderet, et veniam a Severo postulaverit, quod aliquid de poeta Virgilio assumserat a studio monachi alienum.

CAPUT VIII.

V

Prædia vendit, et pecuniam pauperibus erogat. 1. Nihil est grande; inquit Hieronymus, tristi el lurida facie vel simulare vel ostentare jejunia; possessionum reditibus abundare, et vile jactare palliolum. Crates ille Thebanus non putavit se simul posse et virtu tes et divitias possidere: nos suffarcinati auro Christum pauperem sequimur, et sub prætextu eleemosynæ pristinis opibus incubamus. In hoc vitium non incidit Paulinus; tunicam enim una cum animo mutavit: nec pleno marsupio gloriosas sordes appetiit, sed puris manibus et candido pectore pauperem se et spiritu et operibus gloriari poterat. Non exspectavit donec turbulentissima miseriarum tempestas eum mitteret in portum paupertatis, ut quibusdam ejusdem nominis accidit; sed pelago tranquilliore perD meavit, quia in ipsa tranquillitate periculum videbat. Audita y sententia Salvatoris : Si vis perfectus esse, vade, vende omnia quæ habes et da pauperibus, et habebis thesaurum in cœlo: et veni, et sequere me; Evan. gelica verba vertit in opera. Hæc, inquam, verba promta efficacique fide in Paulini mentem penitus descendere, et cordis ejus aures assidue personarunt. Quod aa ex ore Domini cum tristitia dives audiit, hic

a Cap. 5, n. 1. b Paulin. ep. 4, n. 2. e Scilicet c Carm. 10, v. 132. d Ep. 9, n. 2; et Psal. LXXVI, 11. Christi. Carm. 10, v. 304. Ibid., v. 316. Ibid., v. 57. 1 Hier. ep. 13. i Ambros. ep. 30. Hieron. ep. 13. Ambr. ep. 30. Paulin. ep. 14. Carm. 12, v. 32. Ep. 1, n. 10. P Epist. 24, n. 9. q Idat. Chronic. r Paulin. carm. 10, v. 19. s Ibid., v. 20, etc. Baron. an. 394, § 83. ep. 22, n. 3. ▾ Ilieron. ep. 143. * August. ep. 149, n. 34. y August. ep. 149, n. 34. Hieron. ep. 13. Greg. Tur. et Aug. ep. 51, n. 5.

u Paulin.