Obrazy na stronie
PDF
ePub
[ocr errors]

.10

unser prelaten, manne unde rede, de by dessen nageschreven stucken unde dar an unde over gewesen hebben, fruntliken gerichtet unde geeynt hebben unse leven andechtighen deken, scholasticus unde capittel unses stichtes to sunte Blasiese to Brunswig, hern Hinrike van Scheninghe, perner to sunte Mertene, unde hern Jo-s hanne Ember, pernere to sunte Andrease dar sulves, unde orer aller bystendere de se darin theyn uppe eyne siid, unde unse leven getruwen borghemestere, radmanne unde borghere unser stad Brunswig unde ore bystendere de se dar in theyn uppe andere siid, in desser wiis: To dem ersten 2c. Vortmer alze unse leven getruwen borgermestere unde rad to Brunswig van dem stole to Rome de gnade beholden hebben, dat se moghen twey schole buwen laten, de eyne to sunte Mertene unde de andere to sunte Catherinen in unser stad Brunswig, unde de regeren laten, darinne me lere kyndere unde jungen gra- 15 maticalia unde de ersten kunste, unde ok, offt sek dat alzo velle, dat me welken perner bynnen Brunswig to banne kundeghede, dat denne des perners parlude van anderen perneren bynnen Brunswig, de nicht to banne weren, goddes denst horen unde sacramente nemen moghen wur se wolden, unde de perners one de 20 gheven moghen, alze de paveses breve dyt klarliken inne hebben, dar de deken, capittel unde scholasticus to sunte Blasiuse, her Johan Ember unde her Hinrik pernere vorghenomet entighen weren unde mit one dar umme kreteden in dem hove to Rome, dar aver grote koste, kret unde arbeyt van ghekomen synd, unde alze de 25 rad nu nye gracien uppe de sulven scholen beholden hefft unde van den sacramenten uppe dat nye sentencien wedder wunnen hefft: dar up seghe we unde willen, dat dat alzo geholden werde, dat me den rad unde de borghere to Brunswig by den gnaden, alze de paves breve inne hebben, laten schal. Unde desse vorghe- 30 nomeden deken, capittel unde scholasticus unde perners enschullen den rad unde borghere in den scholen to hebbende unde sacramenten to nemende unde anderen perneren de to ghevende, alzo forder offt de bannenen perners ore kercken nicht regeren leten myt nochhafftighen capellanen, nicht mer hinderen noch van 35 orer weghene hinderen laten in jennigherleye wiis. Weret ok, dat bynnen Brunswig we were de schrivelschole holden wolde, dar en scholden se de ok nicht ane hinderen, doch en scholde me nemende mer leren in den schrivelscholen wen schriven unde lesen dat alphabet unde dudessche boke und breve. 40

Doch dorch erbarcheyt desser vorghenomeden kercken to sunte Blasiuse unde to troste unde to gnaden unß unde unser elderen, de desse kercken stichtet hebben, hefft uns de rad gevulbordet, dat de scholre in oren twen scholen, de ruchelen hedden, to sunte › Blasiese wesen scholden to den grottesten vigilien unde selemissen, wenne me uns edder unse elderen dar beghinge unde to neghen malen vorludde, unde wen dar kerchwyunge were, unde to sunte Blasii daghe, offt me dat van on esschede . . . . . . Gegeven na Cristi bord veirteynhundert jar, dar na in dem twintigesten jare, 10 in sunte Mathias daghe des hilghen apostels.

..

6

Schulordnung der Prälaten und des Rats.

1478.

DE REGIMINE SCHOLARUM.

De mester der schole sanctorum Egidii, Blasii, Ciriaci, Martini unde Katherine hir to Brunswigk mogen van oren scholeren esschen unde nemen lon in nascrevener wise, alz van deme riken ii schillinge nige, van den mediocribus ii schillinge olt unde van 15 den armen intraneis de hostiatim hir pro pane gan eynen nigen schilling Brunswikescher weringe unde nicht myn, unde dusses lones schullen vorplichtet sin de scholere de boven drey dage in de schole gingen unde intituleret weren, unde de schullen bii dusseme ersten oreme mestere bliven unde in anderen scholen nicht 20 entholden werden in deme ersten halven jare.

Item de mestere unde de sine enschullen nicht gan den borgeren in de huß, ore kindere to oren scholen to reytsende, sunder se schullen malken tor schole gan laten dar he best togeneget is, bii vorlust des lones dat ome dar van werden mochte, alz ii

schilling nige van den riken, ii schillinge olt van den mediocribus unde eynen schilling nige van den intraneis mendicantibus, dat he so van den sinen deme mestere deme he de sine entogen hedde geven schal.

Item de mestere myt den oren schullen ore scholere dar to 5 holden, dat se flitliken tor schole gan, unde se in redelikeme dwange holden, unde one truweliken leren dogede, gude sede unde de frigen kunste na wontlikere wise, unde sunderliken, dat se latin spreken unde oren sangk leren.

Item kemet, dat jennich scholer sinen mestere unde den sinen 10 umbehorsam worde unde wolde siik in unredeliken dingen nicht dwingen laten na wontlikere wise unde tigen sinen mester unde de sine frevelde myt worden edder myt werken, de enscholde bynnen Brunswigk noch uppe deme Berge nicht entholden werden, unde diit schal stan to erkantnisse der prelaten der vorscrevenen 15 drigere stichte unde drigere borgermestere des rades to Brunswigk.

Ok schullen de mestere, baccalarii, ore locaten unde de scholere neyne hir vorbodene were dragen bii dage noch bii nacht, bii der were vorlust.

Ok schullen de mestere myt den oren uppe de schole unde 20 ore scholere flitliken warden unde ore angehavenen lectiones continueren unde ok finieren bii vorlust der helfte des lones, dat on de scholere de to den lectien seten tome halven jare geven scholden. Item de mestere unde de ore enschullen ok ore scholere nicht unredeliken vorweldigen, treden edder unwertliken stoten, sunder 25 se schullen dar inne jo vornuftiger wesen wan de scholere.

Item schullen siik de mestere, ore baccalarii unde locaten tuchtigen holden vor oren scholeren unde den neyn quad exempel geven.

Item schullen de mestere myt flite bearbeyden, dat se frome, 30 tuchtige, gelerde hulpere krigen, de on ore scholere helpen regeren tome besten.

Item entstunde twidracht twischen den mesteren, baccalarien unde locaten eyner edder mer schole, des schullen se siik under siik gutliken vordragen: mochte des nicht sin, so schullen se 35 siik des de vorscrevene seß personen der prelaten unde des rades in witlikere fruntscup edder in rechte beseggen laten unde dat ok na oreme rade unde utsage holden.

Welk baccalarius edder locate ok sunder redelike sake sineme mestere to biitiden entginge edder ome gewalt dede, de enscholde 40

van den anderen mesteren tigen sinen willen bynnen eyneme jare in oren scholen nicht entholden werden, he enhedde siik ersten myt sineme mestere umme de sake vorlikent.

Item Gregorii, wan men de jungen in de schole halt, schullen 3 de mestere wene bii oren scholeren hebben, de dar vor sii, dat siik de scholere underlanges nicht enslan edder warpen, so wol eyr gescheyn is.

Item schullen de mestere vestliken vorbeden, dat de scholere de watere vormyden, unde de overtredere na legenheyt dar umme 10 dwingen.

Item we biischole heylde, de enschal boven teyn jungen nicht holden in sinere lere, unde wan de sulven jungen edder der welk denne to seven jaren komen, so enschullen se in den biischolen nicht lengk entholden werden, sunder se schullen denne 15 in eyne der schole gan de vorbenomet sin, so forder se denne hir tor schole gan willen 2c.

Item weret, dat jennich mester baccalaries edder locaten heylde de ungeleret weren, so dat se ore stede nicht vorhegen konden, so mochten de werdigen heren, de abbet to sunte Egi20 dien sinen, de cappittele in der Borch unde uppe deme Berge oren, unde de rad in der Oldenstad unde in deme Hagen oren mesteren toseggen, den ungelerden personen tolatende, deme schullen denne de mestere dar inne volgaftich sin, dene laten unde eynen beteren in de stidde nemen.

25

Dusse gesette sin van den erliken stichten vorbenomet unde deme ersamen rade to Brunswigk umme bestantnisse willen orer schole so vorramet, besloten unde den mesteren viven de itsunt ore schole regeren uppe deme Cappittelhuß in der Borch gelesen, de na gudeme berade des den heren bedankeden, dat 30 annameden unde spreken, se wolden de vorscrevenen gesette gerne so holden. Diit geschach amme mandage, des negeden dages des mantes Marcii, anno domini 2c. lxxviii.

Item de jenne de scrivelschole holden enschullen nemande holden, de latinsche bouke edder scrifte leren, sunder de personen 35 schullen dat leren in den latinschen scholen, unde in den scrivelscholen schal men nicht leren men dudesche bouke unde breve. Diit heft de rad den scrivelmestern togesecht laten amme fridage na Oculi lxxix.

7

Schulordnung

aus den Statuten des Cyriacusstiftes.

1483.

Canonicus receptus, si est sine ordine sacro, a decano et capitulo rectori scholarium presentetur. In cuius custodia debet esse, faciendo sibi in omnibus duplicem iusticiam in scolis, quousque a scolis emancipetur. Antequam autem emancipetur, cum licencia decani et capituli recipiat ordinem subdiaconatus. Cui s licencia non est deneganda, si ad hoc abilis invenitur. Ipso ordine recepto a scholis emancipetur a decano et capitulo et faciat decano obedienciam, vel seniori de capitulo decano absente, iuxta morem et formam consuetam.

Item canonicus in sacro ordine existens, ad solempne volens 10 ire studium causa doctrine, a capitulo licenciam rogabit. Qui si abilis ad studium fuerit, sibi licencia ad tres annos continuos a die exitus sui non denegabitur. Cui etiam tota prebenda annone et denariorum ebdomedarum tanquam presenti integraliter debet ministrari, aliis obvencionibus dumtaxat exceptis que tantum 15 presentibus in capitulo debent dividi pro labore speciali. Si vero in sacro ordine non fuerit, premissa gracia carebit, et dabitur prebenda sicut puero in scolis, quamvis fuerit in studio solempni.

Transactis vero tribus annis studii, si idem canonicus in studio permanere vel iterum ad studium redire proposuit post 20 primos tres annos, gracia premissa carebit.

Item capitulum ad placitum suum rectorem scolarium instituat et destituat. Cui nichil dabitur a capitulo nisi tantum precium scolarium. Scolares vero dormitoriales precium non dabunt magistro, nisi tantum pastum illi cuius lectionem audierit.

25

« PoprzedniaDalej »