Obrazy na stronie
PDF
ePub

Post 2114: Iohannem apostolum usque ad Traiani tempora vitam produxisse Irenaeus tradit. post quem eiusdem auditores cognoscebantur Papias Hierapolitanus et Polycarpus Smyrnaeorum provinciae episcopus.

=

Hieron. 2116.1) (Cod. A 2115)

=

Post 2140 (cod. N ad ann. 2141): Codratus Hieron. 2142.3) apostolorum auditor et Aristides nostri dogmatis philosophus Atheniensis Adriano supplicationes dedere apologeticas ob mandatum. acceperat tamen et a Serennio splendido praeside scriptum de Christianis, quod nempe iniquum sit occidere eos solo rumore sine inquisitione neque ulla incusatione. scribit Armenicus(0) Fundius(o) proconsuli Asianorum, ut sine ullo damno et incusatione non damnarentur, et exemplar edicti illius hucusque circumfertur.2)

2149: Basilides haeresiarcha his temporibus apparuit.

Post 2153: Sub Hygini Romanorum episcopatu Valentinus haeresiarcha et Cerdon Marcionitarum haeresis auctor Romam pervenerunt. 5)

(2)

(3)

=

Hieron. 2149.4)

(4)

Hieron. 2156.6)

(5)

=

1) Hieron. fügt hinzu:,,et Ignatius Antiochenus", Syncell. (656, 14) bezeugt aber, dass diese Worte bei Eusebius fehlten. Der letztere schreibt übrigens: Elonvaios xai äλhoi iorogovo. Dionysius v. Telmahar p. 61 (ed. Siegfried u. Gelzer) bietet auch: „,et Ignatius Antiochiae". Ich weiss nicht, wie er zu dieser Bemerkung gekommen ist. Die ganze Eintragung steht bei ihm zum ann. 2115. 2) Die Varianten zu diesem Abschnitt im Armen. s. b. Schoene.

3) Nach Hieron. ist der Brief Hadrian's durch die Apologien und den Bericht des Serenus motivirt gewesen. Das ist auch wirklich die Meinung des Eusebius, wie der bei Syncell. (658, 6. 15) erhaltene griechische Text beweist: ἅπερ [die Apologie] δεξάμενος ὁ καῖσαρ σὺν τοῖς παρὰ Σερενίου . . . γράφει Μινουκίῳ κτλ.

4),,Basilides haeresiarches in Alexandria commoratur a quo Gnostici.“ Die Zusätze sind wohl von Hieronymus. Für Basilides interessirte man sich am Ende des 4. Jahrh. im Abendland wieder. Bei Syncell. fehlt die Angabe. 5) N(Z) stellen diese Angabe hinter die folgende zwischen 2154/5. Dionysius v. Telmahar p. 65 bietet sie also: Hoc tempore etiam Valentinus caput sectae floruit ac Cerdon, cui fides domus [sic] Marcionis erat "

6) Syncell. (662, 13): Κατὰ τοὺς χρόνους Υγίνου καὶ Πίου ἐπισκόπων Ρώμης ἕως ̓Ανικήτου Ουαλεντινιανὸς καὶ Κέρδων ἀρχηγοὶ τῆς Μαρκίωνος αἱρέσεως ἐπὶ Ῥώμης ἐγνωρίζοντο.

=

2156: Justinus nostri dogmatis philosophus Hieron. 2157.2) librum supplicationis propriae (statt Antonino) ob mandatum tradidit.1)

(6)

Hieron. 2159.3)

(7)

[ocr errors]

(AF 2160) Hieron. 2173.4)

(8)

2159: Valentianus his temporibus erat = et permansit, venit usque ad Anicetum. 2168: (Anicetus) ... sub quo Polycarpus Romam veniens multos ex haereticis con- (A 2171; F 2169) vertit.

=

2168: Crescens cynicus philosophus cog- Hieron. 2170.5) noscebatur. is Justino nostri ordinis philo- (A 2168; F 2166) sopho mortem martyrii machinationibus suis contraxit, quia apud ipsum helluo et philosophiae expers apparebat.

=

(9)

Post 2182/3: Persecutione ecclesiam occu- Hieron. 2183.6) (10) pante Polycarpus martyrium subiit, cuiusque martyrium scriptis memoratur. multi etiam in Gallia fortiter martyrium passi sunt, quorum certamina hucusque sane ex ordine scripta exstant.

2185: Antiochenorum episcopus.... Theo- Hieron. 2185.7) (11)

=

1) Die Varianten zu dieser Eintragung im Armen. s. bei Schoene.

2) Syncell. (662, 10): Ἰουστῖνος φιλόσοφος προσηγορεύθη, ὃς ὑπὲρ τοῦ καθ ̓

ἡμᾶς ὀρθοῦ λόγου βίβλον ἀπολογίας Ἀντωνίνῳ ἐπέδωκε.

3) Die Angabe fehlt (zufällig) bei Syncell. Hieron.: ,,Valentinus haereticus agnoscitur et permanet usque ad Anicetum".

4) Syncell. (664, 1): Ἐπὶ τούτου Πολύκαρπος ἐν Ῥώμῃ πολλοὺς ἐξ αἱρέσεων uɛrhyayev. Dionysius v. Telmahar p. 65 stellt den Anicet und damit die ganze Eintragung ad ann. 2172.

5),,Persecutionem suscitavit qua ille gloriose pro Christo sanguinem fudit" heisst es hier. Syncell. (663, 6): Κρήσκης, κυνικός φιλόσοφος Ἰουστίνῳ τῷ καθ ̓ ἡμᾶς θείῳ φιλοσόφῳ τὸν μαρτυρικὸν συνεσκεύασε θάνατον ἐλεγχόμενος ὑπ' αὐτοῦ λιχνότητα κυνικήν.

[ocr errors]

6) Hieron. stellt aus der Kirchengeschichte des Eusebius schöpfend zu Polycarpus „,et Pionius" und schreibt ,,persecutione orta in Asia". Diese LA ist richtig, s. Syncell. (664, 20 u. 665, 1): Ioλvýzagros ó iɛgótatos Zuvorns ἐπίσκοπος τῷ ὑπὲρ Χριστοῦ μαρτυρίῳ ἐτελειώθη διωγμοῦ κατὰ τὴν Ἀσίαν γεγονότος. πολλοὶ δὲ καὶ κατὰ τὰς Γαλλίας νομίμως ὑπὲρ Χριστοῦ ἤθλησαν, ὧν τὰ μαρτύρια ἀναγέγραπται εἰς μνήμην τοῖς μετέπειτα. Dionysius v. Talmahar (p. 65) bietet: „Anno 2183 Abr. orta est persecutio gravis et vehemens et immisericors contra Christianos et multi homines in illa mortem martyris passi sunt, praecipue in regionibus Galatiae. Etiam sanctus Polycarpus Smyrnae et Papius episcopus Tutbatae (!) discipuli Ioannis apostoli in ea mortem martyris obierunt."

7) Syncell. (665, 21): Θεοφίλου τούτου συγγράμματα διαφορά εἰσι καὶ φέ gorra. Dionysius v. Telmahar, Chronik p. 66: ,,cuius libri diversi exstant."

philus, cuius multi libri hucusque circumferuntur.

=

2187: Apollinarius Asianus Hierapolitanorum provinciae episcopus cognoscebatur. [2187: καὶ Μελίτων Σαρδιανῶν ἐπίσκοπος = (τῆς Λυδίας), ὃς καὶ βίβλον ἀπολογίας Αντωνίνῳ ὑπὲρ Χριστιανῶν ἐπέδωκε].2)

[2188: Διονύσιος ἐπίσκοπος Κορίνθου, (ἱερὸς ἀνήρ), ἐγνωρίζετο].4)

2188: Phrygum pseudoprophetia orta est.

=

=

Hieron. 2186.1) (12) (AF 2187)

Hieron. 2186.3) (13)

Hieron. 2187.5) (14)

Hieron. 2187.6) (15) (A 2188)

Hieron. 2188: Tatia

nus haereticus agnoscitur, a quo Encratitae. Bardesanes alterius

1) Syncell. (665, 9): Απολλινάριος ἐπίσκοπος Ιεραπόλεως τῆς ἐν Ἀσίᾳ, ἱερὸς ἀνήρ, ήκμαζε, καὶ Μελίτων Σαρδιανῶν ἐπίσκοπος τῆς Λυδίας, ὃς καὶ βίβλον ἀπολογίας Αντωνίνῳ ὑπὲρ Χριστιανῶν ἐπέδωκε.

2) Die Eintragung fehlt im Arm., aber Syncell. (p. 665, 9), dessen Text oben mitgetheilt ist, und Hieron. bezeugen sie. Sie bildete, wie Syncell. lehrt, bei Eusebius mit der Notiz über Apollinaris einen Eintrag. Daher muss sie zum ann. 2187 gestellt werden.

3) Hieron. hat Melito vor Apollinaris gestellt. Er schreibt: „Antonino imperatori Melito Asianus Sardensis episcopus apologeticum pro Christianis tradidit."

4) Die Eintragung fehlt im Arm., aber Syncell. (p. 665, 13), dessen Text oben mitgetheilt ist, und Hieron. bezeugen sie. Bei letzterem steht sie zu demselben Jahr vermerkt, bei welchem der Ursprung des Montanismus notirt ist. Daher habe ich sie im Arm. zu 2188 gestellt. Ganz sicher ist es immerhin nicht, dass Dionysius und Melito in der Chronik gestanden haben. Sie durchbrechen nämlich den Zusammenhang zwischen Apollinaris und dem Ursprung des Montanismus, den Eusebius in der Kirchengeschichte geboten hat.

5) Hieron. schreibt:,,Dionysius episcopus Corinthiorum clarus habetur et Pinytus Cretensis vir eloquentissimus." Syncellus hätte diese Worte schwerlich fortgelassen, wenn er sie bei Eusebius gelesen hätte. Dass aber Hieron. die eusebianische Chronik auch sonst aus der Kirchengeschichte ergänzt hat, zeigt der Zusatz,,et Pionius" (s. oben z. ann. 2183) nach h. e. IV, 15, 47. S. auch den Zusatz,,et Ignatius Antiochenus" (oben z. ann. 2116). Dionysius u. Pinytus h. è. IV, 21; 23, 7.

6) Hieron. schreibt: „Pseudoprofetia quae Catafrygas nominatur accepit exordium auctore Montano et Priscilla Maximillaque insanis vatibus“. Dieser Zusatz, der auch aus der Kirchengeschichte des Eusebius stammt (V, 14), ist nicht ursprünglich, s. Syncell. (666, 6): Κατὰ Φρύγας συνέστη ψευδοπροφητία. Dionysius von Telmahar, Chronik p. 66, schreibt:,,Hoc vero tempore floruerunt hi episcopi in ecclesia: Soter Romae, Agrippinus Alexandriae, Theophilus Antiochiae, Dionysius Corinthi, Apollinarius Hierapoli Hic contra prophetiam fallacem Phrygum surrexit eamque repulit -, Meliton Asiae."

-

[blocks in formation]

=

(III.)

2210: Hierosolymitanorum ecclesiae XXXV. Hieron. 2211.5) (18) episcopus constitutus est Narcissus, Caesariensium vero ecclesiae [Theophilus], Polycrates et Bacchylus episcopus[i] Asianorum provinciae pastores cognoscebantur.

1) Diese beiden Eintragungen wage ich nicht mehr sicher für die Chronik Euseb's in Anspruch zu nehmen; denn sie fehlen im Armen. und bei Syncell. (auf den Satz im Chron. pasch. 486, 2: ἡ τῶν Ἐγκρατιτῶν αἵρεσις ἄρτι φυεῖσα ξένην καὶ φθοροποιὸν ψευδοδοξίαν εἰσάγουσα ἐν βίῳ, Τατιανὸν ἀρχηγὸν ἔσχεν, darf man sich nicht berufen; denn er stammt aus Euseb., h. e. IV, 28). Hieron. zeigt sich auch hier von der Lectüre der eusebianischen KGeschichte beeinflusst, wo Tatian u. Bardesanes zusammenstehen (h. e. IV, 29. 30). In der Chronik des Dionysius v. Telmahar fehlen die Eintragungen über Tatian und Bardesanes. Allerdings könnte die Eintragung, Tatian betreffend, bei den Syrern aus kirchlichen Gründen gestrichen sein (Zahn, Tatian S. 282 n. 2), ebenso die über Bardesanes. 2) Die Stelle fehlt im Arm., aber Dionysius v. Telmahar (p. 67 post ann. 2195), Syncell. (668, 1) u. Hieron. (,,Irenaeus episcopus Lugdunensis insignis habetur") bezeugen sie. Die Ziffer muss unsicher bleiben.

3) Hieron. schreibt:,,in disputatione dogmatis nostri disertissimi habentur“. Syncell. (669, 16): Κλήμης ὁ Στρωματεὺς πρεσβύτερος Αλεξανδρείας ἄριστος διδάσκαλος ἐν τῇ κατὰ Χριστὸν φιλοσοφία συντάττων διέλαμπε. Πάνταινος φιλόσοφος ἀπὸ Στωϊκῶν ἐν τῷ θείῳ λόγῳ διέπραττεν.

4) Eine selbständige Eintragung des Hieron., die auch Syncell. nicht bietet. 5) Hieron. irrthümlich ,,Polycarpus" statt Polycrates; im Armen. ist der Name,,Theophilus" durch Zufall ausgefallen. Bei Syncell. fehlt das Stück. Die Bischöfe sind von Eusebius als Haupttheilnehmer des Osterstreits genannt, nicht einfach als Bischöfe. Hieron. hat demgemäss auch zum ann. 2112 den Osterstreit erwähnt, jene Namen repetirend. Nach Euseb. h. e. V, 22 ist Bacchyllus Bischof von Korinth gewesen. Allein der Fehler, ihn als asiatischen Bischof zu bezeichnen, findet sich nicht nur im Armen., sondern auch schon bei Hieron. („Polycarpus quoque et Bacchylus Asianae provinciae episcopi insignes habentur"). Hier scheint also eine Flüchtigkeit des Eusebius selbst vorzuliegen, jedenfalls aber ein sehr alter Fehler. Bei Dionysius Telmahar., Chronik p. 67, fehlt übrigens die Bezeichnung als asiatische Bischöfe.

2216: Persecutione Alexandrinorum eccle- Hieron. 2218.1) (19) siam pervadente Leonidas Origenis scriptoris pater martyrium passus est.

2219: Alexander in confessione claruit.

=

2220: Clemens his temporibus libros com- = ponebat.

2220: Mus(i)anus noster scriptor cognoscebatur.

=

Hieron. 2220.2) (20)

(A 2219)

Hieron. 2220.3) (21) (A 2219)

Hieron. 2220.4) (22)

Hieron. 2224: Tertullianus Afer centurionis proconsularis filius omnium ecclesiarum ser

mone celebratur.5) (IV.)

=

2221: Origenes mirabilis Alexandriae pu- Hieron. 2224.6) (23) erili aetate cognoscebatur.

2235: Edessae regnavit Abgarius vir eximius, ut Africanus refert.

2237: In Palaestina antiqua Emmaus restaurata est Nicopolisque vocata cura et interpellatione Julii Africani chronographi ad regem.

[ocr errors]

Hieron. 2234.7). (24)

Hieron. 2237.8) (25) (F 2238)

Hieron. 2244 (A 2243): Geminus presbyter Antiochenus et Hippolytus

Syncell. (669, 21): Дewvidne

1) Die Notiz ist um Origenes' willen gegeben. Ωριγένους πατὴρ ἐμαρτύρησε διωγμοῦ γεγονότος ἐν Ἀλεξανδρείᾳ, cf. Dionys. Telmah. p. 68 post ann. 2215.

2) Fehlt bei Syncell.

3) Fehlt bei Syncell.; Hieron.: „multa et varia conscripsit."

4) Hieron.:,,nostrae philosophiae scriptor"; Syncell. (670, 1): Movσiavòs Exκλησιαστικὸς συγγραφεὺς ἐγνωρίζετο.

5) Zusatz des Hieron., fehlt daher auch bei Syncell.

6) Hieron. schreibt nur: „Origenes Alexandriae studiis eruditur"; bei Syncell. fehlt das Stück.

7) Hieron.,,Abgarus vir sanctus regnavit Edessae ut vult Africanus“. Syncell. (676, 13): Αφρικανὸς Αὐγαρόν φησιν ἱερὸν ἄνδρα τοῦ πρώην Αὐγάρου ὁμώνυμον βασιλεύειν Ἐδέσσης κατὰ τούτους τοὺς χρόνους.

8) Chron. pasch. 499, 5: Παλαιστίνης Νικόπολις, ἡ πρότερον Ἐμμαοῖς, ἐκτίσθη πόλις, πρεσβεύοντος ὑπὲρ αὐτῆς καὶ προϊσταμένου Ἰουλίου Ἀφρικανοῖ tov tà poovixà ovyygayaμivov. Dionys. v. Telmah. p. 71 hat die Eintragung z. ann. 2236. Syncell. (p. 676, 6) schreibt: 'Euuaois v Пlaλaιotivy zóun, περὶ ἧς φέρεται ἐν τοῖς ἱεροῖς εὐαγγελίοις, Νικόπολις ἐτιμήθη καλεῖσθαι ὑπὸ Αλεξάνδρου τοῦ αὐτοκράτορος, Αφρικανοῦ πρεσβευσαμένου τὰς ἱστορίας ἐν πενταβίβλῳ συγγραψαμένου.

« PoprzedniaDalej »