κρύνεσθαι αὐτῷ τὴν παροικίαν ταύτην, οδύρεται A ei hic incolatus, queritur lugens et ejulans ac deστενάζων ἐν οἰμωγῇ καὶ θρήνῳ τὴν παράτασιν τῆς ἐν σαρκὶ παροικίας. [Καὶ ἐπὶ τὸ βιβλίον σου πάντες γραφήσονται. Βίβλους δὲ νοητέον τὴν πάντα περιέχουσαν τοῦ Θεοῦ γνῶσιν, καὶ τὴν ἄληστον μνήμην. ] [Ἐμοὶ δὲ λίαν ἐτιμήθησαν οἱ φίλοι σου. Ο δυνάμενος ἀπὸ τῶν καρπῶν γνωρίζειν τοὺς φίλους τοῦ Θεοῦ, λίαν αὐτοὺς τιμήσει· ἐπεὶ καὶ αἱ ἀρχαὶ αὐτῶν, τουτέστιν, ἃ φρονοῦσι περὶ ἀρχῶν, λίαν ἐκραταιώθησαν. ] ΩΔΗ ΜΩΣΕΩΣ ΕΝ ΕΞΟΔΟ. (D f. 357, H f. 716, L f. 311 b) Ad v. 1. Fragmentum Corderianum Cyrilli (III, 854) desinens ôlaπεραίνεται legitur in Glaphyris in Exodum, p. 281, continuatur tamen in Vat. codd. sic : Ετόλμησε δέ τις τῶν Ἑλλήνων εἰπεῖν, ὥς τινας τῶν Αἰγυπτίων εἶναι τοὺς Εβραίους, φησὶν, καὶ ποιμένας τῶν θρεμμάτων αὐτῶν· εἶτα τοῖς δεσπόταις ἐπαναστάντας ἐξελθεῖν τῆς Αἰγύπτου· οὔτε ἀπὸ τῆς Εβραϊδος γλώττης καὶ τῶν Εβραϊκῶν ὀνομάτων ὅσον τὸ διά φορον Εβραίων πρὸς Αιγυπτίους ἐνθυμούμενος. ΩΔΗ ΜΩΣΕΩΣ ΕΝ ΔΕΥΤΕΡΟΝΟΜΙΩ. [Προσδοκάσθω ὡς ὑετὸς τὸ ἀπόφθεγμά μου, καὶ καταβήτω ὡς δρόσος τὰ ῥήματα. Βούλεται εἰπεῖν διὰ τοῦ, « Προσδοκάσθω ὡς ὑετὸς τὸ ἀπόφθεγμά μου, ο Ποιήσατε δοχεῖα ἐν ἑαυτοῖς πρὸς τὴν τῶν λεγομένων ὑποδοχήν. Οὕτω γὰρ οἱ ἔμπειροι τῶν γηπόνων μελλόντων ὑετῶν καταῤῥεῖν, ἀροῦσι τὴν γῆν καὶ φιαλοῦσιν ἐπιμελῶς τὰ περίδενδρα, πρὸς τὸ μηδὲν δραπετεῦσαι τοῦ ὕδατος· οὕτω καὶ ὑμᾶς βού λομαι, φησί, μηδὲν τῶν λεγομένων διαλαθεῖν. Ωσπερ δὲ ἡ δρόσος καταπιαίνει τὰ ἐν ἀγρῷ· οὕτω καὶ ὁ θεῖος λόγος κατευφραίνει καρδίαν.] Ελιπάνθη, επαχύνθη, ἐπλατύνθη. (D f. 364 ) Εντρυφήσας γὰρ τοῖς ἄνωθεν ἀγαθοῖς, ἀπεπήδησε τῆς πρὸς Θεὸν ἀγάπης (1). Είδε Κύριος καὶ ἐξήλωσε, καὶ παρωξύνθη δι' ὀργήν. (B f. 536 b D f. 365, Ef. 305 b, G f. 241, H C. 725 b, L. f. 511 b.) Ζηλωτήν Θεὸν εἰ λέγοι τὸ Γράμ μα τὸ ἱερὸν, σκανδαλιζέσθω μηδείς· οὐ γάρ τοι καθ' ἡμᾶς ἡ θεία τέ ἐστιν καὶ ἀποῤῥητος φύσις, ἀνᾤκισται δὲ τοσοῦτον, καὶ ὑφαιρεῖται νοητῶς, ὡς καὶ ἀσυγκρίτους εἶναι τὰς διαφοράς. Αἱ μὲν γὰρ ἐφ' ἑκάστῳ τῶν πραγμάτων διαθέσεις, ἐμπαθῶς ἐν ἡμῖν· νοσεῖ γὰρ ἡ φύσις τὸ ἄναλκι, καὶ τὸ λίαν ἔτοιμον εἰς τὸ πλημμελές· ἐν δὲ τῷ πάντων ἡμῶν Θεῷ σημαίνονται τὰ τοιάδε φωναῖς καὶ λόγοις τοῖς καθ ̓ ἡμᾶς· νοοῦνταί γε μὴν οὐχ οὕτως ποθέν· ἀπαθὲς γὰρ τὸ θεῖον· ζηλοῦν δὲ λέγεται διὰ τὸ θέλειν οὐδέ να τῶν ἅπαξ ἔγνωκότων τὴν δόξαν αὐτοῦ ταῖς εἰς τὰ (1) Fragmentum hoc est anonymum apud Corderium. (2) De pastorum in Egypto dynastia Eusebius in B G C D plorans diutinam in carne mansionem. Vers. 16. [Et in libro tuo omnes scribentur. Libri autem intelligendi sunt Dei scientia, tenaxque memoria quæ omnia complectitur. -- Ec Corderio.] Vers. 17. [Mihi autem nimis honorati sunt amici tui. Is qui ex fructibus amicos Dei nosse potest, valde ipsos honorabit; quandoquidem etiam principatus eorum, id est, ea quæ circa principatus curant, valde confirmata sunt. Ex eodem.] CANTICUM MOYSIS IN EXODO. XV, 1. Ausus est quidam ex ethnicis dicere partem aliquam Ægyptiorum fuisse Hebræos, gregum scilicet ipsorum pastores, qui deinde contra dominos cum rebellassent, Ægypto excesserunt: verum hic ethnicus non consideravit, tum ex Hebraicæ linguæ genio, tum etiam ex Hebraicorum naminum proprietate, quantum distet inter Hebræos atque Agyptios (2). CANTICUM MOYSIS IN DEUTERONOMIO. [XXXII. 2. Exspectetur ut pluvia eloquium meum, et descendant sicut ros verba mea. Per illud, Exspectetur ut pluvia eloquium meum, vult dicere: Facite receptacula in vobis ipsis ad ea quæ dicuntur excipienda. Sic enim prudentes agricolæ pluviis imminentibus terram arant, et studiose circum arboreta sulcos ducunt, ne quid aquæ elabatur : ita nec vos, inquit, latere volo quidquam eorum quæ dicuntur. Quemadmodum autem ros impinguat ea quæ in agro sunt, sic etiam divinum verbum cor lætificat. - Ex Corderio.] Vers. 13. Incrassatus, impinguamus, dilatatus. Postquam supernis deliciis cumulatus fuerat, a Dei charitate recessit. Vers. 19. Vidit Dominus, et zelavit, et ad iracundiam concitatus est. Zelantem si dicunt Deum sacræ Litteræ, nemo idcirco scandalum patiatur: non enim nostri moduli est divina et ineffabilis natura; sed adeo in altum extollitur, mentemque nostram effugit, ut incomparabilis differentia sit. Namque in nobis quidem rerum actionumque varietas non sine passione fit nostra quippe natura laborat infirmitate quadam, et peccato valde est obnoxia. Verumtamen in Deo nostro res hujusmodi nonnisi vocabulis usuque sermonis apud nos designantur, sed revera non ita se habere intelliguntur. Caret enim passione Deus: zelare autem dicitur, quatenus neminem, qui ejus gloriam semel noverit, ad turpia vult de Chronico editionis nostræ Mediolanensis lib. 1, cap. 20, ex Manethone, et cap. 21, ex Josepho. Leks lib. u, ad Abrahami annum cxc. flectere. Iram vero dicit pro commotione ad pu- Α αἰσχίω κατασείεσθαι ῥοπαῖς (1). Όργὴν δὲ τὴν εἰς niendum : sicut etiam verbum concitari impetum τιμωρίαν κίνησίν φησιν· ὥσπερ οὖν καὶ τὸ παρα significat motumque ad infligendam pœnam. [Vers. 40. Quoniam levabo in cœlum manum meam, et jurubo dexteram meam, et dicam: Vivo ego in @ternum. Manus et dextera Patris est Filius, per quem cœlum firmavit et terram fundavit. Dextera et manus Patris Filius est, ut David ait: Dextera Domini fecit virtutem 43. Et rursus : e Me autem susce pit dextera tua *. » Porro istud : • Levabo in coelum manum meam, simile est isti quod a beato David dictum est: Exaltetur dextera tua ***. › Oportebat enim secundum humanitatem Filium hominis extolli, cum sit dextera Patris. Ostendit autem ipsum in quantum erat dextera esse Deum ex solo Deo, et consubstantialem, et unius virtutis ac potestatis ac dominationis, Hoc enim declarat istud : Jurabo dexteram meam. Cum enim non haberet majorem per quem juraret, ut ait Apostolus "", juravit per semetipsum. Siquidem character est substantiæ Patris, et Filius, et imago immutabilis, totum in semetipso ostendens Patrem. Cæterum demonstrat etiam ipsum esse coæternum, et viventem in sæculum cum dextera quam extollit. Hæc vero, inquit, fient, quando vos puniam qui meam dexteram vituperastis, ut cognoscatis ipsam se libentissime ex voluntate mea humiliasse propter vos qui aversi estis, et minime ipsam recepistis.-Ex Cord.] 43. οξυνθῆναι, τὴν εἰς τοῦτο ὁρμήν τε καὶ κίνησιν. ["Οτι ἀρῶ εἰς τὸν οὐρανὸν τὴν χεῖρά μου, καὶ ἐρῶ· Ζῶ ἐγὼ εἰς τὸν αἰῶνα. Χεὶρ καὶ δεξιὰ τοῦ Πατρὸς ὁ Υἱός, ἐν ᾧ ἐστερέωσε τὸν οὐρανὸν καὶ ἐθεμελίωσε τὴν γῆν. Δεξιά και χείρ τοῦ Πατρὸς ὁ Υἱὸς, ὥς φησιν ὁ Δαβίδ· « Δεξιά Κυ ρίου ἐποίησε δύναμιν. » Καὶ πάλιν· · Ἐμοῦ δὲ ἀντα ελάβετο ἡ δεξιά σου. » Τὸ δὲ, « Αρῶ εἰς τὸν οὐρανὸν τὴν χεῖρά μου, ο ὅμοιόν ἐστι τῷ λεγομένῳ ὑπὸ τοῦ μακαρίου Δαβίδ· . Ὑψωθήτω ἡ δεξιά σου. 1 ΕΞΕΙ γὰρ κατὰ τὸ ἀνθρώπινον τὸν Υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου ὑψωθῆναι, δεξιὰν ὄντα τοῦ Πατρός. Δείκνυσι δὲ αὐτὸν καθὸ ἦν δεξιὰ Θεὸν ἐκ Θεοῦ μόνου, καὶ ὁμοούσιον, καὶ μιᾶς δυνάμεως καὶ ἐξουσίας καὶ κυριότητος. Το γὰρ, « Ομοῦμαι τῇ δεξιᾷ μου, τοῦτο ἐμφαίνει. Ἐπεὶ γὰρ οὐκ εἶχε κατὰ μείζονος ἐμόσαι, ᾗ φησιν ὁ Απόστολος, ὤμοσε καθ' ἑαυτοῦ. Χαρακτήρ ἐστι τῆς τοῦ Πατρὸς ὑποστάσεως, καὶ Υἱὸς, καὶ εἰκὼν ἀπαρ άλλακτος, ὅλον ἐν ἑαυτῷ δεικνὺς τὸν Πατέρα. Απο δείκνυσι δὲ αὐτὸν καὶ συναΐδιον, καὶ ζῶντα εἰς τὸν αἰῶνα μεθ ̓ ἧς ὑψοῦ δεξιᾶς. Ταῦτα δὲ γενήσεται, φησὶν, ὅταν ὑμᾶς τιμωρήσωμαι τὴν ἐμὴν προπηλακές σαντας δεξιάν, ἵνα γνῶτε ὡς ἑκουσίως βουλήσει ἐμῇ ἐταπείνωσα αὐτὴν δι ̓ ὑμᾶς τοὺς ἀποστραφέντας, καὶ μὴ δεξαμένους αὐτήν.] 3. Psal. cxvi, 16. 4 Psal, LXII, 9, 44. Psal, LXXXVIII, 14, 45 Hebr. vi, 13. ΩΔΗ ΑΝΝΑ ΜΗΤΡΟΣ ΣΑΜΟΥΗΛ ΕΝ ΒΑΣΙΛΕΙΩΝ ΠΡΩΤΩ. CANTICUM ANNÆ MATRIS SAMUELIS IN REGUM PRIMO. [II, 5. Quoniam sterilis peperit septem : et multa C ["Ότι στεῖρα ἔτεκεν ἑπτὰ· καὶ ἡ πολλὴ ἐν τέ in filiis infirmata est. Septem ponit pro pluribus, et quotquot satis essent ad perfectum numerum complendum. Septem enim diebus omne tempus revolvitur. Incipiens enim a prima die procedit ad hebdomadam; deinde claudens illic dierum numerum rursus redit ad pri mam. Septem, id est multa. Nam diversa sunt virtutes, et non una tantum: quarum matres sunt animæ Deo devotæ. - Ex Corderio.] κνοις ἠσθένησεν. Τὰ ἑπτὰ τίθησιν ἀντὶ πολλῶν, καὶ ὅσα τυχόν εἰς τέλειον ἀριθμὸν καταλογισθείη ἄν. Ἐν γὰρ ἑπτὰ ἡμέραις ἅπας ὁ χρόνος ἀνακυκλοῦται. Αρξάμενος γὰρ ἀπὸ πρώτης ἄνεισι μὲν ἐξ ἀρχῆς ἐπὶ τὴν ἑβδο μάδα· εἶτα κλείσας εἰς τέλος ἐκεῖ τὸν τῶν ἡμερῶν ἀριθμὸν ἐπανήξει πάλιν ἐπὶ τὴν πρώτην. Επτά, τουτέστι πολλά. Διάφοροι γὰρ αἱ ἀρεται, καὶ οὐ μία μᾶλλον, ἀλλὰ πολλαὶ, ὧν εἰσι μητέρες απ φιλόθεοι ψυχαί. ] Fragmenta in canticum Habacuc prophetæ quæ congessit Corderius, exstant in commentario Cyrilli in Habacuc, a pag. 518 usque ad 577. Calenæ auctor verbotenus sepe exscripsit, saepius sensum tantum expressit. Loca quæ in operibus Cyrilli deesse deprehendimus, notarum instar textui subjecimus. Item fragmenta Corderiana in canticum Isaiae leguntur in expositione Cyrilli ad eumdem prophetam, p. 561-370. - Fragmenta in Jonam, in Cyrillo ad Jonam, p. 577-578. - Fragmenta in canticum Ezechiæ regis calena Corderianæ auctorex Cyrillo ad Isaiam xxxvim hausit, p 496-498. Fragmenta duo in Canticum Simeonis quæ ad calcem tomi III Corderius edidit, leguntur in Expositione Cyrilli ad Lucam (u, 28) quam post cardinalem Ang. Maium infra recudimus. EDIT. PATR. (1) Hactenus fragmentum tribuitur Cyrillo etiam in Catena ad libros historicos V. T. edita Lipsiæ anno 1772. T. I, p. 1634. Sequentia tamen verba dicuntur ibi auctoris ¿ov. (1) MAI, Bibl. nova, III, 138, ex Græca catena Vaticana ms, quam Latine edidit olim Peltanus. ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΚΥΡΙΛΛΟΥ ΑΛΕΧΑΝΔΡΕΙΑΣ ΕΙΣ ΤΑ ΑΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΣΜΑΤΩΝ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΙΑ (4). SANCTI CYRILLI ALEXANDRINI IN CANTICA CANTICORUM COMMENTARII RELIQUIÆ. Μῦρον εκκενωθὲν ὄνομά σου. Δηλοῖ δὲ καὶ τὴν εἰς πάντα τὰ ἔθνη τοῦ Μονογε νοῦς κληθεῖσαν ἐπωνυμίαν, καθ ̓ ὃ πάντα τὰ ἔθνη εὐωδιάζουσι πρὸς αὐτὸν τὴν αὐτοῦ φέροντα προσηγορίαν. Διὰ τοῦτο νεάνιδες, κ. τ. λ. Νεάνις ἦν καὶ Παῦλος, ο Πάντα, λέγων, ἰσχύω ἐν τῷ ἐνδυναμοῦντί με Χριστῷ. 1 Διὸ καὶ λίαν ἠγάπησε φάσκων· « Τίς ἡμᾶς χωρήσει ἀπὸ τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ; «Πῶς δὲ αὐτὸν εἵλκυσαν; ̓Ακολουθήσασαι τοῖς ἴχνεσιν αὐτοῦ, καὶ τῶν εὐαγγελικῶν ἀπολαύσασαι μύρων. Εἰ δὲ δραμοῦμεν, ἔχων [cod. ἔχον] τῶν 48 Philipp. IV, 13. Rom. vii, 35. (1) Sancti Cyrilli Alex. fragmenta hæc commentarii ad Canticum Salomonis edidi olim Græce tantummodo in catena Procopii AA. class. t. IX. Nunc autem, quoniam novis omnibus Cyrilli scriptis col currimus, ut mox ait adolescentularum sermo, A νεανίδων ὁ λόγος, κατὰ τὸ ὀπίσω Κυρίου τοῦ Θεοῦ Vers. 5. Posuerunt me custodem, etc. Fortasse semet incusat, quod propriam vineam non custodiverit, sinens potius eam abs quolibet prætereunte diripi; quam in saltu corrumpi contigerit atque ab apro silvestri vastari. Contra fortasse Deum laudat, quod cum ipsa propriam vineam custodire nequiverit, dum illam neque excoluit neque protexit, nihilominus adeo profecit, ut plures vineas custodire potuerit. Nimirum matris suæ filios dicit alumnos Synagogæ, Scribas ac Pharisæos qui fideles Christi oppugnabant, legalem cultum retinere jubentes ; hæc enim vinea erat. Sed ego hanc, inquit, non custodivi ; quæ enim fuerunt mihi lucra, hæc arbitratus sum propter Christum detrimentum, ut beatus ait Paulus 50. Vers. 6. Sicut obvoluta super greges sodalium tuo rum. B Sodales suos apostolos appellat. Dixit enim : c Jam non dico vos servos, sed amicos ; quippe amici estis *. » Obvoluta autem dicitur pro Adoperta. Ait enim Paulus : e Usque in hodiernum diem, dum legitur Moyses, velamen supra cor eorum jacet ". › Vox itaque Synagoga est resipiscens ad Christum, dicensque : Ostende te mihi, ne posteaquam sodalium tuorum paveris Ecclesias, ego adhuc maneam G velamen habens supra cor meum. Vers. 7. Nisi cognoveris te. ld est, Nisi resipueris, inquit, post ethnicos invenieris, ceu quæ fructus justitiæ non habueris, manens sterilis, retroque greges illos quos mihi confeci. Vers. 8. Equæ meæ assimilavi te. Videlicet, ο Ecclesia, quæ fidem meam recepisti, apostolis assimilata es, de quibus dictum : c Ascen des super equos tuos; et equitatus tuus, salus 53, qui etiam adversus currus armantur spiritalis Pharaonis. Vers. 9. Genæ tuæ ut turturis. Nempe verecundiam suam erga sponsum turturis similitudine denotat. Turturis enim genæ rubescunt ; Synagoga vero dictum contra : « Facies meretricis tibi est, impudenter ad omnes te habuisti "., - Collum dicit animam morigeram ; nam pulchri ornamenti genus est, si quis Christi jugum ferre gloriatur. Argentum apud sacras Litteras divinam doctri 5ο Philipp. 111, 7. οι Joan. xv, 15. "Εθεντό με φυλάκισσαν, κ. τ. λ. Τάχα δὲ κατηγορεῖ ἑαυτῆς, ὅτι τὸν ἴδιον οὐκ ἐφύ λαξεν ἀμπελῶνα, πορθεῖν αὐτὸν ἀφεῖσα πάντα τὸν παραπορευόμενον τὴν ὁδόν· λυμήνασθαί τε αὐτὸν ἦν ἐκ δρυμοῦ, καὶ μονιὸν ἄγριον κατανεμήσασθαι αυτ τόν. Τάχα δὲ καὶ δοξάζει τὸν Θεὸν, ὅτι μὴ δυνηθεῖσα φυλάξαι τὸν ἴδιον ἀμπελῶνα, τῷ μήτε γεωργῆσαι μήτε φυλάξαι ἐπὶ τοσοῦτον προέκοψεν, ὡς πολλοὺς ἀμπελῶνας δυνηθῆναι φυλάξαι. — "Ηγουν υἱοὺς μητρὸς αὐτῆς λέγει τῆς Συναγωγής, τοὺς Γραμματείς καὶ Φαρισαίους οἵτινες ἐπολέμουν τοῖς πιστεύουσιν εἰς Χριστὸν, τηρεῖν ἐντελλόμενοι τὴν κατὰ τὸν νό μον λατρείαν· αὕτη γὰρ ἀμπελών. Αλλ' ἐγὼ ταύτην, φησὶν, οὐκ ἐφύλαξα· ἅτινα γὰρ ἦν μοι κέρδη, ταῦτα ἤγημαι διὰ τὸν Χριστὸν ζημίαν, ὥς φησιν ὁ μακά ριος Παῦλος. D Ως περιβαλλομένη (1) ἐπ' ἀγέλαις ἑταίρων σου. Εταίρους αὐτοῦ τοὺς ἀποστόλους καλεῖ. Εφη γάρ . Οὐκ ἔτι λέγω ὑμᾶς δούλους, ἀλλὰ φίλους· φίλοι γάρ ἐστε. » Περιβαλλομένη δὲ λέγει Καλυπτομένη· λέγοντος Παύλου, ὅτι ο Αχρι τῆς σήμερον ἡμέρας, ἡνίκα ἀναγινώσκεται Μωϋσῆς, κάλυμμα ἐπὶ τὴν καρδίαν αὐτῶν κεῖται. » Φωνὴ οὖν, ἡ μετανοοῦσα Συναγωγὴ πρὸς Χριστόν· Δήλωσόν μοι σαυ τὸν, ὅπως μὴ [cod. μοι] τῶν ἑταίρων σου ποιμαίνων τὰς Ἐκκλησίας, ἐγὼ ἐπὶ τὴν καρδίαν μείνω τὸ κάτ λυμμα ἔχουσα. Ἐὰν μὴ γνῷς σεαυτήν. Ηγουν, εἰ μὴ μετανοήσης, φησὶν, ὀπίσω τῶν ἐθνῶν εὑρεθήσῃ· ἅτε μὴ ἔχουσα καρπούς δικαιοσύ νῆς, ἄκαρπος μένουσα, καὶ ὀπίσω ποιμνίων ὧν ἐμαυτῷ συνεστησάμην. Τῇ ἵππῳ μου ὡμοίωσε σε. Ηγουν δεξαμένη τὴν ἐμὴν, ὦ Ἐκκλησία, πίστιν, τοῖς ἀποστόλοις εἰκάσθης· περὶ ὧν τὸ, ο Επιβήσῃ ἐπὶ τοὺς ἵππους σου, καὶ ἡ ἱππασία σου σωτηρίαν οἳ καὶ κατὰ τῶν ἁρμάτων εὐτρεπίσθησαν τοῦ νοητο Φαραώ. Σιαγόνες σου ὡς τρυγόνος. "Ηγουν τὴν αἰδὼ τὴν πρὸς τὸν νυμφίον παρίστησε διὰ τῆς τρυγόνος. Ερυθραὶ γὰρ τῆς τρυγόνος αἱ σια γόνες. Τῇ δὲ Συναγωγῇ τοὐναντίον, ο Όψις πόρνης ἐγένετό σοι, ἀπηναισχύντησας πρὸς πάντας. ο Λέγει τράχηλον τὸ ὑποτακτικὸν τῆς ψυχῆς· πῶς γὰρ κόσμος καλός, αὐχὴν μελετήσας φέρειν τοῦ Χριστοῦ τὸν ζυγόν. 5 II Cor. III, (1) Notissimum est vulgatum Lat. textum sequi Hebraicam lectionem, a qua Græcus textus non semel differt. Itaque etiam Nobilius noster in Romana editione Bibliorum Græcorum novam interpretationem Lat. necessario fecit, quam nos in citatis textibus sæpe sequimur. θεία διδασκαλία· χρυσίον δὲ, τὰ θεῖα χαρίσματα. A nam significat; aurum, divina dona. Cuncta vero Πάντα δὲ, πρὸ τῆς ἐπιδημίας Χριστοῦ, ὁμοιώματα ἦν καὶ σκιὰ τῶν μελλόντων, κατὰ τὸν ̓Απόστολον, ἀγαθῶν. ̓Αναστὰς δὲ Χριστὸς τὰ τέλεια τοῖς ἀνθρώ τοις δεδώρηται· πρὸ δὲ τῆς ἀναστάσεως ομοιώματα εἴχομεν, παρὰ τῶν ἐπαίνων [ita cod.] αὐτοῦ, τοῦ τε νόμου καὶ τῶν προφητῶν. Νάρδῳ καὶ ἀποδέσμῳ σταχτῆς ὁ ἐνταφιασμὸς σημαίνεται Χριστοῦ· ἃ Νικόδημος φέρων ενετύλιξε τὸ σῶμα αὐτοῦ. Μαστοὺς δὲ φέρει τὰς δύο Διαθήκας ἡ νύμφη, ὧν ὁ Χριστὸς ἀνὰ μέσον αὐλίζεται. Καλὴν αὐτήν φησιν, οὐχ ὡς πρότερον ἐν γυναιξι λέγων μόνον, ἀλλ ̓ ἤδη καὶ ὡς πλησίον αὐτοῦ, ἀναδιπλασιάζει τῆς νύμφης ὁ νυμφίος τὸν ἔπαινον, τό τε θεωρητικὸν αὐτῆς ἐπαινῶν καὶ τὸ πρακτικόν. Οφθαλμοὺς δὲ τοὺς εἰς νοῦν καὶ καρδίαν φησίν· καὶ B περιστερᾶς τὸ διορατικούς, καθ ̓ ὃ καὶ εἰς Πνεῦμα λαμβάνεται. Λέγει οὖν ὡς ἐδέξατο νοῦν ἡ νύμφη μόν τον ὁρῶντα Θεόν. Οφθαλμοὶ δὲ καὶ οἱ ἄκακοι καὶ ἐξυδερκεῖς τῆς Ἐκκλησίας διδάσκαλοι. Εγὼ ἄνθος τοῦ πεδίου, κρίνον τῶν κοιλάδων. Ως δεξαμένη ἡ νύμφη τὸν ἄνωθεν ὑετὸν, καὶ τεκοῦσα τὴν ἀρετὴν, ἄνθει ἑαυτὴν παραβάλλει πεδίου· δείκνυσι δὲ ὅσον ὠφέλησεν ἡ τοῦ Χριστοῦ ἐπιδημία, ὅσου γε καὶ τὰς κοιλάδας τὰς ἀνεπιτηδείους πρὸς ἅπαντα σπόρον, τοιούτων μεστὰς ἔδειξεν ἀνθέων. Κοιλάδα γὰρ λέγει τὴν ἀποκοιλανθεῖσαν ἀπὸ τῶν οἰκησάντων αὐτὴν πάλαι δαιμόνων. Στοιβάσατέ με ἐν μήλοις. Τοῖς εὐαγγελικοῖς με ἀσφαλίσατε λόγοις· οὗτοι γὰρ ἡμῖν εὐωδιάζουσι Χριστόν. Συνταχθείην δὲ, φησί, κἀγὼ μετὰ τῶν ἁγίων αὐτοῦ· ὡς γὰρ αὐτ τὸς μῆλον, οὕτως σύσσωμοι καὶ συμμέτοχοι αὐτοῦ μήλα. Ευώνυμος αὐτοῦ, κ. τ. 2. ante Christi adventum similitudinis instar erant et umbra futurorum,274 ut Apostolus ait, bonorums. Porro resurgens Christus perfecta hominibus donavit namque ante resurrectionem similitudines tantum habuimus a laudatoribus ejus lege et prophetis. Vers. 12. Nardo stactisque alligamento sepultura Christi significatur; quæ Nicodemus ferens corpus ejus involvit *. Ubera autem tanquam duo Testamenta gerit sponsa, inter quæ Christus demoratur. Vers. 14. Pulchram eam dicit, haud sicut antea inter mulieres dixerat: sed dum hic eam proxima titulo denotat, sponsæ laudem duplicat sponsus, dotes ejus theoreticas simul practicasque commendans. Jam oculos mentis cordisque dicit, columbæque oculos propter perspicaciam, quod etiam de Spiritu dato accipitur. Ait ergo sponsam mente auctam quæ Deum solum spectat. Oculi autem sunt etiam innocui acuteque cernentes Ecclesiæ magistri. II, 1. Ego flos campi, lilium convallium. Tanquam recepto jam desursum imbre, editoque virtutis partu, agresti se flori sponsa comparat: ostenditque quantopere prosit Christi adventus, siquidem valles quoque semini cuilibet ineptas, floribus ejusmodi plenas narrat. Etenim se vallem appellat, propterea quod a dæmonibus olim incolis depressa fuerat. Vers. 5. Stipate me malis. Evangelicis communite me doctrinis : hæ quippe nobis Christi odorem affundunt. Utinam collocer ego quoque, inquit, cum sanctis ejus ! Nam sicut ipse pomum est, ita etiam qui sunt cum eo corporali et participes, poma fient. Vers. 6. Lava ejus, etc. Sinistra dicitur lex, dextera Evangelium. Vel sinistra intelligenda est præsens vita, dextera autem futura : quæ quidem me complectetur, postquam iis, qui a dextris erunt, dictum fuerit : « Venite, benedicti Patris mei . » Ait etiam alibi: e Longitudo annorum vitæ in dextera sapientiæ in sinistra vero ejusdem, divitiae et gloria ". . Εjus itaque dextera, divinarum rerum scientia est, unde æterna vita D Εὐώνυμος ὁ νόμος, δεξιὰ τὸ Εὐαγγέλιον. Η καὶ εὐώνυμος ὁ παρών βίος, δεξιὰ ὁ μέλλων, ἥτις με περιλήψεται ὅταν τοῖς ἐκ δεξιῶν εἴπῃ· « Δεῦτε, οἱ εὐ λογημένοι τοῦ Πατρός μου. » Λέγει δὲ καὶ ἑτέρωθι • Μήκος βίου καὶ ἔτη ζωῆς, ἐν δεξιᾷ τῆς σοφίας· ἐν δὲ τῇ ἀριστερᾷ, πλοῦτος καὶ δόξα. » Δεξιά γοῦν αὐτῆς ἡ τῶν θείων ἐπιστήμη, ἐξ ἧς ἡ αἰών νιος ζωή· ἀριστερὰ δὲ ἡ τῶν ἀνθρωπίνων γνῶσις, ἐξ ὧν πλοῦτος καὶ δόξα. Λέγει τοίνυν, ὅτι Υπερέχει ὁ D conficitur; sinistra vero, humanarum peritia reνοῦς μου τὰ ἀνθρώπινα· καὶ ἡ θεία γνώσις καλύψει με. Καὶ γὰρ εἴρηται πάλιν· ο Τίμησον αὐτὴν, ἵνα σε περιλάβη. ο Δείκνυσι τοίνυν, ὅτι ὁ αὐτὸς καὶ νυμφίος καὶ τοξότης ἡμῶν ἐστι, νύμφη τε καὶ βέλος ἡ κεκαθαρμένη ψυχή· ὡς βέλος οὖν πρὸς τὸν ἀγαθὸν εὐθύνει σκοπόν. Ὡς νύμφην εἰς κοινωνίαν ἀναλαμ βάνει τῆς ἀφθάρτου ἀϊδιότητος, μῆκος βίου καὶ ἔτη ζωῆς, διὰ τῆς δεξιᾶς χαριζόμενος· διὰ δὲ τῆς ἀριστε ρᾶς, τὸν τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν πλοῦτον καὶ τὴν τοῦ Θεοῦ δόξαν, ἧς οἱ τὴν τοῦ κόσμου ζητοῦντες δόξαν ἀμέτοχοι γίνονται. Διὰ τοῦτό φησιν, ὅτι ὁ Εὐώνυμος αὐτοῦ ἐπὶ τὴν κεφαλήν μου, ο δι' ἧς εὐθύνεται ὑπὸ rum, ex quibus divitiæ et gloria proveniunt. Ait itaque : Excedit mens mea res humanas, et divina cognitio operiet me. Nam et rursus dicitur : «Honora ipsam, ut te comp eclatur 5. Ostendit igitur ipsum esse sponsum nostrumque jaculatorem sponsam autem et jaculum, purificatam animam, quæ teli instar ad bonum dirigitur scopum. Hanc instar sponsæ ad societatem assumit incorruptibilis perpetuitatis; ævi longitudinem annosque vitæ dextera sua largiens, sinistra autem æternorum bonorum opes Deique gloriam, cujus hi qui mundi gloriam amant expertes sunt. Propterea dicit: Sinistra 5* Prov. III, 16. 89 Prov. IV, 8. 5 llebr. x, 1. 36 |