Εἰ δὲ περὶ τῶν σταυρωτῶν ὁ λόγος, αἰτίας ἐστὶ τοῦτο A verba funt, hac ponitur causa cur ea mala passuri παράθεσις δι' ἣν τὰ τοιαῦτα πείσονται. (Α f. 530) Ομοιον δὲ τῷ παρὰ τῷ Ζαχαρίᾳ· 1 Πατάξω τὸν ποιμένα, καὶ διασκορπισθήσονται τὰ πρόβατα. » Συγχωρήσας γὰρ παθεῖν τὸν Υἱὸν, αὐτὸς παραδοῦναι λέγεται. Πέπονθε δὲ καὶ ὁ Υἱὸς οὐκ ἐξ ἀνάγκης, ἀλλ ̓ ἑκών· ἦν γὰρ αὐτῷ τὸ πάθος τῷ κόσμῳ σωτήριον. Τοῦτον οὖν, φησί, τὸν κατὰ τὴν σὴν εὐδο κίαν ἐν παταγμοῖς (1) διὰ τὸ πάθος γενόμενον αὐτοὶ οὐ παραδεξάμενοι, ἔξω που τῆς ἑαυτῶν σωτηρίας ἀπήλασαν. Οὐχ ὅτι οὖν ὁ Πατήρ, ἀλλ' ὅτι κρεῖττον οἰκονομούμενος εἰς θάνατον, καθὼς προώριστο, παρ· ἔδωκε τὸν Υἱόν, ἀνεύθυνοι ἂν εἶεν διὰ τοῦτο οἱ ταύτῃ ὑπηρετησάμενοι τῇ βουλῇ. Οὐ γὰρ ἀρέσαι Θεῷ σπεύ δοντες τοῦτο ποιεῖν ἐδοκίμασαν, ἀλλὰ ψυχῆς αὐτοκι νήτῳ παρανομοῦντες βουλῇ καὶ φθόνῳ στρατηγούμενοι φονικῷ, τοῦτο κατεπράξαντο. Εἶτα ἐπάγει, ὅτι • Ἐπὶ τὸ ἄλγος τῶν τραυμάτων μου προσέθηκαν. » Ἐπειδὴ αὐτὸς μὲν ἐταπείνωσεν ἑαυτὸν, οἱ δὲ θανάτῳ περιέβαλον· ἢ ὅτι οὐ μόνον ἀπέκτειναν, ἀλλὰ καὶ τὴν ἀνάστασιν αὐτοῦ διέβαλον καὶ ἐσυκοφάντησαν· διὰ τοῦτο πάλιν αὐτοῖς ἐπαρᾶται τὰ ἑξῆς. Πρόσθες ἀνομίαν ἐπὶ τὴν ἀνομίαν αὐτῶν. (Α Γ. 350 b, Ε f. 434. Κυρίλλου καὶ Εὐσεβίου.) Τοῦτό φησιν διὰ τὴν πρόσθεσιν (2) τῆς Ἱερουσαλήμ. Ανομίαν ἐκάλεσε τὴν διὰ τὴν ἁμαρτίαν ἐπαγομένην τιμωρίαν. Εἰ δὲ περὶ τῶν σταυρωτῶν ὁ λόγος, ὅτι τῇ κατὰ τὸν Κύριον ἀνομίᾳ καὶ ἑτέραν ἀνομίαν προσθήσουσι, τὸν μὲν τοῦ Ζεβεδαίου Ἰάκωβον μαχαίρα ἀπεκτονότες, ξύλῳ δὲ τὸν ἀδελφόθεον, καὶ λίθοις Στέφανον. Η μία μὲν ἀνομία, ὅτι τὴν ἀλήθειαν ἐλ θοῦσαν οὐκ ἐδέξαντο, τῇ σκιᾷ τοῦ νόμου παρανόμως προσκαθήμενοι· ἑτέρα δὲ ἀνομία, ὅτι ἐξωσθέντες τῆς Ἰουδαίας καὶ τοῦτό που τῆς τυπικής λατρείας, τελοῦσιν αὐτὴν ὅπου οὐκ ἔξεστι. Διὸ οὐκ εἰσέρχονται ἐν δικαιοσύνῃ τῆς διὰ πίστεως Ἰησοῦ Χριστοῦ, πόῤῥω δὲ γενήσονται καὶ τῆς τοῖς δικαίοις ἀποδοθησομένης τρυφῆς. Ἐξαλειφθήτωσαν ἐκ βίβλου ζώντων, καὶ μετὰ δικαίων μὴ γραφήτωσαν. Β sint. Simile hoc est dictis apud Zachariam: ‹ Percutiam pastorem, et dispergentur oves . » Nam quia Filium pati sivit, eumdem tradidisse dicitur. Passus tamen est Filius non coactus, sed sponte; erat enim ipsi mundo passio ejus salutaris. Hunc ergo, qui tua [o Pater] voluntate semet plagis in passione supposuit, ipsi non recipientes, longe ab ipsorummet salute relegarunt. Non itaque quia Pater, pro sua optima providentia, Filium morti, prout fuerat destinatum, tradidit, idcirco impunes sint qui hujus voluntatis ministri fuerunt. Non enim ut Deo gratificarentur id agere studuerunt, sed animi voluntario peccarunt motu, et truculentæ invidiæ ductu illud facinus perpetrarunt. Postea subjungit : « Ει doloris vulnerum meorum incrementum fecerunt. › Namque ipse semet humiliavit, illi autem leto dederunt. Vel quia, cade ejus non contenti, resurrectionem quoque ejus calumniose traduxerunt. Propterea pergit in sequentibus maledicere. Vers. 28. Appone iniquitatem super iniquitatem eorum. Hoc ait ob addenda civitati Jerusalem supplicia. Iniquitatem scilicet dicit pro pena quæ peccato imponitur. Quod si de crucifixoribus sermo est, fore dicit ut iniquitati adversus Dominum expromptæ aliam insuper iniquitatem adjungant, nempe ut Zebedæi filium Jacobum gladio necent, fratrem vero C Domini fuste, lapidibus Stephanum '. Vel, una quidem iniquitas fuit, veritatis quæ in mundum venerat exclusio, dum in umbra legis contra legem perseverare voluerunt: altera vero iniquitas fuit, quod Judæa simulque typico cultu expulsi, nihilominus hunc ubi jam non licet retinent. 250 Quamobrem non intrant in justitiam per Jesu Christi fidem, atque a gaudio justis parato longe submovebuntur. (Α Γ. 350 b) Καὶ οἱ σταυρωταὶ δὲ, εἰ καὶ πρῶτοι ἐνεγράφησαν διὰ τοὺς παρὰ Θεῷ ζῶντας πατέρας αὐτῶν, ὡς καὶ αὐτοῖς δεδόσθαι τὰς ἐπαγγελίας, ἀλλ' οὖν, ἐπειδὴ τοιαῦτα ἐτόλμησαν, εἰκότως ἐξαλειφθή- D σονται, οὐδὲ παρὰ Θεῷ ἐγγραφήσονται μετὰ τῶν ἐκλεγομένων δικαίων καὶ τῆς παρ' αὐτῷ ζωῆς ἀξίων, ὡς τὸν ἀρχηγὸν τῆς ζωῆς καὶ τῆς σωτηρίας παραι τησάμενοι. Τὰ γὰρ προστακτικῶς εἰρημένα, προαγορευτικώς χρὴ ἐξακούεσθαι. Βίβλος δὲ ζωῆς, ἡ μνήμη καὶ ἡ γνῶσις τοῦ Θεοῦ· ἐκεῖ γράφεται τὰ ἔργα. Μακάριος οὖν ὁ τῆς ἐν τῇ ἄνω Ἱερουσαλήμ γραφῆς ἀξιούμενος. Vers. 29. Deleantur de libro viventium, et cum justis non scribantur. Crucifixores, etsi primi propter ipsorum apud Deum viventes progenitores in album relati fuerant, et promissionum beneficium acceperant, attamen post tantum facinus jure meritoque delebuntur, neque apud Deum conscribentur cum electis justis et apud eum vivere dignis; quia nempe vitæ salutisque auctorem repudiarunt. Nam quæ imperativo modo hic dicuntur, ea prædictivo potius oportet intelligere (3). Vitæ vero liber, ipsa Dei memoria et scientia est ibi opera humana scribuntur. Beatus igitur qui in superna Jerusalem scribi meritus est! Zach. XIII, 7. 3 Philipp. II, 8. Act. vii, 57-59; xii, 2. (1) Ita cod. (2) Cod. πρόσθησιν. Eusebius, qui in suo commentario p. 583, parem sensum, diversis tamen verbis, huic loco attribuit, quique in margine nostro cita tur, scribit προσθήκην. (3) Consonat Cyrillus dictis suis. Cf. vers. 10 psalmi LX. Sic loquitur etiam Photius Amphiloch. quaest. CCLX. Vers. 50. Pauper ac dolens ego sum : salus tua, Deus, Α Πτωχὸς καὶ ἀλγῶν εἰμι ἐγώ, ἡ σωτηρία σου, ὁ Θεὶς, ἀντελάβετο (1) μου. me suscepit. Verba, 4 Pauper dolensque sum, » ex persona captivorum dicta, hoc significant: Cum me pressum miseria cerneres et multis vexatum doloribus, ope tua salvifica dignatus es. Imo et ipse Dominus ait se pauperem esse, quatenus seipsum exinanivit hominemque fecit: dolentem autem, quatenus crucem pertulit et inflictas a Judais plagas; dicitque Patri : • Salutare auxilium tuum, ο Deus, me suscepit. Utique humano id quoque more dicit, et ubique dispensationis rationem servat: namque hominem factum dici etiam oportebat a Patre suscitatum. Hinc jam evangelicum institutum prædicatur, cujus initium facit Deo addictus chorus, spiritu pauper, qui ingreditur canens datam sibi ab Unigenito salutem. Indicitur autem ne cruenta deinceps sacrificia fiant, sed laudativa potius et spiritalia. Quamobrem dicere pergit : Vers. 31. Laudabo nomen Dei mei cum cantico. Merito deflenda est Judæorum nequitia, qui legalis cultus infantiam noluerunt cognoscere; quanquam ii qui Babylone erant captivi, laudaturos se Deum post reditum spondeant. Vers. 32. Placebit Deo magis quam novellus vitulus. Id est trimus ac perfectus; tales enim a lege imperabantur hostiæ.-Sciendum est masculum vitulum immolari solitum, cum Synagoga peccasset; et item pro pontifice. Quia ergo pontifices et principes congregati sunt adversus Christum, et subditos quoque sibi populos contra eumdem concitarunt, et peccati eorum causa fuerunt, ideoque legali purgatione indigebant, Haud materialem, inquit, ego vitulum offero, sed purum incruentumque sacrificium quod in Ecclesia mea constitui. Vers. 53. Videant pauperes, et latentur. Aiunt apostoli de iis qui ipsorum opera Christo crediderunt, fore ut, his cognitis rebus, pauperes spiritu gaudeant. (A f. 351, B f. 291 b, F f. 104 b, 105, II f. 181 b) Τὸ δὲ ι Πτωχὸς καὶ ἀλγῶν εἰμι ἐγώ, ο τοῦτο σημαί νει ἐκ προσώπου των δορυαλώτων λεγόμενον· Ἐν πτωχεία με ἰδὼν καὶ ἐν πολλαῖς ὀδύναις ἐξεταζόμενον, τῆς σῆς σωτηρίας ἠξίωσας. Φησὶ καὶ ὁ Κύριος ὅτι Πτωχός είμι, καθ ̓ ὃ ἐκένωσεν ἑαυτὸν καὶ γέγονεν ἄνθρωπος· ἀλγῶν δὲ καθ' ὅ σταυρὸν ὑπέμεινεν καὶ τὰς ἐκ τῶν Ἰουδαίων πληγάς, εἰπὼν πρὸς τὸν Πα τέρα. Η σωτηρία σου, ὁ Θεὸς, ἀντελάβετό μου. κ Λέγει μὲν ἀνθρωπίνως καὶ τοῦτο, τετήρηκε δὲ παν ταχοῦ τῆς οἰκονομίας τὸν τρόπον· ἔδει γὰρ γενόμε νον ἄνθρωπον καὶ ἐγηγέρθαι λέγεσθαι παρὰ τοῦ Πατρὸς αὐτόν. Ἐντεῦθεν δὲ καὶ ἡ εὐαγγελική πολιτεία Β κηρύττεται, ἧς ἦρξεν ὁ κατὰ Θεὸν χορὸς, πτωχὸς τῷ πνεύματι, ὃς εἰσέρχεται εὐχαριστῶν ἐπὶ τῇ γενομένη αὐτῷ σωτηρία παρὰ τοῦ Μονογενοῦς. Ἐπαγγέλλεται δὲ μηκέτι τὰς δι' αἱμάτων προσφέρειν θυσίας, της δι' αἰνέσεων δὲ μᾶλλον καὶ πνευματικάς. Διὸ ἐπάγει" Αἰνέσω τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ μου μετ' ᾠδῆς. (Α f. 551 b) Θρηνῆσαι δὲ ἄξιον τὴν Ἰουδαίων παρανομίαν, συνιδεῖν οὐ βουλομένων τῆς νομικής λα τρείας τὸ νηπιῶδες, καίτοι τῶν ἐν Βαβυλῶνι δορυ αλώτων ὑμνεῖν τὸν Θεὸν μετὰ τὴν ἐπάνοδον ὑπισχνου μένων. Αρέσει τῷ Θεῷ ὑπὲρ μόσχον νέον. - (A f. 351 b, B f. 292, E f. 134 b, H f. 182 b) Τουτέστι τριετῆ καὶ τέλειον· τοιαῦτα γὰρ ἦσαν τα Ο κατὰ τὸν νόμον θύματα. Ιστέον δὲ ὅτι τότε μό σχος ἄῤῥην ἐθύετο, ἡνίκα ή Συναγωγή περιέπιπτεν ἁμαρτία· προσεφέρετο δὲ καὶ ὑπὲρ ἀρχιερέως. Ἐπεὶ οὖν ἀρχιερεῖς καὶ ἄρχοντες συνήχθησαν ἐπὶ τὸ αὐτὸ κατὰ τοῦ Χριστοῦ, καὶ κατ' αὐτοῦ τοὺς ὑπὸ χεῖρα διήγειραν, καὶ αἴτιοι τῆς αὐτῶν ἁμαρτίας ἐγένοντο, ἔδει δὲ τούτοις τῆς διὰ νόμου καθάρσεως, Οὐκ αἰσθη τὸν, ἔφη, μόσχον ἐγὼ προσφέρω, τὴν καθαρὰν δὲ θυσίαν καὶ ἀναίμακτον ἣν ἐν τῇ ἐμῇ Ἐκκλησίᾳ κατέστησα. Ἰδέτωσαν πτωχοὶ καὶ εὐφρανθήτωσαν. (Α f. 551 b ) Φασὶ δὲ καὶ οἱ ἀπόστολοι περὶ τῶν δι' αὐτῶν πιστευσάντων εἰς Χριστὸν, ὅτι, ταύτα γνόντες, οἱ τῷ πνεύματι πτωχοὶ ἀγαλλιαθήσονται. Vers. 55. Laudent illum cali et terra ac mare, etc. D Αίνεσάτωσαν αὐτὸν οἱ οὐρανοὶ, καὶ ἡ γῆ, θά λασσα, κ. τ. λ. (Α Ι. 552. Κυρίλλου καὶ Θεοδωρήτου.) "Απασαν, φησί, τὴν κτίσιν εἰς κοινωνίαν τῆς ὑμνῳδίας καλῶ καὶ αὐτὰ τὰ στοιχεῖα· οὐκ ἀπόχρη γὰρ ἡ μία γλώττα τὰς θείας διηγήσασθαι χάριτας. Δοξολογοῦσι δὲ καὶ Θεὸν ἀκαταλήκτως αἱ ἄνω δυνάμεις, συμπάσης έλευθερωθείσης τῆς γῆς. Γέγονε δὲ καὶ τοῦτο κατόρθωμα τῆς τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν ἐπιδημίας, τοῦ συνάψαντος τοῖς ἄνω πνεύμασι τοὺς ἐπὶ τῆς γῆς, ἵνα μία καὶ ἡ αὐτὴ παρὰ πάντων τελεῖται λατρεία. Εἰ δὲ οἱ ἐν οὐρανοῖς ἐπὶ τῇ τῶν ἀνθρώπων χαίρουσι σωτηρίᾳ, καὶ (1) Cod. Α, ἀντιλάβοιτό μου, utinam me suscipiat! Veruntamen tum alii codices, tum ipse Cyrillus ἀντελάβετο. αἰνοῦσιν ἐπὶ τούτῳ τὸν Θεὸν, πολλῷ μᾶλλον αὐτοὶ οἱ A vati sunt, Salvatorem suum laudabunt. Ideo addi (Α Γ. 352 b. Κυρίλλου καὶ Θεοδωρήτου.) Διαμάρτοιεν, φησὶν, οἱ τῆς ἐμῆς σφαγῆς ἐφιέμενοι, καὶ τὴν ἐντεῦθεν αἰσχύνην καρπώσαιντο. Υψηλότερον C δὲ, οἱ δαίμονες οἱ ἐπὶ τῷ γενομένῳ μοι πάλαι πτώ ματι, διὰ τὴν τοῦ θανάτου κατάραν, ἐπαρθέντες καὶ ἐπιχαρέντες, μηκέτι μου κυριευσάτωσαν. 'Αξία δὲ τοῦ Δαβὶδ ἡ εὐχή· οὐ γὰρ κατεύχεται τῶν εἰς χρή ματα ἐπιβουλευόντων, ἢ περὶ γῆς ὅρων, ἀλλὰ τῶν εἰς ψυχήν, ήτοι δαιμόνων, καὶ τῶν συνεργούντων τούτοις πονηρῶν καὶ ἀπίστων ἀνθρώπων. *Αποστραφήτωσαν εἰς τὰ ὀπίσω - οἱ λέγοντές μοι· Εύγε, εύγε. (Α Γ. 352 b. Κυρίλλου καὶ Θεοδωρήτου.) Οἱ τοῖς ἐμοῖς, φησί, κακοῖς ἐφηδόμενοι, τράποιντο εἰς φυγήν μετ' αἰσχύνης, τὴν ἐμὴν ὁρῶντες μεταβολὴν, καὶ μὴ ἀπολαύσαιεν τῆς εὐφροσύνης. Τὸ γὰρ, Εύγε, ἔθος ἐστὶ λέγειν τοῖς ἀνθρώποις, ὅταν τινὸς τύχωσι τῶν καθ ̓ ἡδονήν. Λέγουσι δὲ τοῦτο καὶ οἱ δαίμονες ἁμαρτανόντων ἡμῶν· ἔστι δ' ὅτε καὶ γέλωτα ἐκπέμπουσιν ἐμπαίζοντες ἡμῖν. Πλὴν τῷ ἁμαρτάνοντι συμφέρει ἀποστραφῆναι εἰς τὰ ὀπίσω, διὰ μετανοίας παλινδρο μοῦντι ἐφ' ὅ καταλέλοιπεν ἀγαθὸν, μετὰ τοῦ αἰσχύ νεσθαι θέλειν. Ἐγὼ δὲ πτωχός εἰμι καὶ πένης· ὁ Θεός, βοήθη σόν μοι. (Α Γ. 355) Ἴσως δὲ καὶ ἐκ προσώπου ταῦτα τοῦ λαοῦ τῶν ἐθνῶν λέγεται, τοῦ πτωχοῦ καὶ πένητος διὰ τὴν ἁμαρτίαν καὶ τὴν ἀσέβειαν, παρακαλοῦντος (1) Vides hic quoque nonnisi particulam Cyrillianam de hujus psalmi argumento; et quidem ea in tum est ‹et terra, › ut dicat: Cuncta illum superna et inferna concelebrent. [Quod enim præstantius, partim complexus est.] Mare etiam dixit, quia futurum erat ut insularum quoque incolæ salutare Dei reciperent. Vers. 56, 57. 251 Quoniam Dominus salvam faciet Sionem, et Judææ civitates ædificabuntur, et semen servorum ejus possidebit eam. Altiore autem sensu, Sion est sanctorum Ecclesia, cujus ædificalæ civitates animæ sunt ex incredulitatis lapsu per confessionem resuscitatæ : nam Judææ vocabulum significat confessionem (772). Jam Dei servi sancti apostoli sunt, quorum semen illi qui per ipsos Christo crediderunt. PSALMUS LXIX. Vers. 1. In finem, Duvidi in rememorationem quod salvum fecerit eum Dominus. Potest etiam (1) Christus hunc psalmum dicere pro humano genere, orans Deum ut ad illud adjuvandum consurgat. Sic enim futurum erat ut instantes ei inimici dæmones confunderentur; secus vero gauderent quotquot ejusdem saluti favent. Ideo ex clamat : Vers. 3. Confundantur et revereantur qui quærunt animam meam. Spe sua, inquit, excidant qui cædi meæ anhelant, et fructum inde ignominiæ referant. Sublimiore autem sensu, dæmones qui meo casu, propter mortis maledictionem, exsultabant, ne mihi diutius dominentur. Digna sane Davide oratio! non enim imprecatur iis qui opibus suis insidiəbantur, aut prædiorum limitibus; sed insidiatoribus animæ, id est dæmonibus, et ministris horum pravis hominibus atque incredulis. Vers. 4. Retro vertantur qui dicunt mihi : Euge, euge. Qui meis, inquit, malis delectantur, cum ignominia vertantur in fugam, dum meam conversam sortem aspiciunt, neque hoc gaudio fruantur. Namque, Euge, dicere solent homines, ubi rei alicujus D cum voluptate potiuntur. Hoc aiunt etiam dæmones peccantibus nobis; quin et rident aliquando nobis illudentes. Sed certe peccanti prodest retro cedere, per poenitentiam ad derelictum bonum revertenti, non sine voluntario pudore. Vers. 5. Ego vero egenus et pauper sum; Deus, adjuva me. Fortasse etiam ex populi ethnici persona dicuntur hæc, egena nimirum ac paupere ob peccatum suum et irreligiositatem; petente autem celerem aliis procul me catenis videtur Athanasio fuisse inscripta. Christi opem, et intellectualium hostium ignomi- Α έπιταχῦναι τοῦ Χριστοῦ τὴν βοήθειαν, καὶ καται niam. PSALMUS LXX. σχυνθῆναι τοὺς νοητοὺς ἐχθρούς. ΨΑΛΜΟΣ Ο'. Ἐν τῇ δικαιοσύνῃ σου ῥῦσαί με καὶ ἐξελοῦ με. (Α Ι. 554. Κυρίλλου καὶ Βασιλείου.) "Εστι δια καιοσύνη τοῦ Πατρὸς ὁ Υἱός, δι ̓ οὗ ἐῤῥύσθημεν τῆς κατεχούσης ἡμᾶς ἁμαρτίας εἰς φθοράν. Ὁ μὲν οὖν ἔχων εἰς Θεὸν ἐλπίδα, μέχρι τοῦ παντὸς αἰῶνος απ καταισχυνθήσεται· καθάπερ ὁ ἐπί τι πεποιθὼς ἔτερον, ἡνίκα τῆς ἐλπίδος ἐκπέσῃ· ὁ πεποιθὼς γάρ, φησὶν, ἐπὶ πλούτῳ, οὗτος πεσεῖται. Καὶ μὴ ἐλπίζετε ἐπὶ υἱοὺς ἀνθρώπων, οἷς οὐκ ἔστι σωτηρία. Καὶ ἐπι κατάρατος ὃς τὴν ἐλπίδα ἔχει ἐπ' ἄνθρωπον· εὐλογη μένος δὲ ἄνθρωπος ὅς πέποιθεν ἐπὶ τῷ Κυρίῳ. Κἀγὼ Vers. 2. In justitia tua libera me, et eripe me. Justitia Patris est Filius, a quo liberati culpa fuimus quæ nos in corruptela detinebat. Qui ergo in Deo spem collocaverit, nullo unquam ævo pudore afficietur; quod secus illi accidit cum, alia re confisus, spe excidit: nam qui fidit opibus, cadet. Neque speretis a filiis hominum, qui salutem nequeunt præstare. Et maledictus qui spem ponit in homine; benedictus homo qui Domino confidit. Ego quoque, ait, si ab homine vel fallaci quavis caducave re spem meam pendere putavi, dignus plane sum qui pudorem experiar. Sin, cæteris cun- Β τοίνυν, φησὶν, εἰ μὲν ἐπ ̓ ἄνθρωπον ὅλως ἢ ἐπ' ἄλλο clis contemptis, in te uno fiduciam meam defixi, ne, quæso, o Deus, ullo tempore deludar. Tu vero congenitæ tibi justitiæ memor, quæ unumquemque pro suis meritis muneratur, libera me de persequentibus seu hominibus seu dæmonibus, atque ab ipso rum sævitia incolumem præsta. 252 PSALMUS LXXI. Vers. 1. Deus, judicium tuum regi da. Vers. 5. Suscipiant montes pacem populo, et colles justitiam. Montes et colles hic dicit angelicas potestates, quæ olim quidem propter late grassantem iniquitatem in terra non versabantur; nunc autem pacem cum omnibus hominibus habere jussæ sunt. Vers. 4. Salvos faciet filios pauperum. Quinam hoc loco denotentur pauperes, et quinam pauperum filii, oportet cognoscere. Pauperes itaque nominat sanctos apostolos; erant enim pauperes spiritu nos vero servavit filios pauperum, justincans per Spiritum in fide atque sanctificans. Vers. 5. Et permanebit cum sole. Permanet (1), id est, ad omne ævum protenditur Deus simul et homo; namque et ante lunam per sæcula sæculorum erat. Vers. 7. Orietur in diebus ejus justitia et abundantia pacis, donec auferatur luna. Orietur nobis Christi tempore justitia per fidem; abundantia vero pacis, propter conversionem ad Deum. Insuper de medio vicissim tolletur diabolus. Animadverte quod non dixerit, auferatur, sed - 4 Ephes. 1, 10. τι τῶν ἐπιβούλων καὶ σφαλερῶν ἀνῆψά μου τῆς ψυ ̔Ο Θεός, τὸ κρῖμα σου τῷ βασιλεῖ δύς. Αναλαβέτω τὰ ὄρη εἰρήνην τῷ λαῷ, καὶ οἱ βουνο δικαιοσύνην. (Ε f. 141 b. Κυρίλλου, Διδύμου, Αθανασίου) "Ορη καὶ βουνοὺς ἐνταῦθα ἀγγελικὰς δυνάμεις φησὶν, τὰ πάλαι μὲν διὰ τὴν κεχυμένην ἀσέβειαν μὴ ἐπιχω ριαζούσας τῇ γῇ, νῦν δὲ εἰρήνην πρὸς πάντας ἀν θρώπους κελευομένας ἀναλαμβάνειν. Σώσει τοὺς υἱοὺς τῶν πενήτων. (Ε f. 141 b) Καὶ τίνες εἶεν ἄρα ἐνθάδε οἱ σημαινό μενοι πένητες, τίνες δὲ καὶ οἱ τούτων υἱοὶ, ἀναγκαῖον ἰδεῖν. Πένητας τοίνυν ὀνομάζει τοὺς ἁγίους ἀποστό λους· ἦσαν γὰρ πτωχοὶ τῷ πνεύματι· σέσωκε τοίνυν ἡμᾶς τοὺς τῶν πενήτων υἱοὺς, κατὰ Πνεῦμα δικαιώD σας ἐν τῇ πίστει καὶ ἁγιάσας. Και συμπαραμενεῖ τῷ ἡλίῳ. (Ε f. 142) Το Συμπαραμένει (1), τουτέστι, τῷ παντὶ χρόνῳ συνεκτείνεται ὁ Θεὸς ὁμοῦ καὶ ἄνθρωπος· ὅτι καὶ πρὸ τῆς σελήνης γενεάς γενεῶν ἦν. Ανατελεῖ ἐν ταῖς ἡμέραις αὐτοῦ δικαιοσύνη, καὶ (1) Cyrillus ergo videtur in textu legisse sensu præsentis temporis συμπαραμένει. οὐκ εἶπεν ἀναιρεῖσθαι, ἀλλ ̓ ἀνταναιρεῖσθαι Α vicissim auferatur luna : nempe ut significet, diaελήνην· ὡς γὰρ ἤδη ἀνελὼν τὸν ἄνθρωπον, ἀντ bolum, qui hominem antea pessumdederat, vicisεῖται ὁ διάβολος. sim perditum iri. αὶ ἄλλως κατὰ πᾶσαν ἐδοξάζετο τὴν οἰκουμένην ; νυκτὸς ἄρχων ὁ διάβολος, ὡς ἐν τύπῳ διὰ τῆς νης δηλούμενος, ἥτε τέθειται εἰς ἀρχὰς τῆς νυ , νόθον τι φῶς, τὴν τοῦ κόσμου σοφίαν διδούς· τὴν τούτου κατέλυσε δόξαν ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτοῦ κόσμου· οὗ ἐν ταῖς ἡμέραις ἀνέτειλε δικαιομὲν διὰ πίστεως, πλῆθος δὲ εἰρήνης διὰ τῆς - Θεὸν ἐπιστροφῆς. Καλῶς δὲ τὸ, ἀνταναιρεθήΞι· ἀνθ' ὧν ἀνεῖλεν ἄνθρωπον, ἀναιρεθήσεται.] [Καὶ κατακυριεύσει ἀπὸ θαλάσσης. αὶ τί ἐστιν, ο ̓Απὸ θαλάσσης ἕως θαλάσσης ; » τον ἡμῖν ὁρίζει τῆς Ἰουδαίων χώρας τοὺς ὅρους· καὶ κατὰ πᾶσαν, φησί, τὴν οἰκουμένην ἐκταθήτι τὴν βασιλείαν αὐτοῦ. ̓́Ορος δὲ τῇ τῶν Ἰουδαίων *, ὡς ἐκ μὲν βορειοτέρων, παράκειται τῇ θα τῇ τῇ κατὰ Παλαιστίνην καὶ Φοινίκην· ἐκ δὲ τῶν ωτέρων παράκειται πάλιν θαλάσσῃ τῇ ̓Αλυκῇ ἐν τῇ Ἐρυθρᾷ. Ορίζει τοίνυν τῆς Ἰουδαίων νας τὸ μέτρον, καί φησι· ο Κατακυριεύσει ἀπὸ άσσης ἕως θαλάσσης. » ̓Αλλὰ μικρὸν τοῦτο τῷ των ἡμῶν Σωτῆρι Χριστῷ· οὐ γὰρ ἦν ἀκόλουθον τρι μόνης τῆς Ἰουδαίων χώρας τὸ τῆς βασιλείας τοῦ στέλλεσθαι μέτρον. ] - [ Ενώπιον αὐτοῦ προπεσοῦνται Αιθίοπες. ιἰθίοπας μὲν ἐν τούτοις εἶναι νοητούς φησι, τοὺς εσκοτισμένην ἔχοντας τὴν καρδίαν καὶ οἱονεὶ με - νομένους τὸν νοῦν· ἐχθροὺς δὲ τοὺς ἀντιπίπτοντας ἀπταίστῳ κηρύγματι, καὶ μαχομένους τέως τῇ ηθείᾳ. Οἱ γὰρ πάλαι μισοῦντες Χριστὸν καὶ πολέν ἔχοντες πρὸς αὐτὸν τὸ φρόνημα, τουτέστιν, οἱ - ἀληθείᾳ μαχόμενοι, διὰ τοῦ προσκυνεῖν ἀψύχοις κώλοις καὶ ὑποκεῖσθαι τῷ Σατανᾷ, χοῦν λείξουσι, υτέστιν, εἰς γῆν πεσοῦνται, προσκυνοῦντες αὐτῷ πηλονότι, καὶ οἱονεὶ τῶν γονάτων προκυλιόμενοι.] Βασιλεῖς Θαρσείς. — Βασιλεῖς Σαββα. B C η D [Vers. 8. Et dominabitur a mari. Et quid sibi vult istud, « A mari usque ad mare?, Primum definit nobis terminos regionis Judæorum; deinde etiam, inquit, per universum orbem propagabit regnum suum. Porro terminus regioni Judæorum, quasi ex partibus quidem aquilonaribus, adjacet mari secundum Palæstinam et Phenicen : ex partibus vero australibus adjacet rursus mari Salso sive Rubro. Definit itaque mensuram terræ Judæorum, et ait : ‹ Dominabitur a mari usque ad mare. › Verum hoc parum est omnium nostrum Salvatori Christo minime enim consentaneum erat sola re gione Judzorum regni ejus limites coarctari. — Ex Corderio.] [Vers. 9. Coram ipso procident Ethiopes. Ethiopes hoc loco intelligit spiritales, qui cor tenebris offusum et quasi mentem denigratam habent. Inimicos vero vocat eos qui irreprehensibili prædicationi reluctantur, et interim repugnant veritati. Qui enim olim Christum oderunt et inimico adversus ipsum animo sunt, id est, qui veritati adversantur, dum inanimata idola adorant et Satanæ subjiciuntur, pulverem lingent, id est, in terram procident, scilicet ipsum adorantes, et ipsius quasi genibus provoluti. Ex Corderio.] (1) Corrupta est in utroque codice lectio τεῖς σὴν, potius hyacinthinum colorem, Cyrillus; cui favet εἰ τοῖς σίν. (2) w intelligit hyacinthum gemmam, vel vulgatus interpretans mare, id est cæruleum vel subnigrum, quod bene refertur ad Æthiopas. Alii tamen chrysolithum intelligere malunt. . |