CURSUS COMPLETUS

SIVE

BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA,

OMNIUM SS. PATRUM, DOCTORUM SCRIPTORUMQUE
ECCLESIASTICORUM

QUI AB ÆVO APOSTOLICO AD USQUE INNOCENTII III TEMPORA
FLORUERUNT;

RECUSIO CHRONOLOGICA OMNIUM QUÆ

EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICÆ TRADITIONIS PER DUODECIM
PRIORA ECCLESIE SECULA;

JUXTA EDITIONES ACCURATISSIMAS, INTER se cumque noNNULLIS CODICIBUS MANUSCRIPTIS COLLATAS, PERQUAM
DILIGENTER CASTIGATA;

DISSERTATIONIbus, commentariis lectionibusque variantibus CONTINENTER ILLUSTRATA ;

OMNIBUS OPERIBUS NON NISI POST AMPLISSIMAS EDITIONES QUÆ TRIBUS NOVISSIMIS SÆCULIS DEBENTUR ABSOLUTAS,
DETECTIS, AUCTA;

INDICIBUS PARTicularibus ANALYTICIS, SINGULOS sive tomos, sive auctores alicUJUS MOMENTI

SUBSEQUENTIBUS, DONATA;

CAPITULIS INTRA IPSUM TEXTUM RITE dispositis, NECNON ET TITULIS SINGULARUM PAGINARUM MARGINEM SUPERIOREM
DISTINGUENTIBUS SUBJECTAMQUE MATERIAM SIGNIFICANTIBUS, ADORNATA;

OPERIBUS CUM DUBIIS TUM APOCRYPHIS, ALIQUA VEero auctoriTATE IN ORDINE AD TRADITIONEM
ECCLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA;

duobus IndicibuS GENERALIBUS LOCUPLETATA: ALtero scilicet RERUM, QUO CONSULTO, QUIDQUID
UNUSQUISQUE PATRUM IN QUODLIBET THEMA SCRIPSERIT UNO INTUITU CONSPICIATUR; ALTERO
SCRIPTURE SACRÆ, Ex quo lectori cOMPERIRE SIT OBVIUM QUINAM PATRES ET IN
QUIBUS OPERUM SUORUM LOCIS SINGULOS SINGULORUM LIBRORUM SCRIPTURÆ
TEXTUS COMMENTATI SINT.

EDITIO ACCURATISSIMA, CÆTERISQUE omnibus facile antepoNENDA, SI PERPENDANTUR: CHARACTERUM NITIDITAS,
CHARTE QUALITAS, INTEGRITAS TEXTUS, PERFECTIO CORRECTIONIS, OPERUM RECUSORUM TUM VARIETAS
TUM NUMERUS, FORMA VÕLUMINUM PERQUAM COMMODA SIBIQUE IN TOTO OPERIS DECURSU CONSTANTER
SIMILIS, PRETII exiguitas, præsertimque ista collectio, una, METHODICA ET CHRONOLOGICA,
SEXCENTORUM FRAGMENTORUM OPUSCULORUMQUE HACTENUS HIC ILLIC SPARSORUM, PRIMUM
AUTEM IN NOSTRA BIBLIOTHECA, EX OPERIBUS AD OMNES ÆTATES, LOCOS, LINGUAS
FORMASQUE Pertinentibus, COADUNATORUM.

SERIES PRIMA,

IN QUA PRODEUNT PATRES, DOCTORES SCRIPTORESQUE ECCLESIÆ LATINÆ
A TERTULLIANO AD GREGORIUM MAGNUM.

ACCURANTE J.-P. MIGNE, Cursuum Completorum IN SINGULOS SCIENTIE
ECCLESIASTICE RAMOS, EDITORE.

SANCTI THASCII CECILII

CYPRIANI

EPISCOPI CARTHAGINENSIS ET MARTYRIS

OPERA OMNIA,

AD INTEGRAM STEPHANI BALUZII EDITIONEM EXPRESSA,
ET PRÆCIPUIS FELLI, PAMELII, RIGALTII LECTIONIBUS ET NOTIS INSTRUCTA,
VARIISQUE AUCTA OPUSCULIS DUBIIS,

AUT NOVISSIME TROMBELLII ET MINGARELLI, DURANDI ET

MAPTENII CURA EDITIS.

NEC NON ET ACCEDUNT IN QUOSDAM LIBROS TUM RECENTES JOSEPHI MARTINI
ROUTHII NOTE, TUM D. NICOLAI LE NOURRY DISSERTATIO.

TOMUS UNICUS.

PARISIIS

EXCUDEBAT SIROU,

IN VIA DICTA D'AMBOISE, PRÈS LA BARRIÈRE D'ENFER,

OU PETIT-MONTROUGE.

1844.

QUÆ IN HOC VOLUMINE CONTINENTUR.

PREFATIO IN EDITIONEM BALUZIANAM. VITA S. CYPRIANI EX EJUS SCRIPTIS EXPRESSA.

- ORDO RERUM IN HAC ET CÆTERIS EDITIONIBUS COLLATUS.

Qui plura de singulis istis sigliis, de varia codicum librorumve indole, origine ac fortuna voluerit, retro abeat, si vacal, ad præfationem tertio tomo inscriptam, singula nimirum sive manuscripta, sive typis expressa, quantum licuit, sedulo descripta eo loci reperturus.

Præfatio,

IN QUA, POST ENUMERATAS SANCTI CYPRIANI OPERUM EDITIONES,

DE S. MARTYRIS DOCTRINA PLURIBUS DISSERITUR.

AUCTORE D. PRUDENTIO MARAN, O. S. B.

Ad hanc præfationem aggredienti nec S. Cypriani laudes persequi necessarium videtur, nec Baluzii laborem commendare. Conspirans omnium in Cypriani admiratione consensus, favoris aucupia non desiderat : editori suffragatur eruditionis fama et plurima in antiquis scriptoribus edendis et emendandis industria. Multa quidem exstant Baluzii laborum monumenta, nec cuiquam fere concedit, qui rem litterariam auctius ditaverit; sed, præterquam quod ad hoc extremum opus longo usu exercitatus accessit, numquam alias videtur operæ et labori minus pepercisse in vetustis codicibus undique comportandis et evolvendis. Jussus hac urbe abscedere anno 1710, consilium edendi Cypriani non abjecit, nec intermisit laborem, quem tamen, redux sub finem anni 1715, novo conatu repetiit, ac tandem typis cœpit mandare anno 1717. Jam prelum absoiverat genuina Cypriani opera ac maximam partem Baluzii annotationum, cum eum utiliter laborantem vita defecit die 28 mensis Julii, anno ætatis 88, Christi 1718. Mortuo Baluzio; non sine litteratorum oninium desiderio, novæ hujus editionis opus diu interruptum pependit, sed, anno 1724, rev. admodum pater domnus Dionysius de Sainte-Marthe, superior generalis congregationis Sancti-Mauri, pluribus rogante typographic regiæ præfecto, rem uni ex suis commisit, qui libenter oneri successit, et ab alio adjutus telam a doctissimo viro nondum absolutam pertexere conatus est, cum iis edendis et emendandis quæ Baluzius intacta reliquerat, tum vero, ut in pluribus aliis Patribus percommode factum est, uberius de rebus gestis Cypriani deque illius doctrina disscrendo. Ut promissis satisfiat, nonnullæ S. Martyris sententiæ in hac præfatione, quam vita Cypriani proxime sequetur, æquis ponderibus examinandæ sunt : sed antea variæ illius operum editiones recensenda videntur.

Variæ operum Cypriani editiones quæ in ipsis typographic incunabulis adornatæ ac postea pluribus in locis repetita sunt, quanta fuerint hujus scriptoris legendi studia declarant. Tres antiquissimæ memorantur : Romana, an. 1471, per Conradum Sweinheim et Arnoldum Pannartz; Veneta, an. 1474, per Vindelinum Spirensem; tum quæ dicitur innominata, quia nec urbis nec typographi nomen adscriptum. Testatur editor Oxoniensis usum se esse tribus editionibus: Ad manum habui, inquit, ‹ editiones vetustissimas, Spirensem anni 1171; innominatam, cui nec patria nec ætas affigitur, nec non illam Remboldi anni 1512. › Sed tamen editio illa quæ Spirensis vulgo dicitur, non Spira, sed Venetiis excusa, ut jam observarunt eruditorum nonnulli; et eorum errori, qui illam Spire attribuunt, locum dedit nomen Vindelini Spirensis, a quo perfecta fuit anno 1471. Nam Joannes Spirensis mortuus est Venetiis anno 1470, ejusque officio et laboribus in cadem urbe successit frater Vindelinus, cui proinde debetur hæc editio. Id patet ex his versibus, qui ad calcem editionis librorum de Civitate Dei ab eodem Vindelino adornatæ leguntur :

Qui docuit Venetos exscribi posse Joannes
Mense fere trino centena volumina Plini,
Et totidem magni Ciceronis Spira libellos,
Coeperat Aurelii; subita sed morte peremptus
Non potuit cœptum Venetis finire laborem.
Vindelinus adest ejusdem frater et arte
Non minor; Hadriacaque morabitur urbe.

M. CCCC. LXX.

“:

Ex his maxime dubium videtur quod ait, post nonnullos alios, eruditus auctor Annalium Typograph. tom. 1, Vindelinum in Germaniam abiisse et anno 1571 Bartholdi opera ibi edidisse. Recenset idem scriptor libros a Vindelino Venetiis ann. 1572 et 1577 editos.

Prodiit Parisiis, anno 1312, alia editio operum Cypriani ex typographia Bertoldi Rembolti et Joannis Waterloes. Accesserunt in hac editione Cardinalia Christi Opera, Expositio in symbolum Apostolorum et Passio S. Cypriani; libro sive epistola de Aleatoribus, et aliis nonnullis quæ ad Robertum Fortunatum missa fuerant S. CYPRIANI. IV.

1

>