Obrazy na stronie
PDF
ePub

et indecorum eligendo, ut in casu cum infamia propria et parentum, sane delictum committit ea punitione dignum, ut ad breve tempus ejus aspectum et colloquium parentes recusent. Giribaldus, Diana, Layman. CASUS 3: Plautillus pluribus occurrens, omnes salutat præter inimicum qui est cum illis; an peccet graviter?

Ita quidam existimant; sed juxta Sylvium respici debet intentio personæ et magnitudo scandali: si enim vel nullum ex adjunctis vel parum omnino sit scandalum, et persona non ex odio, sed vel in significatione injuriæ quam recenter recepit, ut scilicet alter in posterum magis caveat ab offensionibus, vel alia justa causa sic agit, non videtur peccare saltem mortaliter. Dens.

(P) Pag. 689.

[ocr errors]

1048. Quoad officia generalia charitatis notamus pro praxi: De redemptione captivorum. Hic satis erit referre quod scripsit S. Congregatio Episcoporum et Regularium 21 martii 1855 ad Generalem Ordinis Ss. Trinitatis, qui dein, habita facultate, hanc dedit epistolam ad omnes Episcopos: Illme et Rme Domine. P. F. Antonius a Matre Dei, major ac generalis Minister Ordinis Excalceatorum Ss. Trinitatis Redemptionis captivorum humiliter exponit, quomodo a sæculis ex quo ortum habuit Ordo prædictus, peculiari affectu a Ss. Pontificibus semper prosecutus fuerit; quare nunquam destiterunt gratias et privilegia elargiri ejusdem Ordinis professoribus, qui semetipsos dedicabant redemptioni christianorum captivorum et fidelibus qui pro suis viribus eandem redemptionem coadjuvabant.

› Veruntamen cum ope misericordia Dei christianorum captivitas fere sit extincta, Patres excalceati dicti Ordinis desiderium summi Pontificis feliciter regnantis, tametsi ignorarent, mirabiliter compleverunt, cum unanimi deliberatione in proximo celebrato generali Capitulo redemptionem Maurorum puerorum a d. Nicolao Oliviero genuensi presbytero approbatione universali inchoatam, ab ejusdem Ördinis religiosis prosequi decreverunt. Hinc ab eodem summo Pontifice Pio IX, per S. Congregationem Episcoporum et Regularium, literas ob⚫ tinuit supradictus p. Generalis minister sub die 21 martii vertentis anni (1855), quibus omnia privilegia, et gratiæ om a Ss. Pontificibus Ordini suo concessæ, denuo confirmantur, et insuper ad redemptionem puerorum Maurorum extenduntur. Quare dominationem tuam humiliter exorat, ut hoc opus Deo omnipotenti admodum acceptum et humanitati proficuum apud fideles Dioecesis tuæ promovere digneris, tum hasce literas executioni demandando; aut si ibi reperiuntur pia sodalitia Redemptionis captivorum, illa admonendo, ut juxta uniuscujusque vires, huic operi auxilium ferant. V. Analecta Juris pontificii, anno 1861; Civiltà Cattolica, ser. 6a, t. Vi: La tratta dei

Negri, ecc.

1049. Hospitalitas: Etiam hospitalitatis meminisse juvat, qua erga peregrinos et itinerantes charitas exercetur. Officium istud antiquitus ubique gentium tanta cum religione observatum fuit, ut ejusdem neglectus passim notam insignis dedecoris et quasi infamiæ inureret. Etiam sacræ utriusque Testamenti tabulæ illud enixe urgent. Hodie dum tamen, cum in regionibus saltem cultioribus nbique publicæ tabernæ extent, hospitalitas prout de necessitate, ita de vigore quoque suo multum amisit. Attamen officium adeo commendatum etiam

[ocr errors]

nunc suas sibi partes vindicat, dum nempe vel peregrinantis inopia vel angustiæ loci, vel qucæunquæ aliæ circumstantiæ illud expetunt. Divinus Redemptor hæc quoque obsequia sibimet ipsi præstari asserit: hospes eram, et collegistis me (Matth. xxv). Et quamvis nulla forte necessitas adsit peregrinos hospitio excipiendi; charitas tamen fraterna sæpe expetit, ut eos nostro vel consilio vel favore adjuvemus.

Eo pejus agunt, qui itinerantes divexare, lacessere, dolo vel fraude circumvenire, vel omnino ad turpia, et nefanda pertrahere haud reformidant. E contrario simplices ruricolæ non raro per excessum impingunt, dum nempe homines periculosos, circumforaneos, vel publice proscriptos fovent et occultant, iisque opportunitatem præbent leges publicas eludendi. Hactenus Stapf, § 354.

1050. Il non-intervento. Novum hoc ac perexitiosum revolutionis inventum pugnat evidentissime cum genuinæ charitatis regulis, quibuscunque tandem speciosis verbis honestari velit; si enim tenemur privatorum necessitatibus intervenire et subvenire, quanto magis necessitatibus publicis totiusque societatis? Unde modernorum Diariorum princeps: Una società, come un individuo, è ente finito, limitato da imperfezioni, impedito da debolezze, le quali possono rendere necessario l'ajuto d' altri popoli: adjutorium simile sibi. La Provvidenza dunque che formò i popoli bisognosi di taie ajuto, per conseguenza della loro stessa natura, ordinò cotesto ajuto scambievole, soprattutto quando sono a contatto l'uno coll' altro...

Risponde il NON-INTERVENTO alla moderna: ogni popolo dev'essere libero a farsi da sè i fatti propri. Quasi che tra questi fatti propri non vi sia anche quello di procurarsi ajuto nel caso di bisogno, onde che onestamente può aversi. Strana sentenza in verità e spietatezza selvaggia, la quale inchiude la distruzione della società fra le genti, come il sussidio interdetto fra i cittadini distruggerebbe la società civile. Giacchè, secondo il detto di poc' anzi, che altro è società civile se non mutuo sussidio? Vietare al povero di ricevère il soccorso del ricco è una spietatezza, sia il povero una persona, una famiglia, un comune, una gente, una nazione. Coloro, che vietano al mendico il ricorrere alla mano benefica che può dargli il soccorso, oh, costoro si, sono rigorosamente logici, allorchè vietano al popolo debole l'ottenere da un popolo forte un ajuto che gli assicuri la tranquillità e l'ordine.

D

Ma chiunque comprese la legge fondamentale della società (adju torium simile sibi dee concedere ad ogni popolo il diritto di ricevere ajuto dal vicino benevolo, e ad ogni sovrano di riceverlo dal sovrano amico. Interporsi ad arrestare la mano benefica che corre all'amico in ajuto, è il colmo della spietatezza, non meno che dell'iniquità. Colmo dell'iniquità, perchè si vieta all'ajutatore l'uso libero delle proprie forze, le quali egli vorrebbe adoperare in pro di chi ne abbisogna. Colmo di spietatezza, non solo perchè si toglie al necessitoso quel bene che spontaneamente gli verrebbe largito da mano benefica inviata dalla Prov. videnza; ma anche perchè il bene interdetto è il bene di giustizia e di ordine supremo tra i beni naturali; e la violenzal o toglie non ad una persona isolata, ad una famiglia, a poche centinaja di un Comune, ma ad una intera nazione, a parecchi milioni d'uomini che vengono condannati in tal guisa a palpitare perpetuamente fra l'incertezza d'una società agitata, e il turpe e disperato letargo d'una società incatenata e schiava d'un partito, che prevale forse più per l'ajuto dei tradimenti stranieri, che per la possanza degli indigeni oppressori. › Civiltà Catt., ser. 4a, t. v: Il non-intervento. Franco, Risposte popo

lari ecc. tit. : Non-intervento. Della-Margherita, L'uomo di Stato, 1. vi, c. 4: Intervenzione; it. Avvedimenti politici, c. 18: Relazioni d'uno Stato cogli altri.

Et Kolb Bernard egregie sane ajebat: Io non cercherò di apprezzare il senso, e il vero spirito del principio del NON INTERVENTO, seppur esso è un principio, e non piuttosto una di quelle pegazioni sociali di cui il genio rivoluzionario de'nostri tempi sa cosi abilmente lrovare la formola ed applicar l'uso. Io non mi fermerò ad esaminare quale sia l'indole logica e legittima di questo sistema, la cui origine inglese mi dà legittimamente a sospettare, dove può cominciare, dove deve tipire. Se gli è dato di prevalere sul diritto, sulla giustizia, sui doveri internazionali, sulle condizioni di rispetto reciproco, e di solidarietà morale che porta tra i diversi Stati, una società organata come fu fin qui la società europea, io potrei chiedere, se il principio assoluto del Non-INTERVENTO, come il principio assoluto della nazionalità non sia il lasciate fare e il lasciate passare delle rivoluzioni. • Tor., nata dell'il marzo 1861 al Corpo legislativo francese.

Sed ipfandum, quem tenebrosæ conventiculæ ediderunt partum ad societatis perniciem solemniter proscripsit Pius Papa IX Allocutione 28 sept. 1860, Novos et ante hunc diem inauditos ausus, ubi telerrima inde consectaria et ingentia societatis mala aperiens, omnibus potestatibus gravia verba facit, ne contingat ut qui hodie aliorum incendium placide intuetur, cras proprium lugere debeal, nemine succurrente: rebellio oulli parcil; sed omuibus blanditur suaviter, ut omnes alios post alios perdal securius. Abstinere non possumus (habet Pontifex summus), quin præter aliu deploremus funestum ac perniciosum prin. cipium quod vocant de Non-intervento, a quibusdam guberniis haud ita pridem, ceteris tolerantibus, proclamatum et adhibitum etiam cum de injusta alicujus gubernii contra aliud aggressione agatur; ita ut quædam veluti impunitas ac licentia impetendi et diripiendi aliena jura, proprietates, et ditiones ipsas contra divinas humanasque leges sanciri videatur, quemadmodum luctuosa hic tempestate cernimus evenire. Et mirandum profecto quod uni subalpino gubernio impune liceat ejusmodi principium despicere ac riolare, cum rideumus ipsum hostilibus suis copiis, universa Europa inspectante, in alienas ditiones irrumpere, legiti. mosque ex illis Principes exturbare: ex quo perniciosa consequitur ab. surditas, alienum nempe interventum dumtaxat admitti ad rebellionem suscitandam atque lovendam.

Hinc autem opportuna Nobis oritur occasio excitandi omnes Europe Principes, ut, pro spectata ipsorum consilii gravitate et sapientia, serio perpendant que quantuque mala in detestabili quem lamentamur éventu cumulentur. Agitur enim de immani violatione, que contra universale gentium Jus nequiter est patrata, quæque nisi omnino coerceatur, nulla deinceps legitimi cujusque juris firmitas ac securitas poterit consistere. Agitur de rebellionis principio, cui subalpinum gubernium, turpiter in. servit, et ex quo pronum est intelligere, quantum cuique gubernio discri. men in dies comparetur, et quanta in universam civilein societatem re. dundet pernicies, cum ita fatali communismo aditus aperiatur. Agitur de violatis solemnibus Conventionibus, quæ uli aliorum in Europa prin. cipatuum, ita etiam civilis Pontificiæ Ditionis integritatem seriam tectam. que serrari omnino postulant. Agitur de violenta direptione illius prin. cipatus, qui singulari divinæ Providentiæ consilio Romano Pontifici datus est ad Apostolicum suum Ministerium in universam Ecclesiam plenissima libertate exercendum.... Itaque omnibus supremis Principibus persuasum esse debet Nostram cum Ipsorum causa plane esse conjunctam,

eosque suum Nobis auxilium afferentes Nostrorum æque ac Suorum ju rium incolumitati esse prospecturos. (Et nunc, reges, intelligite.) It. vide Syllabus, propositione LXII.

1051. Sed (ajunt) hæc omnia definire politicorum est, non ecclesiasticorum; ecclesiastici in politica sese immiscere non debent, nec de illa loqui, scribere vel disputare; cum illis divina tantum credita sint. Resp.: Finchè la politica rimaneva chiusa nelle aule dei governanti, il clero si sarebbe guardato di parlarne in pubblico, pago di far sentire la sua voce autorevole quando si credeva opportuno di chiamarloci. Ma supposto che la politica, non certo per opera del clero, sia stata recata in piazza e fatta pascolo delle ignare e volubili moltitudini; supposto che uomini scredenti ed iniqui si facciano della politica poderoso stromento a pervertire le menti, a corrompere i cuori, soprattutto della gioventù inesperta, traboccando la società in peccati enormi con inestimabile ruina di anime; supposto che la politica invada le appartenenze religiose, professando spietatamente di volere spogliata la Chiesa, annullato il suo poter temporale, scristianeggiata la società, e cangiato il Cattolicismo in un non sappiamo che umanismo ghiribizzato da cervelli malati, e careggiato da cuori corrotti; supposto, diciamo, tutte queste cose, staremo a vedere che al clero sia disdetto di dire o di stampare questo è lecito, questo no, e siagli disdetto solo, perchè la materia di quegli atti morali è politica. Ma se il clero entra a giudicare dei contratti, dei giudizi, del diritto di guerra, delle relazioni domestiche in tutte le attinenze che quegli svariati oggetti hanno colla morale cristiana; perchè non potrà fare altrettanto nella politica, la quale in sostanza, nella parte sua più sublime, e diciam cosi razionale, appena è altro che la morale applicata alla vita pubblica ed internazionale dei popoli? Civiltà Cattolica, serie 4, t. v: Il silenzio del Clero in Italia nel 1859.

(Q) Pag. 704.

1052. Triplex distingui potest schisma: aliud speciale, ut cum quis a propria Ecclesia suoque Episcopo cum S. Sede communionem habente se injuste separat: qui si clericus deponitur, si laicus extra Ecclesiam projicitur. Aliud particulare, si nempe particulares Ecclesiæ inter se dissociantur; quod si fiat salva unitate fidei et communionis cum R. Pontifice, non est proprie schisma, sed dissidium opinionum ac voluntatum. Tandem universale, dum aliqua Ecclesia, Episcopus vel fidelis subjectionem et obedientiam R. Pontifici, uti tali denegat.

Diximus uti tali; nam non omnis separatio a Papa est schisma, sed solum recessus ab ipso tanquam a Vicario Christi in terris et capite totius Ecclesiæ. Sic schisma fit et est cum aliquis principatus seu regnum, negans obedientiam Romano Pontifici uti caput universalis Ecclesiæ, constituit sibi proprium Patriarcham aut Episcopum, eique in spirituali obedit, non attentis Papæ mandatis; licet de cetero omnes fidei articulos credat, ipsius etiam papatus necessitatem. At schismaticus non est qui Romanum Pontificem tanquam Vicarium Christi in terris recognoscit eique qua Pontifici obedientiam præstat; sed non vult illum recognoscere uti temporalem dominum alicujus provinciæ, eique obedientiam denegat, dum jubet ut arma deponat, ut suis politicis legibus obtemperet, etc. Est iste etiam coram Deo re

bellis, contumax, sacrilegus, gravi pæna mulctandus, et schismati forte proximus; at nondum præcise ob id de schismate culpandus.

Duobus ad summum Pontificalum electis, si ignoretur quis ex eis legitime electus sit, et aliquis adhæreat ei quem putat legitimum Pontificem, sed cujus postmodum electio nulla judicata est ab habente po. testatem , non est vere schismaticus; schismaticus esset, si cognila veritate adhuc persisteret in sua obedientia et adhæsione. Et ideo quandiu res incerta est, possunt esse sancti ex utraque parte; quod non semel evenit. V. Benedictus XIV, De Canonizatione etc., I. III, c. 20.

1053. Ait Billuart: non esset ulique schismaticus qui renueret subesse Pontifici, ut est homo privatus, ex odio v. g., vel propter aliquam ipsius personæ qualitatem, aut nollet illi obedire in aliquo præ. cepto, puta jejunii vel restitutionis ob ejus difficultatem. His enim non obstantibus, potest illum agnoscere ut Christi Vicarium, et illi subesse quantum ad definitionem fidei et morum. Sic quot sunt inobedientes suis superioribus, sed vere adhuc eos agnoscuni pro superioribus. Ve. rum periculosus est hic abstrahendi modus; experientia enim edocti sumus eos , qui in summi Pontificis veneratione atque obedientia nimium amant distinctionibus uti, eo tandem devenire, ut omnem submissionem ei proterve denegeni, etiam prout est Christi Vicarius.

Hic mire faciunt hæc cl. Della Margherita in suo celebri Memorandum stor. pol., c. x: « Ristorale le aniiche Monarchie nel 1815, si ri: tornò da Tutti i Gabinetti agli stessi errori, e ministri e magistrati mostrarono assai più zelo nel resistere alla santa Sede, che ai nemici interni ed esterni della pubblica quiete. Cosi hanno preparato nuove calamità all'Europa; nė sorgerà mai era migliore, o sorgendo non durerà a lungo, se i Principi e ministri cattolici non si faranno una gloria di stringersi come membri della gran famiglia cristiana al su. premo Pastore. Costantino, Teodosio, Carlomagno furono grandi in tutta l'estensione del termine fra i Monarchi, le cui geste narra la storia: foglia non vi fu degli allori di loro corone appassila, per la sommis. sione ai sommi Pontefici

. I giovani che si dedicano a maneggiar col tempo gli affari di Stato sindiino la storia di tutti i Regni, e impa. rino che non portó né rovina, nè danno ad alcuno mai la sommessione alla Chiesa, chè nulla toglie alla regia maestà la riverenza per le Somme Chiavi; che innunerevoli sono gli esempi di Principi e di Stati percossi da ogni genere di sventure e di umiliazioni per aver questi principii disprezzati. Potrei terminare con molte citazioni, ma sarebbero di autori troppo religiosi per carattere e per carriera, onde di buon grado gli ammettano coloro che già sono iocchi dai pregiu. dizi nelle scuole insegnati, e praticati nelle Cancellerie e nelle Curie forensi. Citero invece un diplomatico spagnuolo di gran senno d. Diego Saavedra: costui fu impiegato in negozi importantissimi dal Re cattolico, assistette in Roina a due Conclavi, in Ratisbona all'elezione dell'imperatore, e nella Svizzera ad otto Diete, studiò sopra una grande scala gli affari del mondo, fu quindi Consigliere del supremo consiglio delle Indie, e lasciò un libro di cento Imprese politiche per am. maestramento di Principi. Ecco come si esprime all'Impresa xxiv: • Distinti sono fra loro i poteri spirituale e temporale: questo si adorna i con l'autorità di quello, e quello si mantiene col potere di questo. » Eroica obbedienza quella che si osserva verso il Vicario di Colui

che dà e toglie gli scettri. Si gloriino i Re di non sottomettersi a • giurisdizioni e leggi straniere, ma non mai alla forza dei Decreti Apostolici. , - It. Avvedimenti politici ejusdem cl. auctoris, c. XIX, n. 3. – Vide item Cattolico di Lugano, vol. v.

[ocr errors]
[ocr errors]
« PoprzedniaDalej »