Obrazy na stronie
PDF
ePub

fidelium' daret. » Quam sententiam Benedicti Cardinales, datis ad eum litteris confirmabant.

Neque Gregorii Cardinales minore studio Concilii œcumenici auctoritatem prædicabant; quippe qui et ad illud appellarent, et appellationi hæc intersererent : « A vobis, Pater sancte, Vicario, ad Dominum nostrum Jesum Christum, qui judicaturus est vivos et mortuos et seculum per ignem ; item ad generale Concilium, a quo et in quo solent gesta etiam summorum Pontificum quæcumque pertractari, decerni, et judicari; item ad Papam et Pontificem futurum, cujus est gesta inordinata sui prædecessoris in melius reformare, etc. (1). »

Hinc patet quam falsi sint qui tum primum, occasione schismatis, ortam putant de Conciliorum superiore potestate sententiam, quique memorant appellationes ad generale Concilium, rem novam, quam hujus schismatis necessitas expresserit. Neque cogitant, a Bonifacio VIII, Regem et regnum Galliæ cum universis Ordinibus appellasse ad futurum Concilium; suoque loco referemus (2) ejusmodi appellationes, seculis anterioribus, a catholicissima tum Ecclesia Anglicana celebratas. Sed ut hæc et alia vetustiora omittamus, in modo recensitis actis vidimus appellationem interpositam a Gregorio XII ad generale Concilium, ut a quo et in quo solent gesta summorum Pontificum judicari. Ergo Concilii superiorem potestatem, ut rem solitam, non ut causa schismatis, recens excogitatam implorabant; neque a Papa, ut dubio, sed generatim a Papa recurri ad Concilium fatebantur; duæque obedientiæ, hoc est tota Ecclesia catholica agnoscebat hanc Concilii superiorem potestatem, in qua una fidelium conscientia acquiesceret.

Nam quod quidam commemorant, contendentium cessione seu abdicatione præstantissimum atque tutissimum remedium contineri, ex parte quidem verum est, sed rem penitus inspicienti vanum. Quid enim revera tutius atque præstantius in omni lite, quam ut litigantes ultro paciscantur? Sed cum id impetrari a pertinacibus sit difficillimum, hinc fit ut necessaria sit judiciaria auctoritas, quæ cuncta constituat. Quare Concilium, quod litem disceptaret, atque ambos contendentes in ordinem cogeret, omnes requirebant.

Huc accedit, quod, ambobus etiam loco sedentibus, quæstio superesset, spontene an coacti papatum abdicarint. Neque enim

(1) Bull. Bened. Spic. loc. cit. p. 202. Ap. Rain. ann. 1408, n. 9. lib. 1, cap. xxv.

[ocr errors]

- (2) Inf.

persuaderi poterat auctoritate pollentibus ut cederent; ac si id deserti facerent, vis quædam illata videbatur, resurgebantque vanæ spes tuendæ dignitatis, atque in pristina mala relabebatur Ecclesia. Nullum ergo remedium, nisi in suprema Concilii generalis auctoritate atque judicio.

NOTE.

Le titre du chapitre a été corrigé par Bossuet; il n'est guère intelligible dans l'édition de 1730: « Nullum remedium nisi in Conciliorum generalium « superiore potestate; an ea sit agnita per ordinem et schisma : an ideo translata ad schismatis causam quod in aliis quoque causis prævalere soleret. >

[ocr errors]

CAPUT X.

Concilium Pisanum ab utriusque obedientiæ Cardinalibus convocatum, quo jure? Ejus Concilii acta.

Cum ergo omnes faterentur generalis Concilii opem esse Ecclesiæ necessariam, quæstio supererat, quis illud Concilium convocaret. Nam et priscis canonibus erat cautum, ne absque Romano Pontifice Ecclesiæ convenirent; et id a contendentibus exspectare, ut totam Ecclesiam in duas distractam obedientias convocarent, nihil aliud erat quam operam ludere. Neque enim quisque eorum Concilium ullum convocaturus erat, nisi a quo pro vero certoque Pontifice coleretur. Id etiam experimento claruit : ecce enim Gregorius, Senas; Benedictus, Perpinianum petiit. Ibi diversissimis mundi partibus constituti, suam quisque Synodum, Gregorius, Austriam Aquileensis diœcesis, vix notum in Utini vicinia oppidulum; Benedictus, Perpinianum Elnensis dioecesis, convocarunt. Quo fine? Nempe eo, ut, quemadmodum erat prædictum a Cardinalibus, unus ad Occidentem, alter ad Orientem, gressibus directis; ad schisma perpetuandum, et unionis spem penitus evacuandam pergerent (1); » nihilque aliud afflictæ Ecclesiæ superesset quam illud propheticum, quod iidem Cardinales merito inculcabant : Venite, congregamini omnes bestiæ terræ; properate ad devorandum: ecce derelictus est grex (2).

Cum igitur eo loco res essent, ipsa necessitas extorquebat, ut quocumque modo Ecclesia conveniret: quæ ubi semel coacta et adunata esset, ejus auctoritatem summam et indetrectabilem futuram pacis studiosi consentiebant omnes. Quare Cardinales utriusque partis id sibi uno ore decernunt licere, ut in tanto discrimine Concilium convocent. Et diserte Benedicti XIII Cardinales: Ubi Concilium est convocandum, sicut in casu nostro, et PAPA UNICUS (quanto magis dubius !) non vult, negligit, aut non potest, vel est furiosus; non dubium quin Cardinales possint; nec necesse est ut convocans habeat auctoritatem supra Concilium, cum, ab Archiepiscopo convocante, ad Concilium appelletur (3). »

(

(1) Vid. ap. Rain. ann. 1408, n. 54, 56, Epist. Card.
(3) Spicil. loco cit. Resp. Ambass. Reg. Rom. Ruperti p. 270.

(2) Jerem. XII. 9.

[ocr errors]

Id ipsum professi Gregorii XII Cardinales, et utrumque collegium, a suis Pontificibus discessione facta, Concilium generale Pisas convocant. Qua vero auctoritate in casu tam extraordinario staret illud Concilium, noster Gerson exponebat anno 1408, facta propositione coram Anglicis ad Synodum Pisanam delegatis, in hæc verba Osee (1): Congregabuntur filii Juda et filii Israel pariter, et ponent sibimet caput unum. Docebat autem hæc, consideratione IV : « Congregatio filiorum Israel et Juda pariter sumit suam efficaciam et virtutem a divino semine, quod per ecclesiasticum corpus, tanquam sanguis vivificus, diffusum est, et radicaliter seu inseparabiliter insertum (2). Tum commemoratis permultis sane casi bus, quibus Ecclesia sine Papa congregari possit : « In talibus, inquit, casibus, congregatio ecclesiastica sumit auctoritatem, et virtutem se ipsam uniendi, ex divino semine per universum corpus diffuso; quod est ipsa fides, ipsa caritas, ipse utriusque ductor Spiritus, ipse Christus, ex quo totum corpus compactum et connexum per omnem juncturam subministrationis... augmentum facit (3). » Plura in eam rem postea referemus, nunc ista sufficiant; cum præsertim nemo dubitet jure ipso naturali c ommunitatem omnem, nativolicet capite destitutam, quanto magis Christi Ecclesiam ab eo optime constit utam, suæ unitati ac saluti summa auctoritate et efficacia providere posse.

Hac igitur auctoritate fulti Cardinales utriusque partis, Pisano Concilio, ipsi primi omnium numero viginti tres adsunt; adcurrunt undique Principes Ecclesiarum, fidei periculo et tanta necessitate permoti; trecenti Episcopi cum totidem fere Abbatibus, omnium pene religiosorum Ordinum Superiores et Generales, legati Regum, Principum, regnorum, provinciarum, ex celeberrimis Capitulis et Academiis deputati, atque innumerabiles sacræ Theologiæ et canonici Juris Doctores (4). Fit « sancta et universalis Synodus universalem Ecclesiam repræsentans, Spiritus sancti gratia in majori Ecclesia congregata (5). » En qua auctoritate freti, nempe universalis Ecclesiæ quam repræsentarent, sanctique Spiritus, cujus gratia coalescerent: qua deinde auctoritate citantur contendentes, et contumacia declaratur; ac demum sessione xv (6), uterque

(1) Os. I. 11. (2) Gers. Prop. cor. Angl. cons. iv, tom 11, p. 128.— (3) Ephes. IV. 16. (4) Vid. subscript. tom x1, Conc. col. 2213; et in Spicil.—(5) Conc. Pis. sess. xv; ibid. col. 2201. — (6) Ibid. et Spicil. tom. vi, p. 324.

« de papatu damnabiliter contendentes (seu) potius colludentes ), ut notorii schismatici et antiqui schismatis nutritores, notorii hæretici et a fide devii, notoriisque criminibus enormibus perjurii et violationis voti irretiti, et universalem Ecclesiam notorie scandalizantes, atque adeo ipso jure dejecti » declarantur, deponuntur, ab Ecclesia præciduntur. Sessione XVI, antequam eligatur Pontifex, fit decretum Cardinalium sacramento confirmatum, de continuando Concilio, quoad rationabilis, debita, ac sufficiens reformatio universalis Ecclesiæ et status ejus tam in capite quam in membris facta sit, et quod sede vacante continuetur Concilium, et ad reformationem procedatur (1). » His pactis atque decretis, anno 1409 sessione XVII, Petrus Philargus Cretensis, ex Minorum familia, vir sanctus ac doctus, a Cardinalibus eligitur, et assumpto Alexandri V nomine in Petri cathedra collocatur. Denique,cum multi Antistites ac Legati discessissent, sessione XXI, ab Alexandro V, sacro approbante Concilio, dimittuntur Patres, ac triennii tempus indicitur, quo elapso tempore, continuetur Concilium. Atque hæc, quæso, lectores diligenter advertant,nec schismatis tantum, sed etiam reformationis gratia, Pisanam Synodum institutam et continuatam esse recordentur. Ne miremur Constantiensem Synodum, Pisanæ continuationem, de reformandi auctoritate tanta dixisse: quæ tamen Schelstratus non modo dissimulaverit, verum etiam, quoad potuit, eversa voluerit.

(1) Conc. Pis. sess. xvi, col. 2205, 2204.

NOTE.

Au troisième paragraphe, les mots : Quod est ipsa fides, et le reste, jusqu'à la fin, sont une addition de la propre main de Bossuet.

Autre addition, § suivant; après les mots : In majori Ecclesia congregata, Bossuet ajoute: «En qua auctoritate freti, nempe universalis Ecclesiæ quam representarent, sanctique Spiritus, cujus gratia coalescerent; qua deinde auctoritate citantur contendentes etc. »

Troisième addition, fin du chapitre : « Quæ tamen Schelstratus non modo dissimulaverit, etc. »

« PoprzedniaDalej »