Obrazy na stronie
PDF
ePub

Hæc triginta Episcopi decreverunt, subsignarunt, tota Gallia divulgarunt; eoque spiritu omnes Episcopi Constitutionem ad se ab eo cœtu missam receperunt, ut dubium non sit quin communis is fuerit Ecclesiæ Gallicanæ sensus.

NOTE.

« Personne n'a plus fait valoir qu'eux (les théologiens français) le droit des évêques, de recevoir les décisions dogmatiques du Saint-Siége avec connaissance de cause et comme juges de la foi. Cependant aucun évêque français ne s'arrogerait le droit de déclarer fausse, et de rejeter comme telle, une décision dogmatique du Saint-Père. Il y a donc quelque chose entre l'obéissance purement passive, qui enregistre une loi en silence, et la supériorité qui l'examine avec pouvoir de la rejeter. Or, c'est dans ce milieu que les théologiens français trouvent la solution d'une difficulté qui a fait grand bruit, mais qui se réduit cependant à rien lorsqu'on l'envisage de près.

« Les conciles généraux peuvent examiner les décrets dogmatiques des Papes sans doute, pour en pénétrer le sens, pour en rendre compte à euxmêmes et aux autres, pour les confronter à l'écriture, à la tradition et aux conciles précédents, pour répondre aux objections; pour rendre ces décisions agréables, plausibles, évidentes à l'obstination qui les repousse; pour en juger, en un mot, comme l'Eglise gallicane juge une constitution dogmatique du Pape avant de l'accepter.

« A t-elle le droit de juger un de ces décrets dans toute la force du terme, c'est-à-dire de l'accepter ou de le rejeter, de le déclarer même hérétique, s'il y échoit? Elle répondra NON; car enfin le premier de ses attributs, c'est le bon sens. (Du Pape, liv. 1er, chap. 14). »

CAPUT XVIII.

Tres aliæ secutæ Cleri Gallicani congregationes probant necessariam Episcoporum consensionem, atque hanc pro ecclesiastico judicio esse habendam.

Pergit Relatio, docetque « harum turbarum auctores, neque summi Pontificis auctoritate, neque Ecclesiæ Gallicanæ universali assensu cohiberi potuisse (1); » subortam de genuinis propositionum sensibus quæstionem, sive vitilitigationem, cujus gratia (anno 1654, 9 Martii) XXXVIII Episcopi iterum ad Luparam, apud eminentissimum Mazarinum, convenirent.

Quæstio gravis Patribus visa est, atque omnino id agi ut Constitutio evanesceret, summusque Pontifex tantum inani murmure detonasse videretur. Itaque datum negotium aliquot Episcopis, ut, quæ ad hanc rem facerent, diligenter ponderarent; quorum relatione facta, lectisque Jansenii necessariis locis, aliisque in eam rem editis scriptis atque documentis, re in deliberationem adducta, « conclusum est (a sacro cœtu) declaratum iri per modum judicii, visis omnibus causæ ex utraque parte documentis, in Constitutione damnatas propositiones, ut quæ Jansenii essent, ac sensu Jansenii cujus judicii Relatio ad summum Pontificem atque etiam ad universos Episcopos Gallicanos, datis litteris, mitteretur: 28 Martii, anno 1654 (2).

Sic Episcopi in Constitutionis apostolicæ executione atque interpretatione, suborta difficultate, quam ad decreti fidei robur maxime pertinere constaret, agunt ut judices, idque ad Innocentium X scribunt his verbis (3): « Ad munus episcopale pertinere putavimus, recens excitatas a Clericis numero paucis contentiones definitione nostra compescere, qua Constitutionis apostolicæ integra executio, quæ nobis commissa est, adversus alienas a vero illius sensu expositiones sanciatur. » Atque iterum (4): « Nos in hac urbe Parisiensi congregati censuimus, et per epistolam encyclicam his litteris adjunctam declaravimus, propositiones illas et opiniones esse Cornelii Jansenii, et in

[blocks in formation]

sensu ejusdem Jansenii a Sanctitate vestra damnatas, disertis et manifestis verbis ; » denique : « Constitutionem ordine canonico latam, atque genuino in sensu intellectam, quem litteræ istæ patefaciunt, nos suscipere testamur. >

Sic profecto testari pergunt consensionem suam, cum ad papalis decreti auctoritatem accedit, judicium esse ecclesiasticum; qua etiam Constitutionis verus genuinusque, quem ipsi admittant, sensus exponatur: genuino sensu, inquiunt, quem litteræ istæ patefaciunt.

Epistola vero ad Præsules Gallicanos missa, sic dicunt : « Declaravimus et hoc nostro judicio declaramus (1); » ut nemini dubium esse possit, quin judicium ecclesiasticum hac sua definitione protulerint.

Hæc igitur omnia ad Innocentium X missa, ac per Episcopum Lutevensem tum Romæ agentem tradita (2), summa Pontificis gratulatione accepta sunt, probatumque est latum de sublata difficultate ac Bullæ interpretatione ab Episcopis judicium, dato Brevi 29 Septembris, anno 1654.

Quo Brevi recepto, ac per universam Galliam promulgato, tertio Episcopi Parisiis congregantur, atque ad universos Galliarum Episcopos hæc gesta perscribunt, testanturque ab Episcopis primum congregatis, « cum reverentia receptam Constitutionem, unoque spiritu cum sanctissimo Papa probatam ac pronuntiatam quinque propositionum, quas ipse censura confixerat, condemnationem (3). » Quo rursus declarant consensionem suam verum ecclesiasticumque judicium.

Subdunt ab Episcopis iterum congregatis verum Constitutionis sensum, expresso judicio declaratum, data epistola 10 Maii 1655 (4).

Anno denique 1656, Episcopi quartum congregati numero XL, cum deputatis omnibus, ordinario coetu Cleri Gallicani, quæ tribus ante actis cœtibus gesta erant, ordine recensita confirmarunt 2 Septembris (5). Insuper affirmarunt intactam et inviolatam manere sancti Augustini doctrinam, quam Jansenius perperam sibi vindicavit ; atque hæc omnia ad Alexandrum VII perscripserunt.

In epistola ad Regem hæc dicunt: « A se denuo confirmata

[blocks in formation]

et approbata, quæ Mazarino Cardinale Præside gessissent Episcopi ad acceptandum judicium suæ Sanctitatis, et condemnationem errorum (1); » Regique supplicant ut jubeat judices suos adesse auxilio Episcopis exequentibus Constitutionem, eorum consensu receptam.

Ad Reginam vero matrem: Ab Innocentio X confirmatum id quod ipsi judicassent; » tum : « Acceptatam a se unanimi consensu Sedis apostolicæ definitionem (2). »

Postea ad Episcopos : « Exequendam Constitutionem eo sensu, qui judicio episcopalis cœtus declaratus esset mense Martio 1654 (8); ad quos etiam mittunt formulam ab omnibus subscribendam.

Denique Relationem, ex qua hæc omnia retulimus, fieri jusserunt, comprobarunt, manu sua confirmarunt. Hæc gesta, prima, secunda et quarta Septembris, in congregatione generali totius Cleri Gallicani, anno 1656.

Sic igitur Ecclesia Gallicana decretum fidei a Sede apostolica missum, consensu, judicio, deliberatione accepit.

[blocks in formation]

Le juge de la foi n'est pas juge de ce qui est déjà décidé; autrement il faudrait dire aussi que ni le concile ni le pape ne sont juges de la foi, parce qu'ils ne peuvent plus soumettre à leur jugement le symbole de Nicée ni la lettre dogmatique de S. Léon. Juger n'est pas réformer; ainsi on peut bien être juge sans réformer le jugement prononcé par un autre... Lorsque le pape a prévenu le jugement des évêques, ceux-ci ne laissent pas d'être juges de la foi, quoiqu'ils ne puissent pas réformer le jugement du pape. Car il n'est pas essentiel au juge de réformer, et même chacun des évêques peut avoir des raisons différentes pour fonder son jugement; mais le jugement ne laisse pas d'être un. Car les raisons ne sont pas le jugement. Le jugement n'est que la décision. Enfin il est arrivé qu'après la condamnation des erreurs, il a fallu établir la doctrine de l'Eglise et former les anathèmes pour fixer d'une manière plus précise les points où consiste l'erreur, et cela pour préserver les fidèles de la séduction. J'apporte pour exemple le concile de Trente. (Le cardinal Litta, Lettres sur les quatre articles, 29° lettre.)

Duo exempla ab antiquitate deprompta, quibus Gallicanarum congregationum gesta firmantur: sancti Siricii de Joviniano judicium: Capuana Synodus, et ejusdem Siricii responsio ad Macedonas.

Sic quoque solebat antiquitas. Quarto seculo, cum Jovinianus virginitatis propositum improbaret, eamque hæresim in ipsa etiam urbe Roma disseminare inciperet, sanctus Siricius Papa, facto Presbyterio, eum condemnavit; atque hoc judicium ad Mediolanensem direxit Ecclesiam. Sic autem erat constitutum (1): « Unde Apostolorum secuti præceptum ; quia aliter quam quod accepimus annuntiabant, excommunicavimus. Omnium ergo nostrum, tam Presbyterorum quam etiam totius Cleri, unam scitote fuisse sententiam, ut Jovinianus, Auxentius, Genialis, etc., qui incentores novæ hæresis et blasphemiæ inventi sunt, divina sententia, et nostro judicio, in perpetuum damnati, extra Ecclesiam remanerent, quod custodituram Sanctitatem vestram non ambigens, hæc scripta direxi. »

Hoc sancti Siricii Papæ ac Sedis apostolicæ judicium Itali Episcopi, sancto Ambrosio Præside, Mediolani congregati, synodali judicio receperunt his verbis: « Itaque Jovinianum, Auxentium, etc., quos Sanctitas tua damnavit, scias apud nos quoque secundum judicium tuum esse damnatos (2). » Sic damnatos Sedis apostolicæ judicio ipsi quoque, sed prolato pariter judicio, damnant. Unde ille consensus, quo ecclesiastica judicia summam vim obtinent, perinde haberi censetur, cum vel Episcopos præeuntes Sedes apostolica probat, vel, Sede apostolica præeunte, concinunt et consentiunt Ecclesiæ.

Sic ab Episcopis Gallicanis, Lutetiæ Parisiorum frequente conventu sæpius congregatis, Innocentii X recepta Constitutio. Reliqua in Jansenii Augustinum sacrosanctæ Sedis acta, eodem Episcoporum consensu valuerunt. In Galliis, maxima solemnitate, gravissimoque judicio expressus consensus est

(1) Ep. Siric. ad Mediol. Eccles. int. Ambr. post Ep. XL1, al. LXXX; tom. it, col.

965. Vid. etiam tom. 11 Conc. col. 1024.

(2) Rescript. Ep. Ambr., etc., ad Siric. int. Ambros. Epist. xLn1, alias LXXXI, col. 969; et tom. 1 Conc. col. 1026.

« PoprzedniaDalej »