Obrazy na stronie
PDF
ePub

Viri boni sanctique consulendos docent per Orbem terrarum Episcopos : quæstionis finem ab Ecclesiæ universalis auctoritate exspectandum.

Quis esset interim Catholicorum ea de re sensus, exponere juvat. Ac primum Scythæ Monachi fidem suam diligenter expositam (1) sancto Fulgentio ejusque collegis sanctis Christi Confessoribus, ac Ferrando Diacono, viris eo ævo sanctissimis ac doctissimis, approbarunt.

Id tantum in Fulgentio notaveris, malle eum dicere unam ex Trinitate personam quam unum Trinitatis, vel unum ex Trinitate (2). Quæ diversitas tam est levis, ut qui ea re tantum differant, eos unanimes et ubique consentaneos merito pronuntiaveris. Unde nec illi Monachi, a tantis Episcopis rite interrogatis, reprehensionis quidquam, sed fraternæ caritatis testimonia retulerunt.

Ac revera unus ille Trinitatis indefinite dictus, quis est alius quam una persona Trinitatis? ut etiam Joannes Maxentius et Ferrandus Diaconus ac postea Facundus Episcopus Africanus, ejus ævi nobilis scriptor, luculentissime declararunt (3).

Sane Ferrandus Diaconus pravos sensus tres memorat (4), quibus dici posset, unus de Trinitate; verum eos sensus Monachi apertissime respuebant. Quare Ferrandus Diaconus offensioni quorumdam tribuit, ut una de Trinitate persona dicatur potius quam unus de Trinitate; cum utrumque indifferenter apteque et innoxie dici possit.

Sed cum Nestoriani personæ nomine abuterentur, Christumque, ut Legatum, Verbi personam exhibuisse dicerent; ideo, Nestorianarum fraudum gnari, unum Trinitatis male

(1) Vid. Ep. seu lib. Petri Diac. de Incarnat. int. Op. Fulg. Ep. xvi, p. 217 et seq.

(2) Fulg. lib. de Incarn., etc., ad Petr. Diac. Ibid. Ep. xvi, cap. x, n. 18; p. 296.

(3) Maxent Resp. ad Epist. Horm. tom. 1x Bibl. Patr. p. 542. Ferr. Epist. ad Anat. Diac. n. 14, 16; p. 506. Facund. pro defens. trium Capit. lib. 1, cap. 111; Ibid. tom. x, p. 6.

(4) Ferr. ibid. n. 16.

bant dici; anteponebantque eam locutionem, in qua Nesto rianorum dolus minus abscondi posse videretur. Hæc Maxentius; hæc Facundus (1); notantque omnes hujus ævi scripto res, ipsam Trinitatem ita esse locutam Ecce Adam quasi unus ex nobis factus est (2): non dixit, quasi una ex nobis persona; sed, quasi unus ex nobis; cum tamen, ut ait idem Facundus, « nullus de Trinitate melius loqui possit, quam ipsa de se locuta est Trinitas. »

Addebat Joannes Maxentius beati Augustini locum, quo Christum appellabat unum trium; quod quidem, quid est aliud quam unus Trinitatis (3) ?

Neque, quod objiciebat Dioscorus Diaconus, Monachi Scythæ inserere fidei Chalcedonensi nitebantur eam locutionem; aut, quod illa deesset, imperfectam Synodum arguebant; sed profecto asserebant, quod res est, licere ad hæreticorum fraudes refellendas multa extra Synodos usurpare, præsertim vero ea quæ Patrum usu probata esse viderentur.

Cæterum Chalcedonensem Synodum, ac beati Leonis epistolam, ubique celebrabant; neque tantum Eutychen, sed etiam Alexandrinum Dioscorum ejusque sequaces condemnabant et Christum non tantum ex duabus, Eutychianorum more, sed etiam in duabus naturis subsistere; unumque Trinitatis passum quidem, sed carne tantum, non autem divinitate, omnibus paginis testabantur (4).

:

Hæc igitur quæstio cum magna animorum contentione inter Ecclesiasticos tractaretur, Ferrandus Diaconus, a Severo Scholastico Constantinopolitano rogatus quid sentiret, jubet interrogari non se quidem, verum eos « quibus honor sacerdotii docendi auctoritatem tribuit. Interrroga, inquit, principaliter apostolicæ Sedis Antistitem, cujus sana doctrina constat judicio veritatis, et fulcitur munimine auctoritatis. Interroga plurimos per diversa terrarum loca Pontifices, quibus scientia cœlestium præceptorum divinitus inspirata famam grandem sui cum veneratione collegit (5). » Hos quidem omnes interrogandos monet, sed principaliter Romanum Pontificem. Cæterum, post quæstionem diligen

(1) Max. et Facund. loc. cit.

(2) Gen. 11. 22. Fac. loc. cit.

(3) Maxent. Profess. fid. tom. 1x Bibl. Patr. p. 535. Aug. Enchir. cap. xxxvm, n. 12; tom. vi, col. 211.

(4) Max. Ep. ad Germ. Joan., etc., loc. sup. cit. p. 534, col. 2.

(5) Ferr. Ep. ad Sev. tom. 1x Bibl. Patr. p. 509.

tissime pertractatam, quo tandem loco certissime figat pedem his verbis explicat: « Unde desistendum a contentionibus reor; exspectandum potius persuadens patienterque hanc dubitationem ferendam, donec universalis Ecclesiæ auctoritate vel pronuntietur suscipienda, vel prodatur abjicienda (1). » En rebus in dubiis, animisque vehementi contentione suspensis, quo refugere consuevissent. En unde certissimam atque irretractabilem exspectarent sententiam. Sed quomodo postea finita sit quæstio, paucis enarremus.

(1) Ferr. Ep. ad Sev. tom. IX Bibl. Patr. cap. x1; p. 513.

CAPUT XVIII.

Sancti Hormisdæ epistola ad Possessorem, qua Scythæ Monachi condemnantur illi Ecclesiæ catholicæ sententiam exspectant: eorum propositio vincit : non nisi Ecclesiæ universalis consensione quæstioni finis imponitur.

Postquam quatuordecim jam mensibus causa perpenderat, Monachique per annum fere integrum Romæ commorati, Hormisdas edidit epistolam ad Possessorem Episcopum Afrum, qui, tum Constantinopoli agens, Sedem apostolicam de Fausti Regiensis libris consulebat (1).

Ea epistola Pontifex, quid de Scythis Monachis sentiret, Constantinopoli ac toto orbe terrarum innotescere voluit. Dicit hos « turbulentos, pertinaces, contentionum studiis assuetos, contemptores auctoritatum veterum, novarum cupidos quæstionum; non eos monitis, non mansuetudine, non auctoritate compressos; » ac plebem etiam commoturos « per diabolicæ semina nefanda zizaniæ, nisi fidelis populi constantia restitisset: hos ergo esse vitandos (2). » Hæc Hormisdas, nulla interim anathematis aut depositionis mentione. Huc usque sententiam temperavit suam. De quæstione nihil; sed omnes facile crediderunt Monachorum proscriptam esse propositionem, cum cætera innoxii, eo importuni pertinacesque haberentur, quod ab ea nullis monitis discedere voluissent.

Interim Hormisdæ tanti Pontificis epistola haud prohibuit quominus Catholici ubique terrarum, ac præsertim in Oriente adversus Nestorianos, propositionem inculcarent. Ipse Maxentius adversus eam epistolam commotissimo animo scripsit. Ejus auctorem, quisquis esset (neque enim fateri volebat Hormisdæ eam esse quæ ipsi tam impia videretur), hæreticum appellabat, atque hæc insuper subdit (3): « Confidenter dicere audeo, non quod si per epistolam, sed si viva voce hic in præsenti positus, idem Romanus prohiberet Episcopus, Christum Filium Dei unum confiteri ex san

(1) Hormisd. Ep. LXX, ad Possess. tom, iv Conc. col. 1430 et seq. (2) Ibid. col. 1531.

(3) Respons. Max. ad. Epist. Horm. tom. 1x Bibl. Patr. p. 539 et seq.

cta atque individua Trinitate, nunquam eidem Dei Ecclesia acquiesceret; nunquam ut Episcopum catholicum veneratur, sed omnino ut hæreticum penitus execratur: quia quisquis hoc non confitetur, non est dubium quod, Nestorianæ perfidiæ tenebris excæcatus, quartum et extraneum a sancta et ineffabili Trinitate, eum qui pro nobis crucem sustinuit, prædicare contendat. Sed absit ut ex qualibet parte catholicæ professioni Romanus Episcopus contradicat. >>

Hæc postrema qui ad pontificiam infallibilitatem trahunt, non satis advertunt quæ antecesserint; quamque Maxentius adversus fidem errasse Romanum Pontificem, abominandum quidem execrandumque, non autem impossibile judicaret, imo vero fieri posse supponeret; dum eo casu quid eventurum esset exponit, nempe ut hæresim asserenti universalis repugnaret Ecclesia.

Nec placet interim, quod Joannes Maxentius clamosior atque commotior Hormisdæ epistolam hæreticam potius quam asperam appellarit, quæ Scythas Monachos insectata tantum, ne verbum quidem de quæstione diceret.

Illud ex vero Maxentius protulit, Ecclesiam omnino errare non posse; ac si Romanus Pontifex verum, quod Scythæ asserebant, dogma proscriberet, non eam assensuram. Id eventus docuit: usque adeo enim Monachorum propositio toto Oriente invaluit, atque adversus novos Nestorianos necessaria visa est, ut eam edicto edito Justinianus approbare cogeretur (1); auctoribus, ut fieri solebat, Episcopis, ac præcipue Epiphanio Patriarcha Constantinopolitano: quod edictum est editum anno 533, duodecim annis post datas Hormisdæ ad Possessorem litteras.

[ocr errors]

Imperator, legatione ad Joannem II missa, edictum approbari petiit, et impetravit; deditque litteras ad Papam, quibus significabat: Paucos infideles judaice atque apostatice contradixisse omnibus Sacerdotibus, denegantes unigenitum Dei Filium hominem factum atque crucifixum, unum esse sanctæ et consubstantialis Trinitatis; in quo videntur Nestorii malam sequi doctrinam (2) : quod ipsum Scythæ Monachi a quindecim annis atque ab ipso hujus contentionis initio propugnabant.

[ocr errors]

Neque Imperator jam consulit quid credendum, ut olim sub

(1) Cod. Justin. lib. vi, tit. De sum. Trinit.

(2) Epist. Just. ad Joan. II; Cod. ibid. et tom. iv Conc. col. 1743.

« PoprzedniaDalej »