Obrazy na stronie
PDF
ePub

13. (Antivari) 1372, 27. März.

Maroe quondam Lampre de Mençe klagt vor dem Gerichtshof von Ragusa gegen den Ragusaner
Domagna de Duornich.

(Original [Papier] im Buche,Lamentationes de foris 1370-1373 im Archiv des k. k. Kreisgerichtes zu Ragusa,
wo die Klage am 6. April 1372 lateinisch eingetragen ist.)

M(i)ll. шLxxij a di XXVII de março. Eo Maroe fiol de Lanbre de Mence faço lu mio protesto contra Domagna de Duornihc (sic) in presencia de li çudici de Antibaro, per nome Ser Marin de Doma et Ser Toma de Ualentin, et Ser Marin Sourança1 et Marin de Uician et Lucha de Golibo et Alesio orese et Stiepcho fiol de Marin de Basili et Ghiuccho Uulçigna bechar, cumu (sic) lu suurascrito Domagna vene, rump(i) me la porta de la mia staçon cu li soi fanti e toli me la mia sal e li mei pengni de la mia marcantatia. Lu miu dannu fo de VC duchati. Et anchora de la perxona che son apleçado per prisonier e perdudi li mei debiti in ura chason ducati VC, façandu eo lu mio protesto: e tu me legasti e mitissi mi in presun e franchasti li mei debitori, tanto de pli la mia uilania, che son sta du volti persunier (?); et o a çu belle proue, cumu la mea sal e francha dela signuria e uuy non volisti oldir la proua, ma per força me leuasti ogni chosa'.

14. Antivari 1372, October.

Commission der Richter und des Rathes von Antivari an Nichus Guilielmi de Antibaro zu einem Verkauf von Oel von Seite der Stadtgemeinde.

In den Diversa Cancellarie 1371 im Archiv des k. k. Kreisgerichtes von Ragusa ist am 26. October 1372 eingetragen, dass Nichus Guilielmi de Antibaro dem Ragusaner Blasius de Radoano,miliaria decem olei mercadandeschi' verkauft habe, das,miliare' für 26 Goldducaten, ,ad maritimam, ubi adherent nauigia, videlicet in portu Antibari'. Das Oel wurde verkauft,pro parte judicum et consilii ciuitatis Antibari' laut Inhalt eines Schreibens,,sigilati sigillo dicte ciuitatis Antibari'.

Dabei ein Originalbrief auf Papier:

,Comession a vuy Nico de Guliermo de parte deli judici collo cosseyo d'Antiuari per far uendita d'oyo in fina ducati IIII, che vuy possay hobligar a vuy et allo com(un) a pena de ducati C, e sello com(un) non uolissi pagar, che se possa pagar soura cascaduno nostro citatino delo suo dano."

Darunter aufgedrückt ein rundes schwarzes Siegel, darauf ein links gewendeter Reiter, unter ihm ein Hund. Andere Urkunden des XIV. Jahrhunderts von Seite der jurati judices civitatis Antibari' oder der judices, consilium et commune civitatis Antibari', mitunter mit Vollmacht,a majori et generali consilio seu tota universitate dicte civitatis', sind lateinisch geschrieben, mit besserer Beobachtung aller Formen, Datum, Zeugen u. s. w.

15. Dulcigno (1380) 25. Mai.

Schreiben der Richter und des Rathes von Dulcigno an die Gemeinde von Ragusa über eine Handels

angelegenheit.

(Im Buche,Lettere e Commissioni di Levante' 1359-1380, f. 135 im Archiv von Ragusa.)

Nobili et sauij rector, judeçi et consilieri de Raguxa, amici nostri carissimi. Ali nobeli et sauij misser lo rector et judici et conselieri de Raguxa, judici et consieleri de Dulciguo

1 Marinus Souranço de Veneciis. Die übrigen Zeugen (Viciano, Goliebo, Basilio, Voleigna) Ragusaner.

2 Im Buche steht: ,et me posuit in carcere domini archiepiscopi Antibarensis'.

Denkschriften der phil.-hist. Classe. XLIX. Bd. I. Abh.

3

salut(em). Litera u (est) ra receuessimo et ben intendissemo, in la quale letera conteneua, che nuy deuessemo dar a Rinaldo uel a Dimcho de li Uetran' li liure VIIII d'arçento, lo qual arcento auessemo nuy in tenuda per Marcho fiol de Ser Vita de Zogi et per man de Mestroie de Nouaberda. In fina raxon cognossuda, da che nuy clamassemo lo dito Dimcho et sine de la securitade e nuy li dessemo liure VIIII d'arçento in una peça. E per zo femo a uuy assauer, che nuy li auemo dado, a chi uuy scriueui. Dat(a) in Dulcigno a di XXV de maço.

Die übrigen Stücke aus Dulcigno im XIV. Jahrhundert alle lateinisch oder italienisch, wie eine Vollmacht: 1397, 21 março in Dulcigno in presencia de Ser Bube de Uitcho jurato çudeçe et de Ser Giue de Ser Marin de Dabre auditore, geschrieben von Dome de Signor, jurato vicenotario del comun de Dulcigno. Darauf ein schwarzes Siegel mit unleserlicher lateinischer Umschrift, in der Mitte Maria mit dem Christuskindlein (inliegend in den,Diversa Cancellarie 1396).

16. Unter-Visoki in Bosnien 1413, 20. April.

Entschuldigungsbrief des Ragusaners Vlahota Hranković an die Regierung von Ragusa; rechtfertigt sich gegen die Klagen der Kaufleute über die Verwaltung des Zollamtes von Deževice, das er vom bosnischen König Ostoja gepachtet hatte.

(Original auf Papier im Buche Latus lamentationum, inceptus in MCCCCXII. 1412 usque 1414' im Archiv des k. k. Kreisgerichtes in Ragusa.)

2

† Al nome de dio. 1413 a di 20 apr. in Souisochi. † Magniffizi et potenti signori, rector de Ragussa et lo suo chonseglo, di parte de v(est)ri seruidori Vlachotta Chranchouich, el qual ogni mio sechretto e spezial domanda a vui notificho lo fatto ella chomandasion v(est)ra, per la qual son vegnudo qua in Bossna per hobedir li v(est)ri chomandamenti, quanto e basteuol. E nuy, signori, vinando qui con Radin in Desseuize trouassimo re Hostoia e lo detto re si fo forte chorrozado soura di nuj e messe ne bando de duch(ati) M, che andemo fora de Desseuize, po ne fe grazia de non dubitar niente. E poi nui andassimo dalli gabellatori de Deseuize a far achordo e bona usanza, e chussi fessimo gridar per Desseuize, che chadaun merchadante, Ragusseo e non Ragusseo, possa chomprar arzentj e dar in le sadaue a sua posta, chomo e stado inprima, e fatto questo, chomo e detto di sopra, andassimo fora di questa gabella, di non auer parte, ne de pro ne di dano, della sopradetta gabella. E questo fo fatto in pressenzia di Vochssa Didallich et de Radella Dabisiuouich et Maroie Zidillouich, chomo auemo gridado per Desseuize e chome semo ussidi fora dela gabella, si che, sinori, non e fatta fina mo niuna chontra rason a niguno Ragusseo. E da poi, sygnori, fatto questo, desbrattandone della detta gabella e fazando la prima ussanza, pluj Ragussini merchadanti se lamentano sopra di nuy, achasonandone, perche non pono chomprare in uno gorno (sic) tutto quello uolno, e nuj auemo fatto el mello, che auemo possudo per hobedir li v(est)ri chomandamenti.

erhebt.

Rückseite: Excusatio gabellotorum Deseuize. R(ecepta) die XXV apr. 1413.

Siegel, wie es scheint, eine antike Gemme: ein vierfüssiges Thier, das den Schweif über den Rücken

1 Dymchus Calende de Vetrano, einer der Vorfahren des späteren Dichters Maurus Vetranić.

2 Radin Tolilouich, ein Ragusaner, Genosse des Chranchouich. Die übrigen zwei von den vier Gesellschaftern in der Pacht des Zollamtes waren Bosnier, Radoslauus Mursich und Braillo Thexallouich.

3 Sl. zadava wohl Pfand. Sonst nicht belegt.

17. Ragusa 1472.

Beschlüsse über die Sprache bei den Berathungen der Rathscollegien von Ragusa.

(Liber Rogatorum 1470-1472 im Archiv von Ragusa.)

I. 1472, 5 februarii in Consilio Rogatorum.

Prima pars est de deliberando super lingua, qua arengantes in consiliis nostris uti debeant. Per XX contra XIIII.

Secunda pars est de induciando.

Prima pars est, quod in consilio nostrorum rogatorum nullus arengans possit uti alia lingua, quam Ragusea.

Secunda pars est de stando, ut stamus. Per XVIIII contra XV.

II. 1472, 21 decembris.

Prima pars est, quod in consiliis nostris ad arengerias nullus possit uti nisi lingua veteri Ragusea aut latina vulgari, sine licentia domini Rectoris et minoris consilii Secunda pars est quod (nicht ausgeschrieben, keine Abstimmung).

[ocr errors]
[ocr errors]

Prima pars est de vetando linguam sclauam in consiliis nostris ad arengerias. Per XVIIII contra XV.

Secunda pars est de non vetando.

Prima pars est, quod nullus possit ad arengerias uti lingua nisi latina Ragusea, sub pena ipp. unius pro quolibet contrafaciente et qualibet vice; et dominus Rector ad penam sacramenti debeat dare pro debitoribus in can (cellari) a contrafacientes. Per XXI contra (nicht ausgeschrieben; anwesend 34 Consiliarii, es stimmten also 13 dagegen). Secunda pars est, quod quilibet possit uti lingua Ragusea et italica.

18. Ragusa 1528, April.

Privatbrief des Müllers Ivan Radienović, betreffend eine Gerichtssache.

Im Buche,Lamenta de foris 1528 des Gerichtsarchives von Ragusa f. 80' vom 14. April 1528 Klage des Iuan Radinouich molinaro gegen Vizenzo Petrouich sartor et Iuan, fratello del Vizenzo, und Radoe detto Piegauaz sartore.

Dabei ein Zettel:

‚† Caro Misser Marino, ue prego io Iuan Radienouich mulinar, perche l'altro gorno (sic) o trouato uno caual de mio nieuo Uiçenço in mio (sic) posesion, e dito chaualo io menaua a Ragusi, e si me trouato mio nieuo Uiçenço con suo fratel e con Radoie sartor, sopranome Piegauaç, e si me ano stato tuti 3 soura de mi et si me ano sdracato le robe, e ancora me ano morsigato in la man fortj e si me ano tolto la pestulesa1 per força. Per questo me recomando a uoi e si ue prego, charo misser, se lorj ano fato lamento soura de mi, fatj la a me a mj, uno soura de Ujcenco, altro sopra de suo fratel Iuan, terco soura de Radoie sartur (sic), souranome Piegauaç, e si le testimonio: Misouio barcarol, item Milich guardiano de le porte.

1 Im Buche selbst bezeichnet als: pistoiesa. 2 Im Buche: Michouio.

III. Personennamen.

Die Personennamen (Allgemeines s. 1, S. 2-8 und 66-78) sind zusammengestellt in drei Verzeichnissen: A) Vornamen. a) Romanische, griechische, altchristliche und andere Vornamen, mit Ausschluss der slavischen. b) Slavische Vornamen. B) Familien- und Spitznamen, ohne Unterschied des Ursprungs.

Berücksichtigt sind dabei vor Allem die Altbürger, die städtischen Nobiles. Die Anordnung der Beispiele unter den einzelnen Namen geht von Süden nach Norden, von Drivasto oder Dulcigno bis Veglia und Cherso. Bei slavischen Namensformen werden genaue Citate nur in dem Falle hinzugefügt, wenn dieselben im altserbischen Wörterbuch von Daničić, das ein gutes Repertorium für alle Namen in den älteren Editionen bis 1863 bietet, nicht zu finden sind. Bei Namen aus dem Süden Dalmatiens sind eingehende archivalische Citate weggelassen, da der Verfasser die mittelalterliche Bevölkerung von Ragusa, vielleicht auch die von Cattaro, Antivari und Dulcigno, in einer eigenen Abhandlung näher untersuchen will.

Nachtrag zu den Abkürzungen.
(1, S. 6—8.)

Acta graeca Acta et diplomata graeca medii aevi, sacra et profana, ediderunt Franciscus Miklosich et Josephus Müller, Vindobonae 1860-1890, 6 voll.

Avellana: Corpus scriptorum ecclesiasticorum. latinorum, editum consilio et impensis Academiae litterarum Caesareae Vindobonensis. Vol. XXXV. Epistulae imperatorum, pontificum, aliorum inde ab a. 367 usque ad a. 553 datae. Avellana quae dicitur collectio. Ex recensione Ottonis Guenther. Vindobonae 1898.

Bruckner, Wilhelm. Die Sprache der Langobarden. Strassburg 1895. (Quellen und Forschungen zur Sprach- und Culturgeschichte der germanischen Völker, Heft 75.)

Cod. Bar. Erschienen auch vol. 4 (Bari 1900): Le pergamene di S. Nicola di Bari, periodo greco (939-1071), per Francesco Nitti di Vito.

=

f. filius, filia. f. q. filius, filia quondam. Galvani, F. A. Il rè d'armi de Sebenico. Venezia 1884, 2 voll. (Heraldisch und genealogisch, illustriert.) Hartmann, Via lata: Ecclesiae S. Mariae in Via lata tabularium. Edidit Ludovicus M. Hartmann. Vindobonae 1895-1901, 2 Theile.

Moritz, Heinrich. Die Zunamen bei den byzantinischen Historikern und Chronisten. Programm des k. humanistischen Gymnasiums in Landshut. I. Theil 1896/97. II. Theil 1897/98.

Trinchera, Franciscus. Syllabus graecarum membranarum. Neapoli 1865.

Anmerkung. Eine Collation zu K. 2, 195–196 (Veglia 1198) erhielt ich während des Druckes von Herrn Dr. M. Bartoli.

A) Vornamen.

a) Romanische, griechische, altchristliche und andere Vornamen (mit Ausschluss der slavischen) in den alten Städten Dalmatiens im IX.-XV. Jahrhundert.

Die Kurzformen habe ich in dem folgenden Verzeichniss gruppiert bei den Namen. von denen sie abgeleitet sind, mit den entsprechenden Revocationen. Aufgenommen sind auch Vornamen, welche in späteren Jahrhunderten des Mittelalters aus den Familiennamen der Patriciergeschlechter construiert wurden, wie z. B. Casarus, Casottus oder Gondola. Bei vielen Namen sind Parallelen aus der Römerzeit, sowie aus dem mittelalterlichen Italien und Griechenland zusammengestellt, jedoch ohne das Material zu erschöpfen. Das Fortleben und die Fortentwicklung der antiken Namensgebung bei den Romanen und Byzan

tinern des Mittelalters ist überhaupt bisher nur wenig untersucht worden. Dass einzelne Namen des dalmatinischen Onomastikons keine genügende Erklärung finden konnten oder in ihren Formen unsicher blieben, kann bei der ungleichen Beschaffenheit des erhaltenen Materials und bei der oft geringen Zuverlässigkeit der Editionen nicht befremden.

Abraham. Patricierfamilien Abram, Abrae, Habraham in Antivari (dort auch eine Kirche S. Abrahe 1346, Theiner, Mon. Slav. 1, 218) und Cattaro im XIV. Jahrhundert. Habraham und sein Bruder Andreas (Jadreius) Zeugen bei Spalato 1080 R. 128, 131. Habraham, Veglia 1198 K. 2, 196. — Auch in Venedig miles Joannes Habraam, pedes Agapitus Abrahamo 1211 Colonisten auf Kreta, T. T. 2, 135.

Abundus. In Zara: Nicola f. q. Marci de Abundo 1289. In Arbe: Habundus Martini 1320 Lj. 1, 320, Habundus Pedescoio 1334 ib. 5, 250.

Adamus. In Cattaro: Adamus, de Adamo, eine Familie von Goldschmieden im XV. Jahrhundert. In Zara: Vitus cognominatus Adam f. q. Damiani de Micusso 1289 Not. Jadr. In Veglia: Adamus de Andreasio 1305 Vj. 2, 21. In Ossero: Adamus 1018 R. 34. Im XI. Jahrhundert nicht selten in Urkunden aus dem kroatischen Gebiet, aus Nona u. s. w., mit Diminutiv Adamizo (R. 62 f.). Ebenso in Apulien: Adamus magister f. Maionis 1173 f. und Adamus judex 1179 in Terlizzi, Cod. Bar. 3, 141, 144, 148 u. A. Ein Adam diaconus et tabellio in Parenzo 1158 f. Cod. Istr.

Aegs. Eg.

Agapi, -pis, -pe, -pia, Agapita, Diminutiv Gapa, in Ragusa im XIV. Jahrhundert Agussa, Age. Vier Agapya, pi, pe in Ragusa im XIII. Jahrhundert. In Spalato: domna Agapis, monialis S. Benedicti 1069 R. 76; Agape, uxor quondam Gregorii Grubi 1290 Star. 28, 142; Gapa in Spalato im XV. Jahrhundert, Kukuljević, Stari pisci I, p. IX Anm. In Traù: Agappe, mater Francice, uxoris Nic. Mar. Andree 1341, Lj. 2, 110, 118. In Zara: Agapis, -pi Frau und Tochter des Priors Andreas 918 R. 17, 18; Agape, filia Dabri tribuni 999 R. 26; Agapis, abbatissa S. Mariae 1072 R. 90, 1103 K. 2, 9; Agape, soror Drasce Balbo 1209 Star. 21, 246; Agapita Gamadello 1302 Star. 19, 127. In den Notarialbüchern von Zara um 1350 dona Agappe, daneben aber oft Gapa, wie Gapa uxor Ser Marini de Canaruto 1351. Vettia Agape, Salonae CIL. III Nr. 2104. Agappa oft in Venedig im XIV. Jahrhundert, Cecchetti, Arch. ven. 29 (1885), 36. Ayamiz jetzt in Griechenland auf der Insel Thera, A. K. Chumi, Βαπτιστικὰ ὀνόματα im Δελτίον der hist. Gesell schaft von Athen 4 (1892), 350.

1

Age s. Agapi.

Agnesa, Diminutiv Nisa, Nisiça im XIV. Jahrhundert. In Zara: Agnesa uxor quondam Guidotti Uaricasse 1289 Not. Jadr., Nisa dicta Clara, uxor Ser Filippi Francisci de Nosdrogna 1375 ib. In Ragusa c. 1500 Gnesa, AslPh. 21, 442. In Rom: Kirche S. Agnese fuori le mura schon in den Briefen der Avellana.

Agussa s. Agapi.

Albaninus presbiter, abbas ecclesiae S. Joannis et Marci de Cataro um 1330 Not. Cat. Abaninus (sic), cancellarius communis Cattari 1322-1323 Div. Rag.

Albertus. In Ragusa im XV. Jahrhundert Bürger de populo: Alberti. In Spalato: Albertus Jancii iudex 1260 Star. 27, 32, 34 und eine Adelsfamilie Alberti. In Traù: Nicolaus Alberti (-tini) 1245 f. Star. 24, 239, 242 etc. und eine Familie Alberti. In Arbe: nobilis vir Albertus 1166, Albertus Bertaldi 1178 K. 2, 68, 109, Albertus de Cerne, Albertus Stephani de Grube 1346 Lj. 2, 390, 393. In Veglia: Johannes de Alberto 1198 K. 2, 195. Deutsch, verbreitet auch in Istrien und Oberitalien.

Albinus. In Zara: Petronie (Gen.) filii Albini' 1193 K. 2, 171; Albinus 1199 Star. 23, 195. Römischer Name, noch bei Ammianus Marcellinus. Im Mittelalter in Venedig (960, T. T. 1, 23), Istrien, Rom, Apulien.

Albulinus diaconus f. Bergolini gründete eine Kirche der Heiligen Sergius, Nicolaus und Demetrius; Inschrift ohne Jahr in Teodo bei Cattaro, G. v. Stratimirović, Spomenik 28, S. 25.

Aldefreda, Bischof von Nona 892 R. 15. Langobardisch: Aldelfridus, Adelfredus, Bruckner 216, 221.

Aldeuertus gener Maurelli, Spalato c. 1167— 1172 K. 2, 79. Vgl. Odol--. Langobardisch: Adelbertus, Adhalbertus.

Alegrina. Domina Alegrina, uxor Gabrielis filii Micho Vrachien, Cattaro 1397 Not. Cat. und Catast. Grb. Vereinzelt, wohl nur Uebersetzung von sl. Radoslava.

Alegrettus in Ragusa im XV.-XVI. Jahrhundert oft als Uebersetzung der sl. Namen auf Rad-: Radivoj, Radoslav, Radašin, Radič, Ratko, AslPh. 21, 502. Auch in Zara 1414 ein marangonus A. Coloturtus Lj. 7, 183. In Neapel 958

« PoprzedniaDalej »